Giáo án dạy Ngữ văn 8 tiết 32: Lập dàn ý cho bài văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm

Ngày soạn :18/10/04
Tiết : 32
LẬP DÀN Ý CHO BÀI VĂN TỰ SỰ 
KẾT HỢP VỚI MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT :
	Giúp HS :
	-- Nhận diện được bố cục các phần Mở bài, Thân bài, Kết bài của một văn bản tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm .
	--Biết cách tìm, lựa chọn và sắp xếp các ý trong bài văn ấy.
	-- Bồi dưỡng ý thức trau giồi ngôn ngữ dân tộc. 
II. CHUẨN BỊ :
	GV : Đọc kĩ SGV, Tài liệu tham khảo, soạn giáo án
	HS : Học bài cũ, chuẩn bị bài tập SGK
III . TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY :
	1. ỔN ĐỊNH (1) Kiểm diện sĩ số, kiểm tra tác phong HS 
	2 . KIỂM TRA BÀI (5)
? Vai trò, tác dụng của yếu tố miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự ?
? Tìm trong văn bản " Lão Hạc " 1 đoạn văn tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm ?
	3. BÀI MỚI 
	GIỚI THIỆU (1)
	 Nếu như tiết học trước, các em được hướng dẫn cách viết 1 đoạn văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm , thì trong tiết học này cô sẽ giúp các emcách thức lập dàn ý cho cả 1 bài văn.Bài văn khác với đoạn văn ở tính hoàn chỉnh , trọn vẹn về nội dung cũng như hình thức thể hiện , điều đó chúng ta sẽ cùng đi vào tìm hiểu. 
TL
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
KIẾN THỨC
HOẠT ĐỘNG 1
HOẠT ĐỘNG 1
I. DÀN Ý CỦA BÀI VĂN TỰ SỰ
+ GV yêu cầu HS đọc trước văn bản Món quà bất ngờ
Đọc trước văn bản ở nhà
Văn bản Món quà sinh nhật
 5
+ Hướng dẫn tìm hiểu bố cục bài văn
Bố cục : 3 phần
? Văn bản có thể chia thành mấy phần ? Đó là các phần nào
Trả lời :
Văn bản gồm 3 phần
-- Mở bài :Từ đầu .... bao nhiêu thứ bày la liệt trên bàn 
? Nêu nội dung của từng phần
-- Mở bài :Từ đầu .... bao nhiêu thứ bày la liệt trên bàn .
à Quang cảnh chung buổi sinh nhật .
à Quang cảnh chung buổi sinh nhật .
-- Thân bài : Vui thì vui thật ... chỉ gật đầu
-- Thân bài : Vui thì vui thật ... chỉ gật đầu ko nói .
à Món quà sinh nhật độc đáo.
ko nói
à Món quà sinh nhật độc đáo của ng` bạn
-- Kết bài :Cảm ơn Trinh quá... hết bài
à Cảm nghĩ của người bạn về món quà sinh nhật .
-- Kết bài :Cảm ơn Trinh quá... hết bài
à Cảm nghĩ của người bạn về món quà sinh nhật .
 5
? Truyện kể về việc gì ? 
Ai là người kể chuyện ?
-- Truyện kể về món quà tặng độc đáo của Trinh dành cho tôi trong ngày sinh nhật .
--Người kể chuyện là nhân vật tôi , ngôi kể thứ nhất .
--Sự việc : Ngày sinh nhật của tôi và món quà tặng của Trinh.
-- Ngôi kể thứ nhất
(tôi)
? Câu chuyện xảy ra ở đâu, vào lúc nào, trong hoàn cảnh nào ?
--Câu chuyện xảy ra tại nhà tôi nơi tổ chức lễ sinh nhật .
? Chuyện xảy ra với ai ? Có những n/vật nào ? Ai là n/vật chính ? Tính cách của mỗi n/vật ra sao ?
-- Chuyện xảy ra giữa tôivà các bạn đến mừng lễ sinh nhật . Tôi và Trang đều là n/vật chính . Tôi và Trinh là đôi bạn rất thân, yêu quí nhau thắmthiết. 
-- Nhân vật chính : 
tôi và Trang
? Câu chuyện xảy ra như thế nào? Mở đầu nêu vấn đề gì ?
-- Diễn biến câu chuyện :
Lễ sinh nhật của tôi. Các bạn đến chúc mừng rất đông với nhiều quà tặng nhưng người bạn thân nhất là Trinh vẫn chưa đến.
-- Diễn biến
Buổi lễ sinh nhật của tôi rất vui , nhiều bạn nhiều quà, nhưng Trinh là bạn thân nhất vẫn chưa đến.
? Câu chuyện phát triển đến đỉnh điểm ở chỗ nào ?
Trinh đến mang theo món quà độc đáo : chùm ổi sai quả.
Trinh đến mang theo món quà độc đáo : chùm ổi sai quả
? Câu chuyện kết thúc ra sao ? Điều gì đã tạo sự bất ngờ ?
Điều bất ngờ là chùm ổi ko phải là món quà mua vội vàng trên đường phố mà là món quà được Trinh nâng niu, ấp ủ từ nhiều tháng trước, là món quà đầy ý nghĩa nhất .
Điều bất ngờ là chùm ổi là món quà được Trinh nâng niu, ấp ủ từ nhiều tháng trước, là món quà đầy ý nghĩa nhất .
? Những nội dung trên được tác giả kể theo thứ tự nào ?
Những nội dung trên được kể theo trình tự thời gian ( các sự việc từ đầu đến cuối buổi sinh nhật) nhưng trong khi kể , tác giả đảo ngược từ hiện tại nhớ về quá khứ rồi lại trở về hiện tại
--Trình tự thời gian, đảo ngược từ hiện tại à quá khứà hiện tại.
 4
? Các yếu tố miêu tả, biểu cảm được kết hợp và thể hiện ở những chỗ nào trong truyện ?
Thảo luận nhóm 
Hướng trả lời
-- Miêu tả : lễ sinh nhật đông vui ( bạn bè, quà tặng, hoa...), món quà tặng của Trinh ( mấy bông hồng, chùm ổi lúc lỉu, tròn to, láng bóng )
--Yếu tố miêu tả :
Lễ sinh nhật đông vui, món quà tặng của Trinh
-- Biểu cảm : tâm trạng tôi ( bồn chồn, lo lắng, tủi thân, giận, xúc động trứơc tấm lòng của bạn...)
--Yếu tố biểu cảm : tâm trạng n/vật tôi 
 4
HOẠT ĐỘNG 2
+ Hướng dẫn HS rút ra n/xét
? Theo em, một bài văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm có bố cục mấy phần ?
Nhiệm vụ cụ thể từng phần như thế nào ?
Nâng cao : Cũng có khi Mở bài nêu kết quả của sự việc, số phận của n/vật
HOẠT ĐỘNG 2
Dự kiến trả lời
-- Một bài văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm có bố cục 3 phần :
Mở bài : Giới thiệu sự việc, nh/vật,
tình huống xảy ra câu chuyện.
II. DÀN Ý CỦA MỘT BÀI VĂN TỰ SỰ
+ Mở bài : Giới thiệu sự việc, nh/vật tình huống xảy ra câu chuyện .
trước, sau đóThân bài mới kể ngược lên thời gian.
Phần Thân bài thực chất là trả lời câu hỏi : Câu chuyện đã diễn ra ở đâu? Khi nào ? Với ai? Như thế nào?
Thân bài : Kể lại diễn biến câu chuyện theo 1 trình tự nhất định 
+ Thân bài : Kể lại diễn biến câu chuyện theo 1 trình tự nhất định
Trong khi kể, người viết thường kết hợp miêu tả con người,sự việc và thể hiện tình cảmthái độ của mình trước sự việc và con người được miêu tả .
+ Kết bài : Nêu kết cục và cảm nghĩ của người trong cuộc.
Kết bài : Nêu kết cục và cảm nghĩ của người trong cuộc
+ Yêu cầu HS đọc Ghi Nhớ
Đọc ghi nhớ/ SGK
Ghi nhớ/ SGK
HOẠT ĐỘNG 3
HOẠT ĐỘNG 3
III . LUYỆN TẬP
Bài 1 :Từ văn bản Cô bé bán diêm,hãy lập ra 1 dàn ý cơ bản
-- Mở bài : Giới thiệu ai? Trong hoàn cảnh nào ?
Bài 1 : Dàn ý văn bản Cô bé bán diêm
+ Mở bài : Giới thiệu quang cảnh đêm Giao thừa và gia cảnh của em bé bán diêm, n/vật chính của truyện
Bài 1 : Dàn ý văn bản Cô bé bán diêm
+ Mở bài : Giới thiệu quang cảnh đêm Giao thừa và gia cảnh của em bé bán diêm.
 15
-- Thân bài : Nêu các sự việc chính xảy ra với n/vật theo trật tự thời gian 
? Lúc đầu ? Sau đó? Tiếp theo và kết quả thế nào ?
+ Thân bài : Diễn biến sự việc
-- Em bé ko dám về nhà vì ko bán đựơc diêm, em ngồi tránh rét ở 1 góc tường mà đôi tay vẫn cứng đờ ra .
--Em bé đánh liều quẹt các que diêm để sưởi ấm, mỗi lần quẹt 1 que diêm, em mơ thấy 1 viễn cảnh đẹp đẽ, ấm áp.
+ Thân bài : Diễn biến sự việc
-- Em bé ko dám về nhà vì ko bán đựơc diêm, em ngồi tránh rét ở 1 góc tường mà đôi tay vẫn cứng đờ .
--Em bé đánh liều quẹt các que diêm để 
? Em bé mấy lần quẹt diêm
Mỗi lần diễn ra thế nào ? Kết quả ra sao ?
-- Ban đầu,khi quẹt que diêm thứ nhất, em tưởng chừng như đang ngồi trước 1 lò sưởi, hơi ấm của que diêm khiến em cảm thấy thật là dễ chịu.
sưởi ấm, mỗi lần quẹt 1 que diêm, 1 giấc mơ đẹp lại hiện ra.
-- Khi que diêm thứ 2 cháy sáng, em mơ thấy1 bàn ăn thịnh soạn, khăn trải bàn trắng tinh, bát đĩa quí, và có cả 1 con ngỗng quay .
-- Em bé quẹt que diêm thứ 3, một cây thông Nô - en hiện ra với hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh và rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ . Khi diêm tăùt, em thấy tất cả các ngọn nến bay lên mãi .
-- Que diêm thứ nhất cháy, em mơ thấy1 lò sưởi ấm áp .
-- Que diêm thứ 2, em mơ thấy bàn ăn thịnh soạn có 1 con ngỗng quay .
-- Que diêm thứ 3 cháy, em mơ thấy cây thông Nô- en lộng lẫy
-- Que diêm thứ 4 được đốt lên , em mơ thấy người bà đã mất hiện ra, mỉm cười với em .
-- Que diêm thứ 4, em mơ thấy người bà đã mất hiện ra, mỉm cười với em.
--Cuối cùng, em bé quẹt hết những que diêm còn lại, em thấy bà cầm tay em, 2 bà cháu bay vụt lên cao, về chầu Thượng đế.
--Cuối cùng, em bé quẹt hết bao diêm, em thấy bà cầm tay em, 2 bà cháu bay vụt lên cao, về chầu Thượng đế.
? Trong văn bản, có những yếu tố miêu tả và biểu cảm được sử dụng như thế nào?
Thảo luận nhóm :
Hướng trả lời :
Các yếu tố miêu tả và biểu cảm được đan xen trong quá trìnhkể chuyện, đặc biệt là sau mỗi lần em bé quẹt diêm thì cảnh mộng tưởng và cảnh thực được miêu tả rất sinh động. Kèm theo đó là những suy nghĩ và tâm trạng của cô bé.
Yếu tố miêu tả và biểu cảm đan xen trong quá trình kể chuyện .
+ Kết bài :Em be ù đã chết trong đêm Giao thừa .
+ Kết bài :Em be ù đã chết trong đêm Giao thừa . Mọi người qua đường ko ai biết đựơc những điều kì diệu mà em đã mơ thấy . 
 3
HOẠT ĐỘNG 4
CỦNG CỐ
+ Yêu cầu HS nhắc lại nội dung chính .
? Dàn ý của bài văn tự sự gồm mấy phần ? Đó là những phần nào ? Nêu nhiệm vụ từng phần ?
HOẠT ĐỘNG 4
 Tự trả lời
2
HƯỚNG DẪN HỌC TẬP
	+ Nắm vững kĩ năng tìm ý, chọn ý, sắp xếp ý thành 1 dàn ý của bài văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm .
	+ Làm bài tập 2 / SGK : 
	Lập dàn ý cho đề bài : " Hãy kể về kỉ niệm với người bạn tuổi thơ khiếh em xúc động và nhớ mãi . "
	+ Chuẩn bị tiết sau làm bài viết tại lớp .
RÚT KINH NGHIỆM