Giáo án Ngữ văn 8 - Tuần 9 - GV: Đặng Anh Tuấn

Tuần: 9	 	 	 Ngày soạn: 
Tiết : 33 + 34 	 Ngày dạy : 
Bài 9
 Văn bản :
HAI CÂY PHONG
(Trích Người thầy đầu tiên)
 (Ai-ma-tốp)
I/ MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
 Giúp HS:
Phát hiện trong văn bản Hai cây phong có hai mạch kể ít nhiều phân biệt lồng vào nhau dựa trên các đại từ nhân xưng khác nhau của người kể chuyện. 
Tìm hiểu ngòi bút đậm chất hội hoạ của tác giả khi miêu tả hai cây phong.
Hiểu rõ những nguyên nhân khiến hai cây phong gây xúc động cho người kể chuyện.
II/ CHUẨN BỊ :
 GV: Nghiên cứu bài, soạn giáo án, tài liệu tham khảo, một số phương tiện dạy học cần thiết.
 HS: Soạn bài trước ở nhà theo hệ thống câu hỏi trong sgk trang 100 và 101
III/ TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
Oån định tổ chức: (1’) gv kiểm tra sĩ số hs
Kiểm tra bài cũ: (4’)
Câu hỏi: 	- Vì sao có thể nói chiếc lá mà cụ Bơ-men vẽ là một kiệt tác ?
- Hãy chứng minh truyện Chiếc lá cuối cùng kết thúc trên cơ sở 2 sự kiện bất ngờ đối lập nhau tạo nên hiện tượng đảo ngược tình huống hai lần.
Bài mới:
Hoạt động của GV và HS
Ghi bảng
Hoạt động 1 : (10’)
GV: Gọi hs đọc chú thích («) trong sgk
HS: Đọc chú thích
GV: Giới thiệu : 
- Cư-rơ-gư-xtan là một nước cộng hoà ở Trung Á, thuộc Liên Xô trước đây. Đó là một đất nước tươi đẹp, có núi đồi và thảo nguyên, những dãy núi trập trùng và áng mây lơ lửng bên trên. 
- Ai-ma-tốp là nhà văn nổi tiếng của Cư-rơ-gư-xtan.
- Truyện Người thầy đầu tiên là một trong những tác phẩm hay của Ai-ma-tốp. (gv khắc sâu một số nét cơ bản của cốt truyện đã được tóm tắt trong sgk).
- Văn bản Hai cây phong trích từ mấy trang đầu của của truyện Người thầy đầu tiên.
I/ Tác giả, tác phẩm:
Hoạt động của GV và HS
Ghi bảng
Hoạt động 2 : (10’)
GV: Hướng dẫn đọc: cần chú ý giọng đọc bồi hồi xúc động, cần phân biệt được ngôi kể xưng “tôi” và “chúng tôi”
GV: Đọc mẫu một đoạn – gọi hs đọc
HS: Đọc văn bản
GV:Nhận xét, uốn nắn những chỗ hs đọc sai chưa chuẩn xác
GV: Nêu một số từ khó trong phần chú thích – yêu cầu 1 số hs giải nghĩa
HS: Giải nghĩa.
GV: Lưu ý hs: đọc kĩ các chú thích 3, 5, 6, 7, 11, 14 và 15
Hoạt động 3 : (60’)
GV: Căn cứ vào đại từ nhân xưng (tôi, chúng tôi) của người kể chuyện, hãy xác định hai mạch kể phân biệt lồng vào nhau trong văn bản “Hai cây phong”.
HS: Hai mạch kể phân biệt lồng vào nhau đó là :
Mạch 1 : Người kể chuyện xưng “chúng tôi” : Từ chỗ “Vào năm học cuối cùng” đến “chân trời xa thẳm biêng biếc kia”
Mạch 2 : Người kể chuyện xưng “tôi” : Từ đầu cho đến “chiếc gương thần xanh” và từ “tôi lắng nghe” cho đến hết
GV: Nhân vật người kể chuyện nhân danh ai trong từng mạch kể ấy ?
HS: Trong mạch kể xưng “tôi”, “tôi”là người kể chuyện, người ấy tự giới thiệu mình là hoạ sĩ ; Trong mạch kể xưng “chúng tôi”, vẫn là người kể chuyện trên, nhưng lại kể nhân danh cả “bọn con trai” ngày trước, và hồi ấy người kể chuyện cũng là một đứa trẻ trong bọn
GV: Vì sao có thể nói mạch kể của người kể chuyện xưng “tôi” quan trọng hơn ?
HS: Mạch kể của người kể chuyện xưng “tôi” quan trọng hơn bởi vì mạch kể của người kể chuyện xưng “tôi” dài hơn và mạch kể xưng “tôi” lại bao bọc mạch kể xưng “chúng tôi”, hơn nữa “tôi” có ở cả hai mạch kể.
GV: Trong mạch kể của người kể chuyện xưng “chúng tôi”, cái gì thu hút người kể chuyện cùng bọn trẻ và làm cho chúng ngây ngất ?
HS: Đó là “thế giới đẹp đẽ vô ngần của không gian bao la và ánh sáng” mở ra trước mắt bọn trẻ khi ngồi trên những cành cây cao.
GV: Vì sao có thể nói người kể chuyện (một hoạ sĩ) đã miêu tả hai cây phong và quanh cảnh nơi đây bằng ngòi bút đậm chất hội hoạ ?
GV: Hai cây phong đã được người kể chuyện miêu tả như 
II/ Đọc – hiểu văn bản:
1) Đọc văn bản:
2) Chú thích: (SGK)
III/ Tìm hiểu văn bản:
1) Hai mạch kể lồng ghép :
- Mạch 1 : Người kể chuyện xưng “chúng tôi” : Từ chỗ “Vào năm học cuối cùng” đến “chân trời xa thẳm biêng biếc kia”
- Mạch 2 : Người kể chuyện xưng “tôi” : Từ đầu cho đến “chiếc gương thần xanh” và từ “tôi lắng nghe” cho đến hết
2) Hai cây phong và kí ức tuổi thơ :
a) Hai cây phong :
- Khổng lồ
- Có các mắt mấu
- Cành cao ngất, 
- Bóng râm mát rượi
- Nghiêng ngả đung đưa
- Có hàng đàn chim chao đi chao lại bên trên
Õ Hai cây phong chỉ được phác thảo đôi ba nét nhưng đúng là phác thảo của một hoạ sĩ.
Hoạt động của GV và HS
Ghi bảng
thế nào ?
HS: Trình bày
GV: Gọi các hs nhận xét, bổ sung – gv nhận xét, bổ sung 
- Trong mạch kể xen lẫn tả này, hai cây phong tuy chỉ được phác đôi ba nét, nhưng đúng là những nét phác thảo của một hoạ sĩ : hai cây phong “khổng lồ” với các “mắt mấu”, các “cành cao ngất, cao ngang đến tầm chim bay”, với 
“bóng râm mát rượi”, với động tác “nghiêng ngả đung đưa như muốn chào mời”. Lại thêm có “hàng đàn chim chao đi chao lại” bên trên tô điểm cho bức phác hoạ ấy.
GV: Bức tranh thiên nhiên nơi đây đã được người kể chuyện miêu tả như thế nào ?
HS: Trình bày
GV: Gọi các hs nhận xét, bổ sung – gv nhận xét, bổ sung
Chất hoạ sĩ càng thể hiện rõ ở việc miêu tả bức tranh thiên nhiên. Bức tranh thiên nhiên như biểu hiện trước mắt với “chân trời xa thẳm”, “thảo nguyên hoang vu”, “dòng sông lấp lánh”, “làn sương mờ đục”, và lọt thỏm giữa không gian bao la ấy là “chuồng ngựa của nông trang” trông bé tí teo. Bức tranh còn được tô màu : “nơi xa thẳm biêng biếc của thảo nguyên”, “chân trời xa thẳm biêng biếc”, “làn sương mờ đục”, “những dòng sông lấp lánh  như những sợi chỉ bạc” càng làm tăng thêm chất “bí ẩn đầy sức quyến rũ” của những miền đất lạ.
GV: Trong mạch kể của người kể chuyện xưng “tôi”, nguyên nhân nào khiến hai cây phong chiếm vị trí trung tâm và gây xúc động sâu sắc cho người kể chuyện ?
HS: Trình bày
GV: Gọi các hs nhận xét, bổ sung – gv nhận xét, bổ sung
Các nguyên nhân đó là :
- Hai cây phong gắn với tình yêu quê hương tha thiết.
- Hai cây phong gắn bó với những kỉ niệm xa xưa ở tuổi học trò : “Tuổi trẻ của tôi đã để lại nơi ấy, bên cạnh chúng như một mảnh vỡ của chiếc gương thần xanh”
- Nguyên nhân sâu xa :Hai cây phong là nhân chứng của câu chuyện hết sức cảm động về Đuy-sen, người thầy đầu tiên và cô bé An-tư-nai gần 40 năm về trước mà người kể chuyện gần đây mới được biết. 
GV: Gọi hs kể lại chi tiết quan trọng : chính thầy Đuy-sen đã đem hai cây phong về trồng trên đồi cao này cùng với cô bé An-tư-nai và thầy đã gửi gắm ở hai cây phong non mơ ước, hy vọng những đứa trẻ nghèo khổ, thất học như An-tư-nai sau này sẽ lớn lên, ngày càng được mở mang kiến thức và trở thành những con người hữu ích.
b) Bức tranh thiên nhiên :
Bức tranh thiên nhiên như hiện rõ trước mắt với: Chân trời xa thẳm, thảo nguyên hoang vu, dòng sông lấp lánh, làn sương mờ đục, chuồng ngựa của nông trang bé tí teo.
* Màu sắc : biêng biếc, mờ đục, lấp lánh
Õ Thể hiện rõ chất hoạ sĩ
3) Hai cây phong và thầy Đuy-sen :
- Hai cây phong gắn với tình yêu quê hương tha thiết.
- Hai cây phong gắn bó với những kỉ niệm xa xưa ở tuổi học trò
- Hai cây phong là nhân chứng của câu chuyện hết sức cảm động về thầy Đuy-sen và cô bé An-tư-nai
Hoạt động của GV và HS
Ghi bảng
GV: Tại sao có thể nói trong mạch kể xen lẫn tả này, hai cây phong được miêu tả hết sức sống động, như hai con người, và không chỉ thông qua sự quan sát của người hoạ sĩ?
HS: Thảo luận
GV: Gọi đại diện nhóm trả lời – gọi nhóm khác nhận xét, sửa chữa, bổ sung – gv nhận xét, bổ sung, kết luận 
Bởi vì hai cây phong trong đoạn kể xen lẫn tả này vẫn thể hiện rõ là được miêu tả qua con mắt nhìn của hoạ sĩ nhưng 
“động” hơn : “nghiêng ngả thân cây, lay động lá cành” rồi “khi mây đen kéo đến xô gãy cành, tỉa trụi lá”
Trong bức tranh bằng ngôn từ ấy, ta còn được nghe thấy rất 
nhiều âm thanh với “tiếng lá reo”, “tiếng rì rào theo nhiều cung bậc”, “reo vù vù”. Hai cây phong ở đây còn được tả cả bằng trí tưởng tượng và bằng tâm hồn của người nghệ sĩ : người kể chuyện “cảm biết được chúng” tuy không nhìn thấy chúng ; chúng “có tiếng nói riêng và hẳn phải có một 
tâm hồn riêng” ; có khi chúng như “thì thầm tha thiết nồng thắm”, có khi chúng “bổng im bặt một thoáng, rồi khắp lá cành lại cất tiếng thở dài một lượt như thương tiếc người nào” Hai cây phong được nhân cách hoá cao độ, hết sức sinh động.
GV: Trong văn bản này, em sẽ chọn đoạn nào có liên quan đến hai cây phong để học thuộc lòng ?
HS: Phát biểu sự lựa chọn của mình.
GV: Hướng dẫn : có thể chọn một trong hai đoạn : “Trong làng tôi ngọn lửa bốc cháy rừng rực” hoặc đoạn “Vào năm học cuối cùng không gian bao la và ánh sáng”.
GV: Tổng kết nội dung bài học – gọi hs đọc ghi nhớ.
HS: Đọc ghi nhớ 
* Ghi nhớ (sgk)
Củng cố: (3’) GV khái quát lại ý chính toàn bài
Dặn dò: (2’) HS học thuộc phần ghi nhớ, nắm chắc nội dung bài giảng, học thuộc lòng một đoạn tự chọn trong văn bản, ôn tập về văn tự sự có sự kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm để tiết sau Viết bài tập làm văn số 2.
˜˜˜˜˜˜˜˜˜˜˜˜˜˜˜˜˜˜˜˜™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™
Tuần: 9	 	 	 Ngày soạn: 
Tiết : 35 + 36 	 Ngày dạy : 
Bài 9
 Tập làm văn :
VIẾT BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 2 – 
(VĂN TỰ SỰ KẾT HỢP VỚI MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM)
(Làm tại lớp)
I/ MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
 Giúp HS:
Biết vận dụng những kiến thức đã học để thực hành viết một bài văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm.
Rèn luyện kĩ năng diễn đạt trình bày,
II/ CHUẨN BỊ :
 GV: Chuẩn bị đề bài, những yêu cầu, biểu điểm.
 HS: Oân tập lí thuyết về văn tự sự, chuẩn bị giấy kiểm tra và các đồ dùng học tập.
III/ TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
Oån định tổ chức: (1’) gv kiểm tra sĩ số hs
Kiểm tra bài cũ: (4’) 
GV: kiểm tra sự chuẩn bị của hs
Bài mới:
GV: Ghi đề bài lên bảng 
	Đề : Hãy kể về một kỉ niệm đáng nhớ đối với một con vật nuôi mà em yêu thích
GV: Nêu một số yêu cầu và gợi ý :
Bài viết phải có bố cục 3 phần mạch lạc, rõ ràng.
Bài viết phải sử dụng miêu tả (tả con vật, tả hành động)
Bài viết phải sử dụng yếu tố biểu cảm (tình cảm của em với con vật nuôi và con vật đối với em ; suy nghĩ và thái độ của em với kỉ niệm và với con vật,
Không sao chép từ các bài văn mẫu để làm bài văn của mình
Theo dõi hs làm bài – thu bài – nhận xét :
Dặn dò: Học sinh chuẩn bị bài Nói quá để tuần sau học.