Giáo án Ngữ văn 8 chuẩn - Tuần 12

Tuần 12-Tiết 45: LUYỆN NÓI: KỂ CHUYỆN THEO NGÔI KỂ KẾT HỢP 
 VỚI MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM 
I. Mục tiêu cần đạt:
1. Kiến thức: Giúp HS: Nắm được. 
- Ngôi kể và tác dụng của việc thay đổi ngôi kể trong văn bản tự sự.
- Sự kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự.
- Những yêu cầu khi trình bày văn nói kể chuyện.
 2. Kĩ năng:
- Kể được 1 câu chuyện theo nhiều ngôi kể khác nhau; biết chọn ngôi kể phù hợp với câu chuyện được kể.
- Lập dàn ý một văn bản tự sự có sử dụng yếu tố miêu tả và biểu cảm.
- Diễn đạt trôi chảy, gãy gọn, biểu cảm, sinh động câu chuyện kết hợp sử dụng các yếu tố phi ngôn ngữ.
3. Thái độ: Có ý thức trau dồi vận dụng. Vận dụng tốt khi viết đoạn văn, bài văn.
II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
1. Giáo viên: Giáo án, tư liệu tham khảo, 
2. Học sinh: Đọc bài và soạn bài theo câu hỏi hướng dẫn
III. Các hoạt động dạy và học:
1. Ổn định tổ chức:
2. Kiểm tra bài cũ: (3’) Chuẩn bị bài của HS. 
3. Bài mới:
Hoạt động 1. Giới thiệu bài:
- Mục tiêu: Định hướng, tạo tâm thế cho học sinh.
- Phương pháp: Thuyết trình, gợi mở.
- Thời gian: 2’.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cần đạt
H. Vì sao trong VBTS thường sử dụng kết hợp các yếu tố MT, BC trong bài văn? Cách lập ý cho bài văn đó như thế nào? 
Lắng nghe, suy nghĩ.
Hoạt động 2. Tìm hiểu tác dụng của ngôi kể, sự kết hợp các yếu tố kể, tả và biểu lộ tình cảm trong văn bản tự sự.
- Mục tiêu: HS hiểu được cách lựa chọn ngôi kể, yêu cầu việc kể chuyện kết hợp các yếu tố kể, tả và biểu lộ tình cảm trong văn bản tự sự làm cho việc kể chuyện sinh động và sâu sắc hơn.
- Phương pháp: Phân tích, thực hành, gợi mở.
- Thời gian: 35’.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cần đạt
H­íng dÉn häc sinh «n tËp vÒ ng«i kÓ
- KÓ theo ng«i thø nhÊt lµ kÓ nh­ thÕ nµo? Nªu t¸c dông cña ng«i kÓ thø nhÊt? Nh÷ng v¨n b¶n nµo dïng ng«i kÓ thø nhÊt? (Ng­êi kÓ cã thÓ trùc tiÕp kÓ ra nh÷ng g× m×nh nghe, m×nh thÊy, m×nh tr¶i qua, cã thÓ trùc tiÕp nãi ra nh÷ng c¶m t­ëng, ý nghÜ cña m×nh khiÕn c©u chuyÖn trë nªn ch©n thùc, xóc ®éng)
- Nh­ thÕ nµo lµ kÓ theo ng«i thø ba? KÓ theo ng«i thø ba cã t¸c dông g×? Nh÷ng v¨n b¶n nµo ®­îc kÓ theo ng«i thø ba? (Ng­êi kÓ ®øng ngoµi c©u chuyÖn ®Ó kÓ 1 c¸ch kh¸ch quan vÒ c©u chuyÖn ®ã, c¸c nh©n vËt trong chuyÖn ®­îc gäi ®óng tªn cña nã. C¸ch kÓ nµy gióp ng­êi kÓ cã thÓ kÓ 1 c¸ch linh ho¹t, tù do nh÷ng g× diÔn ra víi nh©n vËt)
- T¹i sao ng­êi ta ph¶i thay ®æi ng«i kÓ? (Thay ®æi ng«i kÓ lµ do môc ®Ých, ý ®å nghÖ thuËt cña ng­êi viÕt truyÖn ®Ó c©u chuyÖn kÓ phï hîp h¬n víi cèt truyÖn, nh©n vËt vµ nhÊt lµ ®Ó c©u chuyÖn hÊp dÉn h¬n ®èi víi ng­êi ®äc do t¸c dông cña tõng ng«i kÓ)
- Thay ®æi ng«i kÓ nh»m môc ®Ých?
Yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi c©u hái
- Sù vËt, nh©n vËt chÝnh vµ ng«i kÓ?
C¸c yÕu tè biÓu c¶m?
X¸c ®Þnh c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ nªu t¸c dông cña chóng?
- Em h·y chØ ra c¸c yÕu tè miªu t¶ trong ®o¹n v¨n? 
- C¸c yÕu tè miªu t¶ ®ã cã t¸c dông g×?
- T×m c¸c yÕu tè biÓu c¶m cã trong ®o¹n v¨n?
Đọc ví dụ.
Lắng nghe
Suy nghĩ, trả lời
- Nhận xét.
Suy nghĩ, 
trả lời khái quát.
Ghi bài
Trả lời, nhận xét.
Khái quát.
Ghi bài.
Trả lời.
I. ¤n tËp vÒ ng«i kÓ
- KÓ theo ng«i thø nhÊt
Ng­êi kÓ x­ng t«i ®Ó dÉn d¾t c©u chuyÖn, gióp ng­êi nghe hiÓu víi ng«i kÓ nµy ng­êi kÓ cã t­ c¸ch lµ ng­êi trong cuéc, tham gia vµo sù viÖc -> ®é tin cËy cao.
- KÓ theo ng«i thø ba: 
Ng­êi kÓ giÊu m×nh ®i gäi tªn sù vËt mét c¸ch kh¸ch quan. Ng­êi kÓ cã t­ c¸ch lµ ng­êi chøng kiÕn c¸c sù vËt vµ kÓ l¹i, do ®ã cã thÓ kÓ l¹i
-> cã thÓ linh ho¹t th«ng qua nhiÒu mèi quan hÖ cña nh©n vËt.
KÓ theo ng«i thø nhÊt: T«i ®i häc, L·o H¹c, nh÷ng ngµy th¬ Êu.
KÓ theo ng«i thø ba: T¾t ®Ìn, C« bÐ b¸n diªm, ChiÕc l¸ cuèi cïng
3. Thay ®æi ng«i kÓ lµ ®Ó
a. Thay ®æi ®iÓm nh×n víi nh©n vËt vµ sù viÖc:
- Ng­êi trong cuéc kÓ kh¸c víi ng­êi ngoµi cuéc.
- Sù viÖc cã liªn quan tíi ng­êi kÓ kh¸c víi sù vËt kh«ng liªn quan tíi ng­êi kÓ.
b. Thay ®æi th¸i ®é miªu t¶, biÓu c¶m
- Ng­êi trong cuéc cã thÓ buån vui theo c¶m tÝnh chñ quan.
- Ng­êi ngoµi cuéc cã thÓ dïng miªu t¶ biÓu c¶m gãp phÇn kh¾c ho¹ tÝnh c¸ch nh©n vËt
II. LËp dµn ý
Cuéc ®èi ®Çu gi÷a nh÷ng kÎ thóc s­u víi ng­êi xin khÊt s­u
Nh©n vËt chÝnh: ChÞ DËu, cai lÖ, ng­êi nhµ lÝ tr­ëng
Ng«i kÓ: ng«i thø ba
- Miªu t¶: T¶ hµnh ®éng vò phu, tµn b¹o cña cai lÖ; t¶ hµnh ®éng chèng tr¶ m¹nh mÏ, quyÕt liÖt cña chÞ DËu; t¶ 2 tªn tay sai bÞ ®¸nh ng·.
-> Gióp ng­êi ®äc h×nh dung ®­îc mäi diÔn biÕn cña sù viÖc vµ gãp phÇn t¨ng thªm søc biÓu c¶m cho nh©n vËt vµ c©u chuyÖn, khiÕn ng­êi ®äc høng thó vµ h¶ hª.
- BiÓu c¶m: Trong c¸c c©u ®èi tho¹i cña chÞ DËu víi tªn cai lÖ, ®Æc biÖt lµ viÖc sö dông c¸c cÆp ®¹i tõ x­ng h« (ch¸u - «ng, t«i - «ng, bµ - mµy), qua c¸c côm tõ ng÷ biÓu c¶m (van, kh«ng ®­îc phÐp, bµ cho mµy xem).
Hoạt động 3. Củng cố:
- Mục tiêu: HS hiểu tác dụng của việc lựa chọn ngôi kể, sử dụng các yếu tố miêu tả và biểu cảm trong VBTS.
- Phương pháp: vấn đáp, khái quát hoá.
- Thời gian: 2’.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cần đạt
H. Tác dụng của việc chọn ngôi kể phù hợp, sử dụng kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm trong VBTS? 
Ghi nhớ kiến thức.
Hoạt động 4. Hướng dẫn học ở nhà:
- Mục tiêu: Giúp HS học bài, làm bài tập, chuẩn bị bài mới tốt hơn.
- Phương pháp: Thuyết trình, nêu vấn đề, gợi mở.
- Thời gian: 3’.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cần đạt
GV định hướng nội dung cho HS:
- Học kĩ nội dung. Làm bài tập. 
- Chuẩn bị bài: Luyện nói.
Lắng nghe
* Rút kinh nghiệm:
Tiết 46: LUYỆN NÓI: KỂ CHUYỆN THEO NGÔI KỂ KẾT HỢP 
 VỚI MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM 
I. Mục tiêu cần đạt:
1. Kiến thức: Giúp HS: Nắm được. 
- Ngôi kể và tác dụng của việc thay đổi ngôi kể trong văn bản tự sự.
- Sự kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự.
- Những yêu cầu khi trình bày văn nói kể chuyện.
 2. Kĩ năng:
- Kể được 1 câu chuyện theo nhiều ngôi kể khác nhau; biết chọn ngôi kể phù hợp với câu chuyện được kể.
- Lập dàn ý một văn bản tự sự có sử dụng yếu tố miêu tả và biểu cảm.
- Diễn đạt trôi chảy, gãy gọn, biểu cảm, sinh động câu chuyện kết hợp sử dụng các yếu tố phi ngôn ngữ.
3. Thái độ: Có ý thức trau dồi vận dụng. Vận dụng tốt khi viết đoạn văn, bài văn.
II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
1. Giáo viên: Giáo án, tư liệu tham khảo, 
2. Học sinh: Đọc bài và soạn bài theo câu hỏi hướng dẫn
III. Các hoạt động dạy và học:
1. Ổn định tổ chức:
2. Kiểm tra bài cũ: (3’) Chuẩn bị bài của HS. 
3. Bài mới:
Hoạt động 1. Giới thiệu bài:
- Mục tiêu: Định hướng, tạo tâm thế cho học sinh.
- Phương pháp: Thuyết trình, gợi mở.
- Thời gian: 2’.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cần đạt
H. Vì sao trong VBTS thường sử dụng kết hợp các yếu tố MT, BC trong bài văn? Cách lập ý cho bài văn đó như thế nào? 
Lắng nghe, suy nghĩ.
Hoạt động 2. Tìm hiểu tác dụng của ngôi kể, sự kết hợp các yếu tố kể, tả và biểu lộ tình cảm trong văn bản tự sự.
- Mục tiêu: HS hiểu được cách lựa chọn ngôi kể, yêu cầu việc kể chuyện kết hợp các yếu tố kể, tả và biểu lộ tình cảm trong văn bản tự sự làm cho việc kể chuyện sinh động và sâu sắc hơn.
- Phương pháp: Phân tích, thực hành, gợi mở.
- Thời gian: 35’.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cần đạt
- KÓ l¹i ®o¹n trÝch theo lêi cña chÞ DËu (ng«i thø nhÊt)?
- Muèn kÓ ®o¹n trÝch trªn theo ng«i thø nhÊt th× ph¶i thay ®æi nh÷ng g×? (lêi x­ng h«, lêi dÉn tho¹i, chuyÓn lêi tho¹i thµnh lêi kÓ...)
- Gv: KÓ l¹i c©u chuyÖn trªn b»ng ng«n ng÷ cña m×nh theo c¸c yªu cÇu sau:
+ KÓ theo ng«i thø nhÊt, ®ãng vai chÞ DËu lµ ng­êi trong cuéc ®Ó kÓ l¹i c©u chuyÖn nµy, x­ng lµ “t«i”. Do vËy c¸ch kÓ, ng«n ng÷ kÓ sÏ cã nh÷ng chç kh¸c víi c¸ch kÓ theo ng«i thø ba ë ®o¹n v¨n trªn.
+ Trong khi kÓ cÇn kÕt hîp c¸c ®éng t¸c, cö chØ, nÐt mÆt... ®Ó miªu t¶ vµ thÓ hiÖn t×nh c¶m ®óng nh­ nh©n vËt chÞ DËu trong truyÖn ®· thÓ hiÖn.
+ CÇn thuéc diÔn biÕn truyÖn vµ lêi cña nh©n vËt ®Ó kÓ 1 c¸ch chñ ®éng, tù nhiªn.
Trả lời.
- Viết lại đoạn văn theo ngôi kể số 1.
- Trình bày.
- Nhận xét, bổ sung.
- Khái quát kiến thức.
III- LuyÖn nãi:
 T«i x¸m mÆt, véi vµng ®Æt con bÐ xuèng ®Êt, ch¹y ®Õn ®ì tay ng­êi nhµ lÝ tr­ëng vµ van xin tha thiÕt: Ch¸u van «ng, nhµ ch¸u võa tØnh l¹i ®­îc 1 lóc, «ng tha cho nhµ ch¸u. T«i ch­a kÞp nãi hÕt c©u th× ®· bÞ h¾n bÞch cho mÊy c¸i vµo ngùc ®au ®iÕng, võa bÞch h¾n võa qu¸t: Tha nµy, tha nµy! Råi h¾n l¹i sÊn sæ ®Õn trãi chång t«i. Tøc qu¸ kh«ng chÞu næi, t«i ®· cù l¹i h¾n: Chång t«i ®ang ®au èm, «ng kh«ng ®­îc phÐp hµnh h¹ chång t«i. T«i l¹i bÞ h¾n t¸t vµo mÆt 1 c¸i ®¸nh bèp, råi h¾n cø nh¶y vµo trãi chång t«i. Kh«ng chÞu ®­îc, t«i nghiÕn 2 hµm r¨ng: Mµy trãi chång bµ ®i, bµ cho mµy xem! ThÕ råi t«i tóm lÊy cæ h¾n, Ên dói ra cöa, lµm h¾n ng· cháng quÌo ra ®Êt, nh­ng miÖng h¾n vÉn nham nh¶m do¹ b¾t trãi vî chång t«i. ThÊy tªn cai lÖ bÞ ®¸nh, tªn ng­êi nhµ lÝ tr­ëng cÇm gËy, sÊn ®Õn ®Þnh ®¸nh t«i. Nhanh nh­ c¾t, t«i tóm ngay ®­îc gËy cña h¾n. T«i vµ h¾n gi»ng co nhau ®u ®Èy, råi t«i vµ h¾n ®Òu bu«ng gËy ra, ¸p vµo vËt nhau, kÕt côc h¾n bÞ t«i tóm tãc l¼ng cho 1 c¸i ng· nhµo ra thÒm.
Hoạt động 3. Củng cố:
- Mục tiêu: HS hiểu tác dụng của việc lựa chọn ngôi kể, sử dụng các yếu tố miêu tả và biểu cảm trong VBTS.
- Phương pháp: vấn đáp, khái quát hoá.
- Thời gian: 2’.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cần đạt
H. Tác dụng của việc chọn ngôi kể phù hợp, sử dụng kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm trong VBTS? 
Ghi nhớ kiến thức.
Hoạt động 4. Hướng dẫn học ở nhà:
- Mục tiêu: Giúp HS học bài, làm bài tập, chuẩn bị bài mới tốt hơn.
- Phương pháp: Thuyết trình, nêu vấn đề, gợi mở.
- Thời gian: 3’.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cần đạt
GV định hướng nội dung cho HS:
- Học kĩ nội dung. Làm bài tập. 
- Chuẩn bị bài: Câu ghép.
Lắng nghe
* Rút kinh nghiệm:
Tiết 47: CÂU GHÉP
I. Mục tiêu cần đạt:
1. Kiến thức: Giúp HS: Nắm được.
- Đặc điểm của câu ghép.
- Cách nối các vế câu ghép.
2. Kĩ năng: 
- Phân biệt câu ghép với câu đơn và câu mở rộng thành phần.
- Sử dụng câu ghép phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp.
- Nối được các vế của câu ghép theo yêu cầu.
3. Thái độ: Có ý thức Sử dụng đúng.
 4. Giáo dục kĩ năng sống: 
- Ra quyết định sử dụng câu ghép.
- Thảo luận chia sẻ ý tưởng dùng câu ghép.
II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
1. Giáo viên: Giáo án, tư liệu tham khảo, Bảng phụ.
2. Học sinh: Đọc bài và soạn bài theo câu hỏi hướng dẫn
III. Các hoạt động dạy và học:
1. Ổn định tổ chức:
2. Kiểm tra bài cũ: (4’) 
H. Thế nào là nói giảm nói tránh? Cho ví dụ? Bài tập.
3. Bài mới:
Hoạt động 1. Giới thiệu bài:
- Mục tiêu: Định hướng, tạo tâm thế cho học sinh.
- Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp.	
- Thời gian: 2’.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cần đạt
Giíi thiÖu bµi: HS ®äc ® ...  lµ c©u g×? (c©u ghÐp).
 Bµi häc h«m nay sÏ gióp chóng ta hiÓu râ h¬n vÒ ®Æc ®iÓm cña c©u ghÐp vµ c¸ch nèi c¸c vÕ c©u ghÐp.
Lắng nghe, suy nghĩ.
Hoạt động 2. Tìm hiểu về đặc điểm của câu ghép. 
- Mục tiêu: HS hiểu được đặc điểm của câu ghép. 
- Phương pháp: Phân tích, thực hành, gợi mở.
- Thời gian: 10’
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cần đạt
Gi¸o viªn h­íng dÉn häc sinh t×m hiÓu ®Æc ®iÓm c©u ghÐp
häc sinh ®äc kÜ ®o¹n v¨n
B¶ng phô ghi nh÷ng c©u in ®Ëm
- T×m chñ ng÷, vÞ ng÷ nh÷ng c©u in ®Ëm
Ph©n tÝch cÊu t¹o cña nh÷ng c©u cã 2 hay nhiÒu côm chñ ng÷, vÞ ng÷?
- Dùa vµo nh÷ng kiÕn thøc ®· häc ë líp d­íi c©u nµo lµ c©u ®¬n? C©u ghÐp?
- Nh­ thÕ nµo c©u ghÐp?
Đọc ví dụ
Suy nghĩ, trả lời, bổ sung.
- Nhận xét.
Ghi bài
Suy nghĩ, trả lời
Ghi bài
Hs ®äc ghi nhí.
§Æc ®iÓm cña c©u ghÐp.
1. VÝ dô:
- C©u cã 1 côm chñ ng÷, vÞ ng÷
Buæi mai mÑ t«i /©u yÕm d¾t 
 C V
- C©u cã côm C - V nhá, n»m trong côm C - V lín.
T«i / quªn nh÷ng c¶m gi¸c/n¶y në
C V C V 
Nh­ mÊy cµnh hoa t­¬i / mØm c­êi
 C V
C©u cã nhiÒu côm C- V
* Kh«ng bao chøa nhau:
- C¶nh vËt / ®Òu thay ®æi
V× chÝnh lßng t«i/ cã sù thay ®æi lín
 C V
H«m nay t«i / ®i häc	
 C V
NhËn xÐt: Cã 2 hay nhiÒu côm chñ vÞ
Kh«ng bao chøa
2. Ghi nhí: S¸ch gi¸o khoa
Hoạt động 3. Tìm hiểu về cách nối các vế câu ghép. 
- Mục tiêu: HS hiểu được cách nối các vế câu ghép. 
- Phương pháp: Phân tích, thực hành, gợi mở.
- Thời gian: 5’
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cần đạt
H- T×m thªm nh÷ng c©u ghÐp ë VD 1.
VÒ c©u ®­îc nèi nh­ thÕ nµo?
 (V× sao? S¾c th¸i? )
H. Cho thªm vÝ dô?
Gi¸o viªn giíi thiÖu râ vÒ quan hÖ
C¸c vÕ c©u
 (ChuÈn bÞ )
Häc sinh ®äc ghi nhí
Đọc ví dụ
Suy nghĩ, trả lời, bổ sung.
- Nhận xét.
Hs ®äc vÝ dô 
Suy nghĩ, trả lời
Ghi bài
Hs ®äc ghi nhí.
II. C¸ch nèi c¸c vÕ c©u
1. VÝ dô
C©u ghÐp: C©u 1 - 2 - 7
C©u nèi
 1, 2 nèi = quan hÖ tõ vµ
 7 nèi b»ng dÊu:
* C¸c c¸ch nèi kh¸c:
- Nèi b»ng quan hÖ tõ bëi v×:
- H¾nvèn kh«ng ­a l·o H¹c bëi v× l·o l­¬ng thiÖn qu¸.
- Nèi b»ng dÊu phÈy:
- MÑ cÇm nãn vÉy t«i, vµi gi©y sau t«i ®uæi kÞp.
- Nèi b»ng cÆp quan hÖ tõ khi:
- Khi t«i lín vµ biÕt nghÜ th× ng­êi ®· ®i xa.
2. Ghi nhí: S¸ch gi¸o khoa.
Hoạt động 4. Luyện tập.
- Mục tiêu: Tìm câu ghép trong văn bản và nhậ xét cách nối các vế câu. Đặt câu ghép với các từ nối cho trước. Chuyển đổi câu ghép theo yêu cầu.
- Phương pháp: Phân tích mẫu, thực hành, hoạt động nhóm. Kĩ thuật động não 
- Thời gian: 20’.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cần đạt
H­íng dÉn häc sinh lµm bµi tËp.
Häc sinh ®äc
Yªu cÇu t×m c©u ghÐp
- Häc sinh ®Æt c©u víi cÆp quan hÖ tõ ®· cho
- ChuyÓn c©u ghÐp thµnh c©u ghÐp míi
ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n víi ®Ò tµi
Thay ®æi thãi quen sö dông bao ni l«ng
- Cã Ýt nhÊt 1 c©u ghÐp
- Häc sinh viÕt gi¸o viªn ®äc nhËn xÐt
HS đọc bài tập.
Lắng nghe.
Trả lời, bổ sung.
- Nhận xét.
Ghi bài
Trả lời, bổ sung.
Ghi bài
Hoạt động nhóm.
- HS viết bài.
- Nhận xét, bổ sung.
III. LuyÖn tËp
Bµi tËp 1
a, U van DÇn, u lËy DÇn
-> Nèi b»ng dÊu ph¶y
- DÇn h·y ®Ó chÞ ®i, ®õng gi÷ chÞ
-> nèi b»ng dÊu phÈy
- S¸ng nay ng­êi ta ®¸nh trãi DÇn cã th­¬ng kh«ng?
- NÕu DÇn kh«ng bu«ng -> DÊu !
b, C« t«i ch­a døt c©u, cæ häng t«i
-> dÊu ph¶y
- Gi¸ nh÷ng (dÊu ph¶y cã thÓ thay b»ng tõ th×)
c, T«i im lÆng
Nèi b»ng dÊu hai chÊm
d: Bëi v×
Bµi tËp 2
a, V× trêi m­a to nªn ®­êng rÊt tr¬n.
b, NÕu Nam ch¨m häc th× nã sÏ thi ®ç
c, Tuy nhµ xa nh­ng B¾c vÉn ®i häc ®óng giê.
d. Kh«ng nh÷ng V©n häc giái mµ cßn khÐo tay.
Bµi tËp 3
- Trêi m­a to nªn ®­êng rÊt tr¬n
§­êng rÊt tr¬n v× trêi m­a to
- Nam ch¨m häc th× 
Nã sÏ thi ®ç nÕu
- Nhµ ë xa nh­ng B¾c vÉn 
B¾c ®i häc ®óng giê tuy 
- V©n häc giái mµ cßn rÊt khÐo tay
Bµi tËp 5
Muèn b¶o vÖ m«i tr­êng chóng ta nªn h¹n chÕ sö dông bao ni l«ng. Cã nhiÒu c¸ch ®Ó gi¶m viÖc sö dông bao ni l«ng. Mang lµn ®i chî, gãi hµng b»ng giÊy, l¸, sö dông l¹i bao ni l«ng v.v
Hoạt động 5. Củng cố: 
- Mục tiêu: HS hiểu được đặc điểm câu ghép, cách nối các vế của câu ghép. .
- Phương pháp: vấn đáp, khái quát hoá. 
- Thời gian: 2’.
Hoạt động 6. Hướng dẫn học ở nhà:
- Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học để nhận biết, cách sử dụng phù hợp.
- Phương pháp: Thuyết trình, nêu vấn đề, gợi mở. 
- Thời gian: 2’.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cần đạt
GV định hướng nội dung cho HS:
- Học kĩ nội dung. Làm bài tập. 
- Chuẩn bị bài: Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh.
Lắng nghe
* Rút kinh nghiệm:
Tiết 48: TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
I. Mục tiêu cần đạt:
1. Kiến thức: Giúp HS: Nắm được. 
- Đặc điểm của văn bản thuyết minh.
- Ý nghĩa, phạm vi sử dụng của văn bản thuyết minh.
- Yêu cầu của bài văn thuyết minh (về nội dung, ngôn ngữ)
 2. Kĩ năng:
- Nhận biết văn bản thuyết minh; phân biệt văn bản thuyết minh với các văn bản đã học trước đó.
- Trình bày các tri thức có tính chất khách quan, khoa học thông qua những tri thức của môn Ngữ văn và các môn học khác.
3. Thái độ: Có ý thức trau dồi, vận dụng tốt trong học tập. 
II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
1. Giáo viên: Giáo án, tư liệu tham khảo, 
2. Học sinh: Đọc bài và soạn bài theo câu hỏi hướng dẫn
III. Các hoạt động dạy và học:
1. Ổn định tổ chức:
2. Kiểm tra bài cũ: (3’) Chuẩn bị bài của HS. 
3. Bài mới:
Hoạt động 1. Giới thiệu bài:
- Mục tiêu: Định hướng, tạo tâm thế cho học sinh.
- Phương pháp: Thuyết trình, gợi mở.
- Thời gian: 2’.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cần đạt
Gi¸o viªn giíi thiÖu v¨n b¶n – Th«ng tin vÒ ngµy tr¸i ®Êt n¨m 2000 -> V¨n b¶n thuyÕt minh
 V¨n b¶n thuyÕt minh lµ lo¹i v¨n b¶n ®­îc sö dông réng r·i trong ®êi sèng. Nã lµ v¨n b¶n tr×nh bµy tÝnh chÊt, cÊu t¹o, c¸ch dïng cïng lÝ do ph¸t sinh, quy luËt ph¸t triÓn, biÕn ho¸ cña sù vËt nh»m cung cÊp tri thøc, h­íng dÉn cho con ng­êi. §Ó hiÓu râ h¬n vÒ vai trß, ®Æc ®iÓm cña v¨n b¶n thuyÕt minh, chóng ta cïng ®i t×m hiÓu bµi h«m nay.
Lắng nghe, suy nghĩ.
Hoạt động 2. Tìm hiểu vai trò, đặc điểm chung của VBTM. 
- Mục tiêu: HS hiểu được vai trò, đặc điểm của VBTM. 
- Phương pháp: Phân tích, thực hành, gợi mở.
- Thời gian: 17’.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cần đạt
H­íng dÉn t×m hiÓu chung
Häc sinh ®äc 3 v¨n b¶n
- Mçi v¨n b¶n tr×nh bµy, gi¶i thÝch giíi thiÖu ®iÒu g× ?
- Em th­êng gÆp c¸c v¨n b¶n ®ã ë ®©u?
(C¸c v¨n b¶n ®ã th­êng gÆp ë c¸c lo¹i s¸ch: §Þa lÝ, lÞch sö, sinh häc - §ã lµ c¸c v¨n b¶n khoa häc hoÆc trªn c¸c b¸o c¸o khi cÇn giíi thiÖu, thuyÕt minh vÒ 1 sù vËt, hiÖn t­îng nµo ®ã trong cuéc sèng)
- H·y kÓ thªm 1 vµi v¨n b¶n cïng lo¹i mµ em biÕt ? 
- Gv: C¸c v¨n b¶n trªn ®Òu lµ v¨n b¶n thuyÕt minh.
- VËy v¨n b¶n thuyÕt minh lµ v¨n b¶n nh­ thÕ nµo?
* Khi nµo cÇn cã nh÷ng hiÓu biÕt kh¸ch quan vÒ ®èi t­îng (sù vËt, sù viÖc, sù kiÖn) th× ta dïng v¨n b¶n thuyÕt minh.
Trao ®æi nhãm (4)
- C¸c v¨n b¶n trªn cã thÓ xem lµ v¨n b¶n tù sù (miªu t¶, nghÞ luËn, biÓu c¶m) kh«ng? T¹i sao? Chóng kh¸c v¨n b¶n Êy ë chç nµo?
- V¨n b¶n trªn cã nh÷ng ®Æc ®iÓm chung nµo lµm chóng trë thµnh mét kiÓu riªng
- V¨n b¶n trªn ®· thuyÕt minh vÒ ®èi t­îng b»ng nh÷ng ph­¬ng thøc nµo?
- Ng«n ng÷ cña c¸c v¨n b¶n trªn cã ®Æc ®iÓm g×?
- C©y dõa: n­íc, cïi, sä nh­ thÕ nµo?
- L¸: tÕ bµo, ¸nh s¸ng, sù hÊp thu ¸nh s¸nh nh­ thÕ nµo?
- HuÕ: c¶nh s¾c, c«ng tr×nh kiÕn tróc, mãn ¨n nh­ thÕ nµo?
Häc sinh ®äc ghi nhí
Đọc ví dụ.
Lắng nghe
Suy nghĩ, trả lời
- Nhận xét.
Suy nghĩ, 
trả lời khái quát.
CÇu Long Biªn, chøng nh©n lÞch sö
§éng Phong Nha,
Th«ng tin vÒ ngµy tr¸i ®Êt n¨m 2000
¤n dÞch thuèc l¸
Ghi bài
Trả lời, nhận xét.
Khái quát.
Ghi bài.
Trả lời.
I- Vai trß vµ ®Æc ®iÓm chung cña v¨n b¶n thuyÕt minh
1- V¨n b¶n thuyÕt minh trong ®êi sèng con ng­êi:
V¨n b¶n 1: 
 - Nªu râ lîi Ých riªng cña c©y dõa, c¸i riªng nµy g¾n liÒn víi ®Æc ®iÓm cña c©y dõa B×nh §Þnh
V¨n b¶n 2:
- Gi¶i thÝch vÒ t¸c dông cña chÊt diÖp lôc ®èi víi mµu xanh ®Æc tr­ng cña l¸ c©y
 V¨n b¶n 3:
- Giíi thiÖu vÒ HuÕ, mét trung t©m v¨n ho¸ nghÖ thuËt lín cña ViÖt Nam, n¬i cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng rÊt ®éc ®¸o.
->§ã lµ c¸c v¨n b¶n khoa häc.
* V¨n b¶n thuyÕt minh: lµ kiÓu v¨n b¶n th«ng dông trong mäi lÜnh vùc ®êi sèng nh»m cung cÊp tri thøc vÒ ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt, nguyªn nh©n... cña c¸c hiÖn t­îng vµ sù vËt trong tù nhiªn, XH b»ng ph­¬ng thøc tr×nh bµy, giíi thiÖu, gi¶i thÝch.
2- §Æc ®iÓm chung cña v¨n b¶n thuyÕt minh:
a, Kh«ng ph¶i v×:
V¨n b¶n tù sù, cã sù vËt vµ nh©n vËt
V¨n b¶n miªu t¶: Cã c¶nh s¾c, con ng­êi, c¶m xóc
V¨n b¶n nghÞ luËn: Ph¶i cã luËn ®iÓm, luËn cø, luËn chøng
à §©y lµ v¨n b¶n thuyÕt minh
b, Nh÷ng ®Æc ®iÓm cña v¨n b¶n thuyÕt minh
*Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm tiªu biÓu cña ®èi t­îng
* Tr×nh bÇy kh¸ch quan
- Cung cÊp tri thøc kh¸ch quan vÒ ®èi t­îng ®Ó ng­êi ®äc hiÓu ®óng ®¾n ®Çy ®ñ.
- Kh«ng cã yÕu tè h­ cÊu, t­ëng t­îng
- Môc ®Ých: Ng­êi ®äc nhËn thøc ®èi t­îng nh­ nã cã trong thùc tÕ kh«ng gióp cho ng­êi ®äc th­ëng thøc mét h×nh t­îng nghÖ thuËt ®­îc x¸c ®Þnh b»ng h­ cÊu t­ëng t­îng.
Ghi nhí: S¸ch gi¸o khoa
Hoạt động 3. Luyện tập.
- Mục tiêu: HS hiểu đặc điểm của VBTM, yêu cầu của VBTM.
- Phương pháp: vấn đáp, khái quát hoá.
- Thời gian: 18’.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cần đạt
Hs ®äc 2 v¨n b¶n: Khëi nghÜa N«ng V¨n V©n vµ Con giun ®Êt.
- Hai v¨n b¶n trªn cã ph¶i lµ v¨n b¶n thuyÕt minh kh«ng? V× sao?
- V¨n b¶n Th«ng tin vÒ Ngµy Tr¸i §Êt n¨m 2000 thuéc lo¹i v¨n b¶n nµo?
- PhÇn néi dung thuyÕt minh trong v¨n b¶n nµy cã t¸c dông g×?
Đọc bài. Làm bài tập
Trả lời, nhận xét, bổ sung.
Ghi bài.
IV LuyÖn tËp 
Bµi tËp 1
1-Bµi 1 (117 ):
- V¨n b¶n a thuyÕt minh vÒ cuéc khëi nghÜa N«ng V¨n V©n. -> cung cÊp kiÕn thøc lÞch sö.
- V¨n b¶n b thuyÕt minh vÒ con giun ®Êt. -> cung cÊp kiÕn thøc sinh vËt.
Bµi tËp 2
- V¨n b¶n Th«ng tin vÒ Ngµy Tr¸i §Êt n¨m 2000 lµ v¨n b¶n nhËt dông, thuéc kiÓu v¨n nghÞ luËn, cã sö dông yÕu tè thuyÕt minh ®Ó nãi râ t¸c h¹i cña bao b× ni l«ng, lµm cho ®Ò nghÞ cã søc thuyÕt phôc cao.
Bµi tËp 3
C¸c v¨n b¶n kh¸c còng cÇn sö dông yÕu tè thuyÕt minh v×:
- Tù sù: giíi thiÖu sù viÖc, nh©n vËt
- Miªu t¶: Giíi thiÖu c¶nh vËt, con ng­êi, thêi gian, kh«ng gian
- BiÓu c¶m: Giíi thiÖu ®èi t­îng g©y ra c¶m xóc
- NghÞ luËn: Giíi thiÖu luËn ®iÓm, luËn cø
Hoạt động 4. Củng cố:
- Mục tiêu: HS hiểu được đặc điểm, yêu cầu của văn bản thuyết minh.
- Phương pháp: vấn đáp, khái quát hoá.
- Thời gian: 2’.
Hoạt động 5. Hướng dẫn học ở nhà:
- Mục tiêu: Giúp HS học bài, làm bài tập, chuẩn bị bài mới tốt hơn.
- Phương pháp: Thuyết trình, nêu vấn đề, gợi mở.
- Thời gian: 3’.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cần đạt
GV định hướng nội dung cho HS:
- Học kĩ nội dung. Làm bài tập. 
- Chuẩn bị bài: Ôn dịch thuốc lá.
Lắng nghe
Tìm đọc thêm các văn bản thuyết minh.
* Rút kinh nghiệm: