Giáo án môn Giáo dục công dân Lớp 8 - Bài 2: Liêm khiết

TIẾT BÀI 2: LIÊM KHIẾT
Môn: Giáo dục công dân; Lớp: 8
Thời gian thực hiện: 01 tiết
I. MỤC TIÊU
1. Về kiến thức:
- Hiểu được thế nào là liêm khiết.
- Hiểu được ý nghĩa của liêm khiết.
2. Về kĩ năng:
- Phân biệt được hành vi liêm khiết với hành vi tham lam, làm giàu bất chính.
- Biết sống liêm khiết, không tham lam.
3. Về năng lực:
- Biết tự nhận thức, suy nghĩ và hành động không tham lam, ích kỉ, đồng thời biết phê phán những hành vi không không liêm khiết tham lam, ích kỉ.
4. Về phẩm chất:
- Có ý thức tôn trọng lối sống liêm khiết.
II. PHƯƠNG PHÁP, PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
1. Phương pháp dạy học
- Phương pháp vấn đáp 
- Phương pháp thuyết trình 
- Phương pháp thảo luận nhóm
- Phương pháp đóng vai, xử lí tình huống
2. Phương tiện dạy học
- Phương tiện thiết bị: máy tính, máy chiếu,
III. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
1. Chuẩn bị của giáo viên
- Tranh ảnh, vi deo liên quan đến bài học;
- Giáo án, phiếu học tập
2. Chuẩn bị của học sinh
- Đọc trước sách giáo khoa và hoàn thành các nhiệm vụ được giao.
IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
* Ổn định lớp 
* Kiểm tra bài cũ (linh hoạt)
* Bài mới 
1.Hoạt động 1: Hoạt động khởi động
a. Mục tiêu: 
Tạo hứng thú cho HS trong học tập, tạo sự tò mò cần thiết của tiết học.
b. Tổ chức thực hiện:
- GV kể cho hs nghe câu chuyện về Mạc Đĩnh Chi
Mạc Đĩnh Chi (1272-1346) quê ở huyện chí Linh, tỉnh Hải Dương. Đỗ trạng nguyên, làm quan to nhưng gia đình vẫn nghèo. Có lần vua sai người ban đêm mang vàng đến để trước cửa nhà nhằm để thử lòng ông. Sáng hôm sau, khi vào chầu ông mang nộp vào kho. Nhà vua ngạc nhiên phán rằng: “Vàng ấy là của trời cho thì cớ sao lại không nhận”. Mạc Đĩnh Chi bẩm rằng: “Của cải không do mồ hôi, công sức của mình làm ra thì không phải là của mình”. Ông xin nộp vào ngân khố. 
Vua Trần Minh Tông rất cảm kích trước tấm lòng trung thực, liêm khiết, trọng nhân cách hơn tiền bạc của Mạc Đĩnh Chi. Vua đành giữ lại tiền rồi cho Mạc Đĩnh Chi lui.
- HS nghe và nêu cảm nghĩ .
- HS làm việc cá nhân và trả lời câu hỏi.
- GV giới thiệu bài:
Mạc Đĩnh Chi là người liêm khiết. Vậy liêm khiết là gì? Liêm khiết có ý nghĩa gì? Chúng ta cần rèn luyện cho mình tính liêm khiết như thế nào? Bài học hôm nay thầy trò mình sẽ đi vào trả lời câu hỏi đó.
2. Hoạt động 2: Hoạt động hình thành kiến thức
Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu phần đặt vấn đề (HS tự học)
a. Mục tiêu: HS tự đọc nội dung phần đặt vấn đề và làm một số câu hỏi gợi ý biết phân biệt, nhận biết tính liêm khiết trong truyện và trong tình huống.( HS tự đọc và làm trước giờ học)
b. Tổ chức thực hiện: 
Hoạt động của GV và HS
Nội dung cần đạt
GV nêu câu hỏi:
- Phần đặt vấn đề 1 kể về ai ?
- Bà là người như thế nào ?
- Em có suy nghĩ gì về cách sử xự của bà Mari Quyri.
- Em có nhận xét gì về cách xử sự của Dương Chấn và Bác Hồ .
- Theo em những cách sử xự của Mari , Dương Chấn, Bác Hồ có điểm gì chung ?Bộc lộ phẩm chất gì ?
- Em thử đoán xem khi bà Mari từ chối sự giúp đỡ của Pháp . Sự từ chối đút lót của Dương Chấn và cách sống của Bác Hồ thì họ cảm thấy như thế nào ?
- Mọi người sẽ có thái độ như thế nào đối với họ?.
+ HS tự tìm hiểu và ghi đáp án vào vở.
+ HS trình bày kết quả của mình vào vở.
1. Đặt vấn đề (HS tự học)
+ Bà Mari Quy-ri và chồng đã có những đóng góp cho thế giới những sản phẩm có giá trị khoà học và kinh tế.
- Không giữ bản quyền sáng chế cho mình ,sẵn sàng sống túng thiếu.
- Bà gửi biết tài sản cho trẻ mồ côi
- Không nhận món quà của tổng thông
- Bà không vụ lợi, tham lam sống có trách nhiệm với gia đình và xã hội.
+ Dương Chấn:
- Từ chối vàng bạc Vương Mật mang đến biếu.
- Ông nói tiến cử người làm việc tốt chứ không cần vàng.
- Đức tính thanh cao, vô tư không vụ lợi.
+ Bác Hồ: 
- Cụ sống như những người Việt Nam bình thường
- Khước từ nhà cửa, quân phục ,huân huy chương
- Cụ là người Việt Nam trong sạch và liêm khiết.
+ Những cách xử sự đó là những tấm gương sáng để chúng ta học tập và noi theo.
 Những cách xử sự đó nói nên lối sống thanh cao, không vụ lợi, không hám danh, làm việc vô tư có trách nhiệm, không đòi hỏi vật chất.
Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu nội dung bài học
a. Mục tiêu
- HS nêu được nội dung bài học, nêu được khái niệm, biểu hiện của liêm khiết, không liêm khiết và ý nghĩa của liêm khiết.
- HS hợp tác, nhận xét để đưa ra được nội dung bài học khái niệm, biểu hiện, ý nghĩa của liêm khiết.
b. Tổ chức thực hiện
Hoạt động của GV và HS
Nội dung cần đạt
- GV yêu cầu HS đọc phần nội dung bài học sau đó làm việc theo nhóm, thực hiện các nhiệm vụ sau:
+ Ví dụ: Bạn Lan là lớp phó học tập đồng thời là người giữ tiền quỹ lớp. Có 1 vài lần Lan đã lấy tiền quỹ lớp để mua đồ dùng học tập cho mình. Theo em, hành vi đó của Lan có thể liêm khiết không? Vì sao? Rút ra khái niệm của liêm khiết.
+ Nêu những biểu hiện của liêm khiết và không liêm khiết?
+ Ý nghĩa của liêm khiết?
- HS thực hiện nhiệm vụ.
- HS làm việc nhóm và trình bày kết quả thảo luận (các nhóm có câu trả lời khác nhau) các nhóm khác lắng nghe, phản biện, bổ sung ý kiến.
- Sản phẩm làm việc của HS: 
+ Hành vi của Lan không thể hiện liêm khiết vì đã lấy tiền quỹ của chung cả lớp (dùng để chi cho 1 số hoạt động của lớp) để mua đồ dùng riêng cho mình.
Liêm khiết là một phẩm chất đạo đức của con người thể hiện lối sống trong sạch, không hám danh, hám lợi, không bận tâm về những toán tính nhỏ nhen ích kỉ.
+ Biểu hiện của liêm khiết và không liêm khiết:
Không tham lam, không tham ô tiền bạc, tài sản chung, không lợi dụng chức quyền để mưu lợi cho bản thân, nhặt được của rơi trả lại người mất, luôn làm giàu bằng sức lao động của mình,
Dùng mọi cách để có lợi cho mình, cướp công của người khác,..
Trong tình huống trên A không thể hiện liêm khiết vì A tham lam lấy tiền của chung để mua sắm đồ dùng riêng cho mình.
+ Sống liêm khiết sẽ làm cho con người  thanh thản, nhận được sự quý trọng, tin cậy của mọi người, góp phần làm cho xã hội trong sạch, tốt đẹp hơn.
- GV tích hợp câu chuyện: “ Có ăn bớt phần cơm của con không?” bài học về đạo đức, lối sống dành cho học sinh lớp 8”. GV đọc (hoặc chiếu video) cho HS nghe và yêu cầu HS chỉ ra được chi tiết không liêm khiết và Bác dạy tác hại của không liêm khiết qua câu chuyện trên.
- HS làm việc cá nhân và trả lời.
- Gợi ý HS nêu được một số nội dung sau:
+ Đọc lên những con số cụ thể về tệ nạn tham ô lãng phí mà ban lãnh đạo nhà trường báo cáo Bác.
+ Bác vừa nói vừa làm “động tác vơ vét” và phân tích cho mọi người thấy rõ tham ô lãng phí là 1 tệ nạn, một thói xấu, nó giống như sâu mọt đục khoét của cải của nhân dân, nó làm vẩn đục chế độ tốt đẹp của chúng ta, đến đạo đức và nhân phẩm của người cán bộ đảng viên.
-> Bài học rút ra: phải sống liêm khiết, không tham ô, lãng phí; biết phê phán những hành vi thiếu liêm khiết trong cuộc sống.
- GV hướng dẫn HS rút ra KL.
2. Nội dung bài học
+ Liêm khiết là một phẩm chất đạo đức của con người thể hiện lối sống trong sạch, không hám danh, hám lợi, không bận tâm về những toán tính nhỏ nhen ích kỉ.
+ Sống liêm khiết sẽ làm cho con người  thanh thản, nhận được sự quý trọng, tin cậy của mọi người, góp phần làm cho xã hội trong sạch, tốt đẹp hơn.
3. Hoạt động 3: Hoạt động luyện tập
a. Mục tiêu
- HS luyện tập, củng cố kiến thức, kĩ năng đã được học.
- HS tự nhận thức, tư duy phê phán và giải quyết vấn đề sáng tạo.
b. Tổ chức thực hiện
- GV yêu cầu HS làm bài tập SGK trên lớp và ở nhà ( phần 1,2) theo cá nhân.
- HS thực hiện nhiệm vụ.
- GV mời một số HS đại diện các nhóm trả lời, bài tập.
- HS: báo cáo sản phẩm.
- GV kết luận, gợi ý các bài tập khó.
3. Luyện tập
Phần 1: 
Những hành vi thể hiện liêm khiết là: a,c,đ,g
Những hành vi thể hiện không liêm khiết là: b, d, e
Vì: 
Làm bất cứ việc gì để đạt được mục đích (thì có thể làm đó gây thiệt hại cho tập thể hoặc một cá nhân một người khác, hoặc việc đó gây hậu quả xấu).
Sẵn sàng dùng tiền bạc, quà cá biếu xén nhằm đạt được mục đích của mình.(Đây là hành vì hối lộ, mua chuộc, làm tổn hại đến danh dự bản thân và của cả người nhận quà cáp).
Chỉ làm việc gì thấy có lợi.(Đó là một hành vi nhỏ nhen, ích kỉ, chỉ luôn quan đến mình mà không nghĩ cho người khác).
Phần 2: 
Những tình huống em tán thành đó là:
Sắp có đợt tuyển người vào làm việc ở cơ quan do ông Lâm làm giám đốc. Ai mang quà cáp đến biếu, ông Lâm đều không nhận.
Nhân viên phục vụ phòng ở khách sạn nhặt được ví tiền của khách để quên, đã mang trả lại cho khách.
 Những tình huống em không tán thành là:
Bạn Bích đến xin cô giáo nâng điểm Toán cho mình.
Cán bộ kiểm lâm vì nghèo đã chặt một số cây lấy gỗ để bán.
=> Sở dĩ em không tán thành là bởi vì:  những việc làm đó thể hiện những khía cạnh khác nhau của những người không có đức tính liêm khiết.
4. Hoạt động : Hoạt động vận dụng
a. Mục tiêu
- HS tự học, vận dụng nội dung bài học vào điều chỉnh hành vi của bản thân và giải quyết một số vấn đề trong cuộc sống.
b. Tổ chức thực hiện
Bài tập vận dụng 1:
GV giao nhiệm vụ cho HS: 
- Đóng vai và xử lí tình huống sau:
Trên đường đi học về 1 bạn HS nhặt được 1 chiếc ví bên trong có nhiều tiền và giấy tờ. Nếu em là bạn HS đó em sẽ làm gì?
(Gợi ý: không tham lam lấy tiền hay bất cứ đồ nào trong ví, tìm cách trả lại ccho người mất,)
- HS cần phải làm gì để trở thành người liêm khiết?
Bài tập vận dụng 2:
GV giao nhiệm vụ cho HS sưu tầm một số câu thơ, câu ca dao hoặc tục ngữ nói về liêm khiết.
* Dặn dò
HS học bài và chuẩn bị bài tiếp theo.