Giáo án dạy Ngữ văn 8 tiết 8: Bố cục văn bản

 Ngày soạn /09/2006 
Tiết 8: BỐ CỤC VĂN BẢN
 A-Mục tiêu cần đạt:
 1/Kiến thức:
 Giúp HS :
- Nắm được bố cục văn bản, đặc biệt là cách sắp xếp các nội dung, trong phần thân bài .
Biết xây dựng bố cục văn bản mạch lạc, phù hợp với đối tượng và nhận thức của người đọc 
 2/Kĩ năng:
 Rèn luyện kĩ năng phân tích tìm hiểu VB.
 3/ Giáo dục:
 - Có ý thức trau dồi ngôn ngữ dân tộc .
 B-Chuẩn bị ;
	GV : Đọc SGV, sách tham khảo , soạn giáo án 
	HS :Học bài , xem bài trước ở nhà	
 C- Tiến trình tiết dạy :
	I/Ổån định (1) Kiểm diện sĩ số .
	 II/ KTBC (5)
 - Chủ đề của VB là gì ?
 -Thế nào là tính thống nhất về chủ đề của VB ? Làm thế nào để bảo đảm tính thống nhất đó ?
	 III/Bài mới
 1/Giới thiệu : 1’
	2/Nội dung : 
TL
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
KIẾN THỨC
10
HĐ1 
I . BỐ CỤC CỦA VĂN BẢN
+ Gọi HS đọc VB Người thầy đạo cao đức trọng
*Đọc VB VD SGK
* VD : SGK
* Nhận xét:
- VB trên có thể chia làm mấy phần?
 -Chỉ ra các phần đó ?
- VB Người thầy đạo cao đức trọng có thể chia làm 3 phần
+ Mở bài : câu 1
+ Thân bài:Từ " học trò theo ông ... ko cho vào thăm "
+ Kết bài : còn lại
- Bố cục của VB là sự tổ chức các đoạn văn để thể hiện chủ đề .
-- VB thường có bố cục 3 phần 
- Hãy chỉ ra n / vụ của từng phần trong VB trên 
- Mở bài à ông Chu Văn An là thầy giáo giỏi (đạo cao ) ,
tính tình cứng cỏi, ko màng 
 + Mở bài : nêu ra chủ đề của VB
 + Thân bài :
thường có 1 số đoạn nhỏ trình 
* Hình thành kiến thức 
 -Từ việc phân tích trên em hãy cho biết : 
+Bố cục của VB gồm mấy phần?
+Nhiệm vụ của từng phần?
danh lợi (đức trọng)
- Thân bài à cacù biểu hiện về tài và đức của Chu Văn An (khi dạy học , khi làm quan, khi đã về nghỉ )
- Kết bàià Nhận xét chung về t/ cảm của mọi người đ/với ông.
- Mỗi phần đều có chức năng nhiệm vụ riêng nhưng phải liên kết với nhau .
+ HS trả lời theo nội dung ghi nhớ
bày các khía cạnh của chủ đề .
 + Kết bài : tổng kết chủ đề củaVB .
12
 HĐ2/ Hướng dẫn HS nắm được cách bố trí , sắp xếp nội dung phần VB
- Đọc lại phần Thân bài của VB Tôi đi học, cho biết phần này kể về những sự kiện nào ? Các sự kiện ấy được sắp xếp theo thứ tự nào ? 
Theo dõi VD 2/ SGK tr 25
- Thân bài của VB Tôi đi học kể về 2 sự kiện : cảm xúc của tác gia ûtrong thời điểm hiện tại và hồi ức về buổi đầu tiên đi học
Sắp xếp theo trình tự thời gian và liên tưởng ( từ hiện tại nhớ về q/ khứ )
II .CÁCH BỐ TRÍ , SẮP XẾP NỘI DUNG PHẦN THÂN BÀI CỦA VBẢN
-- Sắp xếp theo trình tự thời gian, không gian .
-Phần thân bài củaVB Trong lòng mẹ đã trình bày những diễn biến tâm trạng cậu bé Hồng như thế nào ? 
Thân bài của VB Trong lòng mẹ trình bày những diễn biến tâm trạng của chú bé Hồng như sau :
-- Lòng yêu thương quý trọng ïngười mẹ hiền dịu, khổ sở.
-- Lòng căm ghét những hủ tục đã đày đoạ mẹ và thái đôï bất 
-- Sắp xếp theo trình tự phát triển của sự việc .
- Khi tả người, vật, phong cảnh... em sẽ lần lượt miêu tả theo trình tự nào - Hãy kể một số trình tự mà em gặp ? 
bình phản ứng khi bà cô cố tình bịa chuyện nói xấu mẹ em . 
- Niềm vui sướng cực độ khi được nằm trong lòng mẹ .--Tả phong cảnh có thể theo trình tự không gian .
- Tả người, vật, con vật : trình tự chỉnh thể -- bộ phận hoặc trình tự cảm xúc .
-- Trình tự chỉnh thể -- bộ phận.
-- Trình tự cảm xúc .
- Phần thân bài của văn bản Người thầy đạo cao đức trọng nêu các sự việc để thể hiện chủ đề theo trình tự nào ?
- Để làm sáng tỏ chủ đề Chu Văn An , người thầy đạo cao đức trọng , phần thân bài đã trình bày 2 luận điểm :
+ Chu Văn An tài cao
+ Chu Văn An là người đạo đức , được học trò kính trọng
-- Trình tự theo mạch suy luận .
+ H/ dẫn HS tổng kết 
* Từ các bài tập trên, hãy cho biết cách sắp xếp nội dung phần Thân bài ? 
HS dựa vào các bài tập và phần ghi nhớ để trả lời .
DKTL: Trình tự tg, kg,theo sự phát triển của sv,theo mạch suy luận .
èNội dung phần Thân bài được trình bày tuỳ thuộc vào kiểu VB, theo chủ đề hay ý đồ giao tiếp của người viết, sao cho phù hợp với sự triển khai chủ đề và sự tiếp nhận của người đọc .
15
HĐ3
III . LUYỆN TẬP
Bài tập 1
Bài tập 1
+ Đọc các đoạn trích SGK
Theo dõi đoạn trích
? Phân tích cách trình bày ý của đoạn văn (a )
Thảo luận nhóm
-- Đoạn văn (a) sắp xếp theo trình tự miêu tả từ xa đến gần : 
+ Nhìn xa chỉ thấy chim bay lên như đàn kiến từ trong lòng đất chui ra, bò li ti đen ngòm da trời .
+ Đêùn gần hơn, nghe tiếng chim kêu náo động, chim đậu chen nhau trắng xóa .
+ Gần hơn nữa, có thể thò tay lên tổ nhặt trứng chim .
+ Gần nhất là tiếng chim kêu vang động bên tai .
Đoạn a :Trình bày theo thứ tự ko gian :
nhìn xa - đến gần - đến tận nơi - đi xa dần
- Đoạn văn ( b) ?
+ Đi xa mà vẫn thấy chim đậu trắng xoá .
-- Đoạn (b) theo trình tự thời gian : về chiều , lúc hoàng hôn, trăng lên .
Đoạn b : trình tự thời gian : về chiều - hoàng hôn - trăng lên
- Đoạn văn ( c ) ?
 --Đoạn văn(c) theo cách ý sau bổ sung cho ý trước .
+Nêu nhận xét : n/dân thườg chữa laiï sự thật lịch sử .
+ Dẫn chứng truyện Hai Bà Trưng hoá đi ( thay vì chết )
+ D/c truyện Phù Đôûng Thiên
Vương...
Đoạn c : trình tự diễn dịch
 6
HOẠT ĐỘNG 4
CỦNG CỐ
? Bố cục VB là gì? Thường gồm mấy phần ? Nhiệm vụ của từng phần 
? Nêu các cách sắp xếp 
HS tự trả lời 
nội dung phần Thân bài
TÍCH HỢP:
+VB miêu tả:có thể sắp
xếp, bố trí từ cảnh này đến cảnh khác, từ bộ phận này đến bộ phận khác, theo thời gian, và ko gian, có cảnh chính và cảnh phụ .
+ VB tự sự : có thể sắp xếp, bố trí các tình tiết, sự việc, các nhân vậtnối tiếp hoặc xen kẽ nhau xuất hiện theo diễn biến tự nhiên của câu chuyện.
+VB nghị luận : là hệ thống các luận điểm , luận cứ để làm nổi bật luận đề .
 (2) HƯỚNG DẪN HỌC TẬP
	+ Học bài , nắm kiến thức.
	+ Làm bài tập 2, 3 / SGK
 + Chuẩn bị bài Xây dựng đoạn văn trong VB
RÚT KINH NGHIỆM