Ôn tập Phần Tiếng Việt 8 - Tuần 6, 7

Phần Tiếng Việt
Tuần 6
Bài 2: Trường từ vựng
I Lí thuyết:
- Trường từ vựng là tập hợp những từ có ít nhất 1 nét nghĩa chung về nghĩa.
VD: nghĩ, suy nghĩ, ngẫm, phán đoán, nghiền ngẫm, phân tích, tổng hợp, kết luận đều có nét nghĩa chung là chỉ hoạt động trí tuệ của con người. Như vậy trường từ vựng: hoạt động trí tuệ của con người là tập hợp tất cả những từ ấy.
- 1 trường từ vựng có thể bao gồm nhiều trường từ vựng nhỏ hơn.
	VD: Trường từ vựng: người, bao gồm các trường từ vựng: bộ phận của người, hoạt động của người, trạng thái của người Mỗi trường từ vựng này lại bao gồm nhiều trường từ vựng nhỏ hơn nữa. Chẳng hạn; trường từ vựng: hoạt động của con người, bao gồm các trường từ vựng: hoạt động trí tuệ, hoạt động tác động đến đối tượng, hoạt động dời chỗ, hoạt động thay đổi tư thế
- 1 trường từ vựng có thể bao gồm những từ khác biệt nhau về từ loại.
	VD: trường từ vựng: tai, có các danh từ như: vành tai, màng nhĩ; các động từ như: nghe, lắng nghe, ; các tính từ như: thính, điếc
- Do hiện tượng nhiều nghĩa, 1 từ có thể thuộc nhiều trường từ vựng khác nhau.
	VD: từ: ngọt, có thể thuộc các trường từ vựng: chỉ mùi vị (trái cây ngọt), trường âm thanh (lời nói ngọt), trường thời tiết (rét ngọt).
	- Trong văn thơ cũng như trong cuộc sống hằng ngày, người ta thường dùng cách chuyển trường từ vựng để tăng tính nghệ thuật của ngôn từ và khả năng diễn đạt của ngôn từ (phép nhân hoá, ẩn dụ).
II Bài tập
Bài 1. Cho nhóm từ: cao, thấp, lùn, lòng khòng, lêu nghêu, gầy, bó, xác ve, bị thịt, cá rô đực Nếu dùng nhóm từ trên để miêu tả người thì trường từ vựng của nhóm từ là gì? 
- HD HS làm. 
- Gọi HS trình bày. 
- Đáp án: Chỉ hình dáng của con người.
Bài 2. Lập các trường từ vựng nhỏ về người: 
- Bộ phận của người: đầu, mình
- Giới tính: nam, nữ, đàn ông, đàn bà
- Tuổi tác: già, trẻ, trung niên
- Chức vụ:
- Hoạt động:
Bài tập 1,2,3,4 sách một số kiến thức(15)
Trả lời
B 1: trường từ vựng quan hệ ruột thịt: mẹ, con
Trường từ vựng chỉ hoạt động của người: ăn, uống, ngủ, mút
----------------------------------------môi người: chúm, hé mở.
B2: nghe thuộc trường từ vựng khứu giác
B3: Trường từ vựng giống loài: gà, trâu, lợn, bò,gấu,khỉ,cá, chim.
 ------------------giống: đực, cái, mái, trống.
 -------------------bộ phận cơ thể động vật:vuốt, nanh,đầu, mõm, gáy, đuôi, cánh, vây, lông
 -------------------tiếng kêu của động vật: kêu, rống, hót,gầm,sủa, gáy,hí,rú.
 -------------------hoạt động ăn của động vật: xé, nhai,mổ,gặm, nhấm, nuốt.
B4: Hđ dùng lửa của người: châm, đốt, nhen, nhóm, bật, quẹt, vùi, quạt, thổi, dụi..
 Trạng thái tâm lí của người: vui, buốn, hờn giận
 Trạng thái tâm lí chưa quyết định rứt khoát của người: lưỡng lự, do dự, chần chừ
 Tính tình của con người: vui vẻ, cáu kính, hiền, dữ
 Các loài thú đã được thuần dưỡng: trâu bò, dê, chó, mèo
Bài 1,2,3,4 sách ôn tập ngữ văn 8
Trả lời sgk trang 14
---------------------------------------------------------------------------------------------
Bài 3: Tõ t­îng h×nh, tõ t­îng thanh
I Lí thuyết
? ThÕ nµo lµ tõ t­îng h×nh, tõ t­îng thanh? VD?
*Tõ t­îng h×nh gîi t¶ h/a d¸ng vÎ ho¹t ®éng tr¹ng th¸i cña con ng­êi
*Tõ t­îng thanh gîi t¶ ©m thanh cña tù nhiªn , con ng­êi
*C«ng dông: gîi ®­îc h/a ©m thanh cô thÓ sinh ®éng cã gi¸ trÞ biÓu c¶m cao.
- C¸c tõ t­îng h×nh t­îng thanh lµ soµn so¹t, ha h¶,
 h× h×, h« hè, h¬ hí, bÞch, bèp
- C¸c tõ t­îng h×nh: Lß dß, khËt kh­ìng,ngÊt ng­ëng, lom khom, dß dÉm, liªu xiªu. rãn rÐn, lÎo khÎo,cháng quÌo.
II. Bµi tËp
Bài 1.? T×m c¸c tõ t­îng h×nh, t­îng thanh trong c¸c VD sauVD:
a) Lom khom d­íi nói tiÒu vµi chó
 L¸c ®¸c bªn s«ng chî mÊy nhµ
b) D«c lªn khóc khuûu, dèc th¨m th¼m
 Heo hót cån m©y sóng ngöi trêi
c) Th©n gÇy guéc l¸ mong manh
 Mµ sao nªn lòy nªn thµnh tre ¬i
d) Khi bê tre rÝu rÝt tiÕng chim kªu
 Khi mÆt n­íc chËp chên con c¸ nh¶y
Bài 2. Em hãy viết 1 đoạn văn biểu cảm về mùa thu trong đó có sử dụng từ tượng thanh, tượng hình.
- HS viết bài.
- Gọi HS trình bày.
- Thảo luận lớp: 
+ Ưu điểm 
+ Nhược điểm trong bài làm của bạn.
s => Rút kinh nghiệm cho bài viết của mình.
- GV nhận xét, chốt lại kĩ năng làm bài, cho điểm 1 số bài.
Bài 3: bài 1,2,3,4( 33) sách ôn tập ngữ văn 8
Bài 1,2,3,4 ( 27)sách rèn kĩ năng
Trả lời
B1:từ tượng thanh: réo rắt, sầm sập, ú ớ, rộn ràng, rủng rỉnh.
 Từ tượng hình: dềnh dàng, dìu dặt, thập thò, mấp mô, gập ghềnh, đờ đẫn, thườn thượt, lụ khụ.
B2: ung dung, thanh thản-> thể hiện phong thái tự tại..
Tuần 7
Bài 4: Từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội.
I Lí thuyết
+ GV nêu câu hỏi, HS suy nghĩ trả lời. HS # nhận xét, bổ sung.
+ VG chốt lại kiến thức cơ bản:
1.Từ ngữ địa phương: là từ ngữ chỉ sử dụng ở 1 số vùng, 1 số địa phương nhất định.
VD: 
“Con ra tiền tuyến xa xôi
Yêu bầm yêu nước, cả đôi mẹ hiền”
(Bầm ơi – Tố Hữu)
Chuối đầu vườn đã trổ
Cam đầu ngõ đã vàng
Em nhớ ruộng nhớ vườn
Không nhớ anh răng được!
(Thăm lúa – Trần Hữu Thung)
2.Biệt ngữ xã hội: là loại từ chỉ được dùng trong 1 tầng lớp xã hội nhất định.
(còn gọi là tiếng lóng).
	VD: Bỉ vỏ: Bỉ: người đàn bà, con gái; vỏ: ăn cắp.
 Cớm: mật thám, đội xếp
 Sập kê: nhiều tiền.
Từ ngữ toàn dân là từ ngữ thông dụng mang tính chuẩn mực, được sử dụng rộng rãi trong phạm vi cả nước.
Từ ngữ địa phương: là từ ngữ chỉ sử dụng ở 1 số vùng, 1 số địa phương nhất định.
II Bài tập - GV HD HS làm BT. 
Bài 1. Em hãy ghi lại những biệt ngữ xã hội được dùng trong những câu sau đây và diễn đạt lại cho mọi người cùng hiểu:
	a. Trong trận đấu bóng đá giữa đội X và đội Y, cầu thủ Chiến đã đốn ngã cầu thủ Thắng.
	b. Cũng trong trận đấu bóng này, đội Y đã bị thủng lưới 2 bàn.
	c. Như vậy thủ môn đội Y đã phải vào lưới nhặt bóng 2 lần.
	d. Bài KT toán, Hoà bị trứng còn Nam bị gậy.
- Gọi HS trình bày. Nhận xét.
- GV nhận xét, chốt lại kĩ năng làm bài, cho điểm 1 số bài.
Bài 2. Hãy tìm những từ ngữ toàn dân tương ứng với những từ ngữ địa phương Nam bộ sau đây:
Từ ngữ địa phương Nam bộ
Từ ngữ toàn dân
trái
(trái) thơm
khoai mì
mè 
ghe
cuốn (tập)
hên
xui
rầy
hết mình
đánh lộn
quả
Bài 3.
Tìm từ ngữ địa phương trong câu sau
c) Nã ®Èy (b¸n) con xe víi gi¸ hêi
d) LÖch tñ (kh«ng tróng phÇn m×nh häc) nªn nã kh«ng lµm ®­îc bµi kiÓm tra.
e) Con nÝn ®i! Mî (mÑ) ®· vÒ víi c¸c con råi mµ
bài 4. Em hãy giải thích nghĩa của các từ ngữ địa phương Nam bộ sau đây:
- nhà trệt:	- liệng:
- tầng trệt:	- vận áo:
- bông điệp:	- té:
- mang giầy:	- liệng:
Bài 1,2,3,4,5(32) sách rèn kĩ năng
Tr¶ lêi:
B1:tõ ®Þa ph­¬ng kh«ng cã tõ toµn d©n thay thÕ: m¾c cäp, m·ng cÇu, b¸nh c¸y, b¸nh tÐt..
B2: kh¸i lµ tõ ®Þa ph­¬ng, cäp hæ lµ tõ toµn d©n.
B3:v«- tõ ®Þa ph­¬ng miÒn Nam
Td: t¹o sù th©n mËt, ®Çm Êm
Bài 1,2,3,4,5(38) sách ôn tập
Bài 5: Trợ từ, thán từ:
I Lí thuyết:
1. Trợ từ
+ GV nêu câu hỏi, HS suy nghĩ trả lời. HS # nhận xét, bổ sung.
+ VG chốt lại kiến thức cơ bản:
-Trợ từ là những từ chuyên đi kèm 1 TN trong câu để nhấn mạnh hay biểu thị thái độ đánh giá sv, sviệc được nói đến ở TN đó.
VD: những, có, chính, đích, ngay...
-Thán từ là những từ dùng để bộc lộ t/c, c/x của người nói hoặc dùng để gọi đáp. Thán từ thường đứng ở đầu câu, có khi nó được tách ra thành 1 câu đặc biệt.
-Thán từ gồm 2 loại chính: 
+ Thán từ bộc lộ t/c, c/x: a, ái, ối,...
+ Thán từ gọi-đáp: này, ơi, vâng, dạ, ừ...
 2. Thán từ
? Nªu ®Æc ®iÓm cña th¸n tõ
* §Æc ®iÓm cña th¸n tõ: 
- Dïng ®Ó béc lé c¶m xóc bÊt ngê, trùc tiÕp cña ng­êi nãi tr­íc mét sù viÖc nµo ®ã
- Th­êng lµm thµnh phÇn biÖt lËp trong c©u hoÆc t¸ch thµnh c©u ®éc lËp.
II. Bµi tËp 
1 xác định trợ từ
a. T«i th× t«i xin chÞu.
b. ChÝnh b¹n Lan nãi víi m×nh nh­ vËy.
c. Ngay c¶ cËu còng kh«ng tin m×nh ­?
- Trî tõ dïng ®Ó nhÊn m¹nh: ®øng ngay tr­íc tõ mµ nã muèn nhÊn m¹nh;
- Trî tõ biÓu hiÖn th¸i ®é ®¸nh gi¸ sù vËt, sù viÖc.
2 T×m nh÷ng c©u v¨n, c©u th¬ cã dïng th¸n tõ thÓ hiÖn râ hai ®Æc ®iÓm trªn.
a. B¸c ®· ®i råi sao B¸c ¬i! 
Mïa xu©n ®ang ®Ñp n¾ng xanh trêi. 
b. Hång! Mµy cã muèn vµo Thanh Ho¸ ch¬i víi mî mµy kh«ng?
c. V©ng! Ch¸u còng nghÜ nh­ cô.
3 xác định các trợ từ trong những câu sau?	
a. Nã h¸t nh÷ng mÊy bµi liÒn.
b. ChÝnh c¸c ch¸u ®· gióp Lan häc tËp tèt.
c. Nã ¨n mçi b÷a chØ l­ng b¸t c¬m.
d. Ngay c¶ b¹n th©n nã còng Ýt t©m sù.
e. Anh t«i toµn nh÷ng lä lµ lä.
Gîi ý: 
- Tr­êng hîp a, e: trî tõ nhÊn m¹nh sù qu¸ ng­ìng vÒ møc ®é;
- Tr­êng hîp b, c, d: NhÊn m¹nh ®é chÝnh x¸c, ®¸ng tin cËy.
§Æt c©u	A! MÑ ®· vÒ!
	Eo ¬i, con l­¬n nh÷ng 20kg.
Bài tËp 1, 2,3, s¸ch rÌn kÜ n¨ng
Bµi 1,2,3 s¸ch «n tËp
 TuÇn 9
Bài 6: Tình thái từ:
I Lí thuyết
- Lµ nh÷ng tõ dïng ®Ó thªm vµo c©u vµ t¹o c¸c kiÓu c©u.
VD: µ, ­, hö, h¶, thay, sao ®i, nµo, víi, ¹, nhÐ, c¬, mµ
? T×nh th¸i tõ cã nh÷ng chøc n¨ng g×? Nªu c¸ch sö dông?
 - Chøc n¨ng + T¹o c©u nghi vÊn, kh¼ng ®Þnh, c¶m th¸n
 + BiÓu thÞ s¾c th¸i cña c©u 
- Sö dông tÝnh th¸i tõ ph¶i chó ý sao cho phï hîp víi hoµn c¶nh giao tiÕp.
-Tình thái từ là những từ được thêm vào câu để tạo câu nghi vấn, câu cầu khiến, câu cảm thán và để biểu thị các sắc thái tình cảm của người nói.
Tình thái từ gồm 1 số loại đáng chú ý sau:
Tình thái từ nghi vấn: à, ư, hả, hử, chứ, chăng...
Tình thái từ cầu khiến: đi, nào, với...
Tình thái từ cảm thán: thay, sao,...
Tình thái từ biểu thị sắc thái tình cảm: ạ, nhé, cơ mà...
Khi nói và viết cần chú ý sử dụng tình thái từ phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp (quan hệ tuổi tác, thứ bậc xã hội, tình cảm...)
II. Bµi tËp 
1 . §äc kÜ vµ t×m t×nh th¸i tõ?
a. U nhÊt ®Þnh b¸n con ®Êy µ? U kh«ng cho con ë nhµ n÷a ­? à "µ, ­" t¹o c©u nghi vÊn.
b. §Ìn khoe ®Ìn tá h¬n tr¨ng 
§Ìn ra tr­íc giã cßn ch¨ng hìi ®Ìn. à "tr¨ng" t¹o c©u nghi vÊn.
c. Nµy u ¨n ®i! U ¨n khoai ®i ®Ó . à "®i" t¹o c©u cÇu khiÕn.
d. Em kh«ng! Nµo! Em kh«ng cho b¸n chÞ TÝ nµo! à "nµo" t¹o c©u cÇu khiÕn.
e. MÑ cho con ®i víi. à "víi" t¹o c©u cÇu khiÕn.
g. S­íng vui thay tÊt c¶ cña ta 
 å tÊt c¶ cña ta ®©y s­íng thËt! à "Thay, å, thËt" t¹o c©u c¶m th¸n.
h. KiÕp ai còng thÕ th«i cô ¹!
i. ThÕ nã cho b¾t µ? à "µ" t¹o c©u nghi vÊn.
2 X¸c ®Þnh chøc n¨ng cña t×nh th¸i tõ trong c¸c c©u sau
a. Em chµo thÇy. 
b. Chµo «ng, ch¸u vÒ.
c. Con ®· ®i häc vÒ råi. 
d. MÑ ¬i, con ®i ch¬i mét l¸t. 
à Trong giao tiÕp, nh÷ng ph¸t ng«n trªn th­êng bÞ phª ph¸n bëi nã ch­a thÓ hiÖn ®óng th¸i ®é t×nh c¶m trong giao tiÕp cña ng­êi d­íi ®èi víi ng­êi trªn, cña ng­êi nhá tuæi víi ng­êi lín tuæi. Bëi vËy, cÇn thªm "¹" vµo cuèi mçi c©u.
3 Tõ “vËy” trong c¸c c©u sau cã g× ®Æc biÖt? ý nghÜ cña c¸c tõ "vËy" kh¸c nhau v× sao
a. Anh b¶o sao t«i nghe vËy. à ChØ tõ.
b. Kh«ng ai h¸t th× t«i h¸t vËy. à T×nh th¸i tõ.
c. B¹n Lan h¸t vËy lµ ®¹t yªu cÇu. à ChØ tõ.
? §Æt c©u cã c¸c t×nh th¸i tõ biÓu thÞ th¸i ®é kh¸c nhau?
§Æt c©u 
- Con nhÊt thiÕt ph¶i ®i ¹! à MiÔn c­ìng
- §· khuya l¾m råi mÑ ¹! à KÝnh träng 
- Con hay ng¹i viÖc nhÊt ®Êy nhÐ! à Th©n mËt
Bµi tËp s¸ch rÌn kÜ n¨ng (1,2,3,4 trang 47)
S¸ch «n tËp1,2,3(56)
Tuần:
Bài 7:Nói quá 
I Lí thuyết
? Em hiÓu nãi qu¸ lµ g×? T¸c dông cña nãi qu¸?- HD hs ôn tập về 
+ GV nêu câu hỏi, HS suy nghĩ trả lời. HS # nhận xét, bổ sung.
+ VG chốt lại kiến thức cơ bản:
1Nói quá:
KN: là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm.
 -Nãi qu¸ cßn ®­îc gäi lµ ngoa dô, phãng ®¹i, them x­ng, khoa tr­¬ng.
Vd: Con rËn b»ng con ba ba
§ªm n»m nã g¸y c¶ nhµ thÊt kinh( ca dao)
2T¸c dông: 
- Tr­íc hÕt nãi qu¸ cã chøc n¨ng nhËn thøc lµm râ h¬n b¶n chÊt cña ®èi t­îng. Nãi qu¸ kh«ng ph¶i nãi sai sù thËt, nãi rèi. ®©y lµ mét biÖn ph¸p tu tõ.
VD: Lç mòi m­êi t¸m g¸nh l«ng
Chång yªu chång b¶o t¬ hång trêi cho ( ca dao)
 C¸ch nµy nh»m biÓu hiÖn mét sù thËt: Sù ®am mª mï qu¸ng ®· lµm cho con ng­êi nh×n nhËn sù viÖc kh«ng chÝnh x¸c, thËm chÝ lµm cho ng­êi ta nh×n nhËn, suy nghÜ, hµnh ®éng kh¸c h¼n mäi ng­êi.
 - Nãi qu¸ cßn cã t¸c dông nhÊn m¹nh, g©y Ên t­îng, t¨ng søc biÓu c¶m.
 VD: ChÝ ta lín nh­ biÓn §«ng tr­íc mÆt.
Søc m¹nh cña nãi qu¸ ë ®©y chÝnh lµ g©y ®­îc Ên t­îng, xóc c¶m vÒ ý chÝ, vÒ quyÕt t©m gi¶i phãng ®Êt n­íc cña nh©n d©n ta.
Nãi qu¸ th­êng ®­îc sö dông trong khÈu ng÷: ¨n nh­ rång cuèn, nãi nh­ rång leo..
3 Mét sè biÖn ph¸p nãi qu¸:
- Nãi qu¸ kÕt hîp víi so s¸nh tu tõ
VD: Ng­êi ®en nh­ cét nhµ ch¸y
Cµy ®ång ®ang buæi ban tr­a
Må h«i th¸nh thãt nh­ m­a ruéng cµy
- Dïng nh÷ng tõ ng÷ phãng ®¹i kh¸c:
VD: cùc k×, v« kÓ, v« h¹n, tuyÖt diÖu, mÊt hån, thÊy «ng bµ «ng v¶i, vì c¶ bông..
II luyÖn tËp 
Bµi tËp 1,2,3,4 s¸ch mét sè kiÕn thøc kÜ n¨ng ..
Tr¶ lêi
Bµi 1; x¸c ®Þnh c¸c biÖn ph¸p nãi qu¸ sau:
a, V¾t ®Êt ra n­íc thay trêi lµm m­a -> dïng thµnh ng÷ phãng ®¹i
b, Chó t«i Êy µ, ®¹n b¾n vµo lç mòi chó hØ ra lµ b×nh th­êng-> Sö dông tõ ng÷ mang tÝnh chÊt phãng ®¹i
c, §éi trêi ®¹p ®Êt ë ®êi
Hä Tõ tªn H¶i vèn ng­êi ViÖt §«ng -> dïng thµnh ng÷ phãng ®¹i
d, Trªn ®Çu nh÷ng r¸c cïng r¬m
 Chång yªu chång b¶o hoa th¬m r¾c ®Çu 
-> dïng so s¸nh hơn kém về số lượng để phóng đại tầm vóc của sự vật.
e, Có chồng ăn bữa nồi mười
Ăn đói ăn khát mà nuôi lấy chồng-> dïng so s¸nh hơn kém về số lượng để phóng đại tầm vóc của sự vật.
g, Một tiếng kêu sáng cả rừng-> dùng so s¸nh hơn kém về số lượng để phóng đại
h, Sức ông ấy có thể vá trời lấp biển-> dïng thµnh ng÷ phãng ®¹i
i, Người nách thước, kẻ tay dao
Đầu trâu mặt ngựa ào ào như sôi.-> dïng thµnh ng÷ phãng ®¹i
Bài 2: đều sử dụng so sánh tu từ và từ ngữ phóng đại khác
Bài 3:a, ngàn cân treo sợi tóc là cáhc nói phi thực tế để giúp người đọc nhận thức mức độ nguy hiểm một cách cụ thể nhất
b, Hẹn chin mà mười quên là không có trong thực tế-> nhấn mạnh thái độ trách móc sự quên của người hẹn
c, Đây là cách nói bằng hình ảnh để diễn tả niềm tin, sự lạc quan, sự sống, sự chiến thắng vượt lên gian khổ hi sinh trong chiến đấu.
Bài 4: Tóc tai bạn ấy tốt như rừng
Gặp kẻ nghiện ma tuý sợ hết cả hồn.
Nhiều kẻ bán trời không văn tự
Nó khóc như mưa
Ăn trắng mặc trơn
 Đen như cột nhà cháy
 Nó chạy nhanh như sóc
Bài tập 1,2,3,4 sách ôn tập ( 64)
Bài 10:Nói giảm, nói tránh:
I Lí thuyết:
Khái niệm: Nãi gi¶m, nãi tr¸nh lµ 1 biÖn ph¸p tu tõ dïng c¸ch diÔn ®¹t tÕ nhÞ, uyÓn chuyÓn ®Ó tr¸nh g©y c¶m gi¸c qu¸ ®au buån, ghª sî, nÆng nÒ, tr¸nh th« tôc, thiÕu lÞch sù.
 Vd: ChÞ xÊu qu¸ chÞ Êy kh«ng xinh l¾m
 2 Tác dụng: 
Tr¸nh g©y c¶m gi¸c qu¸ ®au buån, ghª sî hoÆc th« tôc, thiÕu lÞch sù
Khi nãi ®Õn c¸i chÕt, ng­êi ta cã nhiÒu c¸ch diÔn ®¹t kh¸c nhau tr¸nh sù thËt phò phµng: mÊt, ®i, vÒ, tõ trÇn..
VD: B¸c ®· ®i råi sao B¸c ¬i!
Khi biÓu thÞ th¸i ®é nh· nhÆn, tr¸nh th« tôc, thiÕu lÞch sù, ng­êi ta dïng nãi tr¸nh:
Ch¸u bÐ ®· bít quÊy ( èm vÆt) ch­a?
«ng ®· dïng c¬m ch­a?
3 C¸ch nãi tr¸nh, nãi gi¶m
Dïng tõ ®ång nghÜa ®Ó nãi gi¶m nãi tr¸nh. C¸c tõ H¸n ViÖt th­êng ®­îc ding trong tr­êng hîp nµy v× tõ thuÇn ViÖt g©y Ên t­îng cô thÓ tõ H¸n ViÖt g©y Ên t­îng mê nh¹t.
VD: x¸c chÕt- tö thi; lÝnh- chiÕn sÜ; kÐm- tån t¹i
Dïng c¸ch phñ ®Þnh tõ ë mÆt tÝch cùc trong cÆp tõ tr¸i nghÜa
II Bài tập
1. Em hãy vận dụng cách nói giảm trong những câu trả lời để thể hiện ý chê của em:
a. Bạn thấy chiếc áo của mình ntn?
 - Tôi nhận thấy nó không hợp với bạn lắm.
b. Chè nấu như vậy đã được chưa?
c. Bức tranh mình vẽ tuyệt chưa?
d. Bạn thấy bài tập làm văn của mình thế nào?
e. Hoà có tốt với bạn không?
- HS làm bài.
- Gọi HS trình bày.
- Thảo luận lớp: 
+ Ưu điểm 
+ Nhược điểm trong bài làm của bạn.
 => Rút kinh nghiệm cho bài của mình.
- GV nhận xét, chốt lại kĩ năng làm bài, cho điểm 1 số bài.
2. T×m 1 sè c©u thµnh ng÷ cã sö dông nãi qu¸? 
a) Chã ¨n ®¸ gµ ¨n sái
b) BÇm gan tÝm ruét
c) Ruét ®Ó ngoµi da
d) V¾t ch©n lªn cæ
3. §Æt c©u cã sö dông nãi qu¸?
§Æt c©u 
 +Thuý KiÒu ®Ñp nghiªng n­íc nghiªng thµnh.
+ ¤ng cha ta ®· ph¶i lÊp biÓn v¸ trêi. 
+ §oµn kÕt lµ søc m¹nh rêi non lÊp biÓn
+ C«ng viÖc lÊp biÓn v¸ trêi lµ viÖc cña nhiÒu ®êi, nhiÒu thÕ hÖ míi cã thÓ lµm xong.
+ Nh÷ng chiÕn sÜ m×nh ®ång da s¾t ®· chiÕn th¾ng.
+ M×nh nghÜ n¸t ãc mµ vÉn ch­a gi¶i ®­îc bµi to¸n nµy.
? Em hiÓu nãi gi¶m, nãi tr¸nh lµg×? T¸c dông cña nãi gi¶m, nãi tr¸nh ?
4.Tìm câu nói giảm nói tránh thay thế
Anh giµ qu¸! Anh Êy kh«ng cßn trÎ.
Giäng h¸t chua! Giäng h¸t ch­a ®­îc ngät l¾m.
- C¸i ¸o cña cËu kh«ng ®Ñp l¾m
- Bµi v¨n cña m×nh ch­a s©u l¾m
- ChiÕc ®ång hå ®eo t­êng kh«ng cã hoa v¨n.
Bài tËp 
Bài 8:Câu ghép:
I Lí thuyết
 1Khái niệm: Câu ghép là câu có từ 2 hoặc nhiều cụm C-V không bao chứa nhau tạo thành. Mỗi cụm C-V này được gọi là 1 vế câu.
- Có 2 cách nối các vế câu:
Dùng các từ có t/d nối: 
Nối bằng 1 qht.
Nối bằng 1 cặp qht.
Nối bằng 1 cặp phó từ, đại từ hay chỉ từ thường đi đôi với nhau (cặp từ hô ứng).
b. Không dùng từ nối: Trong trường hợp này, giữa các vế câu cần có dấu phẩy, dấu chấm phẩy hoặc dấu hai chấm.
2. Phân loại câu ghép?
- Có 2 loại: 
a. Câu ghép C-P: là câu ghép có 2 vế, 1 vế chính và 1 vế phụ, giữa 2 vế được nối với nhau bằng qht. 
- Câu ghép C-P gồm:
+ Câu ghép C-P chỉ nguyên nhân – hệ quả. Các qht thường dùng là: vì, do, bởi, tại, nên, cho nên, mà... VD:
Vì hoa nên phải đánh đường tìm hoa
(Truyện Kiều)
Tại ai há dám phụ lòng cố nhân?
(Truyện Kiều)
Bởi chăng ăn ở 2 lòng
Cho nên phận thiếp long đông một đời.
(Ca dao)
Lam chăm chỉ và có phương pháp học tập tốt nên năm học nào bạn cũng đạt danh hiệu hs giỏi,
+ Câu ghép C-P chỉ đk – giả thiết, hệ quả: thường dùng các qht: nếu, giá, hễ, thì... VD:
Hễ còn 1 tên xâm lược trên đất nước ta thì ta còn phải chiến đấu quét sạch nó đi!
(HCM)
Nếu mà trời không mưa thì lớp ta sẽ đi cắm trại.
+ Câu ghép C-P chỉ sự nhượng bộ – tăng tiến, thường dùng các qht: tuy, dẫu, dù, mà, mặc dầu, thà rằng...(khi vế chính đứng sau thì có thể dùng: nhưng, mà, nhưng mà đặt đầu vế chính). VD:
Tuy tuổi cao sức yếu, nhưng BH vẫn quyết tâm lên đường đi chiến dịch.
+ Câu ghép chính phụ chỉ mục đích sự việc, thường dùng các qht: để, đặng, cho...(ở đầu vế chính có thể dùng thì, khi vế chính đứng sau). VD:
Để vui lòng cha mẹ thì em phải học tập tốt.
b. Câu ghép liên hợp: Là loại câu ghép trong đó các vế bình đẳng với nhau về ngữ pháp, có thể không dùng qht để nối các vế, hoặc chỉ nối các vế câu bằng những qht liên hợp.
 + Câu ghép liên hợp không dùng qht để nối các vế, mà chỉ dùng dấu phẩy. VD;
Trên đồng cạn, dưới dồng sâu
Chồng cày, vợ cấy, con trâu đi bừa.
+ Câu ghép liên hợp sd từ và để chỉ quan hệ bổ sung, hoặc quan hệ đồng thời giữa 2 vế. VD:
Cái đầu lão ngoẹo về 1 bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít.
+ Câu ghép liên hợp sd từ rồi để chỉ qh nối tiếp. VD: 
Hai người giằng co nhau, du dẩy nhau, rồi ai nấy đều buông gậy ra.
+ Câu ghép liên hợp sd các từ mà, còn, chứ... để chỉ qh tương phản hay nghịch đối. VD:
Bắp và muối đã cạn mà lòng dân vẫn vững như núi.
(Lòng dân – Hoàng Long)
+ Câu ghép liên hợp có 2 vế sóng đôi nhau, hô ứng nhau, sd các cụm từ: không chỉ...mà còn, vừa...vừa, đang...đang,... VD:
Vừa ăn cướp vừa la làng.
II .Bµi tËp 
 1. Xác định câu ghép
 + Nh÷ng ý t­ëng Êy t«i/ ch­a lÇn nµo ghi lªn giÊy, v× håi Êy t«i/ kh«ng biÕt ghi vµ ngµy nay t«i/ kh«ng nhí hÕt.
 2.§Æt c©u ghÐp
 V× trêi m­a to nªn ®­êng rÊt tr¬n.
 Trêi m­a to nªn ®­êng rÊt tr¬n.
 §­êng rÊt tr¬n v× trêi m­a to.cã sö dông nãi gi¶m, nãi tr¸nh ?
3. Em hãy tạo những câu ghép có vế câu chỉ nguyên nhân trái ngược với sv đã nêu:
a. Nam vẫn đến lớp đúng giờ.
- Tuy nhà xa, Nam vẫn đến lớp đúng giờ.
- Nhà ở xa nhưng Nam vẫ đến lớp đúng giờ.
- Nam vẫn đến lớp đúng giờ tuy nhà ở xa.
- Dù nhà xa, Nam vẫn đến lớp đúng giờ.
b. Hoà vẫn miệt mài làm bài thực hành Ngữ Văn.
c. Nam vẫn cố gắng giúp bạn vượt khó.
d. Ai cũng cố gắng hoàn thành nhiệm vụ học tập.
4. Viết một đoạn văn ngắn chủ đề tự chọn trong đó có sử dụng câu ghép
Bài 9:Dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm:
I Lí thuyết
 *Dấu ngoặc đơn dùng để đánh dấu phần chú thích (giải thích, thuyết minh, bổ sung thêm).
*DÊu hai chÊm
- §¸nh dÊu (b¸o tr­íc) phÇn gi¶i thÝch, thuyÕt minh cho phÇn tr­íc ®ã.
- §¸nh dÊu (b¸o tr­íc) lêi dÉn trùc tiÕp hay lêi ®èi tho¹i
*DÊu ngoÆc kÐp
- §¸nh dÊu tõ, ng÷, ®o¹n dÉn trùc tiÕp.
- §¸nh dÊu tõ, ng÷, c©u hiÓu theo nghÜa ®Æc biÖt, mØa mai
- §¸nh dÊu tªn t¸c phÈm, tê b¸o,...
 II Luyện tập
Bài tập sgk, rèn kĩ năng..