Giáo án Vật lý Khối 8 - Bài 6: Lực ma sát

a) Đặc điểm của lực, cách biểu diễn và kí hiệu véc tơ lực.b) Áp dụng để biểu diễn các véctơ lực sau:Lực kéo và lực cản cùng tác dụng vào một vật theo phương ngang có chiều ngược nhau. Lực kéo có độ lớn bằng 1500N, lực cản có độ lớn bằng 1000N, tỉ xích 1cm ứng với 500NFkéo 1cm500NFcLà một lực cản trở lại chuyển động của vậtTrục bánh xe bòTrục bánh xe đạpSöï khaùc nhau cô baûn giöõa truïc baùnh xe boø ngaøy xöa vaø truïc baùnh xe ñaïp, truïc baùnh xe oâ toâ ngaøy nay laø ôû choã truïc baùnh xe boø khoâng coù oå bi coøn truïc baùnh xe ñaïp, truïc baùnh xe oâ toâ thì coù oå bi. Theá maø phaûi maát haøng chuïc theá kæ con người môùi taïo neân söï khaùc nhau ñoù.Trục bánh xe bòTrục bánh xe đạpPI/ Khi nào có lực ma sát:1. Lực ma sát trượt:Ma sát trượt xuất hiện khi nào?- Lực ma sát trượt xuất hiện khi một vật trượt trên bề mặt một vật khác.Các em hãy lấy thêm một số ví dụ về lực ma sát trượt trong đời sống và kĩ thuật ?FkFms trượtVD: Xe ñang chaïy neáu bóp thaéng maïnh, baùnh xe seõ ngöøng quay vaø tröôït treân maët ñöôøng, khi đó có lực ma sát trượt giữa bánh xe và mặt đường.Các em hãy đọc thông tin phần 1 sách giáo khoaI/ Khi nào có lực ma sát:1. Lực ma sát trượt:- Lực ma sát trượt xuất hiện khi một vật trượt trên bề mặt một vật khác.Hiện tượng gì xảy ra khi đẩy một thùng hàng nặng trên mặt sàn?Fms trượtCác em hãy tìm biện pháp để giúp việc di chuyển thùng hàng nhẹ nhàng hơn?Khi búng viên bi trên mặt sàn tại sao viên bi lăn chậm dần rồi dừng lại?C1: Vd: - Khi bánh xe trượt trên mặt đường.- Khi chơi cầu trượt.....2. Lực ma sát lăn:Fms lănKhi bánh xe lăn trên mặt sàn thì giữa bánh xe và mặt sàn xảy ra hiện tượng gì?Fms lănQua những ví dụ vừa xét trên em hãy cho biết lực ma sát lăn xuất hiện khi nào?- Lực ma sát lăn xuất hiện khi một vật lăn trên bề mặt một vật khác.Các em hãy tìm thêm những ví dụ về lực ma sát lăn trong đời sống và kĩ thuậtI/ Khi nào có lực ma sát:1. Lực ma sát trượt:- Lực ma sát trượt xuất hiện khi một vật trượt trên bề mặt một vật khác.2. Lực ma sát lăn- Lực ma sát lăn xuất hiện khi một vật lăn trên bề mặt một vật khác.PC2: Vd: Khi quả bóng lăn trên sân. Bánh xe lăn trên mặt đường.....Trong 2 TH trên, TH nào có lực ma sát trượt TH nào có lực ma sát lăn?Em hãy so sánh độ lớn của lực ma sát trượt và lực ma sát lăn trong 2 trường hợp đó?Fms TrượtF ms LănC3 : F ms Trượt > F ms lănPI/ Khi nào có lực ma sát:1. Lực ma sát trượt:- Lực ma sát trượt xuất hiện khi một vật trượt trên bề mặt một vật khác.2. Lực ma sát lăn:- Lực ma sát lăn xuất hiện khi một vật lăn trên bề mặt một vật khác. C3 : F ms Trượt > F ms lăn3. Lực ma sát nghỉ:PTại sao trong thí nghiệm trên, mặc dù có lực kéo tác dụng lên vật nặng nhưng vật vẫn đứng yên ? C4- Vật đứng yên chứng tỏ giữa mặt bàn với vật có một lực cản. Lực này đặt lên vật cân bằng với lực kéo giữ cho vật đứng yên.Lực này gọi là lực ma sát nghỉVậy lực ma sát nghÜ có tác dụng gì?Lực ma sát nghỉ luôn có tác dụng giữ cho vật không bị trượt (cân bằng) khi vật bị lực khác tác dụng. Hãy tìm thêm những ví dụ về lực ma sát nghỉ trong đời sống và kĩ thuậtC5:- Lực ma sát nghỉ giữa bàn chân và mặt đường- Lực ma sát nghỉ giúp ta cầm nắm mọi vật dễ dàng hơnVậy lực ma sát có lợi hay có hại, chúng ta cùng nhau phân tích tiếp phần IIII/ Lực ma sát trong đời sống và kĩ thuật:1. Lực ma sát có lợi hay có hại:I/ Khi nào có lực ma sát:1. Lực ma sát trượt:2. Lực ma sát lăn:3. Lực ma sát nghỉ:II/ Lực ma sát trong đời sống và kĩ thuật:* Lực ma sát có lợi hay có hại:Các em hãy thảo luận C6, C7:C6: Tác hại của lực ma sát và các biện pháp làm giảm lực ma sát trong các trường hợp vẽ ở hình 6.3.C7: Các trường hợp vẽ ở hình 6.4 nếu không có lực ma sát thì sẽ xảy ra hiện tượng gì? Tìm cách làm tăng lực ma sát ở các trường hợp đó.Ma sát có hạiMa sát có lợiMa sát có lợiHãy cho biết trong các hiện tượng sau đây ma sát có ích hay có hại ? Giải thích ?II/ Lực ma sát trong đời sống và kĩ thuật:I/ Khi nào có lực ma sát:1. Lực ma sát trượt:2. Lực ma sát lăn:3. Lực ma sát nghỉ:* Lực ma sát có lợi hay có hại:Ma sát có hạiVậy lực ma sát có lợi hay có hại ?- Lực ma sát vừa có lợi vừa có hạiIII/ Vận dụngC8:Hãy cho biết trong các hiện tượng sau đây ma sát có ích hay có hại ? Giải thích ?* Ma sát có ích :a) Khi đi trên sàn đá hoa mới lau dễ ngãb,a,* Ma sát có hại:c) Dày đi lâu ngày đế bị mònc,Lốp ô tôLốp xe đạpd,eb. OÂ toâ chaïy vaøo ñöôøng ñaát meàm coù buøn deã bò sa laày.I/ Khi nào có lực ma sát:1. Lực ma sát trượt:2. Lực ma sát lăn:II/ Lực ma sát trong đời sống và kĩ thuật:* Lực ma sát có lợi hay có hại:- Lực ma sát vừa có lợi vừa có hạiIII/ Vận dụng3. Lực ma sát nghỉ:C8:* Ma sát có ích :* Ma sát có hại:a,d,b,c,eC9:Ổ bi có tác dụng gì ? Tại sao việc phát minh ra ổ bi lại có ý nghĩa quan trọng đến sự phát triển khoa học và công nghệ?- Ổ bi giúp giảm ma sát trượt thành ma sát lăn- Giúp maùy moùc hoaït ñoäng deå daøng, hieäu quaû cao, goùp phaàn thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa caùc ngaønh nhö ñoäng löïc hoïc,cô khí,cheá taïo maùyQua bài học hôm nay các em ghi nhớ được những kiến thức gì ?- Löïc ma saùt tröôït sinh ra khi moät vaät tröôït treân beà maët cuûa moät vaät khaùc. - Löïc ma saùt laên sinh ra khi moät vaät laên treân beà maët cuûa moät vaät khaùc.- Löïc ma saùt nghæ giöõ cho vaät không trượt khi vaät bò löïc khaùc taùc duïng.- Löïc ma saùt coù theå coù haïi hoaëc coù ích. 1. Về nhà học thuộc ghi nhớ.2. Làm bài tập trong sách bài tập3. Ôn tập từ bài 1 đến bài 6 tiết sau kiểm tra 1 tiếtMóc lực kế vào một khối gỗ đặt trên mặt bàn.FkFmsKéo từ từ lực kế theo phương nằm ngang. Đọc số chỉ của lực kế khi vật nặng còn chưa chuyển động.Khối gỗ không chuyển độngH1H2H3K1K2Ổ bi sẽ làm giảm ma sát giữa các phần của trục quay. Ta có thể bôi trươn ổ bi bằng cách tra dầu, nhớt vào ổ bi.Để thùng hàng lên xe có bánh lăn. Chuyển ma sát trượt thành ma sát lăn.K3Lực ma sát có hạiLỰC MA SÁT CÓ LỢIL1L2L3L4K1K2K3K4Nếu không có lực ma sát trượt phấn sẽ không bám vào bảng, ta không đọc được.Không có ma sát ốc sẽ không bám vào bulôngLoại ô tô tự phanh gấp khi gặp nguy hiểm.