Giáo án Tin học 8 - Tiết 29-30: Câu lệnh điều kiện - Đoàn Thị Ánh Nguyệt

TuÇn 15
TiÕt 29-30:c©u lÖnh ®iÒu kiÖn 
I. Môc ®Ých, yªu cÇu:
- Biết sự cần thiết của câu trúc rẽ nhánh trong lập trình .
- Biết cấu trúc rẽ nhánh được sử dụng để chỉ dẫn cho máy tính thực hiện các thao tác phụ thuộc vào điều kiện.
- Hiểu cấu trúc rẽ nhánh có hai dạng : Dạng thiếu và dạng đủ.
- Biết mọi ngôn ngữ lập trình có câu lệnh thể hiện cấu trúc rẽ nhánh.
- Hiểu cú pháp, hoạt động của các câu lệnh điều kiện dạng thiếu và dạng đủ trong Pascal.
- Bước đầu viết được câu lệnh điều kiện trong Pascal.
II/ ChuÈn bÞ cña häc sinh vµ gi¸o viªn:
- Gv : tranh vẽ hình 32.
- Hs : chuẩn bị bài cũ thật tốt, xem trước bài mới.
III/ TiÕn tr×nh d¹y häc:
1. Bµi míi:
Ho¹t ®éng cña GV + HS
Néi dung ghi b¶ng
Ho¹t ®éng 1: Ho¹t ®éng phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn
Cho ví dụ về một hoạt động phụ thuộc điều kiện ?
Nếu chiều nay trời không mưa, em sẽ đi chơi bóng.
Nếu em bị ốm, em sẽ nghỉ học . 
- Từ “nếu” trong các câu trên được dùng để chỉ một “điều kiện” và các hoạt động tiếp theo sau sẽ phụ thuộc vào điều kiện đó .
- Nêu các điều kiện và các hoạt động phụ thuộc điều kiện trong các ví dụ trên .
Các điều kiện : chiều nay trời không mưa, em bị ốm.
Các hoạt động phụ thuộc điều kiện : em sẽ đi chơi bóng, em sẽ nghỉ học
- Có những hoạt động chỉ được thực hiện khi một điều kiện cụ thể được xảy ra. Điều kiện thường là một sự kiện được mô tả sau từ nếu.
Ho¹t ®éng 2: . TÝnh ®óng sai cña c¸c ®iÒu kiÖn
2.Tính đúng sai của các điều kiện
Mỗi điều kiện nói trên được mô tả dưới dạng một phát biểu . Hoạt động tiếp theo phụ thuộc vào kết quả kiểm tra phát biểu đó đúng hay sai . Vậy kiết quả kiểm tra có thể là gì ?
Điều kiện
Kiểm tra
Kết quả
Hoạt động tiếp theo
Trời không mưa ?
Buổi chiều nhìn ra ngoài trời và thấy trời không mưa
Đúng
Sai
Đi chơi bóng
Ở nhà
Em bị ốm ?
Cảm thấy mình khoẻ mạnh.
Sai
Đúng 
Ở nhà
Đi học
2.Tính đúng sai của các điều kiện
Khi đưa ra câu điều kiện , kết quả kiểm tra là đúng, ta nói điều kiện được thoả mãn, còn khi kết quả kiểm tra là sai, ta nói diều kiện không thoả mãn.
Ví dụ :
Nếu nháy nút “x” ở góc trên, bên phải cửa sổ, (thì) cửa sổ sẽ được đóng lại.
Nếu X>5, (thì hãy) in giá trị X ra màn hình.
Nếu nhấn phím Pause/Break, (thì) chương trình (sẽ bị) ngưng.
Ho¹t ®éng 3: . §iÒu kiÖn vµ phÐp so s¸nh
Các phép so sánh có vai trò rất quan trọng trong việc mô tả thuật toán và lập trình. Chúng thường được sử dụng để biểu diễn các điều kiện . Phép so sánh cho kết quả đúng có nghĩa điều kiện được thoả mãn ; ngược lại điều kiện không thoả mãn.
Cho ví dụ : Nếu a > b ,phép so sánh đúng thì in giá trị của a ra màn hình ; ngược lãi in giá trị của b ra màn hình (có nghĩa là phép so sanh cho kết quả sai).
- Các phép so sánh thường được sử dụng để biểu diễn các điều kiện.
- Các phép so sánh cho kết quả đúng hoặc sai.
Ho¹t ®éng 4: . CÊu tróc rÏ nh¸nh
Ta đã biết rằng, khi thực hiện một chương trình, máy tính sẽ thực hiện tuần tự các câu lệnh, từ câu lệnh đầu tiên đến câu lệnh cuối cùng. Trong nhiều trường hợp, chúng ta muốn máy tính thực hiện một câu lệnh nào đó, nếu một điều kiện cụ thể được thoả mãn; ngược lại, nếu điều kiện không được thoả mãn thì bỏ qua câu lệnh hoặc thực hiện một câu lệnh khác. 
Ví dụ 2. Một hiệu sách thực hiện đợt khuyến mãi lớn với nội dung sau: Nếu mua sách với tổng số tiền ít nhất là 100 nghìn đồng, khách hàng sẽ được giảm 30% tổng số tiền phải thanh toán. Hãy mô tả hoạt động tính tiền cho khách.
Ta có thể mô tả hoạt động tính tiền cho khách hàng bằng các bước dưới đây:
Bước 1. Tính tổng số tiền T khách hàng đã mua sách.
Bước 2. Nếu T ≥ 100000, số tiền phải thanh toán = 70% ´ T. 
Bước 3. In hoá đơn. Tính tiền cho khách hàng tiếp theo. 
Cách thể hiện hoạt động phụ thuộc vào điều kiện như trên được gọi là cấu trúc rẽ nhánh dạng thiếu. 
Ho¹t ®éng 5: . C©u lÖnh ®iÒu kiÖn
Đưa ra lệnh : if .then.else có hai dạng và lưu ý 
Với dạng 1 nếu expl đúng thì lệnh sẽ được thi hành.
Với dạng 2 nếu expl đúng thì lệnh 1 được thực hiện và ngược lại sẽ thực hiện lệnh 2.
Đưa ra lưu đồ cho 2 dạng
Lệnh 2
Lệnh 1
Điều kiện
§óng Sai
Dạng 2
Hãy viết chương trình tìm giá trị lớn nhất của hai số nguyên . 
Hãy viết lại bài tập trên sử dụng câu lệnh dạng if .thenelse .
Lệnh If . Then ..Else
Dạng 1 
 If then 
 Lệnh;
Dạng 2 
 If then 
 Lệnh 1
 Else
 Lệnh 2 ;
Trước else không có dấu chấm phẩy.
Trong Expl là một biểu thức logic . Cách thi hành lệnh này như sau:
Với dạng 1 nếu expl đúng thì lệnh sẽ được thi hành.
Lệnh
Điều kiện
đúng
sai
Với dạng 2 nếu expl đúng thì lệnh 1 được thực hiện và ngược lại sẽ thực hiện lệnh 2.
Dạng 1
Ví dụ :Hãy viết chương trình tìm giá trị lớn nhất của hai số nguyên .
Giải :
 Program GTLN;
 Var a, b, Max : Integer;
 Begin 
 Write (‘a=’) ; Readln(a);
 Write (‘b=’) ; Readln(b);
 Max: =a;
 If a < b then 
 Max : = b;
Writeln (‘ gia tri lon nhat cua hai so a, b la :’, Max) ;
Readln;
End.
Cách khác :
Program GTLN;
 Var a, b, Max : Integer;
 Begin
 Write (‘a=’) ; Readln(a);
 Write (‘b=’) ; Readln(b);
 If a < b then 
 Max : = b 
 Else
 Max : = a;
Writeln (‘ gia tri lon nhat cua hai so a, b la :’, Max) ;
Readln;
End.
Cñng cè:
Nắm vững hai dạng của câu lệnh điều kiện .
Biết vẽ lưu đồ của hai câu lệnh điều kiện.
Làm các bài tập trong sách và chuẩn bị bài thực hành
Tæ chuyªn m«n ký duyÖt ngµy / / 2009
TTCM
	NguyÔn ThÞ An