Giáo án Tin học 8 - Tiết 21-22: Từ bài toán đến chương trình - Đoàn Thị Ánh Nguyệt

TuÇn 11
TiÕt 21 - 22: tõ bµi to¸n ®Õn ch­¬ng tr×nh 
I. Môc ®Ých, yªu cÇu:
 - Biết con người chỉ dẫn cho máy tính thực hiện công việc thông qua lệnh.
- Biết chương trình là cách để con người chỉ dẫn cho máy tính thực hiện nhiều công việc liên tiếp một cách tự động.
- Biết rằng viết chương trình là viết các lệnh để chỉ dẫn máy tính thực hiện các công việc hay giải một bài toán cụ thể.
- Biết ngôn ngữ dùng để viết chương trình máy tính gọi là ngôn ngữ lập trình. 
- Biết vai trò của chương trình dịch.
- HS nghiªm tóc trong häc tËp vµ nghiªn cøu bµi häc.
II/ ChuÈn bÞ cña häc sinh vµ gi¸o viªn:
GV: Mét sè ch­¬ng tr×nh mÉu
HS: Nghiªn cøu tr­íc bµi
III/ TiÕn tr×nh d¹y häc:
1. Bµi míi:
Ho¹t ®éng cña GV + HS
Néi dung ghi b¶ng
Ho¹t ®éng 1: ThuËt to¸n vµ m« t¶ thuËt to¸n
§­a ra vÝ dô: ViÖc pha trµ mêi kh¸ch cã thÓ ®­îc nªu thµnh c¸c b­íc nh­ sau:
B­íc 1: Tr¸ng Êm chÐn b»ng n­íc s«i.
B­íc 2: Cho trµ vµo Êm.
B­íc 3: Rãt n­íc s«i vµo Êm vµ ®îi kho¶ng 3-4 phót.
B­íc 4: Rãt trµ ra chÐn ®Ó mêi kh¸ch.
C¸ch liÖt kª c¸c b­íc nh­ trªn lµ mét ph­¬ng ph¸p th­êng dïng ®Ó m« t¶ thuËt to¸n.
? VËy ThuËt to¸n lµ g×?
- §­a ra vÝ dô 1trªn b¶ng
ThuËt to¸n lµ d·y c¸c thao t¸c cÇn thùc hiÖn theo mét tr×nh tù x¸c ®Þnh ®Ó thu ®­îc kÕt qu¶ cÇn t×m tõ nh÷ng ®iÒu kiÖn cho tr­íc.
VD1: Bµi to¸n gi¶i ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt d¹ng tæng qu¸t bx + c = 0:
B­íc 1. NÕu b = 0 chuyÓn tíi b­íc 3.
B­íc 2. TÝnh nghiÖm cña ph­¬ng tr×nh x = – råi chuyÓn tíi b­íc 4.
B­íc 3. NÕu c ¹ 0, th«ng b¸o ph­¬ng tr×nh ®· cho v« nghiÖm. Ng­îc l¹i (c = 0), th«ng b¸o ph­¬ng tr×nh cã v« sè nghiÖm. 
B­íc 4. KÕt thóc thuËt to¸n.
Ho¹t ®éng 2: . Mét sè vÝ dô vÒ thuËt to¸n
GV ®­a ra VD c¸ch tÝnh diÖn tÝch h×nh A.
? Lµm thÕ nµo ®Ó tÝnh ®ùoc diÖn tÝch h×nh A.
? Tr×nh bµy c¸c b­íc ®Ó tÝnh diÖn tÝch h×nh A
 GV ®­a ra VD2.
? Input?
? OutPut?
? H·y nªu c¸ch tÝnh tæng 100 sè tù nhiªn ®Çu tiªn
- GV nªu c¸ch tÝnh
H­íng dÉn hs xem sgk
§­a vÝ dô lªn b¶ng phô.
NhËn xÐt vµ ®­a ra input, output trªn mµn h×nh.
§­a thuËt to¸n lªn mµn h×nh vµ ph©n tÝch 
§­a vÝ dô
Nªu ý t­ëng ®Ó s¾p xÕp x, y, z t¨ng dÇn ?
§­a thuËt to¸n vµ ph©n tÝch.Yªu cÇu Hs viÕt INPUT, OUTPUT cña bµi to¸n?
§­a mµn h×nh :
+ M« pháng thuËt to¸n t×m sè lín nhÊt trong d·y sè cho tr­íc (SGV)
H : Nghiªn cøu ®Ó ®­a ra tõng b­íc thuËt to¸n.
VÝ dô 1. Mét h×nh A ®­îc ghÐp tõ mét h×nh ch÷ nhËt víi chiÒu réng 2a, chiÒu dµi b vµ mét h×nh b¸n nguyÖt b¸n kÝnh a nh­ h×nh 5 d­íi ®©y:
ThuËt to¸n ®¬n gi¶n ®Ó tÝnh diÖn tÝch h×nh A cã thÓ gåm c¸c b­íc sau:
INPUT: a lµ 1/2 chiÒu réng vµ b lµ chiÒu dµi cña h×nh ch÷ nhËt, a lµ b¸n kÝnh cña h×nh b¸n nguyÖt.
OUTPUT: DiÖn tÝch cña A.
B­íc 1. TÝnh S1 = 2a ´ b	 {TÝnh diÖn tÝch h×nh ch÷ nhËt}
B­íc 2. TÝnh S2 = π a2/2 	{TÝnh diÖn tÝch h×nh b¸n nguyÖt}
B­íc 3. TÝnh kÕt qu¶ S = S1 + S2.
* Trong biÓu diÔn thuËt to¸n, ng­êi ta th­êng sö dông kÝ hiÖu a ¬ A ®Ó chØ phÐp g¸n gi¸ trÞ cña sè hoÆc biÓu thøc A cho biÕn a. VÝ dô:
x ¬ - c/b (biÕn x nhËn gi¸ trÞ b»ng - c/b); 
i ¬ i + 5 (biÕn i ®­îc g¸n b»ng gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña i céng thªm 5 ®¬n vÞ)
VÝ dô 2: TÝnh tæng cña 100 sè tù nhiªn ®Çu tiªn. 
INPUT: D·y 100 sè tù nhiªn ®Çu tiªn (tõ 1 ®Õn 100).
OUTPUT: Gi¸ trÞ SUM = 1 + 2 + ...+ 100.
B­íc 1: G¸n SUM ¬ 1; i ¬ 1.
B­íc 2: G¸n i ¬ i + 1.
B­íc 3: NÕu i ≤ 100, th× SUM ¬ SUM + i vµ chuyÓn lªn b­íc 2. Trong tr­êng hîp ng­îc l¹i (i > 100), kÕt thóc thuËt to¸n.
c. VÝ dô 3 : Cho hai sè thùc a vµ b. H·y ghi kÕt qu¶ so s¸nh hai sè ®ã, ch¼ng h¹n “a > b”, “a < b”, hoÆc “a = b”.
	(SGK)
d.. VÝ dô 4 : 
§æi gi¸ trÞ cña hai biÕn x vµ y cho nhau.
	(SGK)
e. VÝ dô 5 : 
 Cho hai biÕn x vµ y cã gi¸ trÞ t­¬ng øng lµ a, b víi a < b vµ biÕn z cã gi¸ trÞ c. H·y s¾p xÕp ba biÕn x, y vµ z ®Ó chóng cã gi¸ trÞ t¨ng dÇn.
	(SGK)
f. VÝ dô 6 :
T×m sè lín nhÊt trong d·y A c¸c sè a1, a2, ..., an cho tr­íc.
* X¸c ®Þnh bµi to¸n :
INPUT: D·y A c¸c sè a1, a2, ..., an (n ³ 1).
OUTPUT: Gi¸ trÞ SMAX = max {a1, a2, ..., an }.
* M« t¶ thuËt to¸n :
B­íc 1: NhËp sè n vµ d·y A; g¸n SMAX ¬ a1; i ¬ 0.
B­íc 2: i ¬ i + 1.
B­íc 3: NÕu i > n, kÕt thóc thuËt to¸n (khi ®ã SMAX lµ gi¸ trÞ phÇn tö lín nhÊt cña d·y A). Trong tr­êng hîp ng­îc l¹i (i ≠ n), thùc hiÖn b­íc 4.
B­íc 4: NÕu ai > SMAX, thay ®æi gi¸ trÞ SMAX: SMAX ¬ ai råi chuyÓn vÒ b­íc 2. Trong tr­êng hîp ng­îc l¹i (SMAX ³ ai), gi÷ nguyªn SMAX vµ chuyÓn vÒ b­íc 2.
4. Cñng cè:
Bµi tËp 2. Sgk. Gi¶ sö x vµ y lµ c¸c biÕn sè. H·y cho biÕt kÕt qu¶ cña viÖc thùc hiÖn thuËt to¸n sau:
 B­íc 1. x ¬ x + y
B­íc 2. y ¬ x - y
B­íc 3. x ¬ x - y
BT: H·y chØ ra INPUT vµ OUTPUT cña c¸c bµi to¸n sau:
X¸c ®Þnh sè häc sinh trong líp cïng mang hä TrÇn.
TÝnh tæng cña c¸c phÇn tö lín h¬n 0 trong d·y n sè cho tr­íc.
T×m sè c¸c sè cã gi¸ trÞ nhá nhÊt trong n sè ®· cho.
HDVN: Häc bµi theo Sgk vµ lµm c¸c bµi tËp 
Tæ chuyªn m«n ký duyÖt ngµy / / 2009
TTCM
	NguyÔn ThÞ An