Giáo án Ngữ văn lớp 8 - Học kỳ 1

Tuần 1
Tiết 1 - 2 Văn bản Tôi đi học 
 (Thanh Tịnh) 
A. Mục tiêu cần đạt
 Giúp HS :
 - Cảm nhận được những xúc cảm chân thật, trong sáng của tuổi thơ ngày đầu cắp sách tới trường. Đó là những kỉ niệm được nhớ mãi trong cuộc đời mỗi con người.
 - Tình cảm tha thiết của tác giả đối với tuổi thơ, bạn bè và mái trường ,quê hương thân yêu.
 - Tích hợp với phần Tiếng Việt bài: Cấp độ khái quát nghĩa của từ ngữ ; phần Tập làm văn bài: Tính thống nhất về chủ đề của văn bản.
 - Rèn luyện năng lực cảm thụ cái hay, cái đẹp của tác phẩm văn chương.
B. Chuẩn bị 
 + GV: - Soạn bài, ảnh chân dung nhà văn Thanh Tịnh, nghiên cứu thêm các tài liệu liên quan khác ...
 + HS: - Soạn bài, tìm đọc thêm các tài liệu liên quan khác...
C.Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học 
1. ổn định tổ chức:
2. Bài cũ:
3. Dạy bài mới:
Hoạt động của GV
HĐ của HS và nội dung cần đạt
Từ khi cắp sách tới trường đến nay em
đã mấy lần tham dự buổi tựu trường?Em nhớ nhất là lần nào? Vì sao?
- Hãy trình bày những nét hiểu biết chính về cuộc đời và sự nghiệp của nhà văn Thanh Tịnh?
? Nêu xuất xứ của truyện ngắn Tôi đi học?
GV hướng dẫn HS đọc với giọng điệu nhẹ nhàng, uyển chuyển.
GV gọi HS đọc.
GV gọi HS nhận xét sau đó GV đánh giá.
GV kiểm tra việc giải nghĩa một số từ ngữ khó của HS.
GV nhắc HS lưu ý các từ ngữ ở chú thích (1), (2), (6), (7).
- Truyện được kể theo lời của nhân vật nào? Có những nhân vật nào được kể và ai là nhân vật chính?
- Truyện ngắn Tôi đi học được xẩy ra theo tình huống nào? Kể theo trình tự không gian và thời gian nào?
Nờu bố cục của văn bản?
- Đoạn nào gợi cảm xúc thân thuộc, gần gũi nhất trong em? Vì sao?
- Theo dõi phần đầu văn bản và cho biết kỉ niệm ngày đầu tiên đến trường của nhân vật tôi gắn với không gian, thời gian cụ thể nào?
- Vì sao không gian và thời gian ấy lại trở thành kỉ niệm đáng nhớ trong tâm trí của tác giả?
- Tìm những hình ảnh, chi tiết chứng tỏ tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của tôi trên đường tới trường?
- Tại sao nhân vật tôi lại có tâm trạng như vậy?
- Tâm trạng đó chứng tỏ tôi là cậu bé như thế nào?
- Hãy chỉ ra cái hay được sử dụng trong đoạn văn trên và phân tích ý nghĩa của nó ?
(Hết tiết 1 sang tiết 2)
- Tìm những hình ảnh, chi tiết chứng tỏ tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của tôi khi đứng trước sân trường?
- Cảnh tượng được nhớ lại có ý nghĩa gì?
- Khi chưa đi học, nhân vật tôi chỉ thấy ngôi trường Mĩ Lí cao ráo và sạch sẽ hơn các nhà trong làng. Nhưng lần đầu tới trường, cậu bé lại thấy Trường Mĩ Lí trông vừa xinh xắn vừa oai nghiêm như cái đình làng Hoà ấp khiến lòng tôi đâm ra lo sợ vẩn vơ.
- Em hiểu như thế nào về suy nghĩ của nhân vật tôi qua hình ảnh so sánh trên?
- Khi tả những học trò nhỏ tuổi lần đầu đến trường học, tác giả dùng hình ảnh so sánh nào?
- Nhận xét về cái hay và ý nghĩa của các hình ảnh so sánh ấy?
- Khi nghe ông đốc gọi tên vào lớp tâm trạng của tôi như thế nào?
- Đến đây, em hiểu thêm gì về nhân vật tôi ?
- Vì sao trong khi sắp hàng đợi vào lớp, nhân vật ''tôi'' lại cảm thấy trong thời thơ ấu tôi chưa lần nào thấy xa mẹ tôi như lần này?
- Khi bước vào lớp học nhân vật tôi đã có những cảm nhận được những điều gì ?
- Hãy lí giải những cảm giác đó của nhân vật tôi ?
- Những cảm giác đó cho thấy tình cảm nào của nhân vật tôi đối với lớp học của mình ?
- ở đoạn cuối văn bản có hai chi tiết:
- Một con chim ...... Tôi đưa mắt thèm thuồng nhìn theo cánh chim.
- Nhưng tiếng ..... Tôi vòng tay lên bàn chăm chỉ nhìn thầy viết và lẩm nhẩm đánh vần đọc.
- Theo em, những chi tiết đó nói thêm điều gì về nhân vật '' tôi'' ?
- Em có cảm nhận gì về thái độ, cử chỉ của những người lớn đối với các em bé lần đầu tiên đi học?
- Hãy nêu giá trị về nghệ thuật và nội dung của truyện ngắn Tôi đi học ?
GV: Phát biểu cảm nghĩ của em về dòng cảm xúc của nhân vật tôi trong truyện ngắn Tôi đi học ?
.
I. Đọc - tìm hiểu chú thích
1. Vài nét sơ lược về tác giả, tác phẩm
a. Tác giả
- Thanh Tịnh tên thật là Trần Văn Ninh, sinh ngày 12- 12 - 1911, mất năm 1988.
- Quê: xóm Gia Lạc, ven sông Hương, ngoại ô thành phố Huế.
- Năm 1933 đi làm, vào nghề dạy học và viết văn làm thơ.
- Tác phẩm chính: tập thơ Hận chiến trường(1937), tập truyện ngắn Quê mẹ( 1941) và Ngậm ngải tìm trầm(1943)....
- Sáng tác của Thanh Tịnh nhìn chung đều toát lên vẻ đằm thắm, tình cảm êm dịu, trong trẻo.
b. Tác phẩm
- Truyện Tôi đi học như một trang hồi kí ghi lại những hoài niệm, kỉ niệm đẹp của tuổi thơ trong buổi tựu trường.
- Truyện được in trong tập Quê mẹ xuất bản năm 1941.
2. Đọc văn bản
HS đọc bài
HS nhận xét
3. Giải nghĩa từ ngữ khó
HS trả lời
HS nghe
II. Đọc - hiểu văn bản
1.Tìm hiểu cấu trúc văn bản
- Truyện được kể theo lời nhân vật tôi.
Nhân vật chính là tôi và có thêm các nhân vật phụ khác: mẹ, ông đốc, những cậu học trò.
Kể theo trình tự thời gian và không gian trước sau.
Bố cục:
+ Đoạn 1: từ đầu đến như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi.=> Tâm trạng của tôi trên đường tới trường.
+ Đoạn 2: tiếp theo đến Và ngày mai lại được nghỉ cả ngày nữa.=> Tâm trạng của tôi lúc ở sân trường.
+ Đoạn 3: phần còn lại. => Tâm trạng của tôi trong lớp học.
- HS tự bộc lộ bố cục
2. Tìm hiểu chi tiết văn bản
a . Tâm trạng của tôi trên đường tới trường
- Thời gian: buổi sáng cuối mùa thu (Một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh)
- Không gian: trên con đường dài và hẹp.
=> Đây là thời điểm và nơi chốn quen thuộc, gần gũi, gắn liền với tuổi thơ của tác giả ở quê hương.
Là lần ghi dấu kỉ niệm đầu tiên trong đời được cắp sách tới trường.
Là khoảnh khắc bỡ ngỡ, nao nao của tâm trạng con người trong lần đầu cắp sách tới trường.
Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ.
- Cảnh vật xung quanh tôi đều thay đổ, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi.
Không còn đi thả diều và nô đùa như các bạn.
- Cảm thấy trang trọng đứng đắn với bộ quần âo.
- Hai quyển vở mới trên tay đã bắt đầu thấy nặng nhưng vẫn cố gắng bặt tay ghì thật chặt. Đề nghị mẹ đưa thêm bút thước để cầm.
=> Do lòng tôi đang có sự tháy đổi: hôm nay đi học. Được trở thành một học trò, hiện thực mà như trong mơ.
- Tình cảm và nhận thức của một cậu bé đã thay đổi: tự thấy như đã lớn lên, con đường làng không còn dài rộng như trước,..
- Hiểu và ý thức được vai trò của học hành đối với bản thân mình.
- Cho thấy sự nhận thức của cậu bé về sự nghiêm túc của học hành.
=> Cậu bé tôi là người có chí học hành ngay từ đầu, muốn tự mình đảm nhiệm việc học tập, muốn được chững chạc như bạn, không thau kém bạn. Đây là ý thức tự lực muốn vươn lên trong học tập ngay từ buổi ban đầu còn bỡ ngỡ.
-> Yêu học hành, yêu bạn bè và mái trường quê hương.
HS thảo luận nhóm để trả lời.
- Sử dụng nghệ thuật so sánh: Cái ý nghĩ chắc chỉ người thạo mới cầm nỏi bút thước với làn mây lướt ngang trên ngọn núi.
- Làm nổi bật ý nghĩ non nớt và ngây thơ, trong sáng và hồn nhiên của nhân vật''tôi'' trên đường tựu trường.
b. Tâm trạng của tôi lúc ở sân trường
- Trước sân trường làng Mĩ Lí dày đặc cả người.
- Người nào quần áo cũng sạch sẽ, gương mặt cũng vui tươi và sáng sủa.
- Nhìn thấy các bạn cũng sợ sệt, úng túng, vụng về như mình.
-> Phản ánh không khí đặc biệt của ngày hội khai trường thường gặp ở nước ta.
Thể hiện tinh thần hiếu học của nhân dân ta.
Bộc lộ tình cảm sâu nặng của tác giả đối với mái trường tuổi thơ.
- HS nghe
=> So sánh lớp học với đình làng - nơi thờ cúng, tế lễ, nơi thiêng liêng cất giấu những điều bí ẩn.
- Phép so sánh này diễn tả xúc cảm về mái trường, đề cao tri thức của con người trong trường học.
- Thể hiện sự ngây thơ, hồn nhiên của nhân vật tôi trong buổi tựu trường.
-> Họ như con chim non đứng bên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muối bay, nhưng còn ngập ngừng e sợ.
=> Cách miêu tả rất độc đáo và sinh động vầ hình ảnh và tâm trạng của các em nhỏ lần đầu tới trường học.
- Bộc lộ những rung động và biến thái tâm lí đáng yêu của những cậu học trò mới.
- Thể hiện khát khao được học hành, mơ ước bay tới những chân trời xa, chân trời ước mơ và hi vọng.
- Cảm thấy như quả tim tôi ngừng đập. Tôi quên cả mẹ tôi đứng sau tôi. Nghe gọi đến tên, tôi tự nhiên giật mình và lúng túng.
- Khóc, một phần vì lo sợ( do phải tách rời người thân để bước vào môi trường hoàn toàn mới lạ),một phần vì sung sướng(lần đầu được tự mình học tập).
- Đó là những giọt nước mắt báo hiệu sự trưởng thành, những giọt nước mắt ngoan chứ không phải nước mắt vòi vĩnh như trước.
=> Giàu cảm xúc với trường lớp, với người thân.
- Có những dấu hiệu trưởng thành trong nhận thức và tình cảm ngay từ ngày đầu tiên đi học.
c. Tâm trạng của tôi khi ngồi trong lớp học
- Vì tôibắt đầu cảm nhận được sự độc lập của mình khi đi học.
- Bước vào lớp học là bước vào thế giới riêng của mình, phải tự mình làm tất cả, không còn có mẹ bên cạnh như ở nhà,..
-> Một mùi hương lạ xông lên. Trông hình gì treo trên tường tôi cũng thấy lạ và hay hay; nhìn bàn ghế chỗ tôi ngồi...lạm nhận là vật riêng của mình; nhìn người bạn..chưa hề quen biết nhưng lòng vẫn không cảm thấy sự xa lạ chút nào,..
- Cảm giác lạ vì lần đầu tiên được vào lớp học, một môi trường sạch sẽ, ngay ngắn và chắp cách cho những ước mơ bay xa.
- Không cảm thấy sự xa lạ với bàn ghế và bạn bè, vì bắt đầu ý thức được những thứ đó sẽ gắn bó thân thiết với mình bây giờ và mãi mãi.
-> Tình cảm trong sáng, thiết tha gắn bó với bạn bè và lớp học
- Một chút buồn khi từ giã tuổi thơ.
- Bắt đầu trưởng thành trong nhận thức và việc học hành của bản thân.
- Yêu thiên nhiên, yêu tuổi thơ, yêu cả sự học hành để trường thành, không phụ lòng thầy cô và bố mẹ.
d. Thái độ cử chỉ của người lớn
- Phụ huynh: đều chuẩn bị chu đáo cho con em buổi tựu trường đầu tiên, đều trân trọng tham dự buổi lễ quan trọng này. Các vị cũng lo lắng, hồi hộp cùng con em mình.
- Ông đốc: Là hình ảnh người thầy, một người lãnh đạo nhà trường rất từ tốn, bao dung. Thầy giáo trẻ dạy học sinh lớp mói cũng chứng tỏ là một người vui tính, giàu tình thương.
=> Qua đó là trách nhiệm, tấm lòng của gia đình, nhà trường đối với thế hệ tương lại. Đó là một môi trường giáo dục ấm áp, là một nguồn nuôi dưỡng các em trưởng thành.
III. Tổng kết:
1. Nghệ thuật
- Kết hợp hài hoà giữa kể, miêu tả với bộc lộ cảm xúc tâm trạng.
- Bố cục của truyện được sáp xếp theo dòng hồi tưởng và trình tự thời gian của một buổi tựu trường.
- Tình huống truyện có dấu ấn in đậm nên không thể nào quên và rất trong sáng nên thơ đối với mỗi con người.
- Sử dụng nhiều hình ảnh so sánh mới lạ, ngôn ngữ đậm chất thơ.
2. Nội dung
Là tình cảm hoài niệm về kỉ niệm lần đầu tiên tựu trường nên rất trong sáng và hồn nhiên .
- Thể hiện cảm xúc bỡ ngỡ, ngập ngừng và pha chút vui tươi, tự tin của cậu bé''tôi'' trong lần đầu tiên đi học.
- Thể hiện tìn ... iêng cụ thể) ?
? Muốn xác định đúng yêu cầu của đề văn thuyết minh ta cần thực hiện những bước nào?
Học sinh đọc văn bản Xe đạp
? Đề nêu lên đối tượng gì ? Yêu cầu gì ?
? Tìm hiểu tính chất của đề ?
? Bài văn thuyết minh trên gồm mấy phần ? Nội dung của mỗi phần là gì ?
? Nhận xét phần mở bài ?
? Có thể giới thiệu cách khác được không ? Bỏ câu một có được không ?(có thể bỏ)
? Phần nào là phần trọng tâm ?
? Để giới thiệu về xe đạp cần sử dụng phương pháp gì ?
? Các bộ phận được giới thiệu như thế nào ?
? Nội dung của phần kết bài ?
? Nhận xét về cách làm bài văn thuyết minh trên ?
Hoạt động 3 : Tổng kết
Hoạt động 4 : Luyện tập :
Giáo viên hướng dẫn học sinh làm
Bài tập 1 : Lập dàn ý cho đề bài Giới thiệu về chiếc nón lá Việt Nam
Hoạt động 5 : Củng cố :
GV hệ thống lại kiến thức .
Hoạt động 6 : Hướng dẫn học bài
- Hoàn thành bài văn dựa vào dàn ý đã làm .
- Học bài cũ .
- Giới thiệu một danh thắng ở quê em .
I. Đề văn thuyết minh và cách làm bài văn thuyết minh :
1. Đề văn thuyết minh :
- Ngắn ngọn , nêu lên đối tượng thuyết minh .
- Đối tượng : con người , đồ vật , di tích , con vật , thực vật , món ăn , đồ chơi , lễ hội ........
- Đề không yêu cầu kể chuyện , miêu tả , biểu cảm mà chỉ yeu cầu giới thiệu , thuyết minh , giải thích .
* Tìm hiểu đề :
a) Giới thiệu mọt gương mặt trể của thể thao Việt Nam
- Họ , tên , môi trường sống , các biểu hiện năng khiếu .
- Quá trình học tập , rèn luyện , phấn đấu – Thành tích nổi bật và ý nghĩa của nó .
b) Giới thiệu về chiếc áo dài :
- Nguồn gốc , chất liệu , kiểu dáng , màu sắc ....... vai trò và tác dụng thẩm mĩ của chiếc áo dài trong đời sống sinh hoạt cua người Việt Nam .
- Một số đề nêu đối tượng cụ thể : b , c , d , đ
- Một số đề chưa nêu đối tượng cụ thể => mang tính chất lựa chọn : g , h , k, m,l , n
- a ,b , g , h , l , m .
- c , d , đ , e .
- Đọc kĩ đề .
- Xác định đối tượng .
- Khoanh vùng đối tượng .
II. Cách làm bài văn thuyết minh :
1. Cho đề bài : Chiếc xe đạp
a) Tìm hiểu đề :
- Yêu cầu thuyết minh
- Đối tượng thuyết minh
- Tính chất của đề :
Đề thuyết minh thì yêu cầu trình bày xe đạp như một phương tiện giao thông phổ biến . Do đó cần trình bày cấu tạo , tác dụng của loại phương tiện này .
b) Xây dựng , bố cục , nội dung :
- Bố cục : 3 phần
+ Mở bài : giới thiệu khái quát phương tiện xe đạp .=> giới thiệu ngắn gọn , đầy đủ (xe đạp là phương tiện giao thông phổ biến , không ai là không biết ....)
+ Thân bài : giới thiệu cấu tạo của xe đạp nguyên tắc hoạt động của nó .=> Là phần trọng tâm : sử dụng phương pháp phân tích (chia xe đạp ra làm 3 bộ phận : - hệ thống truyền động ; hệ thống điều khiển ; hệ thống chuyên chở ) ; các bộ phận được giới thiệu theo trình tự hợp lí .
+ Kết bài : vị trí của xe đạp trong đời sống của người Việt Nam và trong tương lai .=> nêu tác dụng của xe đạp và tương lai của nó .
* Nhận xét :
- Thực hiện đúng yêu cầu của đề .
- Sử dụng phương pháp thuyết minh thích hợp .
- Diễn đạt chính xác , gãy gọn , dễ hiểu .
* Ghi nhớ : SGK
III . Luyện tập :
a) Mở bài : Chiếc nón lá là vật dùng để che nắng , che mưa .
b) Thân bài :
- Nón lá có hình chóp .
- Nguyên liệu : lá dừa , lá cọ , lá nón , lá tre .
- Cách làm : công phu : chẻ tre vót , uốn tạo khuôn , ép lá , dùng chỉ cước may lại trang trí ....
- Nón được sản xuất ở Huế, Quảng Bình, HàTây......
- Tác dụng : che mưa , che nắng , làm quà , dùng để múa.......
- Là biểu tượng của người phụ nữ Việt Nam .
c) Kết bài : Cảm nghĩ về chiếc nón lá Việt Nam : trong đời sống hôm nay trên thị trường có nhiều thứ dùng để đội rất đẹp nhưng nón lá vẫn chiếm ưu thế vì rẻ , tiện , đẹp .
Tiết 74- 75 : 
nhớ rừng 
 Thế Lữ
 A. Mục tiêu cần đạt : Giúp học sinh 
Cảm nhận được niềm khát khao tự do mãnh liệt , nỗi chán ghét sâu sắc cái thực tại tù túng , tầm thường , giả dối được thể hiện trong bài thơ qua lời con hổ bị nhốt trong vườn bách thú .
Thấy được bút pháp lãnh mạn đầy truyền cảm của nhà thơ .
Phân tích các nét nội dung và nghệ thuật của bài thơ .
B . Chuẩn bị : - Bài soạn , ảnh nhà thơ Thế Lữ .
C. Hoạt động dạy – học :
Hoạt động của GV
HĐ của HS và nội dung cần đạt
Hoạt động 1 : Bài cũ : Giáo viên kiểm tra vở của học sinh .
Hoạt động 2 : Bài mới : Giáo viên giới thiệu bài .
Học sinh tìm hiểu phần chú thích .
? Nêu những nét tiêu biểu về tác giả và tác phẩm ?
Giáo viên hướng dẫn đọc : đọc chính xác cần có giọng điệu phù hợp với nội dung cảm xúc của mỗi đoạn .
? Bài thơ có bố cục như thế nào ?
? Nhớ rừng được viết theo thể thơ gì ?
Chú ý đoạn 1
? Cảm nhận của con hổ như thế nào khi bị nhốt trong vườn bách thú ?
? Nỗi khổ nào đã biến thành khối căm hờn ? Vì sao ?
? Em hiểu khối căm hờn như thế nào ?
GV: là cảm xúc hờn căm kết đọng đè nặng không có cách giải thoát .
? Qua đó cho chúng ta thái độ của con hổ đối với cuộc sống thực tại như thế nào và nó có nhu cầu được sống ra sao ?
Đoạn 4
? Cảnh vườn bách thú hiện ra dưới cái nhìn của chúa sơn lâm như thế nào ?
? Đoạn 4 tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì ? Tác dụng ?
? Thái độ và tâm trạng của con hổ như thế nào trước cảnh tượng đó ?
? Qua tâm sự của con hổ em thấy được tâm sự gì của một lớp người thời bấy giờ?
? Cảnh sơn lâm hùng vĩ được gợi tả qua những chi tiết nào ?
? Chốn sơn lâm hiện lên như thế nào ?
? Trên cái phông rừng núi hùng vĩ đó hình ảnh chúa sơn lâm hiện ra như thế nào ?
? Đoạn 3 được coi như bộ tranh tứ bình đẹp lộng lẫy . Những điểm gì được miêu tả và miêu tả vào các thời điểm như thế nào ?
? Thiên nhiên hiện lên qua những câu thơ có vẻ đẹp như thế nào ?
? Con hổ nổi bật lên giữa khung cảnh thiên nhiên đó ra sao ?
GV : Nhưng đó chỉ là dĩ vãng huy hoàng chỉ hiện ra trong nỗi nhớ da diết tới đau đớn của con hổ .
? Một loạt điệp ngữ được tác giả sử dụng có tác dụng gì ?
? Đoạn 3 sử dụng biện pháp nghệ thuật gì?
ẩn dụ và nhân hoá .
So sánh và ẩn dụ
Câu hỏi tu từ và điệp ngữ
Câu hỏi tu từ và so sánh
? ở 2 đoạn này có những câu thơ được coi là tuyệt bút theo em đó là những câu thơ nào?
? Những câu thơ ấy làm nổi bật sự tương phản , đối lập gay gắt hai cảnh tượng , hai thế giới . Hãy chỉ ra tính chất tương phản đó ?
? Sự đối lập đó có ý nghĩa gì trong việc diễn tả trạng thái tinh thần của con hổ và của con người thời bấy giờ ?
? Giấc mộng ngàn của con hổ hướng về một không gian như thế nào ?
? Các câu cảm thán mở đầu và kết thúc đoạn có ý nghĩa gì ?
? Giấc mộng ngàn của con hổ là một giấc mộng như thế nào ?
? Nỗi đau ấy phản ánh khát vọng mãnh liệt nào của con hổ ?
? Phân tích những nét đặc sắc nghệ thuật nổi bật của bài thơ ?
? Nêu giá trị nội dung của bài thơ ?
Hoạt động 3 : Củng cố , dặn dò :
Về nhà học thuộc lòng bài thơ .
Soạn bài mới .
Làm bài tập ở sách bài tập .
I . Đọc – hiểu chú thích :
1. Tác giả : Thế Lữ (1907- 1989) tên là Nguyễn Thứ Lễ , quê Bắc Ninh .
- Là nhà thơ tiêu biểu của phong trào Thơ Mới buổi đầu .
- Góp phần đổi mới thơ ca và đem lại chiến thắng cho Thơ Mới .
- Tham gia sáng tác trên nhiều lĩnh vực .
2. Tác phẩm : Nhớ rừng in trong tập Mấy vần thơ (1935)
II. Đọc – hiểu văn bản :
1. Đọc : GV đọc mẫu – gọi học sinh đọc
2. Bố cục – thể loại :
- 5 đoạn – 3 phần ( P1 đoạn 1 , 4 ; P2 đoạn 2 , 3 ; P3 đoạn 5 )
- Thể thơ 8 chữ => đây là sự sáng tạo của thơ mới trên cơ sở kế thừa thơ 8 chữ (hay hát nói ) truyền thống .
3. Phân tích :
a) Tâm trạng của con hổ ở vườn bách thú
- Nằm dài -> không được hoạt động -> nỗi khổ .
- Giễu oai linh -> nỗi nhục .
- Chịu ngang bầy -> nỗi bất bình .
Từ chỗ là chúa tể của muôn loài -> nay bị nhốt trong cũi sắt , trở thành trò chơi lạ mắt....., ngang bầy với bọn dở hơi => con hổ căm uất , ngao ngán gậm một khối căm hờn .
- Chán ghét cuộc sống tầm thường , tù túng , chán ngắt .
- Khát vọng tự do .....
- Hoa chăm cỏ xén
lối phẳng cây trồng
Dải nước đen giả suối ...
Lá hiền lành không bí hiểm
Bắt chước vẻ hoang vu ....
=> cảnh vườn bách thú đáng chán , đáng khinh , đáng ghét , đơn điệu , tẻ nhạt , không đời nào thay đổi , đều là nhân tạo
* Nghệ thuật : liệt kê , ngắt nhịp ngắn , dồn dập (những câu đầu) kéo dài (những câu sau) , giọng chán chường , khinh miệt .
- Chán ghét sâu sắc thực tại xã hội tù túng tầm thường , giả dối , khao khát được sống tự do , chân thật .
b) Chốn giang sơn hùng vĩ qua tâm tưởng của con hổ :
- Bóng cả , cây già , gió gào ngàn , nguồn thét núi , thét khúc trường ca dữ dội , chốn ngàn năm cao cả âm u , cảnh nước non hùng vĩ , oai linh ghê gớm .
-> cảnh hùng vĩ , lớn lao , phi thường mạnh mẽ .
- Điệp từ : với , các từ chỉ hoạt động mạnh -> sức quyến rũ bí hiểm của chốn rừng xanh .
Ta bước chân lên dõng dạc đường hoàng
...............................................................
...............................................................
Là khiến cho mọi vật đều im hơi
-> Diễn tả vẻ đẹp vừa uy nghi , dũng mãnh , vừa mềm mại , uyển chuyển của chúa sơn lâm .
- Những đêm vàng bên bờ suối...............
- Những ngày mưa chuyển .....................
- Những bình minh .................................
- Những chiều .........................................
=> Rực rỡ , hùng vĩ , tráng lệ , bí ẩn và thơ mộng .
- Con hổ với tư thế lẫm liệt , kiêu hùng , đầy uy lực .
- Điệp ngữ : nào đâu , đâu những....-> diễn tả thấm thía nỗi nhớ tiếc khôn nguôi những cảnh không bao giờ còn thấy nữa .
- Giấc mơ được khép lại trong tiếng than
Than ôi ! Thời oanh liệt nay còn đâu ?
Nào đâu ...................................................
Ta say mồi.................................................
- Cảnh tù túng , tầm thường giả dối >< cuộc sống tự do , phóng khoáng , chân thật , sôi nổi .
- Tâm trạng của con hổ cũng là tâm trạng của nhà thơ lãng mạn , của những người dân Việt Nam mất nước khi đó đang sống trong cảnh nô lệ tù hãm , nhục nhằn cũng căm hờn và tiếc nhớ khôn nguôi thời oanh liệt với những chiến công chống ngoại xâm vẻ vang của dân tộc
c) Nỗi khát khao của con hổ :
- Nơi oai linh , hùng vĩ , thênh thang -> không còn được thấy bao giờ .
- Câu cảm thán -> bộc lộ trực tiếp nỗi nhớ tiếc cuộc sống tự do , chân thật .
- Giấc mộng to lớn , mãnh liệt nhưng đau xót và bất lực -> là nỗi đau bi kịch .
- Khát vọng được sống tự do , được giải phóng .
* Nghệ thuật :
- Bài thơ tràn đầy cảm hứng lãng mạn , xây dựng được biểu tượng đẹp , thích hợp để thể hiện chủ đề bài thơ .
- Hình ảnh thơ giàu chất tạo hình , ấn tượng .
- Ngôn ngữ , nhạc điệu phong phú , giàu sức biểu cảm .
- Bài thơ giàu nhạc điệu , ngắt nhịp linh hoạt .
* Nội dung :
A. Bài thơ nói lên niềm khao khát tự do mãnh liệt .
B. Niềm căm phẫn trước cuộc sống tầm thường giả dối .
C. Lòng yêu nước kín đáo và sâu sắc .
D. Cả ba ý trên .
 Ngày......Tháng......Năm 2009
 Tổ chuyên môn