Giáo án Ngữ văn 8 - Tuần 9 - Năm học 2019-2020

 Ngày soạn: 25/09/2019 Tuần: 09
Ngày dạy:...../10/2019 Tiết: 33, 34
 HAI CÂY PHONG
 (Trích Người thầy đầu tiên)
 Ai-ma-tốp
 I. MỤC TIÊU
 Giúp HS:
 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ
 a. Kiến thức: 
 - Vẻ đẹp và ý nghĩa hình ảnh hai cây phong trong đoạn trích.
 - Sự gắn bó giữa người hoạ sĩ với quê hương, với thiên nhiên và lòng biết 
ơn người thầy Đuy-sen.
 - Cách xây dựng mạch kể; cách miêu tả giàu hình ảnh và lời văn giàu cảm 
xúc.
 - KNS: Kính trọng, biết ơn những người đã dạy dỗ cho mình.
 b. Kĩ năng:
 - Đọc – hiểu một văn bản có giá trị văn chương, phát hiện, phân tích những 
đặc sắc về nghệ thuật miêu tả, biểu cảm trong một đoạn trích tự sự.
 - Cảm thụ vẻ đẹp sinh động, giàu sức biểu cảm của các hình ảnh trong đoạn 
trích.
 - Phân tích hình ảnh hai cây phong và kí ức tuổi thơ.
 - Phân tích hình ảnh hai cây phong trong cái nhìn và cảm nhận của 
nhân vật tôi.
 c. Thái độ: Giáo dục tình cảm yêu mến, trân trọng những kỉ niệm tuổi học 
trò.
 2. phẩm chất, năng lực cần hình thành và phát triển cho học sinh
 a. Năng lực: tự học, sử dụng ngôn ngữ và giao tiếp, giải quyết vấn đề và 
sáng tạo
 b. Phẩm chất: Tự tin, thêm yêu tổ quốc, yêu gia đình, người thân. 
 II. CHUẨN BỊ
 1. Giáo viên: SGK, SGV, giáo án, sách tham khảo.
 2. Học sinh: SGK, trả lời các câu hỏi trong SGK.
 III. CÁC BƯỚC LÊN LỚP
 1. Ổn định lớp
 2. Kiểm tra bài cũ:
 1 Câu hỏi: Ý nghĩa của truyện Chiếc lá cuối cùng?
 Đáp án: Chiếc lá cuối cùng là câu chuyện cảm động về tình yêu thương 
giữa những người nghệ sĩ nghèo. Qua đó, tác giả thể hiện quan niệm của mình 
về mục đích của sáng tạo nghệ thuật: vì cuộc sống con người.
 3. Bài mới
 *HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG (5’)
 - Mục đích hoạt động: Tạo tâm thế để hs chủ động lĩnh hội kiến thức bài mới
 - Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình.
 - Cách thức tổ chức hoạt động:
 * Giới thiệu bài: Đối với mỗi người, ký ức tuổi thơ thường gắn liền với 
những hình ảnh thân quen, gần gũi của quê nhà. Với nhân vật hoạ sĩ trong truyện 
"Người thầy đầu tiên" của nhà văn Ai-ma-tốp, ký ức tuổi thơ là hình ảnh hai cây 
phong trên đỉnh đồi đầu làng. Vì sao hình ảnh hai cây phong lại có một vị trí 
thiêng liêng như vậy trong tâm hồn của người hoạ sĩ? Chúng ta cùng tìm hiểu 
đoạn trích này.
 Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt
 * HOẠT ĐỘNG 2: TÌM TÒI, TIẾP TIẾT 1
 NHẬN KIẾN THỨC (65’)
 TIẾT 1
 Kiến thức 1: Hướng dẫn học sinh tìm I. Tìm hiểu chung
 hiểu chú thích 
 - Mục đích hoạt động:Giúp HS nắm được 
 những thông tin cơ bản về tác giả, tác 
 phẩm, xác định bố cục
 - Phương pháp: Đọc, vấn đáp, thuyết trình.
 - Cách thức tổ chức hoạt động:
 Gọi học sinh đọc chú thích. 1. Tác giả
 Gv: Cho biết một số nét tiêu biểu về tác - Sinh năm 1928 - Là nhà văn của 
 giả? nước Cư-rơ-gư-xtan – một nước cộng 
 hoà ở vùng Trung Á thuộc Liên Xô 
 trước đây. 
 - Ông có nhiều tập truyện hay: Núi 
 đồi và thảo nguyên (1961), Người 
 thầy đầu tiên, Cây phong non trùm 
 khăn đỏ, Con tàu trắng, 
 Gv: Nêu vị trí của đoạn trích Hai cây 2. Đoạn trích
 phong? Văn bản này là phần đầu truyện 
 2 Gv: Đoạn trích Hai cây phong nằm ở phần Người thầy đầu tiên.
đầu truyện Người thầy đầu tiên (Nhan đề 
Hai cây phong là do người biên soạn sgk 
đặt) – Nội dung của truyện được đặt vào 
bối cảnh của vùng thảo nguyên xa xôi, hẻo 
lánh của một nước cộng hoà ở Trung Á 
thuộc Liên Xô cũ vào giữa những năm 20 
của thế kỷ XX.
 3. Đọc – chú thích
Gv gọi Hs đọc và chú ý cách đọc: Đọc với 
giọng chậm rãi, trầm buồn, gợi nhớ nhung 
và suy nghĩ của người kể chuyện. Có một 
chút thay đổi giọng đọc giữa những đoạn 
người kể chuyện xưng tôi và xưng chúng 
tôi để phân biệt ngôi kể (hai mạch kể lồng 
ghép)
 - Giáo viên nhận xét cách đọc của học 
 sinh.
 - Giải thích các từ khó.
 - Gv tóm tắt truyện Người thầy đầu 
 tiên để Hs theo dõi:
 “Người thầy đầu tiên” là một câu chuyện 
cảm động kể về cô bé An-Tư-Nai mồ côi 
cha mẹ, sống nhờ gia đình chú thím ở làng 
Ku-ku-rêu. Cô bé không được học hành và 
luôn phải chịu sự sai khiến của bà thím. 
Đuy-sen là một đoàn viên của Đoàn thanh 
niên cộng sản được tổ chức cử về làng Ku-
ku-rêu để mở trường dạy học cho các em 
nhỏ. ở đây, Đuy-sen đã gặp An-tư-nai, kịp 
thời giúp em, cho em đến trường học. 
Nhưng sau đó bà thím độc ác đã gả bán cô 
cho một người đàn ông giàu có, đã có vợ. 
Một lần nữa, Đuy-sen đã giải thoát cho An-
tư-nai và gửi em lên tỉnh học. An-tư-nai 
học tập tốt, em tiếp tục học lên nữa ở Mát-
xcơ-va và trở thành viện sĩ An-tư-nai. Lúc 
này, Đuy-sen đã già và làm nghề đưa thư. 
Khi còn học ở trường làng, có lần An-tư-
 3 nai được thầy Đuy-sen mang về cho hai 
cây phong non và bảo em trồng, hy vọng 
An-tư-nai sẽ ngày một thêm sức sống và 
trưởng thành nhanh chóng như cây non 
không ngừng phát triển.
 4. Bố cục Gồm 2 phần
Gv: Đoạn trích chia mấy phần? Nội dung - Phần 1: Từ đầu ... chiếc gương thần 
mỗi phần? xanh: Hình ảnh hai cây phong trong 
 cái nhìn và cảm nhận của người hoạ 
 sĩ.
 - Phần 2: Còn lại: Hình ảnh hai cây 
 phong với những kỷ niệm ấu thơ.
Kiến thức 2: Hướng dẫn hs tìm hiểu văn II. Đọc hiểu văn bản
bản.
- Mục đích hoạt động:Giúp HS tìm hiểu nội 
dung, nghệ thuật của tác phẩm
- Phương pháp vấn đáp, nêu vấn đề, binh 
giảng, thuyết trình.
- Cách thức tổ chức hoạt động:
 1. Hai mạch kể lồng ghép
Gv: Theo dõi vào bố cục của đoạn trích, em - Đại từ tôi: người kể chuyện- một 
có nhận xét gì về cách sử dụng đại từ nhân họa sĩ, thời điểm hiện tại nhớ về quá 
xưng của tác giả? khứ.
 Trong đoạn trích, người kể chuyện khi thì - Đại từ chúng tôi: Người kể chuyện 
xưng "tôi", khi thì xưng "chúng tôi". và các bạn bè của anh, quá khứ thời 
+ Khi xưng "tôi", người kể chuyện tự giới thơ ấu.
thiệu mình là một hoạ sĩ. Đan xen, lồng ghép 2 thời điểm, 
+ Khi xưng "chúng tôi" vẫn là người kể hiện tại - quá khứ, trưởng thành – 
trên nhưng lại kể nhân danh cả "bọn con niên thiếu, một người, nhiều người:
trai" ngày trước và hồi ấy, người kể chuyện Câu chuyện sống động, thân mật, 
cũng là một đứa trẻ trong bọn con trai đó. gần gũi, ấm áp, đáng tin, chân thật.
Gv: Sự thay đổi ngôi kể như thế có tác 
dụng gì?
Sự thay đổi ngôi kể đã tạo nên cho đoạn 
trích có hai mạch kể đan xen lồng ghép vào 
với nhau làm cho câu chuyện trở lên sống 
động, thân mật, gần gũi, ấm áp và đáng tin 
cậy đối với người đọc.
Gv: Với sự kết hợp khéo léo giữa các mạch 
 4 kể như trên theo em văn bản này được xếp 
vào loại văn bản nào?
Văn bản tự sự có kết hợp yếu tố miêu tả và 
biểu cảm.
 TIẾT 2
 TIẾT 2
 2. Hai cây phong và ký ức tuổi thơ
 So sánh, miêu tả độc đáo, cảm nhận 
Gv: Trong phần đầu của văn bản, hình ảnh tinh tế, trí tưởng tượng mãnh liệt:
hai cây phong được tác giả giới thiệu qua 
những chi tiết nào?
Gv: Tác giả dùng nghệ thuật gì khi giới 
thiệu 2 cây phong?
 Hs: So sánh: Giữa một ngọn đồi hải 
đăng đặt trên núi.
Kiến thức nâng cao: Hình ảnh so sánh 
này có ý nghĩa gì?
 Ngọn hải đăng đứng bên bờ biển toả 
ánh sáng soi đường, dẫn dắt những con 
tàu cập bến. Còn hai cây phong kia cũng 
đã từng làm nhiệm vụ chỉ lối dẫn đường 
cho biết bao người con của làng Ku-ku-
rêu hướng về tìm quê hương. Nghệ thuật 
so sánh của nhà văn thật có ý nghĩa.
Gv: Đoạn văn tiếp theo miêu tả 2 cây 
phong có gì đặc sắc? - Là hình ảnh thân thuộc, là điểm tìm 
 - Miêu tả đặc điểm 2 cây phong qua tiếng về, hướng đến của người con xa quê, 
nói riêng tâm hồn riêng, kết hợp so sánh. gắn với tình yêu quê hương.
Gv: Điều đó cho thấy tài nghệ nào của tác - Hai cây phong gắn với những kỉ 
giả? niệm của tuổi học trò hồn nhiên, tinh 
 Năng lực cảm nhận tinh tế, trí tưởng tượng nghịch.
phong phú. - Hai cây phong là nhân chứng của 
Gv: Tìm những chi tiết, hình ảnh để làm câu chuyện xúc động về người thầy 
sáng tỏ bức tranh 2 cây phong ríu rít tiếng đầu tiên của trẻ em làng Ku-ku-rêu 
chim và tiếng trẻ nô đùa? trong những năm 20 sau Cách mạng 
- Rõ ràng cổ thụ. tháng 10 Nga.
 3. Hai cây phong và thầy Đuy-Sen
- Bóng râm dịu hiền. - Hai cây phong là hình ảnh trong 
Gv: Đoạn văn tả cảnh bọn trẻ làng trèo lên sáng, tươi đẹp, thân thuộc với tuổi thơ 
 5 2 cây phong để từ đó say mê khám phá của “tôi”.
thảo nguyên mênh mông phía sau làng có ý - Miêu tả, so sánh, biểu cảm sâu sắc:
nghĩa gì? + Tình yêu tha thiết, sâu nặng đối với 
 - Hai cây phong là nơi hội tụ niềm vui thiên nhiên, con người và làng quê.
tuổi thơ, nơi gắn bó chan hòa. Hai cây + Tâm hồn trong sáng, giàu cảm xúc, 
phong là nơi tiếp sức cho tuổi thơ khám mang bản sắc quê hương.
phá thế giới.
Gv: Ở cuối văn bản, 2 cây phong được 
nhắc tới với một điều bí ẩn: người vô danh 
nào đã trồng nó với những ước mơ, hy 
vọng gì? Chi tiết này cho biết thêm điều gì 
về hai cây phong?
 - Địa vị cao cả của 2 cây phong. Hai cây 
phong là chứng nhân lịch sử của trường 
Đuy-Sen. Trí tưởng tượng mãnh liệt, tâm 
Gv: Từ sự phân tích trên, em có hình dung hồn nhạy cảm.
như thế nào về 2 cây phong?
Gv: Ấn tượng nổi bật của “tôi” trong 
những lần về quê là gì? Do đâu có ấn tượng 
đó?
Gv: Đoạn văn: “mỗi lần về quê nhìn rõ”, 
qua đó “tôi” bộc lộ tình cảm gì của mình 
đối với 2 câu phong?
- Miêu tả, so sánh, biểu cảm sâu sắc:
+ Tình yêu tha thiết, sâu nặng đối với thiên 
nhiên, con người và làng quê.
+ Tâm hồn trong sáng, giàu cảm xúc, mang 
bản sắc quê hương.
Gv: Trong đoạn: “ta sắp được ngây 
ngất” thể hiện trạng thái tâm hồn gì của 
“tôi”?
- Nhớ cây mãnh liệt, như nhớ thương con 
người, nhớ cây say đắm.
Gv: Tại sao cảm xúc đó lại gắn liền với 
một nỗi buồn da diết ở nhân vật “tôi”?
Vì nó là hình ảnh tươi sáng thân thuộc với 
tuổi thơ nhân vật “tôi”
Gv: Ở đoạn văn miêu tả sự sống của hai 
 6 cây phong, nhân vật “tôi” nghe được tiếng 
nói, tâm hồn riêng của chúng. Điều đó cho 
thấy nhân vật “tôi” là người như thế nào?
- Tâm hồn nhạy cảm, tưởng tượng mãnh 
liệt.
-Tình yêu sâu nặng, tha thiết với 2 cây 
phong.
Gv: Điều mà “tôi” chưa hề nghĩ tới thời bé 
là gì?
- Ai là người đã trồng hai cây phong.
Gv: Điều đó gợi em hiểu thêm gì về “tôi” 
hiện tại?
 - Tình yêu thầy giáo, yêu thiên nhiên.
Kĩ năng sống: Em đã học được những 
điều đáng quý nào trong tâm hồn nhân 
vật “tôi”?
Yêu mến, nhớ nhung về quê hương – nơi 
đã gắn bó bao kỷ niệm của một thời thơ 
ấu đầy hồn nhiên, ngây thơ và bao ước 
vọng.
 Tình yêu thiên nhiên con người sâu 
nặng, tâm hồn trong sáng giàu cảm xúc. III. Tổng kết
Kiến thức 3: Hướng dẫn hs tổng kết. 
- Mục đích hoạt động:Giúp HS hệ thống lại 
kiến thức đã học
- Phương pháp: vấn đáp, bình giảng, thuyết 
trình.
 1. Nghệ thuật 
- Cách thức tổ chức hoạt động:
 - Đan xen lồng ghép giữa 2 ngôi kể. 
Gv: Em hãy nêu những nét đặc sắc về nội 
 - Kết hợp giữa kể chuyện, miêu tả và 
dung và nghệ thuật của đoạn trích?
 biểu cảm. 
- Gv hướng dẫn Hs trả lời tổng kết dựa trên 
 - Sử dụng nghệ thuật nhân hoá, so 
những gì đã phân tích ở trên.
 sánh. 
- Gọi Hs đọc ghi nhớ.
 2. Nội dung 
 - Vẻ đẹp thân thuộc và cao quý của 
 hai cây phong.
 - Tấm lòng gắn bó thiết tha của con 
 người với cảnh vật nơi quê hương với 
 những kỉ niệm xa xưa của tuổi học trò 
 hồn nhiên, tinh nghịch.
 7 - Hai cây phong là nhân chứng của 
 câu chuyện xúc động về người thầy 
 đầu tiên, người đã vun trồng ước mơ 
 và hy vọng của trẻ em làng Ku-ku-
 rêu.
 * HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG, MỞ 
 RỘNG (10’)
 - Mục đích hoạt động:Giúp HS nâng cao 
 kiến thức
 - Phương pháp: Gợi mở, vấn đáp.
 - Cách thức tổ chức hoạt động:
 Kiến thức nâng cao:
 Gv: Hai cây phong trong hồi ức của 
 “tôi” hiện ra cụ thể như thế nào? Nhận 
 xét cách miêu tả của tác giả?
 - Hai cây phong là hình ảnh trong sáng, 
 tươi đẹp, thân thuộc với tuổi thơ của 
 “tôi”.
 4. Hướng dẫn về nhà, hoạt động tiếp nối (2’)
 - Mục đích hoạt động:Giúp HS nắm vững, khắc sâu nội dung bài học.
 - Phương pháp: Gợi mở, vấn đáp.
 - Cách thức tổ chức hoạt động:
 - Học bài: Tóm tắt được truyện, nội dung và nghệ thuật của đoạn trích.
 - Chuẩn bị cho bài viết số 2.
 IV. KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ BÀI HỌC (3’)
 - Đọc văn bản này, em cảm nhận được vẻ đẹp nào của thiên nhiên và con 
người được phản ánh?
 - Văn bản trên, với vẻ đẹp của thiên nhiên và tình người đã làm thức 
dậy tình cảm nào trong em? 
 - Tác phẩm văn học Việt Nam nào có cách diễn đạt tình yêu quê hương 
đất nước thể hiện bằng cây cối, dòng sông mà em biết? (Nếu Hs không kể 
được thì Gv cung cấp tên tác phẩm và yêu cầu Hs tìm đọc)
 Nhớ con sông quê hương của Giang Nam
 Bếp lửa của Bằng Việt
 Bên kia sông Đuống của Hoàng Cầm
 Quê hương của Tế Hanh
 V. RÚT KINH NGHIỆM
.................................................................................................................................
 8 .................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
................................
 9 Ngày soạn: 25/09/2019 Tuần: 09
Ngày dạy: /10/2019 Tiết: 35, 36
 VIẾT BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 2
 VĂN TỰ SỰ KẾT HỢP VỚI MIÊU TẢ & BIỂU CẢM
 I. MỤC TIÊU
 Giúp HS:
 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ
 a. Kiến thức:
 - Củng cố lại kiến thức về văn tự sự ở lớp 6 có kết hợp với văn biểu cảm ở 
lớp 7.
 - Đánh giá kết quả học tập của học sinh. 
 b. Kĩ năng: Rèn kĩ năng viết văn tự sự kết hớp với miêu tả và biểu cảm.
 c. Thái độ: Nghiêm túc, tự giác khi làm bài.
 2. phẩm chất, năng lực cần hình thành và phát triển cho học sinh
 a. Năng lực: tự học, hợp tác, sử dụng ngôn ngữ và giao tiếp, giải quyết vấn 
đề và sáng tạo
 b. Phẩm chất: Tự tin,tự lập, tự chủ.
 II. CHUẨN BỊ
 1. Giáo viên: Đề, đáp án.
 2. Học sinh: Học bài, tập để làm bài văn.
 III. CÁC BƯỚC LÊN LỚP
 1. Ổn định lớp
 2. Kiểm tra bài cũ
 3. Bài mới
 GV ghi đề lên bảng 
 Đề bài:
 Kể về một lần em cùng các bạn tham gia vào công tác vệ sinh môi trường ở 
trường em.
 A. Yêu cầu 
 1. Hình thức:
 - Trình bày sạch sẽ, chữ viết đẹp, đúng chính tả, diễn đạt rõ ràng, mạch lạc.
 - Đầy đủ bố cục ở 3 phần: MB, TB, KB.
 2. Nội dung: 
 - Có thể chọn ngôi kể thứ nhất xưng: tôi, em.
 - Xác định diễn biến, tình tiết của câu chuyện có mở đầu, diễn biến, đỉnh 
 10 điểm và kết thúc.
 - Kết hợp kể với miêu tả và biểu cảm.
 - Phải rõ nội dung 3 phần: 
 + Mở bài: Giới thiệu sự việc.
 + Thân bài: Diễn biến của câu chuyện.
 + Kết bài: Kết thúc câu chuyện và suy nghĩ.
 B. Đáp án - biểu điểm 
 1. Mở bài: (1,5 đ) 
 - Giới thiệu về sự việc, cảm xúc chung.
 - Kỉ niệm sâu sắc của mình về sự việc đó.
 2. Thân bài (6 đ).
 - Nêu lí do, Thời gian, hoàn cảnh tham gia buổi lao động đó.
 - Diễn biến, hoàn cảnh, kết qủa của buổi lao động.
 - Các bạn, các thầy cô, các anh chị đoàn viên trong buổi lao động.
 Nêu cảm xúc xen kẽ vào bài viết.
 - Suy nghĩ tình cảm sau khi tham gia.
 - Lời nói cử chỉ của thầy cô giáo.
 - Thái độ của thầy cô giáo, các bạn khi có mặt trong buổi đó.
 3. Kết bài (1,5đ ) 
 Kết thúc câu chuyện và cảm nghĩ của bản thân.
 * Lưu ý: Trình bày sạch đẹp. (1 điểm)
 4. Hướng dẫn về nhà, hoạt động tiếp nối (2’)
 - Mục đích hoạt động: Giúp Hs định hướng bài học ở nhà và chuẩn bị bài 
mới.
 - Phương pháp: thuyết trình.
 - Cách thức tổ chức hoạt động:
 - Xem lại cách làm bài văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm.
 - Soạn bài Chương trình địa phương (Phần tiếng Việt).
 IV. KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ BÀI HỌC (3’)
 V. RÚT KINH NGHIỆM
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
................................
 11 KÝ DUYỆT GIÁO ÁN TUẦN 09
 Ngày tháng 10 năm 2019
 Trương Ngọc Hân
12