Giáo án Ngữ văn 8 - Tuần 34 - Trường THCS Thạch Trung

Ngày 06 tháng 05 năm 2011
Tiết 133 : Tổng kết phần văn ( tiếp )
A. Mức độ cần đạt : 
1. Kiến thức: Nắm vững một cách có hệ thống các tác phẩm văn học nước ngoài , văn bản nhật dụng về giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật .
2. Kỷ năng: Rèn kĩ năng học thuộc lòng, tổng hợp, so sánh, phân tích.
B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh :
Giáo viên : Bài soạn , bảng phụ.
Học sinh : : Soạn bài theo hệ thống câu hỏi sgk.
C. Hoạt động trên lớp: 
GV kiểm tra việc chuẩn bị bài của học sinh 
I. Lập bảng hệ thống .
 GV gợi ý cho HS lập bảng hệ thống các tác phẩm văn học nước ngoài.
TT
Tên văn bản
Tên tác giả
Thể loại
Giá trị nội dung
Giá trị nghệ thuật
1
Cô bé bán diêm (trích truyện cổ tích)
An-đec-xen
(1805-1875)
Đan Mạch
Truyện cổ tích tiếng Đan Mạch.
Lòng thương cảm sâu sắc đối với một em bé Đan Mạch bất hạnh chết cóng bên đường trong đêm giao thừa.
NT kể chuyện hấp dẫn, đan xen hiện thực và mộng tưởng, tình tiết diễn biến hợp lí.
2
Đánh nhau với cối xay gió
M. Xéc van tét(1547-1616), TBN
Tiểu thuyết phiêu lưu. Tiếng Tây Ban Nha
Sự tương phản về mọi mặt giữa Đôn-ki-hô-tê và giám mã Xan-chô-pan-xa. Cả 2 đều có những mặt tốt đáng quý bên cạnh những điểm đáng trách, đáng cười biểu hiện trong chiến công đánh cối xay gió trên đường phiêu lưu.
NT miêu tả và kể chuyện theo trật tự thời gian, dựa trên sự đối lập, tương phản...
Giọng điệu hài hước, giễu nhại khi kể, tả về thầy trò nhà hiệp sĩ anh hùng, nhưng cũng rất đáng thương.
3
Chiếc lá cuối cùng
O -hen-ri (1862-1910). Mỹ.
Truyện ngắn hiện thực. T. Anh
Tình yêu thương cao cả giữa những nghệ sĩ nghèo.
NT đảo ngược tình huống 2 lần, hình ảnh chiếc lá cuối cùng.
4
Hai cây phong
Ai-ma-tốp (1928)kư-gơ rư X-tan Châu á
Truyện ngắn tiếng Anh.
Tình yêu quê hương da diết gắn với câu chuyện hai cây phong và thầy giáo Đuy-sen thời thơ ấu của tác giả.
Miêu tả cây phong rất sinh động. Câu chuyện đậm chất hồi ức, hội hoạ.
5
Đi bộ ngao 
J. Ru-xô ( Pháp)
Tiểu thuyết luận đề VBNL
Bàn về lợi ích của đi bộ ngao du với lối sống tự do, với qt, học tập, hiểu biết, rèn luyện sức khoẻ.
Giải tích, chứng minh, đưa dẫn chứng chân thực, hấp dẫn.
? Tóm tắt nội dung ngắn gọn mỗi đoạn trích trên bằng một đoạn văn khoảng 10 dòng.
? Hình ảnh nào trong những tác phẩm trên gây cho em ấn tượng sâu đậm nhất ? Giải thích lí do.
II. Ôn tập cụm văn bản nhật dụng .
Bảng hệ thống .
TT
Tên văn bản
Tác giả
Chủ đề
Đặc điểm thể loại, nghệ thuật
1
Thông tin về ngày... năm 2000
Theo tài liệu của sở KHCN- HN
Tuyên truyền, phổ biến một ngày không dùng bao bì ni lông, bảo vệ môi trường Trái Đất- ngôi nhà chung của mọi người.
Thuyết minh ( giới thiệu, giải thích, phân tích, đề nghị...)
2
Ôn dịch thuốc lá
Theo Ng. Khắc Viện (từ ma tuý đến bệnh nghiện)
Giống ôn dịch và còn nguy hiểm hơn cả ôn dịch. Bởi vậy chống thuốc lá cũng phải có quyết tâm cao và triệt để-> trở thành vấn đề văn hoá, xã hội quan trọng, thời sự và thiết thực của loài người.
Giải thích và chứng minh bằng những lí lẽ và dẫn chứng cụ thể , sinh động, gần gũi, hiển nhiên.
3
Bài toán dân số
Theo Thái An( báo giáo dục và thời đại )
Hạn chế gia tăng dân số là đòi hỏi tất yếu của sự phát triển loài người.
Từ câu chuyện bài toán cổ hạt thóc tác giả đưa ra các con số buộc người đọc phải liên tưởng và suy ngẫm.
Nhớ lại những chủ đề của văn bản nhật dụng lớp 6, 7.
Lớp 6 : 
+ Bảo vệ và giới thiệu danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử : Cầu Long Biên – chứng nhân lịch sử, Động Phong Nha.
+ Bảo vệ đất đai, quyền dân tộc : Bức thư của thủ lĩnh da đỏ.
Lớp 7 :
+ Nhà trường và gia đình : Cổng trường mở ra, Mẹ tôi, Cuộc chia tay của những con búp bê.
+ Giữ gìn và bảo vệ văn hoá, phong tục cổ truyền dân tộc : Ca Huế trên sông Hương.
D.Hướng dãn về nhà :
 - Nắm vững nộ dung những phần đã ôn tập.
 - Chuẩn bị kiểm tra tổng hợp cuối năm .
------------------------------------------------------------------------------
Ngày 07 tháng 05 năm 2011
Tiết 134. ôn tập phần tập làm văn
A. Mức độ cần đạt:
1. Kiến thức: 
- Hệ thống hóa các kiến thức và kĩ năng phần Tập làm văn đã học trong năm.
- Nắm chắc khái niệm và biết cách viết văn bản thuyết minh, biết kết hợp miêu tả, biểu cảm trong tự sự; kết hợp miêu tả, biểu cảm trong nghị luận.
2. Kỷ năng: 
B-Chuẩn bị: 
1. Giáo viên :Nội dung ôn luyện 
2. Học sinh: Ôn tập theo sự hướng dẫn của thầy 
C-Tiến trình lên lớp: 
1. ổn định.
2. Kiểm tra:Xen trong giờ 
3. Bài mới: 
Hoạt động của thầy-trò
Nội dung cần đạt 
1-Tính thống nhất của văn bản:
? Vì sao văn bản cần có tính thống nhất? 
?Tính thống nhất của văn bản thể hiện ở những điểm nào ?
?Viết thành đoạn văn từ mỗi câu chủ đề sau:
+Em rất thích đọc sách...
Viết theo lối diễn dịch: Những câu văn kế tiếp phải xoay quanh và phát triển ý chủ chốt. (Vì sao em thích đọc sách, em thích đọc sách ntn, tác dụng của việc ham thích- đọc sách ?).
+... Mùa hè thật hấp dẫn.
Viết theo lối qui nạp: Những câu trước đó phải xoay quanh và phát triển ý chủ chốt về sự hấp dẫn của mùa hè (Hấp dẫn ntn, với những ai, với em thì sao ?)
2-Tóm tắt văn bản tự sự:
? Vì sao cần phải tóm tắt văn bản tự sự ?
? Muốn tóm tắt văn bản tự sự thì phải làm ntn, dựa vào những yêu cầu nào ?
3-Tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm 
*Trong văn tự sự, 
? Tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm có tác dụng ntn ?
? Viết (nói) đoạn văn tự sự kết hợp với miêu tả, biểu cảm cần chú ý những gì ?
*Trong-Văn bản thuyết minh:.
? Văn bản thuyết minh có những tính chất ntn và có những lợi ích gì ? Hãy nêu các văn bản thuyết minh thường gặp trong đời sống hằng ngày - Nhằm cung cấp tri thức (về các hiện tượng và sự vật trong tự nhiên, xã hội, mang tính khách quan xác thực) cho người đọc
? Muốn làm văn bản thuyết minh, trước tiên cần phải làm gì ? Vì sao phải làm như vậy ? 
? Hãy cho biết những phương pháp cần dùng để thuyết minh sự vật ? Nêu ví dụ về các phương pháp ấy ?
4-Bố cục bài văn thuyết minh:
? Hãy cho biết bố cục thường gặp khi làm bàm bài thuyết minh về:
+ Một đồ dùng ?
+ Cách làm một sản phẩm nào đó ?
+ Một di tích, danh lam thắng cảnh ?
+ Một loài động vật, thực vật ?
+ Một hiện tượng tự nhiên ?
5-Luận điểm trong bài văn nghị luận: 
? Thế nào là luận điểm trong bài văn nghị luận ? Hãy nêu ví dụ về một luận điểm và nói các tính chất của nó ?
? Văn bản nghị luận có thể vận dụng kết hợp các yếu tố miêu tả, tự sự, biểu cảm ntn ? Hãy nêu một ví dụ về sự kết hợp đó ?
- Gv cho một luận điểm, hs nối tiếp câu có yếu tố tự sự, miêu tả, biểu cảm:Mỗi khi có quân xâm lăng xâm phạm bờ cõi thì dân ta già trẻ, gái trai đều đứng lên giết giặc (hs nối vào một vài sự tích đánh giặc.
6-Văn bản tường trình
? Thế nào là văn bản tường trình, văn bản thông báo ? Hãy phân biệt mục đích và cách viết hai loại văn bản đó ? 
.
- VB là một thể thống nhất, các phần trong VB có qh gắn bó với nhau để làm sáng tỏ chủ đề.
-Tính thống nhất được thể hiện ở chủ đề, đề mục trong qh giữa các phần của VB và các từ ngữ then chốt thường lặp đi, lặp lại.
- Vì tóm tắt VB tự sự sẽ giúp cho người đọc dễ dàng nắm bắt được nội dung chủ yếu, hoặc để tạo cơ sở cho việc tìm hiểu, phân tích, bình giá.
- Đọc kĩ để nắm chắc nội dung của VB; xđ nội dung chính cần tóm tắt (lựa chọn các nhân vật q.trọng và những sự việc tiêu biểu); sắp xếp nội dung chính theo trình tự hợp lí; viết VB tóm tắt bằng lời văn của mình.
- có tác dụng làm cho câu chuyện được kể trở nên sinh động, hấp dẫn.
- Các chi tiết kể lại sự việc, con người là nòng cốt, là bộ khung, còn các chi tiết miêu tả và biểu cảm tạo sự sinh động và hấp dẫn cho bài văn.
- Người viết phải tích lũy tri thức bằng cách quan sát, tìm hiểu thực tiễn trong đời sống; học tập, nghiên cứu các sách vở, tài liệu
- Phương pháp thuyết minh:
+ Phương pháp nêu định nghĩa, giải thích
+ Phương pháp dùng số liệu.
+ Phương pháp liệt kê. 
+ Phương pháp nêu ví dụ.
+ phương pháp so sánh. 
 + Phương pháp phân tích.
+ Phương pháp phân loại.
- MB: Giới thiệu đối tượng cần thuyết minh.
- TB: Trình bày cấu tạo, đặc điểm, lợi ích,...của đối tượng.
- KB: Bày tỏ thái độ đối với đối tượng.
- Là những tư tưởng, quan điểm, chủ trương mà người viết (nói) nêu ra ở trong bài.
- Văn bản tường trình là loại VB trình bày thiệt hại hay mức độ trách nhiệm của người tường trình trong các sự việc xảy ra gây hậu quả cần phải xem xét.
-VB thông báo: là loại VB truyền đạt những thông tin cụ thể từ phái cơ quan, đoàn thể, người tổ chức cho những người dưới quyền, thành viên, đoàn thể hoặc những ai quan tâm đến nội dung thông báo được biết để thực hiện hay tham gia
D. Củng cố-Hướng dẫn : 
- Học bài theo nội dung ôn tập, chú ý về VB thuyết minh.
- Xem trước bài: Văn bản thông báo
Ngày 11 tháng 05 năm 2011
 Tiết 135, 136 : Kiểm tra tổng hợp cuối năm
I. Mục tiêu cần đạt : Giúp HS : 
- Nhằm đánh giá khả năng vận dụng linh hoạt theo hướng tích hợp các kiến thức và kỉ năng của cả 3 phần : Văn, Tiếng Việt, Tập làm văn trong một bài kiểm tra.
- Kiểm tra năng lực vậ dụng các phương thức tự sự, nghị luận kết hợp với biểu cảm, miêu tả; phương thức thuyết minh và lập luận trong một bài văn nghị luận.
II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh :
Giáo viên : Đọc kĩ phần hướng dẫn các nội dung ôn tập trong SGK.
 Chuẩn bị đề đánh máy, photo theo chẵn, lẻ.
2. Học sinh : Ôn tập kĩ kiến thức đẻ kiểm tra.
III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học :
- ổn định. 
- GV phát đề 
Đề ra :
Đề chẵn
Câu 1 : Trình bày hiểu biết của em về nhà thơ Tố Hữu.
Câu 2 : Cảm nhận của em về tình yêu thiên nhiên và tinh thần lạc quan của Bác Hồ qua hai bài thơ “Ngắm trăng” và “ Đi đường” .
Đề lẻ .
Câu 1 : Trình bày hiểu biết của em về nhà thơ Tố Hữu.
Câu 2 : Cảm nhận của em về tình yêu thiên nhiên và tinh thần lạc quan của Bác Hồ qua hai bài thơ “Ngắm trăng” và “Đi đường”. 
II. Đáp án và biểu điểm :
Phần tự luận : 7 điểm ( câu 1: 2 điểm, câu 2 : 5 điểm )
Câu1 ( 2 điểm ): HS dựa vào chú thích SGK để trình bày.
Câu 2 : Yêu cầu :
 - Về thể loại : Đề yêu cầu sử dụng phép nghị luận tổng hợp ( phân tích, chứng minh, biểu cảm một vấn đề thuộc lĩnh vực văn học ), ngoài ra có sử dụng nyếu tố tự, miêu tả.
 - Về nội dung : Bài văn tập trung làm rõ 2 luận điểm: tình yêu thiên nhiên của Bác( sự giao hoà giữa cảnh sắc thiên nhiên với con người); tinh thần lạc quan của Bác ( bất chấp hoàn cảnh sống, ung dung, tự tại...)
 Cụ thể : 
 * Mở bài (1 điểm ): Giới thiệu được Chủ tịch Hồ Chí Minh là vị lãnh tụ của dân tộc, danh nhân văn hoá thế giới. Người không những là nhà cách mạng lỗi lạc mà còn là một nhà văn, nhà thơ. Bởi vậy trong những năm tháng bị chính quyền tưởng Giới Thạch bắt giam người đã sáng tác tập thơ “ Nhật kí trong tù”. Đọc tập thơ “ nhật kí trong tù” ta thấy bài thơ nào cũng thấm đượm tình yêu thiên nhiên tha thiết và tinh thần lạc quan làm chủ trong mọi hoàn cảnh mà nổi bật lên đó là hai bài thơ “ Ngắm trăng” và “ Đi đường”.
 * Thân bài ( 3 điểm): làm rõ được 2 luận điểm trên nêu trên:
 - Luận điểm 1 ( 1,5 điểm): Tình yêu thiên nhiên thể hiện trong bài thơ “ Ngắm trăng” đó là sự giao hoà giữa người và trăng , trăng trở thành tri âm tri kỉ cùng vượt qua song sắt của nhà tù để đến với nhau:
 Người ngắm trăng soi ngoài cửu sổ.
 Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ.
 - Luận điểm 2 (1,5 điểm): Tinh thần lạc quan của Bác thể hiện dù ở trong hoàn cảnh nào người cũng luôn làm chủ được mọi hoàn cảnh. Trong ngục tù tăm tối hay trên đường đi từ nhà tù này sang nhà tù khác Bác cũng có thể làm thơ, cũng có thể đến với thiên nhiên( lấy dẫn chứng từ hai bài trơ trên )
 * Kết bài : Khẳng định lại vấn đề đã chứng minh ( 1 điểm)
- Về hình thức : Bố cục đầy đủ, chặt chẽ. Dẫn chứng tiêu biểu, hợp lí. Lập luận rõ ràng, có khả năng thuyết phục cao.
D. Hướng dẫn học bài ở nhà :
 - Ôn lại những kiến thức Tập làm văn đã học từ đầu năm lại nay.
 - Chuẩn bị nghiên cứu trước bài “ Chương trình địa phương phần Tiếng Việt”