Giáo án Hình học Lớp 8 - Tiết 68+69: Ôn tập cuối năm - Trần Văn Diễm

Ngày soạn 11/5/08
Tiết 68+69	OÂN TAÄP CUOÁI NAÊM
I. MỤC TIÊU
- Ôn tập các kiến thức về tứ giác đã học, các kiến thức về tam giác đồng dạng, định lý Talet trong tam giác, các kiến thức về một số hình không gian đã được làm quen.
- Ôn tập các công thức tính diện tích hình chữ nhật, tam giác, hình thang, hình bình hành, hình thoi, tứ giác có hai đường chéo vuông góc. Rèn các kỹ năng có liên quan đến việc CM tam giác đồng dạng, tỷ số đoạn thẳng.
- Vận dụng các kiến thức trên để giải các bài tập dạng tính toán, chứng minh, nhận biết hình, tìm hiểu điều kiện của hình. thấy được mối quan hệ giữa các hình.
II. CHUẨN BỊ
Thầy: sơ đồ các loại tứ giác trang 152 SGV, các trường hợp đồng dạng của hai tam giác (tương ứng các trường hợp bằng nhau) + bài tập 3 trang 32 SGK ghi lên bảng phụ. thước thẳng êke, compa, phấn màu.
Trò: - Ôn tập lý thuyết, làm các bài tập theo hướng dẫn 
	- Thước thẳng, êke, compa, bảng nhóm
III. TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY
Tiết 68
1. Ổn định (1’)
2. Kiểm tra (10’) 
HS1: - Định nghĩa hình vuông, vẽ một hình vuông có cạnh dài 4cm: (đơn vị quy ước) 
- Nêu tính chất đường chéo hình vuông. Nói hình vuông là hình thoi đặc biệt có đúng không? giải thích.
(HS trả lời định nghĩa vẽ hình lên bảng và trả lời câu hỏi,  đúng vì hình vuông có 4 cạnh bằng nhau à Hình thoi).
HS2: Điền công thức tính diện tích các hình vào bảng sau: gv đưa bảng phụ để Hs điền vào công thức và ký hiệu.
Hình chữ nhật
b
a
S = a . b
Hình vuông
d
a
Hình tam giác
a
h
3. Ôn tập:
TL
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Kiến thức
8’
GV gọi HS trả lời nhanh các câu hỏi: cho biết Đ hay S.
1) Hình thang có hai cạnh bên song song là hình bình hành (Đ) 
2) Hình thang có 2 cạnh bên bằng nhau là hình thang cân (S)
3) Hình thang có hai cạnh đáy bằng nhau thì hai cạnh bên song song (Đ)
4) Hình thang cân có một góc vuông là hình chữ nhật (Đ)
5) Tam giác đều là hình có tâm đối xứng 
6) Tam giác đều là một đa giác đều (Đ)
7) Hình thoi là một đa giác đều
8) Tứ giác vừa là hình chữ nhật, vừa là hình thoi là hình vuông (Đ)
9) Tứ giác có hai đường chéo vuông góc với nhau và bằng nhau là hình thoi(S)
B
A
D
E
K
M
G
H
C
+ GV đưa đề bài và hình vẽ bằng bảng phụ.
3. Bài 161 (SBT/77) 
HS có thể nêu cách chứng minh khác.
Ví dụ:
ED là đường trung bình của DABC và HK là đường trung bình của DGBC.
Giải: 
a) Tứ giác DEHK có:
EG = GK = CG
DG = GH = BG
=> Tứ giác DEHK là hình bình hành vì có 2 đường chéo cắt nhau tại trung điểm mỗi đường. 
a) Chứng minh: Tứ giác DEHK là hình bình hành?
H: Có nhận xét gì về tứ giác DEHK? Tại sao nói là hình bình hành.
b) Tam giác ABC có điều kiện gì thì tứ giác DEHK là hình chữ nhật.
c) Nếu trung tuyến BD và CE vuông góc với nhau thì tứ giác DEHK là hình gì?
A
E
D
C
G
M
B
K
H
GV đưa hình vẽ sẵn minh họa.
=> ED // HK // BC
và ED =HK=BC
=> (Kết quả)
- HS phát biểu:
..
+ HS có thể chứng minh cách khác.
Ví dụ: Hình bình hành DEHK là hình chữ nhật
=> ED ^ EH
mà ED // BC (cmt)
Tương tự EH // AG
Nên ED ^ EH => BC ^ AM
=> DABC cân tại A. 
- HS trả lời:.
Nếu Bd ^ CE thì hình bình hành DEHK là hình thoi vì có hai đường chéo vuông góc với nhau.
b) Hình bình hành DEHK là hình chữ nhật HD = EK
 BD = CE
 DABC cân tại A.
(Một tam giác cân có hai truyng tuyến bằng nhau).
(Một tam giác cân => có trung tuyến đồng thời là đường cao)
A
E
D
C
K
H
B
G
GV: cho HS làm bài tập 41 (SGK/132)
- GV đưa hình vẽ và đề bài bằng bảng phụ. 
GV a) Hãy nêu cách tính diện tích DDBE? 
B
O
A
D
E
K
C
I
H
b) Nêu cách tính diện tích tứ giác EHIK?
Hs quan sát hình vẽ và trả lời câu hỏi và làm bài vào vở.
HS vẽ hình vào vở 
HS:.
HS: SEHIK = SECH – SKIC
2. Bài 41 (SGK/132)Giải
Ta có:
b) 
= 10,2 – 2,55
= 7,65 (cm)2
4. Hướng dẫn về nhà: (2’)
- Ôn tập lý thuyết chương I và II theo hướng dẫn ôn tập, làm lại các dạng bài tập (trắc nghiệm, tính toán, chứng mính, tìm điều kiện của hình).
Chuẩn bị kiểm tra học kỳ I.
Tiết 69
1. OÅn ñònh : 	(1’) 
2. Kieåm tra baøi cuõ : 	(keát hôïp oân taäp)
Oân taäp
TL
Hoaït ñoäng cuûa Giaùo vieân
Hoaït ñoäng cuûa Hoïc sinh
Kieán thöùc
5’
HÑ 1 : OÂn taäp lyù thuyeát
1. Ñoaïn thaúng tæ leä
Hoûi : Khi naøo hai ñoaïn thaúng AB vaø CD tæ leä vôùi hai ñöôøng thaúng A’B’ vaø C’D’?
Sau ñoù GV ñöa ñònh nghóa vaø tính chaát cuûa ñoaïn thaúng tæ leä tr 89 SGK leân baûng phuï ñeå HS ghi nhôù 
Phaàn tính chaát, GV cho HS bieát ñoù laø döïa vaøo caùc tính chaát cuûa tæ leä thöùc vaø tính chaát daõy tæ soá baèng nhau (lôùp 7) 
2. Ñ/lyù Ta let thuaän vaø ñaûo
Hoûi : Phaùt bieåu ñònh lyù Ta leùt trong D (thuaän vaø ñaûo)
GV ñöa hình veõ vaø GT, KL cuûa ñònh lyù Talet leân baûng phuï
GV löu yù HS : Khi aùp duïng ñònh lyù Talet ñaûo chæ caàn moät trong ba tæ leä thöùc laø keát luaän ñöôïc a // BC
HS : traû lôøi nhö SGK tr 57
HS quan saùt vaø nghe GV trình baøy
A 
B 
B’ 
C 
C’ 
a 
HS phaùt bieåu ñònh lyù (thuaän vaø ñaûo) 
Moät HS ñoïc GT vaø KL cuûa ñònh lyù
HS : nghe GV trình baøy
I. OÂn taäp lyù thuyeát
1. Ñoaïn thaúng tæ leä :
a) Ñònh nghóa : 
AB, CD tæ leä vôùi A’B’; C’D’ Û 
b) Tính chaát : 
 AB.C’D’= CD . A’B’
 Þ 
 =
2. Ñ/lyù Ta let thuaän vaø ñaûo 
DABC
a//BC 
 	 Û 
3’
3. Heä quaû ñònh lyù Talet
Hoûi : Phaùt bieåu heä quaû cuûa ñònh lyù Talet
Hoûi : Heä quaû naøy ñöôïc môû roäng nhö theá naøo ?
GV ñöa hình veõ vaø giaû thieát, keát luaän leân baûng phuï
HS : Phaùt bieåu heä quaû cuûa ñònh lyù Talet
HS : Heä quaû naøy vaãn ñuùng cho tröôøng hôïp ñöôøng thaúng a // vôùi moät caïnh cuûa D vaø caét phaàn keùo daøi cuûa hai caïnh coøn laïi
HS : quan saùt hình veõ vaø ñoïc GT, KL
A 
B 
B’ 
C 
C’ 
a 
3. Heä quaû ñònh lyù Talet
Þ
DABC
a//BC 
3’
4. Tính chaát ñöôøng phaân giaùc trong tam giaùc
Hoûi : Haõy phaùt bieåu tính chaát ñöôøng phaân giaùc cuûa tam giaùc ?
GV : Ñònh lyù vaãn ñuùng vôùi tia phaân giaùc cuûa goùc ngoaøi
GV ñöa hình vaø giaû thieát, keát luaän leân baûng phuï
HS : Phaùt bieåu tính chaát ñöôøng phaân giaùc cuûa tam giaùc
HS : quan saùt hình veõ vaø ñoïc giaû thieát, keát luaän
4. Tính chaát ñöôøng phaân giaùc trong tam giaùc
AD tia phaân giaùc cuûa BAÂC
AE tia phaân giaùc cuûa BAÂx
Þ 
5’
5. Tam giaùc ñoàng daïng
Hoûi : Neâu ñònh nghóa hai tam giaùc ñoàng daïng ? 
Hoûi : Tæ soá ñoàng daïng cuûa hai tam giaùc ñöôïc xaùc ñònh nhö theá naøo ? 
Hoûi : Tæ soá hai ñöôøng cao töông öùng, hai chu vi töông öùng, hai dieän tích töông öùng cuûa hai tam giaùc ñoàng daïng baèng bao nhieâu ?
7. Ñònh lyù tam giaùc ñoàng daïng 
Hoûi : Haõy phaùt bieåu ñònh lyù hai tam giaùc ñoàng daïng?
HS : phaùt bieåu ñònh nghóa hai tam giaùc ñoàng daïng
HS : Tæ soá ñoàng daïng cuûa hai tam giaùc laø tæ soá giöõa caùc caïnh töông öùng
HS : tæ soá hai ñöôøng cao, tæ soá hai chu vi töông öùng baèng tæ soá ñoàng daïng. Tæ soá hai dieän tích töông öùng baèng bình phöông tæ soá ñoàng daïng
HS : Neáu moät ñöôøng thaúng caét hai caïnh cuûa moät D vaø song song vôùi caïnh coøn laïi thì noù taïo thaønh moät D môùi ñoàng daïng vôùi D ñaõ cho
5. Tam giaùc ñoàng daïng
a) Ñònh nghóa :
DA’B’C’ DABC 
(Tæ soá ñoàng daïng k)
Û
 AÂ’ = AÂ ; 
 =k
b) Tính chaát :
= k ; = k2
(h’; h töông öùng laø ñöôøng cao ; p’ ; p töông öùng laø nöûa chu vi ; S’; S töông öùng laø dieän tích cuûa DA’B’C’ vaø DABC)
5’
8. Ba tröôøng hôïp ñoàng daïng cuûa hai tam giaùc
GV yeâu caàu 3 HS laàn löôït phaùt bieåu 3 tröôøng hôïp ñoàng daïng cuûa hai D
GV veõ DABC vaø DA’B’C’ ñoàng daïng leân baûng sau ñoù yeâu caàu 3 HS leân ghi döôùi daïng kyù hieäu ba tröôøng hôïp ñoàng daïng cuûa hai D
Hoûi : Haõy so saùnh caùc tröôøng hôïp ñoàng daïng cuûa hai tam giaùc vôùi caùc tröôøng hôïp baèng nhau cuûa hai D veà caïnh vaø goùc 
HS laàn löôït phaùt 
HS : quan saùt hình veõ
Ba HS leân baûng
HS1 :TH ñoàng daïng (c.c.c)
HS2 :TH ñoàng daïng (c.g.c)
HS3 :TH ñoàng daïng (gg)
HS : Hai D ñoàng daïng vaø hai D baèng nhau ñeàu coù caùc goùc töông öùng baèng nhau
Veà caïnh : hai D ñoàng daïng coù caùc caïnh töông öùng tæ leä, hai D baèng nhau coù caùc caïnh töông öùng baèng nhau
D ñoàng daïng vaø D baèng nhau ñeàu coù ba tröôøng hôïp 
(c.c.c, c.g.c, gg hoaëc g.c.g)
8. Ba tröôøng hôïp ñoàng daïng cuûa hai tam giaùc
 t Ba tröôøng hôïp ñoàng daïng cuûa 2 tam giaùc
a) (c.c.c)
b) (c.g.c)
c) AÂ’ = AÂ vaø (gg)
t Ba tröôøng hôïp baèng nhau cuûa hai tam giaùc
a) A’B’ = AB ; B’C’ = BC
 vaø A’C’=AC (c.c.c)
b) A’B’ = AB ; B’C’= BC
 vaø 	(c.g.c)
c) AÂ’ = AÂ vaø 
 vaø A’B’ = AB 	(g.c.g)
3’
9. Tröôøng hôïp ñoàng daïng cuûa D vuoâng
GV yeâu caàu HS neâu caùc tröôøng hôïp ñoàng daïng cuûa hai D vuoâng
GV veõ hình hai D vuoâng ABC vaø A’B’C’ coù :
AÂ = AÂ’ = 900
Yeâu caàu HS leân baûng vieát döôùi daïng kyù hieäu caùc tröôøng hôïp ñoàng daïng cuûa hai D vuoâng
HS : Hai D vuoâng ñoàng daïng neáu coù : 
- Moät caëp goùc nhoïn baèng nhau hoaëc 
- Hai caëp caïnh goùc vuoâng töông öùng tæ leä hoaëc
- Caëp caïnh huyeàn vaø moät caëp caïnh goùc vuoâng töông öùng tæ leä
9. Tröôøng hôïp ñoàng daïng cuûa D vuoâng
a) 
b) 
c) 
18’
HÑ 2 : Luyeän taäp
Baøi 56 tr 92 SGK : 
(ñeà baøi baûng phuï)
GV goïi 3 HS leân baûng cuøng laøm
Baøi 59 tr 92 SGK:
(ñöa ñeà baøi vaø hình veõ 66 leân baûng phuï)
GV yeâu caàu HS cho bieát GT, KL cuûa baøi toaùn
GV goïi 1 HS leân chöùng minh BK = CH
HS : ñoïc ñeà baøi baûng phuï
3 HS leân baûng cuøng laøm
HS1 : caâu a
HS2 : caâu b
HS3 : caâu c
1HS leân baûng veõ hình
1HS neâu GT, KL
	ABCD(AB//CD)
GT	AC caét BD taïi 0
	AD caét BC taïi K
KL	AE = EB ; DF = FC
II. Luyeän taäp:
Baøi 56 tr 92 SGK :
a) 
b) AB = 45dm ; 
 CD =150cm = 15dm
Þ = 3
c) = 5
Baøi 59 tr 92 SGK
vì MN // DC // AB
Þ 
Þ M0 = 0N. Vì AB // MN 
Þ 
maø M0 = 0N Þ AE = EB
Chöùng minh töông töï 
Þ DF = FC
4. Höôùng daãn hoïc ôû nhaø : (2’)
- Naém vöõng oân taäp lyù thuyeát 
- Baøi taäp veà nhaø :