A. MỤC TIÊU.
1. Kiến thức
- HS trình bày được các thành phần chính của bộ xương và xác định được vị trí các xương chính ngay trên cơ thể mình.
- Phân biệt được các loại xương dài, xương ngắn, xương dẹt về hình thái, cấu tạo.
- Phân biệt các loại khớp xương, nắm vững cấu tạo khớp động.
2. Kỹ năng:
- Rèn kỹ năng quan sát, đọc hiểu và hoạt động nhóm.
3. Thái độ:
- Yêu thích môn học
B. CHUẨN BỊ.
- Tranh vẽ phóng to hình 7.1 – 7.4 SGK.
- Mô hình bộ xương.
C. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC.
1. Tổ chức
2. Kiểm tra bài cũ
- Phản xạ là gì? Cho 1 Vd về phản xạ và phân tích đường đi của xung thần kinh trong phản xạ đó.
Ngày soạn: Ngày dạy: Chương II – Vận động Tiết 7 Bài 7: Bộ xương A. mục tiêu. 1. Kiến thức - HS trình bày được các thành phần chính của bộ xương và xác định được vị trí các xương chính ngay trên cơ thể mình. - Phân biệt được các loại xương dài, xương ngắn, xương dẹt về hình thái, cấu tạo. - Phân biệt các loại khớp xương, nắm vững cấu tạo khớp động. 2. Kỹ năng: - Rèn kỹ năng quan sát, đọc hiểu và hoạt động nhóm. 3. Thái độ: - Yêu thích môn học B. chuẩn bị. - Tranh vẽ phóng to hình 7.1 – 7.4 SGK. - Mô hình bộ xương. C. hoạt động dạy - học. 1. Tổ chức 2. Kiểm tra bài cũ - Phản xạ là gì? Cho 1 Vd về phản xạ và phân tích đường đi của xung thần kinh trong phản xạ đó. 3. Bài mới: ? Hệ vận động gồm những cơ quan nào? Bộ xương người có đặ điểm cấu tạo và chức năng như thế nào? Hôm nay cô và các em sẽ cùng tìm hiểu bài 7. Hoạt động 1: Các thành phần chính của bộ xương Mục tiêu: HS chỉ rõ được vai trò chính của bộ xương, nắm được 3 thành phần chính của bộ xương và phân biệt 3 loại xương . Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung - Yêu cầu HS quan sát H 7.1 và trả lời câu hỏi: - Bộ xương gồm mấy thành phần ? ? Nêu đặc điểm của mỗi thành phần? - Yêu cầu HS trao đổi nhóm - Tìm hiểu điểm giống và khác nhau giữa xương tay và xương chân? - Vì sao có sự khác nhau đó? - Từ những đặc điểm của bộ xương hãy cho biết bộ xương có chức năng gì? - Quan sát kĩ H 7.1 và trả lời. - HS nghiên cứu H 7.2; 7.3 kết hợp với thông tin trong SGK để trả lời. - HS thảo luận nhóm để nêu được: + Giống: có các thành phần tương ứng với nhau. + Khác: về kích thước, cấu tạo đai vai và đai hông, xương cổ tay, bàn tay, bàn chân. + Sự khác nhau là do tay thích nghi với quá trình lao động, chân thích nghi với dáng đứng thẳng. - HS dựa vào kiến thức ở thông tin kết hợp với tranh H 7.1; 7.2 để trả lời. - Tự rút ra kết luận. 1. Thành phần của bộ xương - Bộ xương chia 3 phần: + Xương đầu gồm xương sọ và xương mặt. + Xương thân gồm cột sống và lồng ngực. + Xương chi gồm xương chi trên và xương chi dưới. - Đặc điểm mỗi phần: SGK. + Xương chi trên nhỏ bé, linh hoạt. + Xương chi dưới to, khoẻ, dài, chắc chắn, ít cử động. => Bộ xương người thích nghi với quá trình lao động và đứng thẳng. 2. Vai trò của bộ xương - Nâng đỡ cơ thể, tạo hình dáng cơ thể. - Tạo khoang chứa, bảo vệ các cơ quan. - Cùng với hệ cơ giúp cơ thể vận động. Hoạt động 2: Phân biệt các loại xương Mục tiêu: HS phân biệt được các loại xương về hình thái, cấu tạo. Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung - Yêu cầu HS đọc Ê mục II , quan sát hình 7.1 để trả lời câu hỏi: - Căn cứ vào đâu để phân biệt các loại xương? - Phân biệt đặc điểm của mỗi loại? - Xác định các loại xương đó trên tranh và mô hình? - HS đọc Ê mục II , quan sát hình 7.1 để nhận dạng, nêu đặc điểm các loại xương. - Căn cứ vào hình dạng và cấu tạo chia xương thành 3 loại: + Xương dài: hình ống, chứa tuỷ đỏ (trẻ em), tuỷ vàng (người lớn). + Xương ngắn: ngắn. + Xương dẹt: hình bản dẹt. Hoạt động 3: Các khớp xương Mục tiêu: HS nắm được sự phân loại khớp thành 3 loại dựa trên khả năng cử động và xác định được khớp đó trên cơ thể mình. Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung - Yêu cầu HS tìm hiểu thông tin mục III và trả lời câu hỏi: - Thế nào gọi là khớp xương? - Có mấy loại khớp? - Yêu cầu HS quan sát H 7.4 và trả lời câu hỏi: - Dựa vào khớp đầu gối, hãy mô tả 1 khớp động? - Khả năng cử động của khớp động và khớp bán động khác nhau như thế nào? Vì sao có sự khác nhau đó? - Nêu đặc điểm của khớp bất động? - GV lứu ý HS: trong bộ xương người chủ yếu là khớp động giúp con người vận động và lao động. - Cho HS đọc kết luận SGK. - HS nghiên cứu thông tin SGK. - Rút ra kết luận. - Quan sát kĩ H 7.4, trao đổi nhóm và rút ra kết luận. - HS đọc kết luận. - Khớp xương là nơi hai hay nhiều đầu xương tiếp giáp với nhau. - Có 3 loại khớp xương: + Khớp động: 2 đầu xương có sụn, giữa là dịch khớp (hoạt dịch), ngoài có dây chằng giúp cơ thể có khả năng cử động linh hoạt. + Khớp bán động: giữa 2 đầu xương có đệm sụn giúp cử động hạn chế. + Khớp bất động: 2 đầu xương khớp với nhau bởi mép răng cưa hoặc xếp lợp lên nhau, không cử động được. 4. Kiểm tra, đánh giá ? Chức năng của bộ xương là gì? ? Xác định trên tranh vẽ bộ xương và các thành phần của bộ xương người? Các khớp xương bằng dán chú thích. (nếu có dùng mô hình hoặc xác định trên cơ thể mình). 5. Hướng dẫn học bài ở nhà - Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2, 3 SGK. - Lập bảng so sánh các loại khớp về cấu tạo, tính chất cử động và ý nghĩa. - Đọc mục “Em có biết”. Ngày soạn: Ngày dạy: Tiết 8 Bài 8: cấu tạo và tính chất của xương A. mục tiêu. 1. Kiến thức: - HS nắm được cấu tạo chung 1 xương dài. Từ đó giải thích được sự lớn lên của xương và khả năng chịu lực của xương. - Xác định được thành phần hoá học của xương để chứng minh được tính đàn hồi và cứng rắn của xương. 2. Kỹ năng: - Rèn kĩ năng lắp đặt thí nghiệm đơn giản. 3. Thái độ: - Yêu thích môn học B. chuẩn bị. - Tranh vẽ phóng to các hình 8.1 -8.4 SGK. - Vật mẫu: Xương đùi ếch hoặc xương ngón chân gà. Đoạn dây đồng 1 đầu quấn chặt vào que bằng tre, gỗ, đầu kia quấn vào xương. Một panh để gắp xương, 1 đèn cồn, 1 cốc nước lã để rửa xương, 1 cốc đựng HCl 10% , đầu giờ thả 1 xương đùi ếch vào axit. (Nếu HS làm thí nghiệm theo nhóm cần chuẩn bị các dụng cụ như trên theo nhóm). C. hoạt động dạy - học. 1. Tổ chức 2. Kiểm tra bài cũ - Bộ xương người được chia làm mấy phần? Mỗi phần gồm những xương nào? - Sự khác nhau giữa xương tay và xương chân như thế nào? Điều đó có ý nghĩa gì đối với hoạt động của con người? - Nêu cấu tạo và vai trò của từng loại khớp? 3. Bài mới: Gọi 1 HS đọc mục “Em có biết” (Tr 31 – SGK). GV: Những thông tin đó cho ta biết xương có sức chịu đựng rất lớn. Vậy vì sao xương có khả năng đó? Chúng ta sẽ giải đáp qua bài học ngày hôm nay. Hoạt động 1: Cấu tạo của xương Mục tiêu: HS chỉ ra được cấu tạo của xương dài, xương dẹt và chức năng của nó. Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung - Yêu cầu HS tìm hiểu thông tin mục I SGK kết hợp quan sát H 8.1; 8.2 ghi nhớ chú thích và trả lời câu hỏi: - Xương dài có cấu tạo như thế nào? - GV treo H 8.1(tranh câm), gọi 1 HS lên dán chú thích và trình bày. - Cho các HS khác nhận xét sau đó cùng HS rút ra kết luận. - Cấu tạo hình ống của thân xương, nan xương ở đầu xương xếp vòng cung có ý nghĩa gì với chức năng của xương? - GV: Người ta ứng dụng cấu tạo xương hình ống và cấu trúc hình vòm vào kiến trúc xây dựng đảm bảo độ bền vững và tiết kiệm nguyên vật liệu (trụ cầu, cột, vòm cửa) - Nêu cấu tạo và chức năng của xương dài? - Yêu cầu HS nghiên cứu thông tin mục I.3 và quan sát H 8.3 để trả lời: - Nêu cấu tạo của xương ngắn và xương dẹt? - HS nghiên cứu thông tin và quan sát hình vẽ, ghi nhớ kiến thức. - 1 HS lên bảng dán chú thích và trình bày. - Các nhóm khác nhận xét và rút ra kết luận. - Cấu tạo hình ống làm cho xương nhẹ và vững chắc. - Nan xương xếp thành vòng cung có tác dụng phân tán lực làm tăng khả năng chịu lực. - Nghiên cứu bảng 8.1, ghi nhớ thông tin và trình bày. - Nghiên cứu thông tin , quan sát hình 8.3 để trả lời. - Rút ra kết luận. 1. Cấu tạo xương dài bảng 8.1 SGK. 2. Chức năng của xương dài bảng 8.1 SGK. 3. Cấu tạo xương ngắn và xương dẹt - Ngoài là mô xương cứng (mỏng). - Trong toàn là mô xương xốp, chứa tuỷ đỏ. Hoạt động 2: Sự to ra và dài ra của xương Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung - Yêu cầu HS đọc Ê mục II và trả lời câu hỏi: - Xương to ra là nhờ đâu? - GV dùng H 8.5 SGK mô tả thí nghiệm chứng minh vai trò của sụn tăng trưởng: dùng đinh platin đóng vào vị trí A, B, C, D ở xương 1 con bê. B và C ở phía trong sụn tăng trưởng. A và D ở phía ngoài sụn của 2 đầu xương. Sau vài tháng thấy xương dài ra nhưng khoảng cách BC không đổi còn AB và CD dài hơn trước. Yêu cầu HS quan sát H 8.5 cho biết vai trò của sụn tăng trưởng. - GV lưu ý HS: Sự phát triển của xương nhanh nhất ở tuổi dậy thì, sau đó chậm lại từ 18-25 tuổi. - Trẻ em tập TDTT quá độ, mang vác nặng dẫn tới sụn tăng trưởng hoá xương nhanh, người không cao được nữa. Tuy nhiên màng xương vẫn sinh ra tế bào xương. HS nghiên cứu Ê mục II và trả lời câu hỏi. - Trao đổi nhóm. - Đại diện nhóm trả lời. - Chốt lại kiến thức. - Xương to ra về bề ngang là nhờ các tế bào màng xương phân chia. - Xương dài ra do các tế bào ở sụn tăng trưởng phân chia và hoá xương. Hoạt động 3: Thành phần hoá học và tính chất của xương Mục tiêu: Thông qua thí nghiệm, HS chỉ ra được 2 thành phần cơ bản của xương có liên quan đến tính chất của xương – Liên hệ thực tế. Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung - GV biểu diễn thí nghiệ: Cho xương đùi ếch vào ngâm trong dd HCl 10%. - Gọi 1 HS lên quan sát. - Hiện tượng gì xảy ra. - Dùng kẹp gắp xương đã ngân rửa vào cốc nước lã - Thử uốn xem xương cứng hay mềm? - Đốt xương đùi ếch khác trên ngọn lửa đèn cồn, khi hết khói: Bóp phần đã đốt, nhận xét hiện tượng. - Từ các thí nghiệm trên, có thể rút ra kết luận gì về thành phần, tính chất của xương? - GV giới thiệu về tỉ lệ chất cốt giao thay đổi ở trẻ em, người già. - HS quan sát và nêu hiện tượng: + Có bọt khí nổi lên (khí CO2) chứng tỏ xương có muối CaCO3. + Xương mềm dẻo, uốn cong được. - Đốt xương bóp thấy xương vỡ. + Xương vỡ vụn. + HS trao đổi nhóm và rút ra kết luận. - 1 HS đọc kết luận SGK. - Xương gồm 2 thành phần hoá học là: + Chất vô cơ: muối canxi. + Chất hữu cơ (cốt giao). - Sự kết hợp 2 thành phần này làm cho xương có tính chất đàn hồi và rắn chắc. 4. Kiểm tra, đánh giá Cho HS làm bài tập 1 SGK. Trả lời câu hỏi 2, 3. 5. Hướng dẫn học bài ở nhà - Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2, 3 SGK. - Đọc trước bài 9: Cấu tạo và tính chất của cơ. Ngày soạn: Ngày dạy: Tiết 9 Bài 9: Cấu tạo và tính chất của cơ A. mục tiêu. 1. Kiến thức : - Trình bày được đặc điểm cấu tạo của tế bào cơ và của bắp cơ. - Giải thích được tính chất căn bản của cơ là sự co cơ và nêu được ý nghĩa của sự co cơ. 2. Kỹ năng : Rèn kỹ năng quan sát và hoạt động nhóm. 3. Thái độ : - Yêu thích môn học B. chuẩn bị. - Tranh vẽ phóng to H 9.1 đến 9.4 SGK. - Tranh vẽ hệ cơ người. - Búa y tế. - Nếu có điều kiện: chuẩn bị ếch, dd sinh lí 0,65%, máy ghi nhịp co cơ. III. Tiến trình lên lớp 1. Kiểm tra bài cũ: - Nêu cấu tạo chức năng của xương dài? - Nêu thành phần hoá học và tính chất của xương? 2. Bài mới: GV dùng tranh hệ cơ ở người giới thiệu một cách khái quát về các nhóm cơ chính của cơ thể như phần thông tin đầu bài SGK. Hoạt động 1: Cấu tạo bắp cơ và tế bào cơ Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung - Yêu cầu HS đọc thông tin mục I và quan sát H 9.1 SGK, trao đổi nhóm để trả lời câu hỏi: - Bắp cơ có cấu tạo như thế nào ? - Nêu ... cân 500g, đếm xem cơ co bao nhiêu lần thì mỏi. + Lần 2 : với quả cân đó, co với tốc độ tối đa, đếm xem cơ co được bao nhiêu lần thì mỏi và có biến đổi gì về biên độ co cơ. - Dựa vào cách tính công HS điền kết quả vào bảng 10. - HS theo dõi thí nghiệm, quan sát bảng 10, trao đổi nhóm và nêu được : + Khối lượng của vật thích hợp thì công sinh ra lớn. + Biên độ co cơ giảm dẫn tới ngừng khi cơ làm việc quá sức. - HS nghiên cứu thông tin để trả lời : đáp án d. Từ đó rút ra kết luận. - HS liên hệ thực tế và trả lời. + Mỏi cơ làm cho cơ thể mệt mỏi, năng suất lao động giảm. - Liên hệ thực tế và rút ra kết luận. - Công của cơ có trị số lớn nhất khi cơ co nâng vật có khối lượng thích hợp với nhịp co cơ vừa phải. - Mỏi cơ là hiện tượng cơ làm việc nặng và lâu dẫn tới biên độ co cơ giảm=> ngừng. 1. Nguyên nhân của sự mỏi cơ - Cung cấp oxi thiếu. - Năng lượng thiếu. - Axit lactic bị tích tụ trong cơ, đầu độc cơ. 2. Biện pháp chống mỏi cơ - Khi mỏi cơ cần nghỉ ngơi, thở sâu, kết hợp xoa bóp cơ sau khi hoạt động (chạy...) nên đi bộ từ từ đến khi bình thường. - Để lao động có năng suất cao cần làm việc nhịp nhàng, vừa sức (khối lượng và nhịp co cơ thích hợp) đặc biệt tinh thần vui vẻ, thoải mái. - Thường xuyên lao động, tập TDTT để tăng sức chịu đựng của cơ. Hoạt động 3: Thường xuyên luyện tập để rèn luyện cơ Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung - Yêu cầu HS thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi: - Khả năng co cơ phụ thuộc vào những yếu tố nào ? - Những hoạt động nào được coi là sự luyện tập cơ?-? Luyện tập thường xuyên có tác dụng như thế nào đến các hệ cơ quan trong cơ thể và dẫn tới kết quả gì đối với hệ cơ? - Nên có phương pháp như thế nào để đạt hiệu quả? - Thảo luận nhóm, thống nhất câu trả lời. - Đại diện nhóm trình bày, bổ sung. Nêu được: + Khả năng co cơ phụ thuộc: Thần kinh: sảng khoái, ý thức tốt. Thể tích của bắp cơ: bắp cơ lớn dẫn tới co cơ mạnh. Lực co cơ Khả năng dẻo dai, bền bỉ. + Hoạt động coi là luyện tập cơ: lao động, TDTT thường xuyên... + Lao động, TDTT ảnh hưởng đến các cơ quan... - Rút ra kết luận. - Thường xuyên luyện tập TDTT và lao động hợp lí nhằm: + Tăng thể tích cơ (cơ phát triển) + Tăng lực co cơ và làm việc dẻo dai, làm tăng năng suất lao động. + Xương thêm cứng rắn, tăng năng lực hoạt động của các cơ quan; tuần hoàn, hô hấp, tiêu hoá... Làm cho tinh thần sảng khoái. - Tập luyện vừa sức. 3. Kiểm tra đánh giá - Gọi 1 HS đọc kết luận SGK. ? Nguyên nhân của sự mỏi cơ? ? Công của cơ là gì? Công của cơ được sử dụng vào mục đích nào? ? Nêu biện pháp để tăng cường khả năng làm việc của cơ và biện pháp chống mỏi cơ. - Cho HS chơi trò chơi SGK. 4. Hướng dẫn về nhà - Học và trả lời câu 1, 2, 3 SGK. - Nhắc HS thường xuyên thực hiện bài 4 ở nhà. Ngày soạn: Ngày dạy: Tiết 11 Bài 11: Tiến hoá của hệ vận động Vệ sinh hệ vận động A. mục tiêu. 1. Kiến thức : - HS chứng minh được tiến hoá của người so với động vật thể hiện ở hệ cơ xương. - Vận dụng những hiểu biết về hệ vận động để giữ vệ sinh, rèn luyện thân thể, chống bệnh tật về cơ xương thường xảy ra ở tuổi thiếu niên. 2. Kỹ năng : - Rèn kỹ năng phân tích khái quát hoá và hoạt động nhóm 3. Thái độ : - Giáo dục ý thức bảo vệ, giữ gìn hệ vận động để có thân hình cân đối. B. chuẩn bị. - Tranh vẽ phóng to H 11.1 đến H 11.5. - Tranh vẽ bộ xương người và bộ xương tinh tinh. - Phiếu trắc nghiệm. III. Tiến trình lên lớp 1. Kiểm tra bài cũ- Công của cơ là gì ? công của cơ được sử dụng vào mục đích gì ? Hãy tính công của cơ khi xách túi gạo 5 kg lên cao 1 m?- Nguyên nhân sự mỏi cơ ? giải thích ? - Nêu những biện pháp để tăng cường khả năng làm việc của cơ và các biện pháp chống mỏi cơ. 2. Bài mới: Chúng ta đã biết rằng người có nguồn gốc từ động vật thuộc lớp thú, nhưng người đã thoát khỏi động vật và trở thành người thông minh. Qua quá trình tiến hoá, cơ thể người có nhiều biến đổi trong đó có sự biến đổi của hệ cơ xương. Bài hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu sự tiến hoá của hệ vận động. Hoạt động 1: Sự tiến hoá của bộ xương người so với bộ xương thú Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung - GV treo tranh bộ xương người và tinh tinh, yêu cầu HS quan sát từ H 11.1 đến 11.3 và làm bài tập ở bảng 11. - GV treo bảng phụ 11 yêu cầu đại diện các nhóm lên bảng điền. - GV nhận xét đánh giá, đưa ra đáp án. - Những đặc điểm nào của bộ xương người thích nghi với tư thế đứng thẳng và đi bằng 2 chân ? - Yêu cầu HS rút ra kết luận. - HS quan sát các tranh, so sánh sự khác nhaugiữa bộ xương người và thú. - Trao đổi nhóm hoàn thànhbảng 11. - Đại diện nhóm trình bày các nhóm khác nhận xét, bổ sung. - HS trao đổi nhóm hoàn để nêu được các đặc điểm: cột sống, lồng ngực, sự phân hoá tay và chân, đặc điểm về khớp tay và chân. - Bộ xương người cấu tạo hoàn toàn phù hợp với tư thế đứng thẳng và lao động. Bảng 11- Sự khác nhau giữa bộ xương người và xương thú Các phần so sánh Bộ xương người Bộ xương thú - Tỉ lệ sọ/mặt - Lồi cằm xương mặt - Lớn - Phát triển - Nhỏ - Không có - Cột sống - Lồng ngực - Cong ở 4 chỗ - Nở sang 2 bên - Cong hình cung - Nở theo chiều lưng bụng - Xương chậu - Xương đùi - Xương bàn chân - Xương gót - Nở rộng - Phát triển, khoẻ - Xương ngón ngắn, bàn chân hình vòm. - Lớn, phát triển về phía sau. - Hẹp - Bình thường - Xương ngón dài, bàn chân phảng. - Nhỏ Hoạt động 2: Sự tiến hoá của hệ cơ người so với hệ cơ thú Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung - GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK, quan sát H 11.4, trao đổi nhóm để trả lời câu hỏi : - Hệ cơ ở người tiến hoá so với hệ cơ thú như thế nào ? - GV nhận xét, đánh giá giúp HS rút ra kết luận. - Cá nhân nghiên cứu SGK, quan sát hình vẽ, trao đổi nhóm để thống nhất ý kiến. - Đại diện các nhóm trình bày, bổ sung. - Rút ra kết luận. - Cơ nét mặt biểu hiện tình cảm của con người. - Cơ vận động lưỡi phát triển. - Cơ tay: phân hoá thành nhiều nhóm cơ nhỏ phụ trách các phần khác nhau. Tay cử động linh hoạt, đặc điệt là ngón cái. - Cơ chân lớn, khoẻ, có thể gập, duỗi. Hoạt động 3: Vệ sinh hệ vận động Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung - Yêu cầu HS quan sát H 11.5, trao đổi nhóm để trả lời các câu hỏi: - Để xương và cơ phát triển cân đối, chúng ta cần làm gì? - Để chống cong vẹo cột sống, trong lao động và học tập cần chú ý những điểm gì ? - GV nhận xét và giúp HS tự rút ra kết luận. - Cá nhân quan sát H 11.5 - Liên hệ thực tế, trao đổi nhóm để trả lời. - Đại diện nhóm trình bày, các nhóm khác bổ sung. - Rút ra kết luận. Để cơ và xương phát triển cân đối cần: + Chế độ dinh dưỡng hợp lí. + Thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng. + Rèn luyện thân thể và lao động vừa sức. + Chống cong, vẹo cột sống cần chú ý: mang vác đều 2 tay, tư thế làm việc, ngồi học ngay ngắn không nghiêng vẹo. 3. Kiểm tra đánh giá - HS làm bài tập trắc nghiệm Khoanh tròn vào dấu “- ” các đặc điểm chỉ có ở người, không có ở động vật. - Xương sọ lớn hơn xương mặt. - Cột sống cong hình cung. - Lồng ngực nở theo chiều lưng – bụng. - Cơ nét mặt phân hoá. - Cơ nhai phát triển. - Khớp cổ tay kém linh động. - Khớp chậu- đùi có cấu tạo hình cầu, hố khớp sâu. - Xương bàn chân xếp trên một mặt phẳng. - Ngón cái nằm đối diện với 4 ngón kia. 4. Hướng dẫn về nhà - Học và trả lời câu 1, 2, 3 SGK Tr 39. - Nhắc HS chuẩn bị thực hành như SGK. Ngày soạn: Ngày dạy: Tiết 12 Bài 12: Tập sơ cứu và băng bó cho người gãy xương A. mục tiêu. 1. Kiến thức : - HS biết cách sơ cứu khi gặp người gãy xương. - Biết băng cố định xương bị gãy, cụ thể xương cẳng tay, cẳng chân. 2 Kỹ năng : Rèn kỹ năng thực hành. 3. Thái độ : - Biết vận dụng vào trong cuộc sống. B. chuẩn bị. - GV: Tranh vẽ h 12.1 đến 12.4. Băng hình sơ cứu và băng bó cố định khi gãy xương (nếu có). - HS: Mỗi nhóm: 2 nẹp tre (nẹp gỗ) bào nhẵn dài 30-40 cm, rộng: 4-5 cm, dày 0,6-1 cm, 4 cuộn băng y tế dài 2m (cuộn vải), 4 miếng vải sạch kích thích 20x40 cm hoặc gạc y tế. III. Tiến trình lên lớp 1. Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh 2. Bài mới: GV có thể giới thiệu 1 vài số liệu về tai nạn giao thông hoặc tai nạn lao động làm gãy xương ở địa phương, dẫn dắt tới yêu cầu bài thực hành đối với học sinh. Hoạt động 1: Nguyên nhân gãy xương Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung - Yêu cầu HS thảo luận nhóm trả lời câu hỏi : - Nguyên nhân nào dẫn đến gãy xương ? - Vì sao nói khả năng gãy xương liên quan đến lứa tuổi ? - Để bảo vệ xương khi tham gia giao thông, em cần chú ý đến điểm gì ? - Gặp người bị tai nạn giao thông chúng ta có nên nắn chỗ xương gãy không ? Vì sao ? - GV nhận xét và giúp HS rút ra kết luận. - HS trao đổi nhóm và nêu được : + Do va đập mạnh xảy ra khi bị ngã, tai nạn giao thông... + Tuổi càng cao, nguy cơ gãy xương càng tăng vì tỉ lệ chất cốt giao (đảm bảo tính đàn hồi) và chất vô cơ (đảm bảo tính rắn chắc) thay đổi theo hướng tăng dần chất vô cơ. Tuy vậy trẻ em cũng rất hay bị gãy xương do... + Thực hiện đúng luật giao thông. + Không, vì có thể làm cho đầu xương gãy đụng chạm vào mạch máu và dây thần kinh, có thể làm rách cơ và da. - Gãy xương do nhiều nguyên nhân. - Khi bị gãy xương phải sơ cứu tại chỗ, không được nắn bóp bừa bãi và chuyển ngay nạn nhân vào cơ sở y tế. Hoạt động 2: Tập sơ cứu và băng bó Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung - GV có thể sử dụng băng hình hoặc nhóm HS làm mẫu hoặc cũng có thể dùng tranh H 12.1 => h 12.4 giới thiệu phương pháp sơ cứu và phương pháp băng cố định. - Yêu cầu các nhóm tiến hành tập băng bó. - GV quan sát các nhóm tiến hành tập băng bó. - GV quan sát, uốn nắn, giúp đỡ nhất là nhóm yếu. - Gọi đại diện từng nhóm lên kiểm tra. - Em cần làm gì khi tham gia giao thông, lao động, vui chơi để tránh cho mình và người khác không bị gãy xương ? - Các nhóm HS theo dõi để nắm được các thao tác. - Từng nhóm tiến hành làm: Mỗi em tập băng bó cho bạn (giả định gãy xương cẳng tay, cẳng chân). - Các nhóm phải trình bày được: + Thao tác băng bó. + Sản phẩm làm được. - Đảm bảo an toàn giao thông, tránh đùa nghịch vật nhau dẫm chân lên nhau. Phương pháp sơ cứu : - Đặt nẹp tre, gỗ vào chỗ xương gãy. - Lót vải mềm, gấp dày vào chỗ đầu xương. - Buộc định vị 2 chỗ đầu nẹp và 2 bên chỗ xương gãy. * Băng bó cố định - Với xương cẳng tay : dùng băng quấn chặt từ trong ra cổ tay, sau dây đeo vòng tay vào cổ. - Với xương chân: băng từ cổ chân vào. Nếu là xương đùi thì dùng nẹp tre dài từ sườn đến gót chân và buộc cố định ở phần thân. 3. Kiểm tra đánh giá - GV nhận xét chung giờ thực hành về ưu, nhược điểm. - Cho điểm nhóm làm tốt : Nhắc nhở nhóm làm chưa đạt yêu cầu. 4. Hướng dẫn về nhà - Viết báo cáo tường trình sơ cứu và băng bó khi gãy xương cẳng tay.
Tài liệu đính kèm: