Giáo án Vật lý Lớp 9 - Tiết 32: Bài tập vận dụng quy tắc nắm bàn tay phải và quy tắc bàn tay trái - Lê Xuân Độ

Tiết 32 – Bài 30: Bài tập vận dụng qui tắc nắm bàn tay phải
 và qui tắc bàn tay trái
I/ Mục tiêu:
 	- Vận dụng được qui tắc bàn tay trái và xác định chiều lực từ tác dụng lên dây dẫn thẳng có dòng điện chạy qua đặt vuông góc với đường sức từ hoặc chiều đường sức từ ( hoặc chiều dòng điện ) khi biết hai trong ba yếu tố trên 
	- Vận dụng qui nắm bàn tay phải xác định đường sức từ của ống dây khi biết chiều dòng điện và ngược lại
	- Biết cách thực hiện các bước giải bài tập định tính phần điện từ , cách suy luận lôgich và biết vận dụng kiến thức vào thực tế.
	- Kĩ năng làm bài thực hành và viết báo cáo thực hành 
II/ chuẩn bị: 
Đối với mỗi nhóm HS: 1 ống dây dẫn khoảng từ 500 đến 700 vòng , F = 0,2 mm; 1 thanh nam châm ; 1 sợi dây mảnh dài 20cm ; 1 giá thí nghiệm , 1 nguồn điện 6V; 1 công tắc 
Đối với Giáo viên : Mô hình khung dây trong từ trường của nam châm . Ghi sẵn đầu bài ra bảng phụ hoặc in ra giấy trong . Bài tập 1 cho HS chuẩn bị ra phiếu học tập 
III/ hoạt động dạy và học:
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Ghi bảng
Hoạt động 1: Giải bài tập 1
- Gọi HS : Qui tắc nắm bàn tay phải dùng để làm gì ? Hãy phát biểu qui tắc năm bàn tay phải ?
- Gọi HS đọc đề bài , nghiên cứu các bước giải . Có thể tham khảo cách giải trong SGK
- Yêu cầu các nhóm làm thí nghiệm kiểm tra .
- HS nêu lại các kiến thức đã học để giải bài tập 1
- Qui tắc nắm bàn tay phải dùng để xác định chiều đường sức từ trong lòng ống dây khi biết chiều dòng điện chạy trong ống dây và ngược lại .
a) + Dùng qui tắc năm bàn tay phải xác định chiều đường sức từ trong lòng ống dây 
+ Xác định tên từ cực của ông dây 
+ Xét tương tác giữa ống dây và nam châm đ Hiện tượng
b) + Khi đổi chiều dòng điện , dùng qui tắc bàn tay phải xác định lại chiều đường sức từ ở hai đầu ống dây
+ Xác định tên từ cực của ống dây
+ Mô tả tương tác giữa ống dây và nam châm 
- HS làm phần a) , b) theo các bước nêu trên , xác định tên từ cực của ống dây cho phần a) ,b) . Nêu được hiện tượng xảy ra giữa ống dây và nam châm 
c) HS bố trí thí nghiệm kiểm tra lại theo nhóm , quan sát hiện tượng xảy ra rút ra kết luận .
- Giải bài tập 1:
- HS ghi nhớ các kiến thức :
+ Qui tắc nắm bàn tay phải 
+ Xác định từ cực của ống dây khi biết chiều đường sức từ
+ Tương tác giữa nam châm và ống dây có dòng điện chạy qua ( tương tác giữa 2 nam châm )
	Hoạt động 2 : Giải bài tập 2:
- Yêu cầu HS đọc bài tập 2. Giáo viên nhắc lại kí hiệu ; cho biết điều gì , luyện cách đặt bàn tay trái theo qui tắc phù hợp với mỗi hình vẽ để tím lời giải cho bài tập 2
- Gọi HS lên bảng làm
- HS nhận xét bài làm của bạn .
- HS nghiên cứu , vẽ hình vào vở , vận dụng qui tắc bàn tay trái để giải 
- 3 HS lên bảng làm:
Bài tập 2:
a) Chiều lực điện từ có chiều từ trái sang phải
b) Dòng điện trong dây dẫn có chiều từ trong ra ngoài 
c) Đường sức từ có chiều từ trái sang phải ( Tấm cực bên trái là N , bên phải là S )
	Hoạt động 3 : Giải bài tập 3
- Yêu cầu cá nhân HS giải bài tập 3 
- gọi 1 HS lên bảng chữa bài tập 3
- Giáo viên đưa mô hình khung dây đặt trong từ trường giúp HS hình dung mặt phẳng khung dây ở vị trí tương ứng với mô hình . Lưu ý HS biểu diến lực ghi ró phương chiều của lực lên các cạnh khung dây 
- HS nghiên cứu giải bài tập 3 
- Thảo luận chung cả lớp để làm đúng 
- HS vẽ hình vào vở , biểu diến các lực điện từ lên khung dây
	 Hoạt động 4: Rút ra các bước giải bài tập –* Hướng dẫn về nhà:
- Hướng dẫn HS trao đổi để đưa ra các bước chung khi giải bài tập vận dụng qui tắc bàn tay trái và qui tắc nắm bàn tay phải 
* Hướng dẫn về nhà: 
	- Làm bài tập 30 SBT
-HS trao đổi thảo luận chung cả lớp để đưa ra các bước giải bài tập vận dụng 2 qui tắc . Ghi nhớ chung cả lớp