Giáo án tự chọn Văn 8 - Tiết 1 đến 13 - Trường THCS Nghi Yên

Chủ đề 1
 Vai trß vµ t¸c dông cña dÊu c©u 
 Trong v¨n b¶n nghÖ thuËt (6 tiết)
A:Mục đích yêu cầu
-Giúp học sinh hiểu được các loại dấu câu và mục đích sử dụng nó
-Ý nghĩa ,hiệu quả biểu đạt của việc sử dụng các dấu câu trong văn bản nghệ thuật
-Cảm nhận ,phân tích vai trò của dấu câu
_Sử dụng thành thạo dấu câu
B,Các bước tiến hành
Tiết 5: (NhËn chuyªn m«n tõ tuÇn 5) 
 LuyÖn tËp vai trß cña dÊu c©u
Bài tập 1
A.Trong những câu sau đây ,câu nào đặt dấu câu đúng,câu nào dặt dấu câu sai.Hãy ghi đúng (Đ) sai(S) vào trước mỗi câu
 (Đ)Con đường nằm giữa hàng cây ,tỏa rợp bóng mát
 (S) Con đường nằm giữa hàng cây tỏa rợp bóng mát
 (Đ)Động phong nha gồm :Động khô và động nước
 (S) Động phong nha gồm (Động khô và động nước)
 (Đ)Nơi đây vừa có nét hoang sơ,bí hiểm;lại rất thanh thoát và giàu chất thơ
 (S) Nơi đây vừa có nét hoang sơ,bí hiểm.Lại rất thanh thoát và giàu chất thơ
 (Đ)Hương cứ trầm trồ khen những bông hoa đẹp quá!
 (S) Hương cứ trầm trồ khen những bông hoa đẹp quá.
B.Hãy so sánh và chỉ ra sự khác nhau về sắc thái ý nghiã do có sự thay đổi về dấu câu trong các cặp câu dưới đây
-Mẹ đã về.->Bình thường
- Mẹ đã về!àVui mừng
-Đến bao giờ mẹ mới được gặp con?-àhỏi
-Đến bao giờ mẹ mới được gặp con!-->Hỏi mong muốn được gặp(cảm xúc của người mẹ)
Bài tập 2
Đọc các đoạn văn và trả lời các câu hỏi
Đ1:Bổng’’choang’’một cái,thôi phải rồi hắn đập cái chai vào cột cổngồ hắn lại kêuhắn vừa chửi vừa kêu làng như bị người ta cắt bụngồ hắn kêu!
 Cùng một nội dung thông tin(ồ hắn kêu)nhưng sau mỗi câu văn tác giả lại đặt dấu câu khác nhau.em hãy so sánh để nhận ra mục đích và tác dụng của đấu câu trong 2 câu văn trên?
Đ2:Liên cầm tay em không đáp,chuyến tàu đêm nay không đông như mọi khi,thưa vắng người và hình như kém vắng sáng hơn.Nhưng họ ở Hà Nội về!Liên lặng theo mơ tưởng
 (Hai đứa trẻ-Thạch Lam)
Dấu chấm than đặt ở cuối câu thứ 3 có ý nghĩa gì?nếu thay bằng dáu chấm thì ý nghĩa câu văn có gì thay đổi,
Bài tập 3
Viết một đoạn văn trong đó có dùng dấu chấm than.Nêu tác dụng của dấu chấm than?
 Ngµy 20/9/2008
Tiết 6.
 LuyÖn tËp viÖc sö dông 
 dÊu c©u trong v¨n b¶n
Bài tập 1
Hãy phân tích ý nghĩa tu từ của dấu câu(chấm lững,chấm,chấm than)trong các ví dụ sau
VD1:
 Ôi! Sáng xuân nay xuân 41
 Trắng rừng biên giới nở hoa mơ
 Bác vềim lặng con chim hót
 Thánh thót bờ lau vui ngẩn ngơ
 (Theo chân Bác-Tố Hửu)
VD 2:
 Đất nước đẹp vô cùng .Nhưng Bác phải ra đi 
 .
 Luận cương đến với Bác Hồ.và người đã khóc
 ..
 Giặc nước đuổi xong rồi.Trời xanh thành tiếng hát
 (Người đi tìm hình của nước-Chế Lan viên)
Bài tập 2
 Phân tích tác dụng của dấu chấm than,dấu chấm hỏi trong đoạn trích sau:
 Tôi bật cười hỏi lão:
_Sao cụ lo xa quá thế?cụ còn khỏe lắm,chưa chết đâu mà sợ!cụ cứ đẻ tiền ấy mà ăn,lúc chết hãy hay!tội gì bây giờ nhịn đói mà đẻ tiền lại?
_không,ồng giáo ạ!ăn mãi hết đi thì đến lúc chết lấy gì mà lo liệu
Bài tập 3
 Đặt dấu chấm hỏi,chấm than vào chổ thích hợp.
 Ngày mai dân ta sẽ sống ra sao?
 Sông Hồng chãy về đâu và lịch sử?
 Bao giờ dãy Trường Sơn bừng giăc ngủ
 Cánh tay thần Phù Đỏng sẻ vươn mây
 Rồi cờ sẽ ra sao?tiếng hát sẻ ra sao?
 Nụ cười sẻ ra sao?
 Ôi! Độc lập.
 Ngµy 25/9/2008
 Chủ đề 2
 Mét sè yÕu tè h×nh thøc nghÖ thuËt 
 cÇn chó ý khi ph©n tÝch th¬ tr÷ t×nh
 (6 Tiết)
A.Mục tiêu cần đạt
-Giúp học sinh nắm được những yếu tố hình thức nghệ thuật mà các nhà thơ dùng để biểu hiện tình cảm của mình trong thơ
-Cần chú ý những lỗi cần tránh khi phân tích thơ
Vận dụng hiểu biết để phan tích các tác phẩm văn chương trữ tình
B.Nội dung nà học.
 TiÕt 7
H:Hãy kể tên một số bài thơ trữ tình mà em đã được học ở sách giáo khoa (6,7,8)
H:Em hiểu thế nào là trữ tình.?thế nào là thơ trữ tình?
H:LÊy vÝ dô?
H:Qua c¸c bµi th¬ tr÷ t×nh ®· häc h·y x¸c ®Þnh xem nh÷ng yÕu tè h×nh thøc nghÖ thuËt nµo th­êng hay sö dông?
GV ®äc bµi th¬ (SGK) cho häc sinh nghe
H: Bµi th¬ cã mÊy phÇn?H·y nªu t¸c dông chÝnh mµ c¸c phÇn nªu ra?
 I.Lí thuyết
Lượm,Nhớ rừng,Quê hương,bánh trôi nước.
-Tr÷ t×nh: lµ tÝch tr÷ t×nh c¶m
-Th¬ tr÷ t×nh:T×nh c¶m t©m hån cña ng­êi viÕt béc lé mét c¸ch trùc tiÕp
 VD:
 Nay xa c¸ch lßng t«i lu«n t­ëng nhí
 Mµu n­íc xanh,c¸ b¹c chiÕc buåm v«i
 Tho¸ng con thuyÒn rÏ sãng ch¹y ra kh¬i
 T«i thÊy nhí c¸i mïi nång mÆn qu¸.
 *C¸c yÕu tè h×nh thøc nghÖ thuËt ®­îc chó ý trong c¸c v¨n b¶n:
 -VÇn
 -Thanh ®iÖu
 -NhÞp th¬
 -Tõ ng÷,H×nh ¶nh
 -C¸c biÖn ph¸p tu tõ
II.§äc bµi th¬
 *4 phÇn
 -PhÇn 1:NhÞp th¬
 -PhÇn 2:VÇn th¬
 -PhÇn 3:Tõ ng÷ vµ c¸c líp tu tõ
 -phÇn 4:Kh«ng gian vµ thêi gian
 Häc sinh th¶o luËn
 _Tr¶ lêi
-àGv: NhËn xÐt c¸nh tr· líi cña häc sinh
Yªu cÇu häc sinh nhËn xÐt sù ®óng sai cña b¹n khi tr· lêi
 Ngµy 07/10/2008
 TiÕt 8-9
 Bµi tËp thùc hµnh
Bµi tËp 1:
 §äc kÜ c¸c ®o¹n th¬ sau vµ tr· lêi c¸c c©u hái phÝa d­íi
 §1:
 TiÕng suèi trong nh­ tiÕng h¸t xa
 Tr¨ng lång cæ thô bãng lång hoa
 C¶nh khuya nh­ vÏ ng­êi ch­a ngò
 Ch­a ngñ v× lo nçi n­íc nhµ
 (C¶nh Khuya-Hå ChÝ Minh)
 §2:
GËm mét khèi c¨m hên trong còi s¾t
Ta n»m dµi nghe ngµy th¸ng dÇn qua
.
G­¬ng m¾t bÐ giÔu oai linh rõng th¼m
 (Nhí Rõng-ThÕ L÷)
 §3:
 Em ¬i! Ba Lan mïa tuyÕt tan
 §­êng b¹ch d­¬ng s­¬ng tr¾ng n¾ng trµn
 Anh ®i nghe tiÕng ng­êi x­a väng
 Mét giäng th¬ ngÇm-Mét giäng ®µn
 (Tè H÷u)
a.H·y chØ ra c¸c chö mang vÇn trong 3 ®o¹n th¬ trªn vµ cho biÕt ®ã lµ vÇn g×?
b.C¸ch gieo vÇn trong 3 ®o¹n th¬ trªn cã g× ®Æc biÖt?C¸ch gieo vÇn Êy ®· gióp g× cho viÖc biÓu hiÖn néi dung ®o¹n th¬?
Bµi tËp 2:
Khi ®äc bµi th¬ ‘’L­îm’’ ®Õn nh÷ng dßng th¬ nh­:
 Ra thÕ L­îm ¬i!
 Th«i råi, L­îm ¬i!
 L­îm ¬i!
 L­îm ¬I! cßn kh«ng?
Cã b¹n vÉn ®äc víi ng÷ ®iÖu b×nh th­êng nh­ ®äc c¸c c©u th¬ kh¸c trong bµi.Theo em nh­ thÕ cã ®óng kh«ng? v× sao?
Bµi tËp 3
 Nh÷ng c©u th¬ sau ®©y ®Õu cã Ýt nhÊt hai c¸h ®äc,c¸h ®äc nµo còng cã vÏ thÊy ®óng.Nh­ng suy nghÜ kÜ sÏ cã mét c¸ch ®óng nhÊt,H·y suy nghÜ ®äc vµ ng¾t nhÞp cho chÝnh x¸c
 -Mét chiÕc xe ®¹p lao vµo bãng tèi
 (xu©n DiÖu)
 -Cµng nh×n t«i l¹i cµng say
 (Tè H÷u)
 -Non cao tuæi vÉn ch­a giµ
 (T¶n §µ)
 -Sau l­ng thÒm n¨ng l¸ r¬i ®Çy
 (ChÝnh H÷u)
GV ;H­íng dÇn ®Ó häc sinh t×m c¸ch tr¶ lêi 
Bµi tËp 4:
Ca dao cã c©u:
 - Ng­êi sao mét hÑn th× lªn
 Ng­êi sao chÝn hÑn th× quªn c¶ m­êi
 -Chê em ®· t¸m h«m nay
 H«m qua lµ chÝn ,h«m nay lµ m­êi
 (Ca Dao)
Yªu cÇu: 
BiÖn ph¸p tu tõ nµo ®­îc sö dông trong 2 c©u ca dao trªn?c¸c biÖn ph¸p Êy gióp t¸c gi¶ d©n gian thÓ hiÖn ®­îc t©m tr¹ng g× cho nh©n vËt tr÷ t×nh?
H:H·y s­u tÇm mét sè c©u th¬,ca dao cã chøa biÖn ph¸p tu tõ trªn?
TiÕt 10-11
 T×m hiÓu c¸c yÕu tè h×nh thøc 
 cña mét bµi th¬ trän vÑn
Bµi tËp 1
T×m hiÓu ®Æc ®iÓm h×nh thøc næi bËt cña th¬ tr÷ t×nh th«ng qua th¬ lôc b¸t 
 Bµi th¬:ThÒ Non N­íc-T¶n §µ
Yªu cÇu:
1.ChØ ra c¸c tiÕng ®· t¹o vÇn trong mçi cÆp c©u 6/8 cña bµi th¬
2.Nªu ®Æc ®iÓm vÞ trÝ vµ ©m thanh(cÊu tróc ng÷ ©m )cña c¸c cÆp tõ hiÖp vÇn víi nhau.x¸c ®Þnh tªn gäi cho kiÓu hiÖp vÇn trong bµi th¬?x¸c ®Þnh c¸ch gieo vÇn ë bµi th¬ nµy?
3.x¸c ®Þnh nhÞp ®iÖu cña tõng c©u vµ nªu ®Æc ®iÓm vÒ lèi ng¾t nhÞp cña toµn bµi th¬?
4.Nh©n vËt tr÷ t×nh trong bµi th¬ lµ ai?Nh÷ng biÖn ph¸p tu tõ chñ yÕu nµo ®­îc sö dông?BiÖn ph¸p nµo quan träng nhÊt trong viÖc thÓ hiÖn t­ t­ëng cña t¸c gi¶?
Bµi tËp 2 :
T×m hiÓu ®Æc ®iÓm h×nh thøc næi bËt cña th¬ tr÷ t×nh th«ng qua th¬ :thÊt ng«n b¸t có ®­êng luËt
 Bµi th¬: Qua ®Ìo Ngang-Bµ HuyÖn Thanh Quan
 B­íc tíi ®Ìo ngang bãng xÕ tµ
 Cá c©y chen ®¸,l¸ chen hoa
 Lom khom d­íi nói tiÒu vµi chó
 L¸c ®¸c bªn s«ng chî mÊy nhµ
 Nhí n­íc ®au lßng con quèc quèc
 Th­¬ng nhµ mái miÖng c¸i gia gia
 Dõng ch©n ®øng l¹i trêi,non,n­íc
 Mét m¶nh t×nh riªng ta víi ta
Yªu cÇu
1.cÊu tróc bµi th¬ gåm mÊy phÇn?nªu rá néi dung,chøc n¨ng tõng phÇn?
2.Trong th¬ ®­êng luËt,®èi rÊt ®­îc coi träng,h·y chØ ra phÐp ®èi trong bµi th¬ nµy?ph©n tÝch t¸c dông biÓu c¶m cña phÐp ®èi trong bµi th¬?
3.C¶m høng chñ ®¹o cña bµi th¬ lµ g×? 
Bµi tËp 3 :
T×m hiÓu ®Æc ®iÓm h×nh thøc næi bËt cña th¬ tr÷ t×nh th«ng qua bµi th¬ 
 02/11/2008
TiÕt 12:
 LuyÖn tËp t×m hiÓu mét sè yÕu tè h×nh thøc 
 cña mét bµi th¬ trän vÑn
Bµi tËp 1.
T×m hiÓu ®Æc ®iÓm nçi bËt cña th¬ tr÷ t×nh qua bµi th¬’’Thu §iÕu”-NguyÔn KhuyÕn
Yªu cÇu:
1.cÊu tróc bµi th¬ gåm mÊy phÇn?nªu rá néi dung chøc n¨ng tõng phÇn
2.Trong th¬ ®­êng luËt,®èi rÊt ®­îc coi träng,h·y chØ ra phÐp ®èi trong bµi th¬ nµy?ph©n tÝch t¸c dông biÓu c¶m cña phÐp ®èi trong bµi th¬?
3.C¶m høng chñ ®¹o cña bµi th¬ ‘’Thu §iÕu’’ lµ g×? 
Bµi tËp 2 :
T×m hiÓu ®Æc ®iÓm h×nh thøc næi bËt cña th¬ tr÷ t×nh th«ng qua bµi th¬ 
 Trµng Giang_Huy CËn
Yªu CÇu:
 1.Còng lµ bµi th¬ thÊt ng«n nh­ng bµi th¬ trµng giang cña Huy CËn cã nh÷ng kh¸c biÖt nµo vÒ h×nh thøc?cÊu tróc so víi thÓ tø tuyÖt vµ thÊt ng«n b¸t có ®­êng luËt
 2.Ph©n tÝch t¸c dông biÓu c¶m cña biÖn ph¸p tu tõ ®¶o ng÷ trong bµi th¬?
 3.H·y chØ ra biÖn ph¸p TT nçi bËt cña trµng giang vµ ph©n tÝch t¸c dông cña tõng biÖn ph¸p ®èi víi viÖc béc lé t­ t­ëng,c¶m xóc cña t¸c gi¶?
 4.H·y ph©n tÝch t©m tr¹ng cña t¸c gi¶ ®­îc thÓ hiÖn trong bµi th¬ .
 1 0/11/2008
TiÕt 13: 
 KiÓm tra 1 tiÕt
A.Môc ®Ých yªu cÇu.
-Gióp HS «n tËp vµ cñng cè kiÕn thøc ®· häc vÒ dÊu c©u vµ mét sè h×nh thøc nghÑ thuËt khi ph©n tÝch th¬ tr÷ t×nh
-TÝch hîp víi c¸c v¨n b¶n ®· häc ë ch­¬ng tr×nh ng÷ v¨n 
-RÌn luyÖ kÜ n¨ng hÖ thèng hãa,ph©n tÝch,tæng hîp,so s¸nh
B.Néi dung ph­¬ng ph¸p
 I.§Ò ra
C©u1.
Nh÷ng h×nh thøc nghÖ thuËt nµo thõ¬ng ®­îc c¸c nhµ th¬ sö dông trong th¬ tr÷ t×nh?
C©u 2.
 Còng cê,còng biÔn,cñng c©n ®ai
 Còng gäi «ng nghÌ cã kÐm ai
 (NguyÔn KhuyÕn)
Th¸I ®é vµ t×nh c¶m cña nhµ th¬ qua c©u th¬ trªn nh­ thÕ nµo?BiÖn ph¸p tu tõ nµo trong c©u th¬ gióp t¸c gi¶ thÓ hiÖn ®­îc ®iÒu ®ã?H·y ph©n tÝch ®Ó lµm s¸ng tá?
C©u 3.
H·y s­u tÇm mét sè c©u th¬ cã sö dông biÖn ph¸p tu tõ nãi qu¸,nãi gi¶m nãi tr¸nh nh»m diÔn ®¹t t×nh c¶m.
 II.H­íng dÉn 
C©u1.
-VÇn th¬.
-Thanh ®iÖu
-NhÞp th¬
-Tõ ng÷ h×nh ¶nh
-c¸c biÖn ph¸p tu tõ
C©u2.
-Th¸I ®é giÔu cît,phª ph¸n
-BiÖn ph¸p:®iÖp tõ,liÖt kª
-HS ph©n tÝch ®Ó thÊy rá t¸c dông
C©u 3.
 - Th«n §oµi ngåi nhí th«n §«ng
 Mét ng­êi chÝn nhí m­êi mong mét ng­êi
-Bµn tay ta lµm nªn tÊt c¶
 Cã søc ng­êi sái ®¸ còng thµnh c¬m