Giáo án tự chọn Ngữ văn 8 kì 1 - Gv: Trần Văn Toản

 Ngµy 08 th¸g 09 n¨m 2009
Chñ ®Ò 1: - Chñ ®Ò cña v¨b b¶n
 - Bè côc cña v¨n b¶n
 (Thêi gian thùc hiÖn 6 tiÕt-2 buæi)
A. Môc ®Ých yªu cÇu: 
Giøp hs :
- HiÓu ®­îc chñ ®Ò lµ g× ? Ph©n biÖt ®­îc víi chuyÖn, ®¹i ý vµ chñ ®Ò
- RÌn kü n¨ng th©u tãm néi dung v¨n b¶n th«ng qua t×m hiÓu chñ ®Ò v¨n b¶n.
- VËn dông lý thuyÕt ®Ó lµm bµi tËp
B. Lªn líp :
1. æn ®Þnh
2. Bµi cò : Gv kiÓm tra sù chuÈn bÞ cña hs
3. Bµi míi
A. Chñ ®Ò :
1. Chủ đề là gì? 
Là đề tài chính và đối tượng mà văn bản biểu đạt, là tư tưởng, tình cảm thể hiện trong văn bản.
VD: Chñ ®Ò cña vb “T«i ®i häc” lµ nh÷ng kü niÖm m¬n man, trong s¸ng, ®Ñp ®Ï cña nh©n vËt T«i trong ngµy ®Çu tiªn ®Õn tr­êng.
2. Chuyện với chủ đề
- Không được lầm lẫn giữa chuyện với chủ đề
VD: “Buổi học cuối cùng” - Đô đê
Tác giả kể chuyện : Em bé Phrăng kể lại chuyện buổi dạy học cuối cùng của thấy Ha –men ở vùng An-dát của nước Pháp bị Đức chiếm đóng.
Chủ đề của truyện đó là : nỗi đau của nhân dân dưới ách thống trị của ngoại bang; biết yêu tiếng mẹ đẻ là yêu nước; biết giữ lấy tiếng nói của dân tộc mình là nắm được chìa khoá để giải phóng, để giành lại tự do.
- Vậy “chuyện” và “chủ đề” của truyện “lão Hạc” là gì? 
+ Chuyện về lão Hạc- một người nông dân vì nghèo đói quá nên đã tìm đến cái chết bằng cách ăn bả chó tự tử sau khi đã bán chó, dành dụm tiền cho đứa con trai đang làm thuê ở đồn điền cao su.
+ Chủ đề: Số phận đau thương của người nông dân trong xã hội cũ và phẩm chất cao quý tiềm tàng của họ. Đồng thời truyện còn cho thấy tấm lòng yêu thương, trân trọng của nhà văn đối với người nông dân.
3. Đại ý: 
Đại ý là ý lớn trong một đoạn thơ, một tình tiết, một đoạn, một phần của truyện. Một đoạn thơ, một tình tiết, một đoạn, một phần của truyện thì chưa hình thành được chủ đề. Cần phân biệt đại ý với chủ đề.
VD: Bài thơ “Qua Đèo Ngang” của Bà Huyện Thanh Quan
- 4 câu thơ đầu, đại ý là tả cảnh Đèo Ngang lúc bóng xế tà.
- 4 câu thơ cuối (2 câu luận + 2 câu kết) ; nỗi buồn cô đơn của nữ sĩ (đại ý)
=> Chủ đề: tâm trạng buồn, cô đơn của li khách khi bước tới Đèo Ngang trong ngày tàn.
4. Đa chủ đề: một tác phẩm có thể chỉ có một chủ đề. Một tác phẩm cũng có thể có nhiều chủ đề (đa chủ đề)
VD: Bài thơ “Ngắm trăng” (Vọng nguyệt) rút trong “Nhật kí trong tù” có chủ đề tình yêu trăng (thiên nhiên) và phong thái ung dung tự tại của người chiến sĩ cách mạng trong cảnh tù đầy.
- “Nhật kí trong tù” là một tập thơ đa chủ đề
+ Những khổ cực đày đoạ của thân tù
+ ý chí kiên cường bất khuất, lạc quan
+ Lòng khao khát tự do
+ Lòng yêu nước
+Lòng thương người
+Tình yêu thiên nhiên
+Phong thái ung dung, tự tại
Đó là những phẩm chất cao đẹp của người chiến sĩ vĩ đại
+ Hiện thực chế độ nhà tù tăm tối, vô nhân đạo.
- Những bộ tiểu thuyết đồ sộ hàng nghìn trang như “tam quốc chí”, “tây du kí”, “thuỷ hử”, “chiến tranh và hoà bình” đều có đa chủ đề là một điều dễ hiểu. Nhưng có những tác phẩm quy mô nhỏ vẫn có thể có nhiều chủ đề.
VD: Bài thơ “Bánh trôi nước” có các chủ đề sau:
+ Tự hào về một loại bánh ngon của dân tộc
+ Ca ngợi phẩm chất người phụ nữ Việt Nam (nhan sắc, thuỷ chung)
+ Cảm thông với thân phận, số phận người phụ nữ trong xã hội cũ.
- Bài thơ “bạn đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến có người bảo chỉ có một chủ đề: tình bạn cố tri chân thành, chung thuỷ. Có người lại cho rằng có hai chủ đề: 
+ Tình bạn đẹp, chân thành
+ Hai cuộc đời thanh bạch của một nhà nho.
Ý kiến của em thế nào? Hs th¶o luËn vµ tr¶ lêi, gv nhËn xÐt.
5. Tính thống nhất của chủ đề
Nếu các câu thơ, đoạn thơ, đoạn văn, các tình tiết.. là xương thịt của tác phẩm, thì chủ đề là linh hồn của bài thơ, của truyện. Nếu không nắm được toàn bộ các chi tiết của văn bản thì khó hình dung được chủ đề, tính tư tưởng của tác phẩm. Các chi tiết bộ phận của tác phẩm liên kết chặt chẽ với nhau tạo thành chủ đề. Tựa như nền, móng, cột kèo, xà, tường, nóc, ngói, tranh hợp thành mới ra cái nhà.
Tính thống nhất của chủ đề là sự liên kết chặt chẽ, sự hoà hợp gắn bó của các bộ phận tác phẩm như nhan đề, lời đề từ (nếu có), từ ngữ hình tượng, giọng điệu (thơ), cốt truyện, nhân vật, diễn biến, câu trữ tình ngoại đề (nếu có)- tạo thành một chỉnh thể. Sự thừa, thiếu trong tác phẩm là hiện tượng biểu lộ sự non yếu của tác giả đã phá vỡ tính thống nhất của chủ đề.
VD: Truyện ngắn “Cuộc chia tay của những con búp bê” của Khánh Hoài, từ nhan đề đến cốt truyện, các tình tiết đều mang tính liên kết khá chặt chẽ:
- Thuỷ và Thành đau khổ khóc suốt đêm
- Sáng sớm Thành đau buồn đi ra vườn ngồi một mình, thì em gái theo ra.
- Hai anh em chia đồ chơi
- Thành dẫn Thuỷ về trường cũ, chào giã biệt cô giáo Tâm và các bạn lớp 4B.
- Trước lúc lên xe, Thuỷ để lại cho anh trai cả hai con búp bê. Thành nhìn theo bóng em gái rối khóc.
=> Qua đó, ta rút ra chủ đề của truyện là: 
- Sự đau khổ của tuổi thơ trước bi kịch gia đình (cha mẹ bỏ nhau)
- Tình thương yêu của anh em, của bè bạn trong bi kịch gia đình.
 II. BÀI TẬP
Bài 1
1. Phân tích bố cục bài “Rừng cọ quê tôi” (trang 13 –sách ngữ văn 8)
2. Giới thiệu hai câu văn biểu cảm trực tiếp
3. Chủ đề văn bản “Rừng cọ quê tôi” là gì? 
*Gợi ý: Đây là một văn bản biểu cảm rất đặc sắc
Phần I: Câu mở đầu tác giả tự hào giới thiệu cảnh “rừng cọ trập trùng”, là vẻ đẹp của sông Thao quê tôi không có nơi nào đẹp bằng
Phần II: gồm 3 đoạn văn tả cây cọ, rừng cọ và lợi ích của nó
+Đoạn 1: tả cụ thể cây cọ: thân cao vút thẳng, rất dẻo dai “gió bão không thể quật ngã”. Búp cọ “như thanh kiếm sắc vung lên”. Cây non “lá đã xoà sát mặt đất”. Lá cọ tròn xoe “như một rừng tay vẫy”. Rừng cọ là nơi trú ngụ ca hót của đàn chim khi mùa xuân về. Tất cả các chi tiết : thân cọ, búp cọ, cây non, lá cọ, rừng cọ mùa xuân, đều thể hiện rừng cọ rất đẹp, cây cọ có một sức sống vô cùng mạnh mẽ.
+ Đoạn 2: Nói rừng cọ với tuổi thơ tác giả. Tâm hồn tác giả đã gắn bó thiết tha với rừng cọ. Căn nhà “núp dưới rừng cọ”. Ngôi trường “khuất trong rừng cọ”. Con đường đi học “đi trong rừng cọ”. Ngày nắng, ngày mưa có bóng cọ chở che.
+ Đoạn 3: Rừng cọ gắn bó với đời sống vật chất của người dân sông Thao. Cha làm chổi cọ, mẹ lấy móm lá cọ đựng hạt giống. Chị đan lá cọ, làm mành cọ, lán cọ để xuất khẩu. Trẻ chăn trâu nhặt trái cọ đem về om, “ăn vừa béo vừa bùi”
- Phần 3, tác giả nhắc lại câu hát: “cơm nắm lá cọ là người sông Thao”, rồi khẳng định một tình yêu thuỷ chung của người sông Thao: “đi đâu rồi cũng nhớ về rừng cọ quê mình”
2. Có hai câu văn biểu cảm trực tiếp nói lên tình cảm của tác giả, của người sông Thao đối với rừng cọ quê nhà
- Chẳng có nơi nào đẹp như sông Thao quê tôi, rừng cọ trập trùng
- Người sông Thao đi đâu, rồi cũng nhớ về rừng cọ quê mình
3. Chủ đề “rừng cọ” quê tôi là gì?
- Rừng cọ là vẻ đẹp của vùng sông Thao
- Tình yêu mến quê nhà của người sông Thao.
*Bài 2: Hãy nêu xuất xứ, chủ đề của truyện ngắn “Tôi đi học” của Thanh Tịnh? Hãy chỉ ra tính thống nhất về chủ đề của văn bản đó?
Gợi ý
1. Xuất xứ, chủ đề
Truyện “Tôi đi học” như một trang hồi kí ghi lại những hoài niệm, kỉ niệm đẹp của tuổi thơ trong buổi tựu trường, truyện được in trong tập “Quê mẹ”, xuất bản năm 1941
“Tôi đi học” đã thể hiện những tình cảm hồn nhiên, ngây thơ và trong sáng, tâm trạng bâng khuâng, hồi hộp của một em bé trong buổi tựu trường. Em “như một con chim con đứng bên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngừng e sợ”
2. Tính thống nhất về chủ đề của truyện “Tôi đi học”
Truyện ngắn “tôi đi học” gồm có các chi tiết, tình tiết diễn tả tâm trạng của chú bé (nhân vật “tôi”) trong buổi tựu trường.
- Mẹ âu yếm nắm tay tôi dẫn đi tren con đường làng dài và hẹp trong một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh. Lòng tôi “có sự đổi thay lớn” nên tôi thấy cảnh vật thân quen trở nên “lạ”
- Thấy các bạn nhỏ cầm sách vở, bút, thước tôi rất “thèm” và đòi mẹ đưa bút thước cho cầm thử để thử sức mình.
- Thấy trường làng Mĩ Lí oai nghiêm như đình làng Hoà Ấp, đông đặc cả người, ai cũng áo quần sạch sẽ, gương mạt vui tươi sáng sủa. Lòng tôi “đâm ra lo sợ vẩn vơ”. Học trò mới “thèm vụng và ước ao thầm” được như những học trò cũ, biết lớp, biết thầy đề khỏi “rụt rè” trong cảnh lạ
- Nghe tiếng trống trường dội vang, nghe ông đốc đọc tên, các học sinh mới đều khóc, còn tôi cũng nức nở theo. Nghe gọi đến tên minh, tôi “giật mình và lúng túng”, quên cả mẹ đang đứng sau. Khi thấy giáo trẻ dẫn vào lớp, tôi cảm thấy “trong thời thơ ấu tôi chưa lần nào thấy xa mẹ tôi như lần này”. 
- Vào ngồi trong lớp, tôi thấy một mùi hương lạ xông lên; tôi bâng khuâng ngắm nhìn xung quanh, nhìn bạn rồi vòng tay lên bàn, nhìn thầy viết và lẩm nhẩm đánh vần đọc bài tập viết: “Tôi đi học”
=> Các chi tiết trên không chỉ thể hiện diễn biến sự việc, cảnh vật và tâm trạng nhân vật “tôi” trong buổi tựu trường mà còn gắn kết với nhau trong một thời gian (buồi sớm đầy sương thu và gió lạnh), trong ba không gian: con đường làng dài và hẹp, sân trường làng Mĩ Lí, phòng học lớp Năm. Cảnh vật và tâm trạng đều diễn biến, hoà quyện, không thừa. Ví dụ con chim nhỏ đậu trên cửa sổ lớp học rồi vụt cách bay đi.
Qua đó ta thấy tính thống nhất của chủ đề truyện “tôi đi học”: tâm trạng hồi hộp, bâng khuâng, tình cảm trong sáng hồn nhiên của tuổi thơ trong buổi tựu trường (đầu tiên của đời mình)
Bài 3: Cho đề văn sau: “Kể lại kỉ niệm ngày đầu tiên đi học lớp Một của em”.
Có hai bạn triển khai hai hướng như sau:
Gîi ý: 
a,Chú em cho em một chiếc cặp sách rất đẹp khi em sắp vào năm học lớp Tám. Chiếc cặp đã gợi nhớ kỉ niệm ngày đầu tiên đi học lớp Một
b, Cách đây tám năm, ngày đầu tiên đi học lớp Một, bà nội đưa em đi, vì bố mẹ em đi công tác xa.
c, Bà đã già nên không kịp ra phố mua cặp mới cho em, em đựng sách trong túi vải rất to của bà, trông rất ngộ.
d, Hai bà cháu d¾t nhau ®i trªn con ®­êng lµng quen thuéc ®Õn trường học. Trên ®­êng cã rÊt nhiÒu b¹n vµ hô huynh. Không khí như ngày hội, ai cũng mặc quần áo đẹp. 
e, Ấn tượng của buổi học đầu tiên là hình ảnh cô giáo của em. Cô rất dịu dàng và đặc biệt có hai bím tóc dài tới tận khoeo chân. Lời nói của cô: “con đưa mũ để cô cất nào” và nụ cười của cô- đến tận bây giờ em vẫn không quên.
B. Bè côc cña v¨n b¶n
1. Ghi nhớ : 
- Bố cục của văn bản là sự tổ chức các đoạn văn để thể hiện chủ đề. Văn bản thường có bố cục 3 phần: Mở bài, thân bài, kết bài
+ Phần mở bài có nhiệm vụ nêu ra chủ đề của văn bản. 
+ Phần thân bài thường có một số đoạn nhỏ trình bày các khía cạnh của chủ đề. 
+ Phần kết bài tổng kết chủ đề của văn bản.
- Nội dung phần thân bài thường được trình bày theo một thứ tự tuỳ thuộc vào kiểu văn bản, chủ đề, ý đồ giao tiếp của người viết. Nhìn chung, nội dung ấy thường được sắp xếp theo trình tự thời gian và không gian, theo sự phát triển của sự việc hay theo mạch suy luận, sao cho phù hợp với sự triển khai chủ đề và sự tiếp nhận của người đọc ... .
- Sä Dõa.
- Th¹ch Sanh.
- Em bÐ th«ng minh.
- C©y bót thÇn.
- TruyÖn c­êi, truyÖn ngô ng«n.
- Ca dao.
- Tôc ng÷.
? H·y kÓ tªn c¸c t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm v¨n häc trung ®¹i mµ em ®­îc häc trong ch­¬ng tr×nh THCS?
* ë líp 6 cßn 2 t¸c phÈm trung ®¹i:
- Con hæ cã nghÜa.
- ThÇy thuèc giái cèt ë tÊm lßng.
2. V¨n häc trung ®¹i:
- C«n S¬n ca	 	 - NguyÔn Tr·i
- Buæi chiÒu ®øng - TrÇn Nh©n T«ng
- Phß gi¸ vÒ kinh - TrÇn Quang Kh¶i
- S«ng nói n­íc Nam - Lý Th­êng KiÖt.
- Qua ®Ìo Ngang - Bµ HuyÖn Thanh Quan
- B¸nh tr«i n­íc - Hå Xu©n H­¬ng.
- B¹n ®Õn ch¬i nhµ - NguyÔn KhuyÕn
- ChiÕu dêi ®« - Lý C«ng UÈn.
- HÞch t­íng SÜ - TrÇn Quèc TuÊn.
- Sau phót chia li - §Æng TrÇn C«n
?H·y kÓ tªn c¸c t¸c phÈm v¨n häc hiÖn ®¹i ViÖt Nam ®· häc trong truêng THCS?
? H·y nèi tªn t¸c phÈm ë cét A vµ tªn t¸c gi¶ ¬ cét B cho phï hîp?
3. V¨n häc hiÖn ®¹i:
A. T¸c phÈm
B. T¸c gi¶
1. DÕ mÌn phiªu l­u ký
1. Tè H÷u
2. S«ng n Cµ M(®Êt PN)
2. §Æng TrÇn C«n
3. Bøc tr. cña em g¸i t«i.
3. T« Hoµi.
4. V­ît th¸c
4. §oµn Giái
5. §ªm nay B kh«ng ngñ
5. Hå ChÝ Minh.
6. L­îm
6. Xu©n Quúnh
7. M­a
7. Ph¹m Duy Tèn.
8. C« T«
8. TÕ Hanh
9. C©y Tre ViÖt Nam 
9. ChÝnh H÷u
10. Cæng tr­êng më ra
10. Ph¹m TiÕn DuËt
11. Cuéc ch t c nh con
11. Nguyªn Hång
12. C¶nh Kh, RTG
12. LÝ Lan
13. TiÕng gµ tr­a
13. Ng« TÊt Tè
14. Sèng chÕt mÆc bay.
14. Nam Cao
15. Nh÷ng tr l h l Va-ren
15. ThÕ L÷
16. T«i ®i häc.
16. Phan Béi Ch©u
17. Trong lßng mÑ.
17. Phan Ch©u Trinh
18. Tøc n­íc vì bê
18. T¶n §µ
19. L·o H¹c.
19. Vò §×nh Liªn
20. Vµo nhµ ngôc Q§
20. Huy CËn
21. §Ëp ®¸ ë C«n L«n
21. B»ng ViÖt
22. Muèn l. th»ng cuéi
22. NguyÔn Khoa §iÒm
23. ThuÕ m¸u
23. NguyÔn Duy
24. Hai ch÷ n­íc nhµ.
24. Kim L©n
25. Nhí rõng
25. NguyÔn Thµnh Long
26. «ng ®å
26. NguyÔn Quang S¸ng
27. Quª h­¬ng
27. Thanh H¶i
28. khi con tu hó
28. ViÔn Ph­¬ng
19. Tøc c¶nh P¾c Pã
29. Y Ph­¬ng
30.Ng¾m tr. §i ®­êng.
30. ChÕ Lan Viªn
?Theo em, t­ t­ëng yªu n­íc xuÊt hiÖn trong v¨n häc ViÖt Nam tõ thêi gian nµo? BiÓu hiÖn nh­ thÕ nµo? 
II. Tinh thÇn yªu n­íc:
- T­ t­ëng yªu n­íc xuÊt hiÖn trong v¨n häc tõ rÊt l©u. §©y lµ chñ ®Ò lín xuyªn suèt trong thêi k× ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc.
? Nªu mét vµi VD ®Ó chøng minh?
? H·y ph©n tÝch nh÷ng biÓu hiÖn cña tinh thÇn yªu n­íc cña mét vµi t¸c phÈm ?
* HÞch t­íng sÜ: Lßng tù hµo d©n téc; khÝch lÖ, cæ vò tinh thÇn ®Êu tranh b¶o vÖ tæ quèc.
* Lµng: Tinh thÇn yªu n­íc xu¸t ph¸t tõ t×nh yªu quª h­¬ng, yªu kh¸ng chiÕn.
- BiÓu hiÖn trong c¸c t¸c phÈm tiªu biÓu nh­: Th¸nh Giãng, Sù tÝch Hå G­¬m, Ca dao, d©n ca, Th¬ ThÇn ( L.T. KiÖt); HÞch t­íng sÜ (T.Q.TuÊn)
?Qua sù ph©n tÝch trªn, em thÊy t×nh yªu n­íc biÓu hiÖn cô thÓ qua nh÷ng khÝa c¹nh nµo?
* C¸c khÝa c¹nh biÓu hiÖn:
- Lßng c¨m thõ giÆc, lßng tù hµo d©n téc.
- ý chÝ quyÕt t©m chiÕn ®¸u, gi¸m hi sinh vµ x¶ th©n v× ®Êt n­íc, d©n téc.
- Tinh thÇn ®ång chÝ, ®ång ®éi.
- NiÒm tin chiÕn th¾ng.
* LuyÖn TËp
2) ViÕt mét ®o¹n v¨n 10 ® 15 dßng giíi thiÖu vÒ truyÒn thèng yªu n­íc xuyªn suèt trong v¨n häc ViÖt Nam.
2) Bµi tËp vÒ nhµ.
III. Tinh thÇn nh©n ®¹o.
?Theo em, tinh thÇn nh©n ®¹o cña d©n téc ViÖt Nam xuÊt hiÖn tõ bao giê? ThÓ hiÖn nh­ thÕ nµo??
? H·y kÓ mét sè t¸c phÈm v¨n häc thÓ hiÖn t­ t­ëng nh©n ®¹o nµy?
?Ph©n tÝch gi¸ trÞ nh©n ®¹o thÓ hiÖn trong mét sè t¸c phÈm?
- C©y tre tr¨m ®èt.
- Th¹ch Sanh
- T¾t ®Ìn.
- L·o H¹c 
- Yªu n­íc vµ yªu th­¬ng con ng­êi ®· hoµ quÖn thµnh tinh thÇn nh©n ®¹o.
- T­ t­ëng núa cã tõ rÊt sím ®­îc ph¶n ¸nh qua v¨n häc d©n gian vµ sau nµy lµ trong v¨n häc viÕt.
? Qua viÖc ph©n tÝch gi¸ trÞ nh©n ®¹o cña c¸c t¸c phÈm trªn, em thÊy tinh thÇn nh©n ®¹o cña d©n téc ViÖt Nam ®­îc thÓ hiÖn qua nh÷ng khÝa c¹nh nµo?
* C¸c khÝa c¹nh biÓu hiÖn:
- Tinh thÇn yªu n­íc.
- Tè c¸o bãc lét.
- Lßng vÞ tha.
- Th«ng c¶m víi ng­êi nghÌo khæ.
- Lªn tiÕng bªnh vùc quyÒn lîi con ng­êi, nhÊt lµ ng­êi phô n÷.
- Kh¸t väng tù do vµ hanhk phóc
- Ca ngîi vµ ®Ò cao vÎ ®Ñp h×nh thÓ còng nh­ vÎ ®Ñp t©m hån cña con ng­êi – nhÊt lµ ng­êi ph n÷.
- Häc sinh lµm bµi: 20’
- Tr×nh b»y bµi: 2 ® 3 em.
Þ NhËn xÐt, söa, bæ sung.
Þ GV chèt, ®¸nh gi¸ chung.
* Bµi tËp:
 ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n chøng minh tinh thÇn nh©n ®¹o cña d©n téc xuyªn suèt v¨n häc ViÖt Nam qua c¸c thêi kú. LÊy mét sè t¸c phÈm tiªu biÓu ë mçi thêi kú lµm dÉn chøng.
Søc sèng bÒn bØ, tinh thÇn l¹c quan vµ tÝnh thÈm mü thÓ hiÖn trong v¨n häc ViÖt nam
? Søc sèng bÒn bØ cña d©n téc ViÖt Nam ®­îc thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo trong v¨n häc qua c¸c thêi k×?
? BiÓu hiÖn cña søc sèng Êy trong v¨n häc nh­ thÕ nµo?
? H·y nªu nh÷ng dÉn chøng cô thÓ qua c¸c t¸c phÈm v¨n häc ®· häc?
VÝ dô: + §Êu tranh víi thiªn nhiªn: S¬n tinh, Thuû tinh; c¶i t¹o thiªn nhiªn: nh÷ng t¸c phÈm v¨n häc thêi k× sau 1945 ë miÒn B¾c - x©y dùng ®Êt n­íc
+ §Êu tranh gi÷ g×n ®Êt n­íc, b¶o vÖ quª h­¬ng thÓ hiÖn trong rÊt nhiÒu t¸c phÈm kh¸ng chiÕn tõ v¨n häc d©n gian ®Õn v¨n häc hiÖn ®¹i.
? Tinh thÇn l¹c quan cña d©n téc ViÖt Nam thÓ hiÖn trong c¸c t¸c phÈm v¨n häc nh­ thÕ nµo?
? Trong c¸c t¸c phÈm v¨n häc ViÖt Nam ®· häc (hoÆc ®äc) em thÊy tinh thÇn l¹c quan ®­îc biÓu hiÖn nh­ thÕ nµo?
? H·y t×m vÝ dô chøng minh cho c¸c biÓu hiÖn Êy?
? Ph©n tÝch tinh thÇn l¹c quan vµ niÒm tin thÓ hiÖn qua t¸c phÈm: “ChuyÖn ng­êi con g¸i Nam X­¬ng”, “L·o H¹c”, “Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh”, “Nhí rõng”.
IV. Søc sèng bÒn bØ vµ tinh thÇn l¹c quan
* Tr¶i qua c¸c thêi k× dùng n­íc vµ gi÷ n­íc, lao ®éng vµ ®Êu tranh, nh©n d©n ViÖt Nam ®· thÓ hiÖn sù chÞu ®ùng gian khæ trong cuéc sèng ®êi th­êng vµ søc sèng m¹nh mÏ trong chiÕn tranh ® T¹o nªn søc m¹nh chiÕn th¾ng.
- BiÓu hiÖn: 
+ Cuéc ®Êu tranh kh«ng mÖt mái víi thiªn nhiªn, c¶i t¹o thiªn nhiªn.
+ Cuéc ®Êu tranh gi÷ g×n ®Êt n­íc, b¶o vÖ quª h­¬ng.
+ §Êu tranh v­¬n lªn trong cuéc sèng x©y dùng x· héi tèt ®Ñp.
* Tinh thÇn l¹c quan vµ tin t­ëng còng ®­îc nu«i d­ìng trong cuéc sèng vµ chiÕn ®Êu ®Çy gian khæ hµm ý sinh nh­ng còng rÊt hµo hïng - lµ b¶n lÜnh cña ng­êi ViÖt Nam, lµ t©m hån cña ng­êi ViÖt Nam.
- BiÓu hiÖn:
+ NiÒm tin vµo con ng­êi, vµo søc m¹nh chÝnh nghÜa.
+ NiÒm tin vµo nh÷ng ®iÒu tèt lµnh trong cuéc sèng.
+ Sù vui vÎ, trÎ trung trong chiÕn ®Êu b¶o vÖ Tæ Quèc.
+ Tho¸t li hoµn c¶nh thùc t¹i, t×m ®Õn nh÷ng ®iÒu cao ®Ñp, t¹o søc m¹nh ®Ó ®Êu tranh.
? Em hiÓu “thÈm mü” lµ g×? (c¸i ®Ñp).
? TÝnh thÈm mü trong v¨n häc biÓu hiÖn nh­ thÕ nµo?
? H·y ph©n tÝch tÝnh thÈm mü qua mét sè t¸c phÈm v¨n häc ViÖt Nam?
VÝ dô: Anh ®i anh nhí quª nhµ
 Nhí canh rau muèng nhí cµ dÇm t­¬ng
+ VÎ ®Ñp: t©m hån b×nh dÞ, méc m¹c nh­ng trong s¸ng, thuû chung. T×nh yªu quª h­¬ng lßng thuû chung, sù tinh tÕ trong t×nh c¶m 
V. TÝnh thÈm mü:
- (VÎ ®Ñp cña néi dung t­ t­ëng: tinh thÇn yªu n­íc, truyÒn thèng d©n téc, t×nh ®oµn kÕt toµn d©n; tinh thÇn nh©n ®¹o.
VÎ ®Ñp ng«n ng÷, nghÖ thuËt )
* VÒ nhµ: Hoµn chØnh c¸c bµi tËp
Ngµy so¹n: 14.12.2009 Ngµy d¹y: 15.12.2009
Chñ ®ª 11: ¤n tËp tæng hîp häc k× I
I.Môc tiªu cÇn ®¹t. 
Gióp HS:
Cñng cè, kh¾c s©u kiÕn thøc vÒ c¸c t¸c phÊm truyÖn vµ phÇn v¨n häc n­íc ngoµi ®· häc ë häc k× I.
RÌn kÜ n¨ng ph¸t hiÖn, ph©n tÝch kiÕn thøc, c¶m thô nh©n vËt, chi tiÕt trong t¸c phÈm.
Cã ý thøc «n tËp ®Ó thi häc k×.
II. Néi dung.
A. PhÇn V¨n b¶n:
*Bµi tËp 1: §iÒn th«ng tin cßn thiÕu vµo b¶ng sau:
TT
Tªn t¸c phÈm
T¸c gi¶
Néi dung chÝnh
NghÖ thuËt
1
T«i ®i häc
2
Trong lßng mÑ
3
Tøc n­íc vì bê
4
L·o H¹c
5
ChiÕc l¸ cuèi cïng
6
C« bÐ b¸n diªm
7
§¸nh nhau víi cèi xay giã
8
Hai c©y phong
Gv cho hs ®iÒn nh÷ng th«ng tin cßn thiÕu vµo b¶ng, gv nhËn xÐt, cho ®iÓm.
*Bµi tËp 2: §iÒn th«ng tin cßn thiÕu vµo b¶ng sau:
TT
Tªn t¸c phÈm
T¸c gi¶
Néi dung chÝnh
NghÖ thuËt
1
Th«ng tin vÒ Ngµy Tr¸i §Êt n¨m 2000
2
¤n dÞch, thuèc l¸
3
Bµi to¸n d©n sè
4
¤n dÞch, thuèc l¸
5
Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c
6
§Ëp ®¸ ë C«n L«n
7
Muèn lµm th»ng Cuéi
8
Hai ch÷ n­íc nhµ
Gv l­u ý hs: §äc thuéc lßng bµi th¬ 5, 6, 7, 8 trong b¶ng trªn.
B. PhÇn TiÕng ViÖt:
I. KiÕn thøc c¬ b¶n.
GV cho HS «n l¹i c¸c ®¬n vÞ kiÕn thøc sau (Nh¾c l¹i kh¸i niÖm, cho vÝ dô).
1. CÊp ®é kh¸i qu¸t nghÜa cña tõ.
2. Tr­êng tõ vùng.
3. Tõ t­îng h×nh, tõ t­îng thanh.
4. Tõ ng÷ ®Þa ph­¬ng vµ biÖt ng÷ x· héi
5. C¸c biÖn ph¸p tu tõ: + Nãi qu¸
 + Nãi gi¶m, nãi tr¸nh.
6. Trî tõ, th¸n tõ, t×nh th¸i tõ.
7. C©u ghÐp.
II. LuyÖn tËp.
*Bµi tËp 1.Cho biÕt mèi quan hÖ gi÷a c¸c vÕ trong c¸c c©u ghÐp sau:
a. B¸c Tai, hai anh vµ t«i lµm viÖc mÖt nhäc quanh n¨m, cßn l·o MiÖng ch¼ng lµm g× c¶.
b.ThÇy th× sê vßi, thÇy th× sê ngµ, thÇy th× sê chËn thÇy th× sê ®u«i.
c. §Õn ®Êy, mét m×nh mét ngùa, tr¸ng sÜ lªn ®Ønh nói, cëi ¸o gi¸p s¾t bá l¹i, råi c¶ ng­êi lÉn ngùa tõ tõ bay lªn trêi.
d. TÊm nghe lêi em, hôp xuèng th× C¸m trót hÕt t«m tÐp cña TÊm vµo giá m×nh råi ch¹y vÒ nhµ tr­íc.
*Gîi ý:
(a.t­¬ng ph¶n b.®èi chiÕu, ®ång thêi c,d.nèi tiÕp)
*Bµi tËp 2.ViÕt mét ®o¹n héi tho¹i cã sö dông trî tõ, th¸n tõ, t×nh th¸i tõ. G¹ch ch©n d­íi c¸c tõ nµy.
*Bµi tËp 3. ViÕt mét ®o¹n v¨n tõ 7-10 c©u cã sö dông Ýt nhÊt 2 c©u ghÐp.
G¹ch ch©n d­íi 2 c©u ghÐp vµ nãi râ mèi quan hÖ gi÷a c¸c vÕ.
Gv h­íng dÉn hs lµm, cho hs tr×nh bµy, nhËn xÐt, lÊy ®iÓm.
C. PhÇn TLV:
*Bµi tËp 1. Cho ®o¹n v¨n:
 “ThËt lµ dÔ chÞu! §«i bµn tay em h¬ trªn ngän löa, bªn tay cÇm diªm, ngãn c¸i nãng báng lªn. Chµ! Khi tuyÕt phñ kÝn mÆt ®Êt, giã bÊc thæi vun vót mµ ®­îc ngåi hµng giê nh­ thÕ, trong ®ªm ®«ng rÐt buèt, tr­íc mét lß s­ëi th× kho¸i biÕt bao! “
 (TrÝch SGK Ng÷ V¨n 8 TËpI) 
T×m c¸c tõ thuéc tr­êng tõ vùng vÒ ho¹t ®éng, tr¹ng th¸i cña con ng­êi.
Tõ “Chµ” lµ trî tõ, th¸n tõ hay t×nh th¸i tõ?
Tõ “vun vót” lµ tõ t­îng thanh hay tõ t­îng h×nh?
C©u “§«i bµn tay em h¬ trªn ngän löa, bªn tay cÇm diªm, ngãn c¸i nãng báng lªn” lµ kiÓu c©u g×?
C«ng dông cña dÊu ngoÆc kÐp trong ®o¹n trÝch?
C«ng dông cña dÊu ngoÆc ®¬n trong ®o¹n trÝch?
*Bµi tËp 2.H·y thuyÕt minh vÒ chiÕc bµn lµ ®iÖn (kiÓu th«ng dông) mµ em biÕt.
Gîi ý:
- CÊu t¹o bµn lµ ®iÖn. Gåm c¸c bé phËn sau:
+ Vá: Lµm b»ng hîp kim cña nh«m hoÆc s¾t m¹ kÒn. MÆt d­íi bµn lµ ph¼ng vµ nh½n bãng.
+ §Ìn b¸o hiÖu: ë trong tay cÇm bµn lµ th­êng cã mét ®Ìn b¸o, khi cã ®iÖn vµo th× ®Ìn s¸ng.
+ Nguån sinh nhiÖt: Trong bµn lµ cã mét sîi d©y ®iÖn trë b»ng hîp kim cr«m-niken. Tuú theo h·ng s¶n xuÊt mµ sîi d©y nµy cã d¹ng kh¸c nhau. Cã tr­êng hîp dïng sîi d©y tiÕt diÖn trßn quÊn d­íi d¹ng lß xo, ®­îc ®Æt c¸ch ®iÖn víi vá. Cã tr­êng hîp sîi d©y dÑt, quÊn quanh tÊm mi-ca vµ c¸ch ®iÖn víi vá.
- C¸ch sö dông vµ b¶o qu¶n:
+ Tr­íc khi dïng, ph¶i lau mÆt bµn lµ ®Ó kh«ng r©y bÈn ra vËt ®Þnh lµ.
+ C¾m ®iÖn vµo bµn lµ, chê vµi phót cho nãng th× dïng.
+ Mét sè lo¹i v¶i b»ng sîi tæng hîp vµ lôa nÕu ®Ó kh« mµ lµ sÏ nhiÔm ®iÖn rÊt m¹nh vµ dÝnh theo bµn lµ. Nªn ph¶i phun n­íc cho Èm tr­íc khi lµ.
* H­íng dÉn häc ë nhµ:
- ¤n tËp tèt chuÈn bÞ kiÓm tra HKI.