Giáo án Tin học 8 - Bài 6: Câu lệnh điều kiện - Năm học 2010-2011 - Trần Thị Hồng Uyên

TUAÀN: 	Ngaøy soaïn: 10/10/2010
	Ngaøy daïy: 	
Tieát 
BAØI 6. CAÂU LEÄNH ÑIEÀU KIEÄN
I. MUÏC TIEÂU:
Giúp HS nhận thức được sự cần thiết của cấu trúc rẽ nhánh trong lập trình.
Biết cấu trúc rẽ nhánh được sử dụng để chỉ dẫn cho máy tính thực hiện các thao tác phụ thuộc vào điều kiện như thế nào?
Hiểu cấu trúc rẽ nhánh có hai dạng: dạng thiết và dạng đủ.
Hiểu cú pháp, hoạt động của các câu lệnh điều kiện dạng thiếu và dạng đủ trong Pascal.
II. CHUAÅN BÒ:
Chuaån bò cuûa giaùo vieân
Giaùo aùn, giaùo aùn ñieän töû.
Phoøng maùy vi tính.
2. Chuaån bò cuûa học sinh
Saùch giaùo khoa.
Ñoïc baøi tröôùc ôû nhaø.
III. HOAÏT ÑOÄNG TREÂN LÔÙP:
Oån ñònh lôùp
Kieåm tra baøi cuõ:
Baøi toaùn: Cho 2 soá thöïc a vaø b. Haõy cho bieát keát quaû so saùnh hai soá ñoù döôùi daïng “a lôùn hôn b”, “a nhoû hôn b”, “a baèng b”.
Caâu 1: Xaùc ñònh INPUT vaø OUTPUT cuûa baøi toaùn.
Caâu 2: Neâu thuaät toaùn ñeå giaûi baøi toaùn treân.
Baøi môùi
HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GIAÙO VIEÂN 
VAØ HOÏC SINH
NOÄI DUNG
Ở bài trước, các em đã được biết: “Quá trình giải bài toán bao gồm: xác định bài toán, xây dựng thuật toán và lập chương trình.”
Để có thể lập trình giải được bài toán thì ta phải chuyển thuật toán sang ngôn ngữ lập trình Pascal bằng những câu lệnh tương ứng. Thì bài học ngày hôm nay sẽ giới thiệu đến chúng ta một trong những câu lệnh hỗ trợ rất nhiều trong việc lập trình.
Caùc em haõy keå caùc coâng vieäc maø caùc em thöôøng laøm vaøo buoåi saùng tröôùc khi ñeán tröôøng?
HS traû lôøi. VD:
Moãi saùng Lan thöùc daäy laøm veä sinh caù nhaân, aên saùng vaø ñeán tröôøng.
Coøn Long thì laøm veä sinh caù nhaân, taäp theå duïc, aên saùng vaø ñeán tröôøng.
Vaäy chuùng ta thaáy raèng:
Nhöng do bò taùc ñoäng bôûi söï thay ñoåi cuûa hoaøn caûnh cuï theå. Daãn ñeán nhieàu hoaït ñoäng bò thay ñoåi vaø ñieàu chænh cho phuø hôïp.
VD:
- Neáu saùng mai trôøi möa, Long seõ nghæ hoïc.
- Neáu ngaøy mai thôøi tieát döôùi 100, Haø nghæ hoïc.
- Neáu ñi treân ñöôøng gaëp ñeøn ñoû thì döøng laïi, gaëp ñeøn xanh thì ñi tieáp.
Töø ñoù ruùt ra: Caùc hoaït ñoäng chæ ñöôïc thöïc hieän khi moät ñieàu kieän cuï theå ñöôïc thoûa maõn
Mỗi điều kiện nói trên được mô tả dưới dạng một phát biểu . Hoạt động tiếp theo phụ thuộc vào kết quả kiểm tra phát biểu đó đúng hay sai .
§iÒu kiÖn
KiÓm tra
KÕt qu¶
Ho¹t ®éng tiÕp theo
Trêi m­a?
Long nh×n ra ngoµi trêi thÊy trêi ma
§óng
Long ë nhµ
Thêi tiÕt d­íi 10 ®é?
Hµ xem dù b¸o thêi tiÕt trªn 10 ®é 
Sai
Mai ®i häc b×nh th­êng
§Ìn xanh?
Nh×n trªn biÓn b¸o thÊy ®Ìn xanh
§óng
§i tiÕp
Döïa vaøo ñieàu kieän vaø kieåm tra, HS seõ ñöa ra keát quaû vaø hoaït ñoäng dieãn ra tieáp theo.
Ngoaøi ra, ñöa theâm 1 soá vd ñeå caùc em coù theå hieåu roõ vaán ñeà hôn.
Các phép so sánh có vai trò rất quan trọng trong việc mô tả thuật toán và lập trình. 
? Ta thường sử dụng các kí hiệu toán học nào để so sánh. 
Để so sánh ta thường sử dụng các kí hiệu toán học như: , =, ≠, ≤, ≥.
In ra mh gi¸ trÞ cña b
Sai
In ra mh gi¸ trÞ cña a
§óng 
a > b?
§iÒu kiÖn
C©u lÖnh
KÕt qu¶
VÝ dô 2: NhËp 2 biÕn a,b in ra mµn h×nh biÕn cã gi¸ trÞ lín h¬n
In ra mh gi¸ trÞ cña b
Sai
In ra mh gi¸ trÞ cña a
§óng 
a > b?
§iÒu kiÖn
C©u lÖnh
KÕt qu¶
Moâ taû 2 hoaït ñoäng ôû hai ví duï trong saùch giaùo khoa:
Gôïi yù ñeå hoïc sinh coù theå moâ taû ñöôïc caùc hoaït ñoäng xaûy ra trong baøi toaùn.
Töø ñoù, giuùp caùc em thaáy ñöôïc khi söû duïng caáu truùc reõ nhaùnh seõ giuùp cho vieäc laäp trình ñöôïc linh hoaït hôn.
Trong Pascal, caáu truùc reõ nhaùnh ñöôïc theå hieän baèng caâu leänh ñieàu kieän vôùi caùc töø khoùa if vaø then
VÝ dô 1: NÕu X>5 th× in gi¸ trÞ cña X ra mµn h×nh
IF X>5 Then Writeln('Gia tri cua X=',X);
VÝ dô 2: NÕu Delta<0 th× in ra mµn h×nh PT v« nghiem
IF delta<0 Then Writeln(“ Phuong trinh vo nghiem”);
Hs: Quan sát lưu đồ 1
sai
điều kiện
Câu lệnh 1
 đúng
 Sơ đồ cấu trúc rẽ nhánh dạng thiếu.
VÝ dô : §äc vµ sè nguyªn a kiÓm tra xem a lµ sè ch½n hay sè lÎ
IF a mod 2=0 THEN Writeln(“a lµ so chan”)
	 ELSE Writeln(“a la so le”);
Hs:Quan sát lưu đồ 2.
sai
điều kiện
Câu lệnh 1
Câu lệnh 2
 đúng
Sơ đồ cấu trúc rẽ nhánh dạng đủ
Cuûng coá.
Vieát caâu leänh ñieàu kieän daïng thieáu?
 If then 
 Lệnh;
Vieát caâu leänh ñieàu kieän daïng ñuû?
 If then 
 Lệnh 1
 Else
 Lệnh 2 ;
Daën doø.
Nắm vững hai dạng của câu lệnh điều kiện .
Biết vẽ lưu đồ của hai câu lệnh điều kiện.
Làm các bài tập trong sách và chuẩn bị bài thực hành.
BAØI 6.
 CAÂU LEÄNH ÑIEÀU KIEÄN
Hoaït ñoäng phuï thuoäc vaøo ñieàu kieän:
Phaàn lôùn caùc hoaït ñoäng ñöôïc thöïc hieän moät caùch tuaàn töï theo thoùi quen hoaëc keá hoaïch ñaõ ñöôïc xaùc ñònh.
VD: HS töï cho
Nhöng do bò taùc ñoäng bôûi söï thay ñoåi cuûa hoaøn caûnh cuï theå. Caùc hoaït ñoäng chæ ñöôïc thöïc hieän khi moät ñieàu kieän cuï theå ñöôïc thoûa maõn.
Löu yù: Ñieàu kieän thöôøng laø moät söï kieän ñöôïc moâ taû sau töø Neáu.
Tính ñuùng sai cuûa caùc ñieàu kieän:
Khi kieåm tra ñieàu kieän:
+ Ñuùng: thì ñieàu kieän ñöôïc thoûa maõn.
+ Sai: thì ñieàu kieän khoâng ñöôïc thoûa maõn.
VD: Keû baûng beân vaøo vôû.
3.Ñieàu kieän vaø pheùp so saùnh:
Ta söû duïng caùc kí hieäu toaùn hoïc nhö: =, #, vaø >= ñeå bieåu dieãn caùc ñieàu kieän.
 Pheùp so saùnh cho keát quaû ñuùng coù nghóa ñieàu kieän ñöôïc thoûa maõn. Ngöôïc laïi, ñieàu kieän khoâng ñöôïc thoûa maõn.
4. Caáu truùc reõ nhaùnh:
 VÝ dô 2: SGK-Trang 48
M« t¶ ho¹t ®éng tÝnh tiÒn cho kh¸ch nh­ sau
 TÝnh tæng sè tiÒn T kh¸ch hµng ®· mua
 NÕu T>= 100000 th× sè tiÒn ph¶i thanh to¸n = 70%*T
 TÝnh sè tiÒn kh¸ch hµng tiÕp theo
F VÝ dô 2: thÓ hiÖn cÊu tróc rÏ nh¸nh d¹ng thiÕu 
VÝ dô 3: SGK-Trang 48
M« t¶ ho¹t ®éng tÝnh tiÒn cho kh¸ch nh­ sau: 
 TÝnh tæng sè tiÒn T kh¸ch hµng ®· mua
 NÕu T>= 100000 th× sè tiÒn ph¶I thanh to¸n = 70%*T, ng­îc l¹i 
sè tiÒn ph¶i thanh to¸n = 90%*T
 TÝnh sè tiÒn kh¸ch hµng tiÕp theo
F VÝ dô 3: thÓ hiÖn cÊu tróc rÏ nh¸nh d¹ng ®ñ
5. Caâu leänh ñieàu kieän:
D¹ng 1: IF THEN ;
Trong ®ã :
- §iÒu kiÖn: Lµ mét phÐp so s¸nh
- C©u lÖnh: LÖnh ®¬n hoÆc lÖnh ghÐp 
 NÕu ®óng th× thùc hiÖn sau tõ kho¸ Then, ng­îc l¹i th× bÞ bá qua.
VÝ dô: Gi¶m gi¸ 30% cho kh¸ch hµng mua víi sè tiÒn T >=100000
IF T>=100000 Then ST:=70/100*T
D¹ng 2: IF THEN ELSE ;
 NÕu ®óng th× thùc hiÖn , ng­îc l¹i th× ®­îc thùc hiÖn.
VÝ dô : Gi¶m gi¸ 30% cho kh¸ch hµng mua víi sè tiÒn T >=100000 vµ gi¶m 10% cho kh¸ch hµng mua víi sè tiÒn T<100000
IF T>=100000 Then ST:=70/100*T ELSE ST:=90/100*T	
* Lưu ý: Trước else không có dấu chấm phẩy.