Giáo án Sinh học khối 8 - Tiết 60: Tuyến tụy và tuyến trên thận

Ngày soạn: 26/04/2009
Ngày dạy: 27/04/2009
Tiết 60: Tuyến tụy và tuyến trên thận
i. mục tiêu.
Khi học xong bài này, HS:
- Phân biệt được chức năng nội tiết và ngoại tiết của tuyến tuỵ dựa trên cấu tạo của tuyến.
- Sơ đô fhoá chức năng của tuyến tuỵ trong sự điều hoà lượng đường trong máu.
- Trình bày các chức năng của tuyến trên thận dựa trên cấu tạo của tuyến.
- Có kĩ năng quan sát và phân tích kênh hình.
- Có thái độ yêu thích môn học.
ii. chuẩn bị.
- Tranh phóng to H 57.1; 57.2.
iii. hoạt động dạy - học.
1. Tổ chức
2. Kiểm tra bài cũ
- Trình bày vai trò của tuyến yên, tuyến giáp?
- Em đã biết tuyến tuỵ có chức năng gì?
3. Bài mới
I: Tuyến tuỵ
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
- Yêu cầu HS quan sát H 57.1 SGK, đọc thông tin, quan sát H 24.3 trang 79 để nhớ lại vị trí của tuyến tuỵ.
- Tuỵ có cấu tạo từ các loại tế bào nào?Chức năng của chúng là gì?
- Chức năng nội tiết và ngoại tiết của tuyến tuỵ được thực hiện như thế nào?
- Tuyến tuỵ tiết hoocmon nào? Từ đâu?
- GV đặt câu hỏi:
- Nồng độ đường trong máu ổn định là bao nhiêu? Khi lượng đường trong máu tăng cao cơ thể sẽ làm gì để ổn định nồng độ đường?
- Khi lượng đường huyết giảm sẽ có quá trình nào xảy ra?
- GV vẽ lên bảng sơ đồ:
 đường > 0,12%; tế bào bêta tiết insulin
Glucozơ Glicôgen
 đường < 0,12%; tế bào anpha tiết glucagôn
- Yêu cầu HS trình bày lại vai trò của hoocmon tuyến tuỵ.
- Tác động đối lập của 2 loại hoocmon insulin và glucagôn có vai trò gì?
- GV liên hệ thực tế: bệnh tiểu đường (lượng đường tăng cao, thận không hấp thụlại hết được dẫn tới đi tiểu ra đường). Hậu quả: có thể chết.
- Chứng hạ đường huyết.
- Xem lại H 24.3 trang 79.
+ HS: Tuỵ cấu tạo từ tế bào tiết dịch tuỵ, tế bào anpha và tế bào bêta.
Tế bào tiết dịch tuỵ; tiết dịch tuỵ (chức năng ngoại tiết).
Tế bào anpha và bêta: tiết hoocmon (chức năng nội tiết).
+ HS trình bày trên hình vẽ.
- HS trả lời:
+ Tế bào anpha: tiết glucagôn.
+ Tế bào bêta: tiết insulin.
Khi nồng độ đường tăng cao, tế bào bêta tiết insulin giúp chuyển hoá glucozơ thành glicôgen giúp làm giảm lượng đường trong máu.
- HS: Khi đường huyết giảm, tế bào anpha tiết insulin giúp chuyển hoá glicôgen thành glucôzơ giúp tăng lượng đường trong máu.
- HS dựa vào sơ đồ trên bảng để trình bày lại.
- HS trình bày: giúp tỉe lệ đường huyết luôn ổn định, đảm bảo hoạt động sinh lí của cơ thể diễn ra bình thường.
Kết luận: 
- Chức năng của tuyến tuỵ:
	+ Chức năng ngoại tiết: tiết dịch tuỵ (do các tế bào tiết dịch tuỵ).
	+ Chức năng nội tiết: do các tế bào đảo tuỵ thực hiện.
- Tế bào anpha tiết glucagôn.
- Tế bào bêta tiết insulin.
Vai trò của các hoocmn tuyến tuỵ:
 đường > 0,12%; tế bào bêta tiết insulin
Glucozơ Glicôgen
 đường < 0,12%; tế bào anpha tiết glucagôn
Nhờ tác động đối lập của 2 loại hoocmon tuyến tuỵ giúp tỉ lệ đường huyết luôn ôn định đảm bảo hoạt động sinh lí diễn ra bình thường.
II: Tuyến trên thận
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
- Yêu cầu HS quan sát mô hình và cho biết vị trí của tuyến trên thận.
- Tuyến trên thận nằm ở đâu? 
- Yêu cầu HS quan sát H 57.2 (SGK)
- Trình bày cấu tạo của tuyến trên thận?
- GV treo tranh câm.
- Yêu cầu HS nghiên cứu thông tin SGK.
- Nêu chức năng của các hoocmon tuyến trên thận?
+ Vỏ tuyến?
+ Tuỷ tuyến?
- GV lưu ý HS: Hoocmon phần tuỷ tuyến trên thận cùng glucagôn (tuyến tuỵ) điều chỉnh lượng đường trong máu khi bị hạ đường huyết.
+ HS: Tuyến trên thận gồm 1 đôi nằm trên đỉnh 2 quả thận.
- 1 HS lên bảng trình bày.
- HS trình bày vai trò của hoocmon.
- HS tiếp thu nội dung.
Kết luận: 
- Vị trí; tuyến trên thận gồm 1 đôi, nằm trên đỉnh 2 quả thận.
Cấu tạo và chức năng:
- Phần vỏ: tiết các hoocmon điều hoad các muối natri, kali ... điều hoà đường huyết, làm thay đổi các đặc tính sinh dục nam.
- Phần tuỷ: tiết ađrênalin và noađrênalin có tác dụng điều hoà hoạt động tim mạch và hô hấp, cùng glucagôn điều chỉnh lượng đường trong máu.
4. Kiểm tra- đánh giá
- GV củng cố nội dung bài.
- Treo bảng phụ cho HS hoàn thành bài tập:
(+)
(+)
	Khi đường huyết tăng 	Khi đường huyết giảm
Tế bào bêta Đảo tuỵ Tế bào anpha
(-)
(-)
Tiết glucagôn
Tiết insulin
Glucozơ
Glicogen
Glucozơ
Đường huyết giảm đến mức bình thường
Đường huyết tăng đến mức bình thường
5. Hướng dẫn về nhà
- Học bài và trả lời các câu hỏi SGK, làm bài tập trong SBT.
- Đọc mục “Em có biết”.
- Đọc trước bài 58: Tuyến sinh dục.
Rút kinh nghiệm:.............................................
...........................................................................
...........................................................................