Giáo án Ngữ văn lớp 8 Tiết 79 – Tiếng việt: Câu nghi vấn

TIEÁT 79 – TIEÁNG VIEÄT : CAÂU NGHI VAÁN.
Ngaøy daïy : 06/01/ 2011. 
A/ MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
 - Nắm vững đặc điểm, hình thức và chức năng chính của câu nghi vấn.
 - Biết sử dụng câu nghi vấn phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp.
 1/ Kiến thức :
 - Đặc điểm hình thức của câu nghi vấn.
 - Chức năng chính của câu nghi vấn.
2/ Kĩ năng : 
 a/Kĩ năng bài học :
 - Nhận biết và hiểu được tác dụng câu nghi vấn trong văn bản cụ thể.
 - Phân biệt câu nghi vấn với một số kiểu câu dễ lẫn.
 b/ Kĩ năng sống :
 - Ra quyết định: nhận ra biết sử dụng câu nghi vấn theo mục đích giao tiếp cụ thể.
 - Giao tiếp trình bày suy nghĩ, ý tưởng, trao đổi đặc điểm, cách sử dụng câu nghi vấn.
B/ CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 
 1. Giáo viên : 
 2. Học sinh : - Đọc trả lời câu hỏi : a,b mục I / 11.
C/ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC:
 1/ Ổn định tổ chức : - Lớp 8/6 : 36/ 16 . 
 8/7 : 37/17 ..
 8/8 : 39/ 18 ..
 2/ Kiểm tra bài cũ : Kiểm tra vở soạn bài của HS.
 3/ Giôùi thieäu baøi môùi : Câu nghi vấn.
 4/ Bài mới :
HĐ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
NỘI DUNG KIẾN THỨC
HĐ1. Tìm hiểu chung.
Tìm hiểu hình thức và chức năng chính của câu nghi vấn.
wGoïi HS ñoïc ñoaïn trích / 11.
wYêu cầu HS trả lời các câu hỏi sau :
- Xaùc ñònh caâu nghi vaán trong ñoaïn trích.
- Ñaëc ñieåm, hình thöùc naøo nhaän bieát ñoù laø caâu nghi vaán ?
- Nhöõng caâu nghi vaán treân duøng ñeå laøm gì 
- Khi vieát cuoái caâu nghi vaán duøng daáu caâu naøo ?
- Haõy ñaët moät caâu nghi vaán vaø xaùc ñònh daáu hieäu hình thöùc ? ( Goïi 2 – 3 HS leân baûng ñaët caâu ).
wHS trả lời câu hỏi. 
w HS khác nhận xét, bổ sung.
wGV chốt lại vấn đề theo chuẩn kiến thức.
1/ Tìm hiểu chung 
- Chức năng chính của câu nghi vấn là dùng để hỏi.
- Hình thức :
+ Khi viết, kết thúc bằng dấu chấm hỏi;
+ Các từ thường được sử dụng trong câu nghi vấn gồm có các đại từ nghi vấn ( ai, gì, nào, như thế nào, bao nhiêu, bao giờ, sao, vì sao, tại sao, đâu ,), các cặp từ ( cókhông, có phảikhông, đã chưa, ), các tình thái từ ( à, ư, nhỉ, chứ, chăng, hả,), quan hệ hay được dùng để nối các vế có quan hệ lựa chọn.
HĐ2. HD luyện tập
1/ BT1/11.
w Yêu cầu 4HS lên bảng làm với yêu cầu của bài tâp1:
- Xác định câu nghi vấn trong những đoạn trích.
- Những đặc điểm hình thức nào cho biết đó là câu nghi vấn ?
wMỗi HS làm một câu.
wCác HS khác theo dõi, nhận xét, bổ sung.
w GV nhaän xeùt, boå sung vaø choát laïi vấn đề
2/ BT2/12.
w Yêu cầu HS trả lời các câu hỏi sau :
- Căn cứ vào đâu để xác định những câu trên là câu nghi vấn ?
- Trong các câu đó, có thể thay từ hay bằng từ hoặc được không ? Vì sao ?
wCác HS khác theo dõi, nhận xét, bổ sung.
w GV nhaän xeùt, boå sung vaø choát laïi vấn đề
3/ BT3/13.
w Yêu cầu HS thảo luận câu hỏi sau :
- Có thể đặt dấu chấm hỏi ở cuối những câu sau được không ? Vì sao ?
wCác HS khác theo dõi, nhận xét, bổ sung.
w GV nhaän xeùt, boå sung vaø choát laïi vấn đề
4/ BT4/ 12.
w Yêu cầu HS trả lời các câu hỏi sau :
- Phân biệt hình thức và ý nghĩa của 2 câu :
a/ Anh có khoẻ không ?
b/ Anh đã khoẻ chưa?
- Xác định câu trả lời thích hợp đối với từng câu ?
- Đặt một số cặp câu khác và phân tích chứng tỏ sự khác nhau giữa câu nghi vấn theo mô hình cókhông với câu nghi vấn theo mô hình đãchưa.
wCác HS khác theo dõi, nhận xét, bổ sung.
w GV nhaän xeùt, boå sung vaø choát laïi vấn đề
5/ BT5/ 13.
w Yêu cầu HS trả lời các câu hỏi sau :
Hãy cho biết sự khác nhauvề hình thức và ý nghĩa của hai câu sau :
a/ Bao giờ anh đi Hà Nội ?
b/ Anh đi Hà Nội bao giờ ?
wCác HS khác theo dõi, nhận xét, bổ sung.
w GV nhaän xeùt, boå sung vaø choát laïi vấn đề
6/ BT6/ 13.
w Yêu cầu HS trả lời các câu hỏi sau :
 - Cho biết hai câu nghi vấn sau đúng hay sai.Vì sao
a/ Chiếc xe này bao nhiêu ki-lô-gam mà nặng thế ?
b/ Chiếc xe này giá bao nhiêu mà rẻ thế ?
wCác HS khác theo dõi, nhận xét, bổ sung.
w GV nhaän xeùt, boå sung vaø choát laïi vấn đề.
II/ Luyeän taäp :
BT1/11. Xaùc ñònh caâu nghi vaán, đặc điểm hình thức cho biết đó là câu nghi vấn :
a/ Chò khuaát tieàn söu  phải khoâng ?
b/ Taïi sao con  nhö theá ?
c/ Vaên laø gì ? Chöông laø gì ?
d/ Chuù mình  vui khoâng ? Ñuøa troø gì ? Caùi gì theá ? Chò Coác  aáy haû ?
BT2/12. Caên cöù vaøo töø “ hay”
- Khoâng thay từ hay bằng từ hoặc được vì caâu sai ngöõ phaùp hoặc bieán thaønh một caâu khác thuộc kiểu câu trần thuaät và có ý nghĩa khác hẳn.
BT3/12. Khoâng ñaët daáu hoûi vì ñoù khoâng phaûi laø caâu nghi vaán.
BT4/12. * Khaùc nhau veà hình thöùc :
. coù  khoâng.
. ñaõ  chöa.
* Khaùc nhau veà ý nghĩa :
- > Caâu a khoâng coù giaû ñònh vaø caâu b coù giaû ñònh, ngöôøi hoûi veà tröôùc ñoù coù vaán ñeà veà söùc khoûe, nếu điều giả định này không đúng thì câu hỏi trở nên vô lí.
BT5/13.Khaùc nhau veà hình thöùc thể hiện traät töï töø “bao giôø” câu (a) ñaàu caâu, câu (b) cuoái caâu.
Khác biệt về ý nghĩa : Câu (a) hỏi về thời điểm của một hành động sẽ diễn ra trong tương lai.
Câu (b)hỏi về thời điểm của một hành động sẽ diễn ra trong quá khứ.
BT6/13. Câu (a) đúng vì không biết bao nhiêu kilôgam ta có thể cảm nhận được một vật nào đó nặng hay nhẹ.
Câu (b) sai vì chưa biết giá bao nhiêu thì không thể nói món hàng đắt hay rẻ.
D/ CỦNG CỐ, HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC Ở NHÀ
 1/ Củng cố :
 - Nêu chức năng chính và hình thức của câu nghi vấn? Cho ví dụ.
 2/ Hướng dẫn tự học :
 a/ Bài học :
 - Tìm các văn bản đã học có chứa câu nghi vấn, phân tích tác dụng.
 - Liên hệ thực tế trong giao tiếp hằng ngày.
 b/ Bài mới :Viết đoạn văn trong văn bản thuyết minh.
 - Đọc kĩ các đoạn văn / 14.
 - Nêu cách sắp xếp các câu trong đoạn văn ( câu chủ đề, từ ngữ chủ đề và các câu giải thích, bổ sung).
 - Nêu nhược điểm và cách sửa chữa các đoạn văn sau/14.