Giáo án Ngữ văn lớp 8 - Tiết 1 đến 10

 Ngày soạn : 25 / 8/ 2007
 Ngày giảng : 28 / 8/ 2007
Ngữ văn – Tuần 1
 Bài 1- Tiết 1-2
 Văn bản : Tôi đi học
 thanh tịnh
a. mục tiêu cần đạt .
Giúp HS : - cảm nhận được tâm trạng hồi hộp , cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật ''tôi'' ở buổi tựu trường đầu tiên trong đời .
- Thấy được ngòi bút văn xuôi giàu chất thơ , gợi dư vị trữ tình man mác của Thanh Tịnh.
- Rèn kĩ năng đọc diễn cảm văn bản hồi ức - biểu cảm .
b. chuẩn bị .
 G: Giáo án , tranh minh họa .
 H: ôn lại kiến thức về kiểu văn bản nhật dụng đã học ở lớp 7 . 
c. lên lớp .
 I. ổn định tổ chức .
 II. kiểm tra bài cũ .
 H: Trong các văn bản đã học ở lớp 7 dưới đây , văn bản nào là kiểu văn bản nhật dụng ?
 (A). Cổng trường mở ra .
 B. Cuộc chia tay của những con búp bê .
 C. Sống chết mặc bay .
 D. Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu .
 III. Bài mới .
 1, Giới thiệu bài .
Dẫn dắt từ phần KTBC '' Tôi đi học '' là văn bản nhật dụng đầu tiên chúng ta học ở lớp 8 . Nội dung của văn bản đã diễn tả những kỉ niệm mơn man , bâng khuâng của nhân 
vật '' tôi'' trong ngày đầu tiên đến trường . Chúng ta cùng tìm hiểu bài . 
 2, Tiến trình bài dạy .
Hoạt động G
Hoạt động H
ND cần đạt
Hoạt động 1 : Hướng dẫn h/s đọc , chú thích , bố cục . 
G nêu yêu cầu đọc , giọng chậm , hơi buồn , lắng sâu ; chú ‏‎ý giọng nói của nhân vật '' tôi '' , người mẹ và ông đốc .
G đọc mẫu . Gọi h/s đọc tiếp 
? Yêu cầu h/s nhận xét cách đọc của bạn ? 
? Đọc thầm chú thích ? Nêu ngắn gọn về tác giả Thanh Tịnh ?
? Cho h/s hỏi - đáp chú thích , lưu ‏‎ý chú thích 2, 6, 7 . ?
? Câu chuyện được kể theo trình tự bố cục ntn ?
? Truyện được kể theo ngôi thứ mấy ? Tác dụng của ngôi kể ?
Hoạt động 2 : Đọc - hiểu văn bản .
? Đọc thầm '' Từ đầu ... tưng bừng rộn rã '' . Nỗi nhớ về buổi tựu trường của tác giả được khơi nguồn từ thời điểm nào ? Quang cảnh ra sao ? 
? Kỉ niệm về buổi tựu trường được diễn tả theo trình tự nào ? Tìm 
3-4 h/s đọc 
Hs nhận xét cách đọc .
- 1911-1988 , quê ở Huế . Từ năm 1933 vào nghề dạy học và bắt đầu viết văn , làm thơ ....
H/s tự hỏi đáp chú thích .
Câu chuyện được kể theo trình tự thời gian của buổi tựu trường (theo dòng hồi tưởng của nhân vật '' tôi'')
Truyện được kể theo ngôi thứ I . Ngôi kể này giúp cho người kể chuyện dễ dàng bộc lộ cảm xúc , tình cảm của mình một cách chân thực nhất .
- Thời điểm gợi nhớ : cuối thu (hàng năm ) - ngày khai trường .
- Cảnh thiên nhiên : lá rụng nhiều , mây bàng bạc .
- Cảnh sinh hoạt : mấy em bé rụt rè cùng mẹ đến trường .
I. Đọc , chú thích .
1. Tác giả :
( 1911-1988) ở Huế .
2. Tác phẩm
- In trong tập ''Quê mẹ '' 
1941 .
II. đọc- hiểu văn bản. 
1. Diễn biến tâm trạng và cảm giác nhân vật ''tôi'' trong buổi tựu trường 
a, Khơi nguồn kỉ niệm .
những từ ngữ diễn tả tâm trạng nhân vật '' tôi'' ? Phân tích giá trị biểu cảm của những từ ngữ ấy ?
? Hãy tìm những hình ảnh , chi tiết chứng tỏ tâm trạng ( nhân vật ''tôi'' trên con đường cùng mẹ tới trường) hồi hộp , cảm giác ngỡ ngàng của nhân vật ''tôi'' khi cùng mẹ đi trên đường tới trường ?
? Em có nhận xét gì về sự thay đổi trong tâm trạng nhân vật ''tôi'' khi cùng mẹ đi trên đường ? 
- Diễn tả theo trình tự thời gian : từ hiện tại mà nhớ về quá khứ .
- Các từ láy diễn tả tâm trạng , cảm xúc : nao nức , mơn man , tưng bừng , rộn rã Đó là những cảm giác trong sáng nảy nở trong lòng Góp phần rút ngắn khoảng cách thời gian giữa quá khứ và hiện tại . Chuyện đã xảy ra từ bao năm rồi mà dường như vừa mới xảy ra hôm qua .
- Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần .... Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi .
- Cảm thấy trang trọng và đứng đắn với bộ quần áo , với mấy quyển vở mới trên tay .
- Cẩn thận nâng niu mấy quyển vở muốn thử sức muốn khẳng định mình khi xin mẹ được cầm bút , thước như các bạn khác .
Lần đầu tiên được đến trường , được tiếp xúc với một thế giới hoàn toàn khác lạ không chỉ nô đùa , rong chơi, thả diều ngoài đồng nữa , cho nên ''tôi'' cảm thấy tất cả dường như trang trọng và đứng đắn . Tôi muốn thử sức và khẳng định mình trong việc cầm bút , thước và 2 quyển vở Đó chính là tâm trạng và cảm giác rất tự nhiên của một đứa bé lần đầu tiên được đến trường . Tất cả những cử chỉ ấy giúp ta hình dung tư thế ngộ nghĩnh , đáng yêu của chú bé .
Từ hiện tại 
quá khứ . Đó là những cảm giác trong sáng nảy nở trong lòng .
b. Trên con đường cùng mẹ tới trường
Cảm thấy trang trọng , đứng đắn 
Vừa muốn thử sức và khẳng định mình. 
? Hãy tìm những chi tiết chứng tỏ tâm trạng và cảm giác của nhân vật ''tôi'' khi đến trường nghe ông đốc gọi tên ... ? Hãy phân tích ?
G: Từ tâm trạng háo hức , hăm hở trên đường tới trường chuyển sang tâm trạng lo sợ vẩn vơ , rồi bỡ ngỡ, ngập ngừng , đây là sự chuyển biến tâm lí rất phù hợp của một đứa trẻ lần đầu tiên được đến trường .
? Vì sao khi nghe ông đốc gọi tên h/s nhân vật ''tôi'' lại bất giác dúi đầu vào lòng mẹ nức nở khóc ? Em có cảm thấy chú bé này là người yếu đuối hay không ?
( Hs thảo luận theo nhóm ) 
? Gọi h/s đọc nhẩm đoạn cuối cùng . Hãy phân tích tâm trạng và cảm giác của ''tôi'' khi bước vào chỗ ngồi lạ lùng ntn ?
- Sân trường hôm nay dày đặc người . Ai cũng quần áo sạch sẽ ...
- Ngôi trường vừa xinh xắn vừa oai nghiêm khác thường ... lòng tôi đâm ra lo sợ vẩn vơ .
- Nghe gọi đến tên tôi giật mình và lúng túng tâm trạng hồi hộp , lo lắng .
- Khi nghe ông đốc gọi đến tên thì bất giác dúi đầu vào lòng mẹ khóc nức nở tâm trạng lúng túng , sợ sệt khi phải rời xa bàn tay dịu dàng của mẹ .
Hs tự do thảo luận theo nhóm . Cử đại diện trònh bày .
- Thật ra thì chẳng có gì đáng khóc cả . Chúng ta có thể thông cảm vì đó chỉ là cảm giác nhất thời của một đứa bé nhút nhát ít khi được tiếp xúc với đám đông mà thôi khi phải rời tay mẹ , cậu bé cảm thấy hụt hẫng lo sợ cho nên việc dúi đầu vào lòng mẹ khóc nức nở là một tất yếu sẽ xảy ra .
- Bước vào lớp tôi nhìn bao quát xung quanh thấy cái gì cũng mới lạ và hay hay . Nhìn chỗ ngồi của mình thật kĩ rồi tự lạm nhận đó là chỗ của riêng mình sau đó nhìn người bạn mới chưa quen mà đã thấy quyến luyến Tất cả đó là 
c. Tâm trạng và cảm giác của ''tôi''khi đến trường và khi nghe ông đốc gọi tên và phải rời bàn tay mẹ bước vào lớp.
Bỡ ngỡ , lo sợ vẩn vơ , hồi hộp lo lắng , lúng túng sợ sệt .
d. Tâm trạng và cảm giác của nhân vật ''tôi'' khi ngồi vào chỗ của mình và đón nhận giờ học đầu tiên .
Câu hỏi thảo luận nhóm :
N1: Tại sao ở phần cuối truyện tác giả đưa hình ảnh '' con chim liệng ... bay cao '' có ‏‎ý nghĩa gì ? 
N2: Dòng chữ '' Tôi đi học '' kết thúc tru‏‏yện có ý nghĩa gì ? 
gọi h/s các nhóm thảo luận và trình bày .
G bổ sung , sửa chữa và chốt lại vấn đề đã nêu
? Em có cảm nhận gì về thái độ cử chỉ của những người lớn ( ông đốc, thầy giáo đón nhận học trò mới , các bậc phụ huynh ) đối với các em bé lần đầu đi học ?
sự biến đổi rất tự nhiên trong tâm lí nhân vật . Có thể chỗ ngồi kia , người bạn mới ấy sẽ là nơi mà mình gắn bó , gần gũi trong suốt cả năm học . 
Hs tự do thảo lụân theo nhóm .
N1 : Hình ảnh '' một con chim non liệng đến ...'' có ‏‎ý nghĩa tượng trưng sự nuối tiếc quãng đời tuổi thơ tự do nô đùa , thả diều đã chấm dứt để bước vào giai đoạn mới đó là làm học sinh , được đến trường , được học hành , được làm quen với thầy cô , bạn bè sống trong một môi trường có sự quản lí chặt chẽ hơn .
N2 : Cách kết thúc truyện rất tự nhiên và bất ngờ . Dòng chữ '' Tôi đi học '' như mở ra một thế giới , một khoảng không gian mới , một giai đoạn mới trong cuộc đời đứa trẻ . Dòng chữ chậm chạp , nguệch ngoạc đầu tiên trên trang giấy trắng tinh là niềm tự hào , khao khát trong tuổi thơ của con người và dòng chữ cũng thể hiện rõ chủ đề của truyện ngắn này .
- Các phụ huynh đều chuẩn bị chu đáo cho con em trong buổi tựu trường đầu tiên , đều trân trọng tham dự buổi lễ này . Có lẽ các vị cũng đang lo lắng hồi hộp cùng con em mình . 
- Ông đốc là hình ảnh người thầy , người lãnh đạo nhà trường rất từ tốn , hiền hậu bao dung đối với h/s.
- Thầy giáo trẻ với gương mặt tươi 
2. Thái độ , cử chỉ của người lớn đối với các em .
- Các bậc phụ huynh .
- Ông đốc .
- Thầy giáo trẻ .
G: Những h/ả về người lớn cho thấy trách nhiệm , tấm lòng của nhà trường , gia đình đối với các em h/s . Đây thực sự là những dấu ấn tốt đẹp , những kỉ niệm trong sáng , ấm áp không thể phai nhoà trong kí ức tuổi thơ , giúp các em tự tin , vững vàng hơn . Đó còn là môi trường giáo dục ấm áp , nơi nuôi dưỡng tâm hồn trí tuệ và tình cảm của những thế hệ tương lai của đất nước .
Hoạt động 3 : Hướng dẫn h/s tổng kết .
? Hãy tìm và phân tích những h/ả so sánh được nhà văn sử dụng trong truyện ngắn này ?
? Nhận xét về đặc sắc nghệ thuật và sức cuốn hút của tác phẩm ? 
cười đón h/s vào lớp cũng là một người vui tính thương yêu h/s .
'' Tôi quên thế nào được ........''
'' ‏‎ý nghĩ ấy thoáng qua .........''
'' Họ như con chim con ..........''
 Đây là những so sánh giàu h/ả , giàu sức gợi cảm ddược gắn với những cảnh sắc thiên nhiên tươi sáng ; trữ tình . Những so sánh này góp phần diễn tả cụ thể , rõ ràng những cảm giác , ‏‎ý nghĩ của nhân vật ''tôi'' trong buổi đầu tien đi học , góp phần tạo nên chất thơ mang mác và cảm giác nhẹ nhàng êm dịu cho truyện ngắn .
a. Đặc sắc nghệ thuật :+ Truyện ngắn được bố cục theo dòng hồi tưởng , cảm nghĩ của nhân vật ''tôi'' theo trình tự thời gian của buổi tựu trường .
+ Sự kết hợp hài hoà giữa kể , 
Gọi h/s đọc ghi nhớ SGK / 9 .
Hoạt động 4 : Hướng dẫn luyện tập 
GV cho HS làm BTTN
Khoanh tròn vào những câu trả lời đúng
1.Vb “Tôi đi học” được viết theo thể loại nào?
A.Truyện ngắn. B.Hồi kí.
C.Tuỳ bút. D.TN trữ tình.
2..Chủ đề của VB này nằm ở yếu tố nào trong VB?
A.Nhan đề. B.Các từ then chốt.
C.MQH giữa các phần trong VB.
.
? Yêu cầu h/s làm bài tập 1 
( Nhóm 1)
miêu tả với bộc lộ cảm xúc , tâm trạng .
b. Sức cuốn hút của tác phẩm : 
- Tình huống truyện '' buổi đầu tiên đi học '' có dấu ấn sâu đậm , chứa đựng cảm xúc thiết tha.
- Sự quan tâm chăm sóc trìu mến yêu thương của những người lớn đối với các em h/s trong buổi đầu tiên đi học .
- Hình ảnh thiên nhiên , ngôi trường và các h/ả so sánh giàu sức gợi cảm của tác giả .
 Hs đọc ghi nhớ .
-HS lựa chọn các đáp án đúng
Hs thảo luận làm theo nhóm .
Yêu cầu : Có thể nêu cảm nghĩ về một đoạn văn hoặc cả bài .
III. Ghi nhớ.
IV. Luyện tập .
Bài 1: 
 IV. Hướng dẫn về nhà .
 - BTVN: Bài 2
 - Học bài theo nội dung phần ghi nhớ . 
 - Soạn bài : '' Trong lòng mẹ '': Đọc và tóm tắt Vb, tìm hiểu các chú thích.
 Trả lời các câu hỏi phần đọc hiểu VB.
 ****************@@@***************
Ngày soạn : 26/ 8/ 2007
Ngày giảng :30/ 8/ 2007
Ngữ văn
Bài 1 -Tiết : 3
 Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ
A. Mục tiêu.
 Giúp h/s : - Hiểu rõ cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ và mối quan hệ về cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ .
 - Thông ...  anh ốm
2. Nhân vật cai lệ .
- Tên tay sai đắc lực của quan phủ.
- Hành động .
- Lời nói .
Là kẻ tàn bạo , không
có tình người.
? Chỉ là tên tay sai mạt hạng nhưng tại sao hắn lại có quyền đánh trói người vô tội vạ như vậy ? Qua nhân vật cai lệ em hiểu ntn về chế độ xã hội đương thời ?
GV dẫn dắt sang phần tiếp theo về nhân vật chị Dậu.
G nêu câu hỏi h/s thảo luận theo nhóm (trong bàn)
? Chị Dậu đối phó với bọn tay sai để bảo vệ chòng bằng cách nào ? Quá trình ấy diễn ra ntn ? Phân tích sự biến chuyển thái độ chị Dậu từ cách xưng hô đến nét mặt , cử chỉ , hành động ?
 nặng tưởng chết . Hắn bỏ ngoài tai mọi lời van xin , trình bày lễ phép có lí có tình của chị Dậu . Trái lại , hắn đã đáp lại chị Dậu bằng những lời lẽ thô tục , hành động đểu cáng , hung hãn , táng tận lương tâm .
- Trong bộ máy XH đương thời , cai lệ chỉ là gã tay sai mạt hạng nhưng núp dưới bóng quan phủ hắn tha hồ tác oai tác quái . Hắn hung dữ , sẵn sàng gây tội ác mà không hề chùn tay , cũng không hề bị ngăn chặn vì hắn đại diện cho '' nhà nước '' nhân danh 
'' phép nước '' để hành động .
 - Có thể nói , tên cai lệ vô danh không chút tình người là hiện thân đầy đủ nhất , rõ nét nhất của xã hội thực dân phong kiến đương thời .
-Hs thảo luận trong 5 phút , cử đại diện trình bày .
- Trước thái độ hống hách , đe dọa , sỉ nhục chị Dậu cố '' van xin tha thiết '' . Bọn tay sai hung hãn đang nhân danh
 '' phép nước '' '' người nhà nước '' để ra tay , còn chồng chị chỉ là kẻ cùng đinh đang có tội nên chị phải van xin .
Bởi vì chị luôn biết rõ thân phận mình là hạng thấp cổ bé 
họng , cùng với bản tính mộc
mạc , quen nhẫn nhục khiến 
3. Nhân vật chị Dậu .
G: Nhưng đến khi tên cai lệ không thèm nghe chị lấy nửa lời , đáp lại chị bằng những quả '' bịch '' vào ngực và cứ xông đến anh Dậu , đến lúc ấy chị đã liều mạng cự lại .
G: Đến khi tên cai lệ không thèm trả lời , còn tát vào mặt chị một cái đánh '' bốp '' rồi nhảy vào cạnh anh Dậu , chị đã vụt đứng dậy với niềm căm giận ngùn ngụt .
? Hãy tìm những chi tiết miêu tả cảnh tượng chị Dậu quật ngã hai tên tay sai ?
G: Vừa ra tay , chị Dậu đã nhanh chóng biến hai tên hũng hãn , vũ khí đầy mình thành những kẻ tảm bại xấu xí , tơi tả. Sự thất bại của chúng thật hài 
chị chỉ biết van xin rất lễ phép, cố khơi gợi chút từ tâm, lòng thương người của ông cai .
- Thoạt đầu chị cự lại bằng lí lẽ '' chồng tôi đau ốm ông không được phép hành hạ '' . Chị không viện đến pháp luật mà chỉ nói cái lí đương nhiên, cái đạo lí tối thiểu của con người . Chị đã thay đổi cách xưng hô tôi- ông như một người ngang hàng .
- Cái nghiến răng và câu nói buột ra từ miệng người đàn bà vốn rất hiền dịu ấy cho thấy cơn giận đã lên đến đỉnh cao , không nghĩ gì đến thân phận , đến hoàn cảnh , chị Dậu đã quát lại ông cai bằng lời lẽ nanh nọc , đanh đá và thách thức báo hiệu hành động bạo lực tất yếu phải xảy ra '' Mày trói ..........''.
- Với tên cai lệ '' lẻo khoẻo '' vì nghiện ngập , chị chỉ cần một động tác '' túm lấy cổ hắn, ấn dúi ra cửa '' làm y không kịp trở tay ngã '' chỏng quèo '' trên mặt đất .
- Đến tên người nhà lí trưởng, cuộc đọ sức có dai dẳng hơn một chút , nhưng cũng không lâu hắn bị chị '' túm tóc lẳng cho một cái ngã nhào ra thềm'' .
hước . Tiến sĩ Vũ Ngọc Phan có nhận xét : '' Đoạn văn đặc biệt sống động và toát lên một không khí hào hứng rất thú vị làm cho độc giả hả hê một chút sau khi đọc những trang rất buồn ''.
? Vì sao chị Dậu lại có đủ dũng khí để quật ngã hai tên đàn ông độc ác , tàn nhẫn ấy ? Việc hai tên tay sai thảm hại trước chị Dậu còn có ‏‎ý nghĩa và chứng tỏ điều gì ?
? Qua phân tích đoạn trích ta thấy chị Dậu là người ntn ?
? Sau khi tìm hiểu đoạn trích em hiểu gì về nhan đề '' Tức nước vỡ bờ '' . Theo em cách đặt tên như vậy có thoả đáng không ? Vì sao ?
- Hành động chống trả dữ dội, quyết liệt của chị Dậu xuất phát từ lòng yêu thương chồng hết mực . Chị không cam lòng khi nhìn thấy chồng đau ốm lệt bệt mà bị hành hạ , cho nên chị đã quên mình để bảo vệ chồng của mình khỏi sự tra tấn của bọn tay sai .
- Chiến thắng của chị Dậu cho thấy sức mạnh tiềm tàng của người nông dân , người phụ nữ VN . Chiến thắng của chị là tất yếu , phù hợp với quy luật có áp bức có đấu tranh .
-Chị Dậu là người phụ nữ hiền dịu , yêu thương chồng con , biết nhẫn nhục chịu đựng nhưng không hề yếu đuối , mà trái lại có sức sống mạnh mẽ , khi bị đẩy tới đường cùng chị vùng lên chống trả quyết liệt .
-Đoạn trích đã diễn tả tâm trạng chị Dậu từ chỗ cam chịu, van xin tên cai lệ cho đến khi vùng dậy quật ngã tên
cai lệ và người nhà lí trưởng .
Ngòi bút hiện thực NTT đã 
cho ta thấy quy luật : có áp 
 Là người phụ nữ hiền dịu , yêu thương chồng , biết nhẫn nhục chịu đựng nhưng lại tiềm tàng sức sống mạnh mẽ .
? Qua bài này chúng ta nhận thức thêm được những điều gì về XH , về nông dân VN trước cách mạng T8 , về người nông dân , đặc biệt là người phụ nữ nông thôn VN từ h/ả chị Dậu .
Hoạt động 3 : Hướng dẫn h/s tổng kết rút ra ghi nhớ .
BTTN
bức, có đấu tranh , tức nước thì vỡ bờ . Trong tác phẩm mặc dù NTT chưa chỉ ra được con đường đấu tranh CM là tất yếu của quần chúng bị áp bức những bằng cảm quan hiện thực nhà văn đã cảm nhận được xu thế '' tức nước vỡ bờ '' và sức mạnh và sức mạnh của nó .
- HS tự rút ra. 
III. Tổng kết .
1. NT .
? Hs đọc phần ghi nhớ .
Hoạt động 4 : Hướng dẫn h/s luyện tập .
? Nhà văn Nguyễn Tuân cho rằng tác phẩm '' Tắt đèn '' NTT đã '' xui người nông dân nổi loạn'' . Em hiểu thế nào về nhận xét đó . Qua đoạn trích , em hãy làm sáng tỏ ‏‎ý kiến trên ?
Nhận định này hoàn toàn đúng vì trong tác phẩm NTT tuy chưa chỉ ra cho người nông dân cách đấu tranh CM nhưng ông đã làm toát lên cái chân lí hiện thực của cuộc sống : tức nước ắt vỡ bờ , ở đâu có áp bức ở đó có đấu tranh và con đường tự giải phóng cứu lấy mình là một con đường tất yếu của người nông dân dưới chế độ cũ . Hành động liều mạng vùng lêncủa chị Dậu đã khơi dậy cho những người nông dân đang sống trong cảnh lầm than , cực khổ trước CM ‏‎ý thức sâu sắc hơn về nhân phẩm , giá trị của mình .
*.Ghi nhớ/SGK.
IV. Luyện tập .
IV. Hướng dẫn về nhà .
- Học thuộc ghi nhớ . 
- Tóm tắt đoạn trích
 Thử vẽ tranh minh họa chân dung chị Dậu sau chiến thắng hoặc cảnh 2 tên cai lệ và người nhà lí trưởng thảm bại dưới tay người đàn bà .
- Soạn bài mới '' Lão Hạc '': + Đọc văn bản, tóm tắt văn bản.
 + Tìm hiểu các chú thích.
 + Trả lời các câu hỏi đọc hiểu văn bản.
Ngày soạn :6/ 9/ 2006 
Ngày giảng :11/ 9/ 2006
Bài 3 – Tiết 10
Xây dựng đoạn trong văn bản
a. mục tiêu.
 Giúp h/s : - Hiểu được khái niệm đoạn văn , từ ngữ chủ đề , câu chủ đề , quan hệ giữa các câu trong đoạn văn và cách trình bày nội dung đoạn văn .
 - Viết được các đoạn văn mạch lạc đủ sức làm sáng tỏ một nội dung nhất định .
b. chuẩn bị .
 G: Giáo án .
 H: trả lời câu hỏi phần tìm hiểu bài .
c. lên lớp .
 I. ổn định tổ chức .
 II. Kiểm tra bài cũ .
- Bố cục của văn bản gồm có mấy phần ? Nêu nhiệm vụ của từng phần .
- Các ‏‎ý trong phần TB của văn bản thường được sắp xếp theo trình tự nào ?
 III. Bài mới .
 1. Giới thiệu bài .
 Đoạn văn chính là đơn vị trực tiếp tạo nên văn bản . Vậy viết văn bản như thế nào để đảm bảo về hình thức và nội dung . Điều đó chúng ta sẽ được tìm hiểu trong bài học hôm nay .
 2. Tiến trình bài dạy .
 Hoạt động G
Hoạt động H
ND cần đạt
Hoạt động 1 : Hình thành khái niệm đoạn văn .
? Yêu cầu h/s đọc thầm hai đoạn văn SGK ?
? Dựa vào dấu hiệu hình thức nào giúp em nhận biết đoạn văn ?
-HS đọc đoạn văn
Gồm hai ‏‎ý, mỗi ‏‎ý được viết thành một đoạn .
Bắt đầu từ chỗ viết hoa , lùi đầu dòng và kết thúc đoạn có dấu 
I. Thế nào là đoạn văn.
? Từ việc tìm hiểu đoạn văn trên giúp em hiểu thế nào là đoạn văn? 
G chốt : Đoạn văn là đơn vị trên câu , có vai trò quan trọng trong việc tạo tập văn bản .
Hoạt động 2 : Hình thành khái niệm từ ngữ chủ đề và câu chủ đề của đoạn văn .
 ? Đọc thầm đoạn 1 . Tìm các từ ngữ có tác dụng duy trì đối tượng trong đoạn văn ?
GV: Từ ngữ ấy gọi là từ ngữ chủ đề. Vậy em hiểu từ ngữ chủ đề là gì?
? Đọc thầm đoạn 2 . Tìm câu then chốt của đoạn văn .Tại sao em cho đó là câu chủ đề ?
? Vậy câu chủ đề thường đóng vai trò gì trong văn bản ?
G chốt : - Từ ngữ chủ đề ...
 - Câu chủ đề .
Hoạt động 3 : Tìm hiểu cách trình bày nội dung đoạn văn .
G chia 3 nhóm thảo luận .
N1 : Đoạn 1 : đoạn 1 có câu chủ đề không ? ‏‎ý tố nào duy trì đối tượng trong đoạn văn . các câu trong đoạn văn có quan hệ ntn ?
N2 : Câu chủ đề Đ2 nằm ở đâu ?
Đoạn văn là : + Đơn vị trực tiếp tạo nên văn bản .
+ Về hình thức : viết hoa lùi đầu dòng và có dấu chấm xuống dòng .
+ Về nội dung : thường biểu đạt một ‏‎ý tương đối hoàn chỉnh.
Đoạn 1 : Ngô Tất Tố ( ông , nhà văn ) .
- Từ ngữ chủ đề là các từ ngữ được dùng làm đề mục hoặc được lặp lại nhiều lần nhằm duy trì đối tượng được nói đến trong đoạn văn .
Câu chủ đề : '' Tắt đèn '' là tác phẩm ..... Đó là câu chủ đề vì nó chứa đựng ‏‎ý khái quát của đoạn văn .
Câu chủ đề là câu mang nội dung khái quát cho toàn đoạn văn .
Hs thảo luận . Cử đại diện nhóm trình bày .
II. Từ ngữ và câu trong đoạn văn .
1. Từ ngữ chủ đề và câu chủ đề của đoạn văn .
2. Cách trình bày đoạn văn.
‏‎ý của đoạn văn triển khai theo trình tự nào ?
N3 : Câu chủ đề Đ3 nằm ở đâu ? Nội dung đoạn văn trình bày theo trình tự nào ?
G chốt :- Đ1 gọi là cách trình bày theo kiểu song hành .
- Đ2 : gọi là cách trình bày theo kiểu diễn dịch .
- Đ3 : theo kiểu quy nạp .
? Gọi h/s đọc ghi nhớ / sgk ?
Hoạt động 4 : Hướng dẫn luyện tập .
? Nêu yêu cầu BT1?
Yêu cầu đọc thầm văn bản . Văn bản có thể chia thành mấy ‏‎ý ? Mỗi ‏‎ý được diễn đạt ntn ?
? Đọc và phân tích yêu cầu BT2 ?
Chia nhóm bài tập 3 . Mỗi nhóm một phần .
Bài tập 3 làm hình thức cá nhân .
G yêu cầu viết đoạn văn theo cách diễn dịch sau đó biến đổi thành đoan văn quy nạp .
Đoạn văn diễn dịch : câu chủ đề nằm ở đầu đoạn văn . Đoạn văn quy nạp nằm ở cuối đoạn .
N1 : Đoạn 1 không có câu chủ đề , chỉ có từ NTT được duy trì trong cả đoạn văn .
Các câu trình bày ngang bằng nhau
N2 : Câu chủ đề nằm ở đầu đoạn văn . ‏‎ý chính nằm trong câu chủ đề , các câu tiếp theo cụ thể hoá ý chính .
N3 : Câu chủ đề nằm ở cuối đoạn văn . ‏‎ý chính nằm trong câu chủ đề ở cuối đoạn . Các câu trước đó cụ thể hoá cho ‏‎ý chính .
Hs đọc ghi nhớ sgk /36 . 
Văn bản gồm 2 ‏‎ý . Mỗi ‏‎ý được diễn đạt thành một đoạn văn .
N1 : a, Đoạn văn diễn dịch.
N2 : b, Đoạn văn song hành .
N3 : c, đoạn văn song hành .
Gợi ‏‎ý : - Câu chủ đề .
 - Các câu triển khai.
Nên dùng các quan hệ từ nối câu chủ đề với các câu triển khai : vì vậy , cho nên .
*.Ghi nhớ/SGK .
III. Luyện tập .
Bài 1 .
Bài 2 :
Bài 3 .
IV. Hướng dẫn về nhà .
- Học thuộc phần ghi nhớ .
- Làm hoàn chỉnh bài tập 2 .
- Chuẩn bị nội dung cho tiết viết bài số 1