Giáo án Ngữ văn khối 8 tiết 2: Tôi đi học - Thanh Tịnh

 Ngày dạy: 26.9.09
 Tiết 2 Tôi đi học
 (Thanh Tịnh.)
A- Mục tiêu bài hoc
- Học sinh hiểu và phân tích được những cảm giác êm dịu, trong sáng, man mác buồn của nhân vật tôi ở buổi tựu trường đầu tiên trong đời qua áng văn hồi tưởng giàu chất thơ của Thanh Tịnh.
- Rèn kỹ năng :đọc diễn cảm VB hồi ức biểu cảm, phát hiện và phân tích tâm trạng nhân vật.
B-Đồ dùng – phương tiện
- Giáo viên: Giáo án, bảng phụ.
- HS: Học bài cũ, chuẩn bị bài mới.
C- Tiến trình tổ chức các hoạt động:
1- ổn định: 
2- Kiểm tra bài cũ: 
 - Nêu những nét cơ bản về tác giả Thanh Tịnh? Xuất xứ vb tôi đi học?
 - Trên đường cùng mẹ tới trường trong ngày đầu đi học nhân vật tôi đã có những cảm xúc, tâm trạng như thế nào?
3- Bài mới: 
Hoạt động của GV và HS
Yêu cầu cần đạt
*Hoạt động 1: GTB: ở giờ trước các em đã tìm hiểu và thấy đựoc tâm trạng bồi hồi, sung sướng của nhân vật tôi trên đường tới trường. Vậy lúc ở sân trường khi ở lớp học nhân vật tôi có tâm trạng như thế nào? 
* Hoạt động 2: HD tìm hiểu văn bản (tiếp) HS đọc thầm : “trước sân trường ....chút nào hết.”
H: Nhắc lại Yêu cầu cần đạt của đoạn văn?
- HS đọc đoạn: Trước sân trường....cảnh lạ.
H: Trước ngày tựu trường, nhân vật tôi có cảm nhận gì về cảnh sân trường?
(nơi xa lạ, lớp có cửa kính, có bản đồ treo tuờng, tường cao ráo và sạch sẽ).
H: Ngày hôm nay trong buổi tựu trường , nhân vật tôi thấy cảnh trước sân trường Làng có gì nổi bật? 
H: Cảm nhận của tôi về quang cảnh nhà trường trước và trong ngày tựu trường có gì thay đổi?
(Trước cảnh vật , trong cảnh vật , con người)
H: Quan sát câu văn: trước mặt tôi...Hoà ấp: Tác giả sử dụng biện pháp tu từ nào trong câu văn? (so sánh).
H: tác giả đã sử dụng như thế nào?
(Nơi thờ cúng, tế lễ nơi thiêng liêng cất dấu những điều bí ẩn)
H: Như vậy: hình ảnh so sánh trên có ý nghĩa ntn?... .
H: Từ những cảm nhận đầu tiên trong ngày tựu truờng nhân vật tôi đã bộc lộ tâm trạng gì?
H: Tìm những chi tiết miêu tả tâm trạng của những cậu học trò mới trong ngày đầu đi học?
H: Quan sát đoạn văn trên (máy chiếu) và cho biết khi miêu tả tâm trạng của các cậu học trò mới, tác giả đã dùng BPTT chủ yếu nào? (so sánh) chỉ ra những so sánh đó?
H: Theo em, những hình ảnh so sánh trên có gì đặc sắc?
GV: Đây là hình ảnh so sánh đặc sắc nhất làm nổi bật tâm lý tôi thơ trong buổi tựu trường vừa ngập ngừng, e sợ, vừa khao khát học hành, ước mơ bay tới những chân trời xa, chân trời hy vọng.
- Học sinh đọc đoạn: Sau một........Các lớp.
H: Những từ miêu tả tâm trạng nhân vật tôi (loại từ gì? (từ láy) tác dụng?
Học sinh quan sát tiếp đoạn còn lại của phương pháp.
H: Khi nghe thấy gọi tên vào lớp, nhân vật tôi có những cảm giác hoạt động nào? (máy chiếu)
H- Những hoạt động đó giúp em hiểu thêm được già về tâm trạng của nhân vật tôi?
H: VS chú bé có tâm trạng như vậy? 
H: Quan sát đạon văn "Các cậu lưng lẻo..." vuốt mái tóc tôi, em nghĩ gì về tiếng khóc của các cậu học trò bé nhỏ khi xếp hàng để vào lớp.
(khóc: vì lo sợ)
GV: Như vậy, ở mỗi thời điểm nhân vật tôi lại có những cảm xúc khác nhau.
H: Em hãy khái quát lại toàn bộ tâm trạng của nhân vật tôi?
H: Ngày đầu tiên, nhân vật tôi có tâm trạng như vậy. Còn tâm trạng của các em trong ngaỳ ấy thì sao? - HS đọc phần văn bản cònlại.
H: Nêu yêu cầu cần đạt của đoạn văn?
H: Trong khi xếp hàng vào lớp nhân vật tôi có cảm nhận gì? ( Chưa thấy lần vào xa mẹ..)
dH: vì sao nhân vật tôi có cảmnhận như vậy? (Bắt đầu cảm nhận được sự độc lập của mọi người khi được đi học)
H: Những cảm giác mà nhân vật tôi cảm nhận được khi bứơc vào lớp là gì? 
H: Trước môi trường sạch sẽ, ngay ngắn như vậy nhân vật tôi có tâm trạng như thế nào?
H: VS tôi lại có tâm trạng như vậy? (Vì tôi bắt đầu ý thức được lớp học, bàn ghế, bạn bè... tất cả những thứ đó sẽ gắn bó thân thiết vói m bây giờ và mãi mãi.
dH: Em có nhận xét gì về hình ảnh 1 con chim...cao( có phải chỉ có nghĩa thực không....)
H: Ngoài nhân vật tôi, chúng ta còn thấy xuất hiện hình ảnh những người lớn, họ là ai? (ông đốc, mẹ ,PHHS) 
H: Em cảm nhận được gì về thái độ, cử chỉ của những người lớn đối với các em bé lần đầu tiên đi học? (học sinh chỉ ra cử chỉ của từng người)
II. Tìm hiểu văn bản (tiếp)
2, Tâm trạng của nhân vật tôi lúc ở sân truờng và khi rời mẹ vào lớp.
* Khi thấy trước sân trường:
- Sân trường dày đặc cả người.
- Người nào cũng sạch sẽ, gương mặt vui tươi, sáng sủa.
- Trường vừa xinh xắn, vừa oai nghiêm như cái đình làng.
- Phép so sánh: Diễn tả cảm xúc thiêng liêng của tôi về mái trường, đề cao trí thức của con người trong trường học.
Khi lần đầu tiên đứng trước sân trường với một ý nghĩ mới...tôi thấy lo sợ vẩn vơ.
- Cũng như tôi...cảnh lạ.
* Khi nghe tiếng trống trường.
- Chơ vơ, vụng về, lúng túng run run dềnh dàng
=> Các từ láy diễn tả thành công tâm trạng của nhân vật tôi khi nghe tiếng trống trường tiếng trống như hoà cùng nhịp tim các cậu học trò với bao điều bỡ ngỡ, rụt rè.
* Khi thầy gọi tên vào lớp:
- Quả tim như ngừng đập.
- Quên cả mẹ đứng sau.
- Giất mình lúng túng.
- Dúi đầu vào lòng mẹ khóc nức nở.
Khi nghe thấy gọi tên , tôi vừa hồi hộp bỡ ngỡ, và e rè lo sợ.
=> Khi đứng trước sân trường 1 người hoàn toàn mới lạ, quan sát thâý bao điều kỳ thú NVTôi thấy lo sợ vẩn vơ rồi lúng túng vụng về đến hồi hộp bỡ ngỡ lo sợ, tôi đang bứơc vào thế giới mới, TG củabao điều bí ẩn T G của tri thức 
3. Tâm trạng nhân vật tôi khi ở trong lớp học 
- mùi hơi lạ xông lên 
thấy lạ và hay h ay nhìn bàn nghế nhìn bạn 
- tôi không cảm thấy sợ, xa lạ. 
=> Khi bước vào lớp tôi thấy quyến luyến bạn bè thấy sự trưởng thành trong nhân thức , những thấy nhớ tiếc những ngày trẻ thơ hoàn toàn chơi bời tự do đã chấm dứt để bước vào 1 giai đoạn mới trong cuộc đời giai đoạn làm học sinh, làm người lớn.
* Hoạt động 3: HD tổng kết
 H: VB Tôi đi học đã sử dụng các phương thức biểu đạt nào?
nổi bật là phương thức nào là nên sức truyền cảm nhẹ nhàng mà thấm thía của VB? (biểu cảm)
H: Tác giá sử dụng thành công bpt2 nào?
H: từ những nét đặc sắc về NT, truyện đã thể hiện rõ nội dung gì?
H: ND đó được thể hiện NTN Trong n đề VB?
GV: Nhan đề VB rất có ý nghĩa giúp cho ta hiểu ngay nội dungVB . Đọc văn bản chúng ta thấy các chi tiết, các đoạn văn bản liên kết chặt chẽ để thể hiện nội dung văn bản đó chính là tính thống nhất về chủ đề của văn bản sẽ đọc ở bài sau .
HS đọc ghi nhớ
* Hoạt động 4: HD luyện tập
H: Dòng chữ tôi đi học kết thúc truyện có ý nghĩa gì ? 
H: Em biết những bài thơ bài hát nào nói về tâm trạng ngày đầu tiên đi học ?
III> Tổng kết 
1 Nghệ thuật :
- Phương thức biểu đạt tự sự, miêu tả, biểu cảm.
Biện pháp tư từ so sánh
2- Nội dung :
- D biến tâm trạng nhân vật tôi trong ngày đầu tiên đi học
* Ghi nhớ SGK
IV- Luyện tập
- Kết thúc bất ngờ, tự nhiên dòng chữ vừa khép lại bài văn vừa mở ra một TG mới 1 bầu trời mới , một khoảng không gian, thời gian mới, 1 tư tưởng mới,1giai đoạn trong cuộc đời mới) dòng chữ chậm chạp lần đầu trên trang giấy trắng tinh thơm tho tinh khiết như niềm tự hào hồn nhiên trong sáng của tôi...
4, Củng cố
-Gv hệ thống lại nội dung cần ghi nhớ của bài.
- Các em hãy nhớ lại cảm giac của mình khi ngày đầu đến trường?
5. Hướng dẫn về nhà
- Gv nhắc nhở các em về học bài và soạn bài “Trong lòng mẹ”
* Lưu ý; khi viết bt 2 cần chú ý trình bầy cảm xúc, các ấn tượng riêng.