Giáo án Ngữ văn 8 - Tuần 3 - Năm học 2019-2020

 Ngày soạn : 1//8/19
Ngày dạy : 26/8/19
Tiết 9-10.Tuần:3
 Văn bản TỨC NƯỚC VỠ BỜ
 ( Trích: Tắt đèn)
 - Ngô Tất Tố - 
 I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
 1. Kiến thức 
 Học sinh nắm được:
 - Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ. 
 - Giá trị hiện thực và nhân đạo qua một đoạn trích trong tác phẩm Tắt 
đèn.
 - Thành công của nhà văn trong việc tạo tình huống truyện, miêu tả, kể 
chuyện và xây dựng nhân vật.
 2. Kỹ năng 
 - Tóm tắt văn bản truyện.
 - Vận dụng kiến thức về sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong văn 
bản tự sự để phân tích tác phẩm tự sự viết theo khuynh hướng hiện thưc.
 3. Thái độ 
 - Giáo dục học sinh có tấm lòng thương cảm, quý trọng người phụ nữ, 
căm ghét chế độ người bóc lột người.
 4. Năng lực: Giải quyết vấn đề, giao tiếp, hợp tác, tạo lập văn bản. 
 II. CHUẨN BỊ: 
 1. Giáo viên: Đọc tư liệu, soạn bài.
 2. Học sinh: Đọc văn bản, soạn bài theo hướng dẫn.
 III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: 
 1. Ổn định lớp: (1 phút) 
 2. Kiểm tra bài cũ: (5 phút) 
 Tâm trạng của bé Hồng trong cuộc trò truyện với bà cô về mẹ ?
 3. Dạy và học bài mới : 
 Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt
3.1 . Hoạt động Khởi động 
Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho HS.
Phương pháp: Thuyết trình.
Kĩ thuật dạy học: Trình bày một phút
Thời gian: 1 phút
 Tắt đèn là tác phẩm tiêu biểu trong sự nghiệp VH của NTT, đồng thời là 1 trong 
những tác phẩm tiêu biểu nhất của trào lưu VH hiện thực trước CM. Tắt đèn lấy đề 
tài từ 1 vụ thuế ở 1 làng quê vùng đồng bằng Bắc bộ, thuế thân - thứ thuế dã man 
đánh vào đầu người dân đinh, qua đây, ta sẽ thấy được XH ấy.
 Điều chỉnh, bổ sung
 ...................................................................................................................................
 3.2. Hoạt động hình thành kiến thức Hoạt động 1: Tìm hiểu tác giả, tác phẩm 
 Mục tiêu: HS nắm được vài nét về tác giả, thể loại và xuất xứ của văn bản.
 Phương pháp: Vấn đáp 
 Kĩ thuật: động não
 Thời gian: 5 phút 
 Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt
 Nêu những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp I. TÁC GIẢ, TÁC PHẨM 
sáng tác của NTT ? Sgk/ 31, 32
 - Ngô Tất Tố (1893-1954) 
 - Ông là một học giả, một nhà báo nổi tiếng, 
một nhà văn hiện thực xuất sắc chuyên viết về 
nông thôn trước cách mạng, tuyên truyền văn 
nghệ phục vụ kháng chiến.
 Em hiểu gì về tác phẩm Tắt đèn ?
 GV giới thiệu vài nét về tác phẩm Tắt đèn.
 Điều chỉnh, bổ sung
...................................................................................................................................
Hoạt động 2: Tìm hiểu chung về văn bản 
Mục tiêu: HS đọc, kể tóm tắt, nắm được vị trí, thể loại, bố cục và PTBĐ của bài.
Phương pháp: Vấn đáp 
Kĩ thuật: động não
Thời gian: 8 phút
 II. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU 
 CHUNG VỀ VĂN BẢN
 Nêu xuất xứ của đoạn trích ? - Đoạn trích thuộc chương 
 XVIII của tác phẩm.
 - Nhân vật chính: cai lệ, chị 
 Có những nhân vật nào được nói đến trong đoạn Dậu.
trích ? Nhân vật chính là ai ?
 Hai nhân vật chính đó thuộc các tuyến nhân vật 
nào ?
 - Cai lệ: nhân vật phản diện - Thể loại: tiểu thuyết
 - Chị Dậu: nhân vật chính diện.
 Điều chỉnh, bổ sung
...................................................................................................................................
Hoạt động 3: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản 
Mục tiêu: HS nắm được giá trị nội dung, nghệ thuật của văn bản. 
Phương pháp: Vấn đáp, nêu và giải quyết vấn đề, thuyết trình, so sánh đối chiếu, ..
Kĩ thuật: động não
Thời gian: 19 phút
 “Sưu” là thứ thuế như thế nào ? III. Tìm hiểu văn bản
 GV: Sưu là một hình thức thuế vô nhân đạo 
nhất trong XHVN thời Pháp thuộc. Cho nên sau khi 
CM tháng 8 thành công, một trong những sắc lệnh đầu tiên do HCT kí là xoá bỏ vĩnh viễn thuế thân.
 Cai lệ là chức danh gì ?
 - Đây là tên tay sai chuyên nghiệp. 1. Nhân vật cai lệ
 Tên cai lệ có mặt ở làng Đông Xá với vai trò gì ?
 - “công cụ” thu thuế của bộ máy thống trị 
đương thời.
 Sự xuất hiện của hắn cùng với tên người nhà lí 
trưởng được tác giả miêu tả qua chi tiết nào ?
 - Sầm sập tiến vào 
 Hắn và tên người nhà lí trưởng xông vào nhà anh 
Dậu mang theo những gì và với ý định gì ?
 - Chúng mang theo: roi song, tay thước, dây 
thừng. Đó là những công cụ, vũ khí để bọn chúng 
hành nghề.
 - Ý định: đánh trói vợ chồng anh Dậu - kẻ thiếu 
sưu.
 Vì sao hắn chỉ là một tên mạt hạng lại có quyền 
đánh trói người vô tội vạ như vậy ?
 - Vì hắn đại diện cho “nhà nước”, nhân danh 
“phép nước” để hành động. Hắn là công cụ đắc lực 
của cái trật tự xã hội tàn bạo lúc bấy giờ.
 Ngoại hình, hành động, ngôn ngữ của cai lệ được 
miêu tả qua những chi tiết nào ?
 - Ngoại hình: lẻo khoẻo.
 - Hành đông: sầm sập tiến vào, Gõ đầu roi 
thét, trợn ngược 2 mắt quát, Giọng hầm hè đùng 
đùng giật phắt cái thừng, bịch mấy bịch vào người 
chị Dậu, Sấn đến trói anh Dậu, Tát vào mặt chị Dậu 
đánh bốp. 
 - Ngôn ngữ: quát, thét, chửi, mắng, hầm hè.
 + Bỏ ngoài tai những lời van xin của chị Dậu, 
đáp lại bằng những lời mỉa mai, đểu cáng.
 Qua những chi tiết trên, em đánh giá như thế nào 
về bản chất, tính cách của tên cai lệ ?
 - Nói năng thì thô tục, hành động đểu cáng, 
hung hãn, táng tận lương tâm tới rợn người => bản 
chất xấu xa.
? Em có nhận xét gì về nghệ thuật khắc hoạ nhân 
vật của tác giả qua việc xây dựng nhân vật cai lệ ? - Thô lỗ, tàn bạo, đểu cáng, 
 - Tác giả đã khắc họa một cách rõ nét, sống không chút tình người.
động nhờ “óc quan sát rất tinh tường”.
 - Xuất hiện ít, nhưng hình ảnh tên cai lệ được 
miêu tả sống động, điển hình cho loại tay sai mất hết 
nhân tính. 
 Tên cai lệ và người nhà lí trưởng là hiện thân của điều gì trong xã hội TDPK ? 
 - Công cụ đắc lực của chế độ phong kiến.
 Có thể hiểu gì về bản chất xã hội cũ từ hình ảnh 
tên cai lệ này ?
 - Là một xã hội tàn bạo, bất nhân. Cai lệ không 
chỉ tiêu biểu cho tầng lớp tay sai thống trị mà lớn 
hơn, có ý nghĩa là hiện thân sinh động của trật tự 
TDPK đương thời. 2. Nhân vật chị Dậu
 GV: Tình thế của chị Dậu trước khi bọn tay sai 
xông vào: - Yêu thương chồng con tha 
- Vụ sưu thuế đang vào thời điểm gay gắt nhất. thiết, giàu đức hy sinh.
- Gia đình chị Dậu đang thiếu tiền nộp sưu. 
- Anh Dậu “đang ốm rề rề..” 
- Bọn cai lệ “ sầm sập tiến vào”
 => Tình cảnh hết sức đáng thương. Chị đang 
lâm vào tình trạng cực kì nguy khốn.
 - Trước khi cai lệ và người nhà lí trưởng “ sầm 
sập tiến vào” mối quan tâm lớn nhất của chị Dậu là 
tình trạng sức khỏe của anh Dậu.
 Tìm những từ ngữ thể hiện cử chỉ, thái độ, lời nói 
của chị Dậu đối với chồng trước khi cai lệ và người 
nhà lí trưởng xông vào ?
 - Nấu cháo ,quạt cho chóng nguội.
 - Rón rén bưng đến chỗ chồng.
 - Chờ xem chồng ăn có ngon miệng không.
 Qua các chi tiết trên, em thấy tình cảm của chị 
Dậu dành cho chồng như thế nào ? 
 Khi bọn cai lệ và người nhà lí trưởng xông vào, 
Chị Dậu đã đối phó với chúng ra sao ? 
 - Van xin cho chồng: nhà cháu đã túng hai 
ông làm ơn 
 - Liều mạng cự lại: “Chồng tôi đau ốm ông 
không được phép Nghiến răng: bà - mày ” Túm 
cổ ấn dúi ra cửa.
 GV: Trước thái độ hách dịch của cai lệ và sự 
mỉa mai của người nhà lí trưởng chị Dậu vẫn nói 
năng lễ phép, van xin tha thiết, gọi các ông xưng 
cháu. Chị nhẫn nhịn chịu đựng bởi chị biết thân 
phận, hoàn cảnh của gia đình mình và mong bọn 
chúng tha cho chồng chị.
Từ chỗ van xin, chị Dậu đã dám đánh lại 2 kẻ đại 
diện cho nhà nước. Vì sao như vậy ?
 - Những lời van xin của chị không khiến bọn - Chị có một sức sống mạnh 
chúng mủi lòng, ngược lại tên cai lệ còn đang tâm mẽ, một tư tưởng phản bịch luôn vào ngực chị mấy bịch, sấn đến để trói anh kháng tiềm tàng. 
Dậu, tát vào mặt chị một cái đánh bốp. 
 Em có nhận xét gì về cách thay đổi trong cách 
xưng hô của chị Dậu: cháu - ông ; tôi - ông ; bà - 
mày ?
 - Sự thay đổi cách xưng hô cho thấy sự thay đổi 
thái độ của chỉ chị Dậu: Từ chỗ nhẫn nhịn, chịu đựng 
chị đã trở nên “bề trên” mạnh mẽ, cứng cỏi, còn cai 
lệ và người nhà lí trưởng từ chỗ hách dịch,quát nạt, 
bắt bớ đã trở nên thất bại thảm bại và hài hước.
 Do đâu mà chị Dậu có sức mạnh bất ngờ như vậy? 
 - Lòng căm hờn, uất hận đã lên đến đỉnh điểm.
 - Tình yêu thương chồng con tha thiết đã thôi 
thúc chị. 
 Qua cảnh ấy, ta thấy Chị Dậu đã bộc lộ phẩm chất 
đáng quý nào ? 
 Chị Dậu là hình tượng nhân vật đại diện cho 
những ai trong xã hội VN lúc bấy giờ ?Theo em họ 
là những con người như thế nào ?
 - Những người nông dân cùng khổ bị áp bức: 
khi bị áp bức quá mức, họ vùng lên phản kháng 
quyết liệt.
 Tại sao đoạn trích lại được đặt tên là: Tức nước vỡ 
bờ ? 
 - Câu tục ngữ có nghĩa: áp bức người ta quá đến 
mức không chịu nổi, người ta phải vùng dậy chống 
lại. Đó cũng là chân lí “có áp bức có đấu tranh ”.
- Kinh nghiệm dân gian được đúc kết trong câu tục 
ngữ ”Tức nước vỡ bờ ” giống với tình thế, hoàn cảnh 
và cách hành động của chị Dậu. Người đọc đã bắt 
gặp sự khám phá chân lí đời sống của cây bút hiện 
thực NTT được ông thể hiện sinh động, đầy sức 
thuyết phục.
 IV. TỔNG KẾT
 Hoạt động 4: Tổng kết
 1. Nghệ thuât
Mục tiêu: HS khái quát kiến thức. 
Phương pháp: Khái quát hóa, ... 
Kĩ thuật: Động não
 Thời gian: 3 phút
Những nét chính về NT của văn bản ?
 - Khắc hoạ nhân vật rõ nét, nhất là 2 nhân vật 
cai lệ và chị Dậu..
 - Ngòi bút miêu tả linh hoạt, sống động: Nhiều 2. Nội dung hành động dồn dập những vẫn rõ nét, các chi tiết đều * Ghi nhớ: SGK/ 33
“đắt”. 
 - Ngôn ngữ kể chuyện, miêu tả của tác giả, đối 
thoại của nhân vật rất đặc sắc.
 Nêu ý nghĩa của văn bản ? 
 - Với cảm quan nhạy bén, nhà văn Ngô Tất Tố 
đã phản ánh hiện thực về sức phản kháng mãnh liệt 
chống lại áp bức của những người nông dân hiền 
lành, chất phác.
 Điều chỉnh, bổ sung
. Lớp nâng cao: Sự phản kháng của chị Dậu đã dự đoán điều gì về sự đấu tranh 
của giai cấp nông dân trong tương lai ? Nêu giá trị hiên thực và nhân đạo của 
đoạn trích.
- Khi có sự dẫn đường của ánh sáng cách mạng, giai cấp nông dân sẵn sằng đứng lên 
để đấu tranh chống lại áp bức.
- Hiện thực về cuộc sống đau khổ, chịu nhiều sự áp bức, bị dồn đến đường cùng.
- Trong hoàn cảnh ấy, tác giả thể hiện cái nhìn nhân đạo: đồng cảm với những khổ 
đau và ca ngợi sức phản kháng tiềm tàng của họ.
 ...............................................................................................................
 3.3. Hoạt động luyện tập 
 Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức đã học để thực hiện. 
 Phương pháp: Thuyết trình, ... 
 Kĩ thuật: Động não.
 Thời gian: 8 phút.
 Em hiểu thế nào về nhan đề của đoạn trích và 
 nhận xét của Nguyễn Tuân: Với tác phẩm “Tắt 
 đèn”, Ngô Tất Tố đã xui người nông dân nổi 
 loạn?
 - Tøc n­íc vì bê ph¶n ¸nh quy luËt x· héi cã 
 ¸p bøc cã ®Êu tranh, con giun xÐo l¾m còng qu»n, 
 con ®­êng sèng cña quÇn chóng bÞ ¸p bøc chØ cã thÓ 
 lµ con ®­êng ®Êu tranh. NhËn xÐt cña NguyÔn Tu©n 
 rÊt x¸c ®¸ng.
 Th¸i ®é cña Ng« TÊt Tè?
 - Lªn ¸n x· héi cò, c¶m th«ng víi ng­êi n«ng 
 d©n, cæ vò tinh thÇn ph¶n kh¸ng cña hä, tin vµo phÈm chÊt tèt ®Ñp cña hä.
 Điều chỉnh, bổ sung:
 .........................................................................................................................................
 3.4 Hoạt động tìm tòi mở rộng 
 Mục tiêu: Hướng dẫn, định hướng học sinh tìm hiểu sâu hơn về tác phẩm
 Phương pháp/ kĩ thuật: Trình bày 1 phút
 Thời gian: ở nhà 
 Tìm đọc tác phẩm “Tắt đèn” và những đánh giá, 
 nhận xét của một số nhận xét, phê bình văn học về 
 tác phẩm.
 4. Củng cố: 2 phút
 GV khắc sâu kiến thức vừa học
 5. Hướng dẫn học bài: 1 phút
 - Học bài, tóm tắt đoạn trích. 
 - Chuẩn bị bài: Xây dựng đoạn văn trong văn bản.
 IV.Rút kinh nghiệm :
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
....................................................................................................... Ngày soạn :1/8
 Ngày dạy : 27/8/19
 Tiết 11.Tuần 12
 XÂY DỰNG ĐOẠN VĂN TRONG VĂN BẢN
 I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
 1. Kiến thức
 - Học sinh nắm được khái niệm đoạn văn, từ ngữ chủ đề, câu chủ đề, quan 
hệ giữa các câu trong đoạn văn.
 2. Kĩ năng
 - Nhận biết được từ ngữ chủ đề, câu chủ đề, quan hệ giữa các câu trong 
mộtđoạnvănđã cho. 
 - Hình thành chủ đề, viết các từ ngữ và câu chủ đề, viết các câu liền mạch 
theo chủ đề. Trình bày một đoạn văn theo kiểu quy nạp, diễn dịch, song hành.
 3. Thái độ
 - Có ý thức nói và viết tiếng việt theo chuẩn.
 4. Năng lực: Giải quyết vấn đề, giao tiếp, hợp tác, tạo lập văn bản. 
 II.CHUẨN BỊ 
 1. Giáo viên: Đọc tư liệu, soạn bài.
 2. Học sinh: Đọc văn bản, soạn bài theo hướng dẫn.
 III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: 
 1. Ổn định lớp: (1 phút) 
 2. Kiểm tra bài cũ: ( 3 phút) 
 Thế nào là chủ đề của văn bản ? Tính thống nhất về chủ đề của văn bản 
 được thể hiện như thế nào ? 
 3. Dạy và học bài mới: 
 Hoạt động Nội dung 
 Hoạt động của thầy
 của trò cần đạt
3.1. Hoạt động Khởi động 
Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho HS.
Phương pháp: Thuyết trình.
Thời gian: 1 phút.
 ë líp 6,7 c¸c em ®· ®­îc häc c¸ch viÕt ®o¹n v¨n, h«m nay chóng ta sÏ t×m 
hiÓu kü h¬n vÒ néi dung nµy.
Điều chỉnh, bổ sung:
.....................................................................................................................................
3.2. Hoạt động hình thành kiến thức
Mục tiêu: HS nắm được cách viết đoạn văn, từ ngữ chủ đề, câu chủ đề, quan hệ giữa 
các câu trong đoạn văn.
Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, minh họa, nêu và giải quyết vấn đề, ... 
Kĩ thuật: động não
Thời gian: 20 phút 
 Hoạt động của thầy, trò Nội dung cần đạt I. THẾ NÀO LÀ ĐOẠN 
 VĂN ?
 * Văn bản Ngô Tất Tố và tác 
 phẩm “Tắt đèn”
 Văn bản trên gồm mấy ý ? Là những ý nào ? - ý 1 (ĐV1): giới thiệu Ngô 
 - Gồm 2 ý Tất Tố.
 Mỗi ý được viết thành mấy đoạn văn ? - ý 2 (ĐV2): giới thiệu tác 
 - Mỗi ý được viết thành một đoạn văn : phẩm Tắt đèn.
 Dấu hiệu hình thức nào giúp em nhận biết đoạn => đoạn văn.
văn ? 
 - Từ chỗ viết hoa lùi đầu dòng đến chỗ chấm 
xuống dòng thể hiện một ý nhất định.
 Thế nào là đoạn văn ?
 - Đơn vị trực tiếp tạo nên văn bản.
 Đặc điểm cơ bản của đoạn văn là gì ?
- Đoạn văn là đơn vị trực tiếp tạo nên văn bản. 
 + Về hình thức: viết hoa lùi đầu dòng và có dấu 
chấm xuống dòng.
 + Về ND: thường biểu đạt một ý tương đối hoàn 
chỉnh. * Ghi nhớ 1: sgk/ 36
 - GV: đoạn văn là đơn vị trên câu, có vai trò 
quan trọng trong việc tạo lập văn bản. 
 Bài tập 1
 Văn bản này chia làm mấy ý ?
 Mỗi ý được diễn đạt bằng mấy đoạn văn ? Chỉ rõ 
đoạn văn tương ứng với mỗi ý ? 
+ ý 1 (ĐV1): giới thiệu ông đồ và bài văn tế.
+ ý 2 (ĐV2): sự nhầm lẫn trong bài văn tế của ông đồ.
GV yêu cầu HS xem lại văn bản “NTT và tác phẩm 
Tắt đèn” 
 Tìm những từ ngữ có tác dụng duy trì đối tượng 
trong đoạn văn (từ ngữ chủ đề) ? 
 - Từ ngữ này có tác dụng duy trì đối tượng của 
đoạn văn là Ngô Tất Tố. 
 Từ này được sử dụng như thế nào trong đoạn văn 1 II. TỪ NGỮ VÀ CÂU 
và trong toàn văn bản ? TRONG ĐOẠN VĂN 
 - Lặp lại nhiều lần, có trong cả đề môc cña v¨n 1. Từ ngữ chủ đề và câu 
b¶n. chủ đề của đoạn văn 
 - Mét sè chç, tõ nµy ®­îc thay thÕ b»ng mét ®¹i - Từ ngữ chủ đề: Ngô Tất 
tõ hoÆc mét tõ ®ång nghÜa. Tố.
 T×m c©u then chèt cña ®o¹n v¨n (c©u chñ ®Ò)?
 T¹i sao em biÕt ®ã lµ c©u chñ ®Ò cña ®o¹n v¨n? - VÒ ND: biÓu thÞ t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ ý kh¸i qu¸t 
cña c¶ ®o¹n.
 Em cã nhËn xÐt g× vÒ h×nh thøc cña c©u v¨n nµy 
Ph©n tÝch cÊu t¹o NP cña c©u chñ ®Ò ?
 - VÒ h×nh thøc: Lêi lÏ ng¾n gän, th­êng cã ®ñ 2 
thµnh phÇn chÝnh :
“T¾t ®Ìn”/ lµ t¸c phÈm tiªu biÓu nhÊt cña NTT. - Câu chủ đề: “Tắt đèn” lµ 
 C V t¸c phÈm tiªu biÓu nhÊt cña 
 VÞ trÝ cña c©u chñ ®Ò trong ®o¹n v¨n ? Ng« TÊt Tè.
 - §øng ®Çu ®o¹n v¨n.
Tõ c¸c nhËn thøc trªn, em hiÓu tõ ng÷ chñ ®Ò vµ 
c©u chñ ®Ò lµ g× ? Chóng ®ãng vai trß g× trong v¨n 
b¶n ?
 GV yªu cÇu HS xem l¹i v¨n b¶n “NTT vµ t¸c 
phÈm T¾t ®Ìn” ë môc 1.
 Cho biÕt ®o¹n v¨n nµo cã c©u chñ ®Ò vµ ®o¹n v¨n 
nµo kh«ng cã c©u chñ ®Ò ?
 - §V 1 kh«ng cã c©u chñ ®Ò, §V 2, 3 cã c©u chñ 
®Ò.
 => §o¹n v¨n cã thÓ cã hoÆc kh«ng cã c©u chñ 
®Ò. 
 VÞ trÝ cña c©u chñ ®Ò trong mèi ®o¹n ?
 - C©u chñ ®Ò cã thÓ n»m ë ®Çu hoÆc cuèi ®o¹n * Ghi nhí 2: sgk/ 36
v¨n.
 Cho biÕt c¸ch tr×nh bµy ý ë mçi ®o¹n v¨n ? 2. C¸ch tr×nh bµy néi dung 
 - §V 1: Chñ ®Ò cña ®o¹n v¨n kh«ng ®­îc béc lé ®o¹n v¨n
ë riªng c©u nµo, mµ ®­îc rót ra tõ viÖc kh¸i qu¸t ND ý 
nghÜa cña tÊt c¶ c¸c c©u trong ®o¹n v¨n. C¸c ý ®­îc 
lÇn l­ît tr×nh bµy trong c¸c c©u b×nh ®¼ng víi nhau. - §V 1: kh«ng cã c©u 
 => §o¹n v¨n tr×nh bµy ND theo c¸ch song hµnh. chñ ®Ò => tr×nh bµy ND 
M« h×nh: theo c¸ch song hµnh.
 (1) – (2) – (3)
 - §V 2: C©u 1 nªu ý chung, ý kh¸i qu¸t (c©u chñ - §V 2: c©u chñ ®Ò n»m 
®Ò), c¸c c©u tiÕp theo lµm nhiÖm vô triÓn khai ý, ph¸t ë ®Çu ®o¹n => tr×nh bµy ND 
triÓn ý cña c©u chñ ®Ò. => §o¹n v¨n tr×nh bµy ND theo c¸ch diÔn dÞch.
theo c¸ch diÔn dÞch. M« h×nh:
 (1) - §V 3: c©u chñ ®Ò n»m 
 ë cuèi ®o¹n => tr×nh bµy ND 
 (2) (3) theo c¸ch quy n¹p.
 - §V 3: c¸c c©u phÝa tr­íc cña ®o¹n v¨n tr×nh .
bµy c¸c ý chi tiÕt. C©u cuèi ®o¹n v¨n cã nhiÖm vô 
kh¸i qu¸t, tæng kÕt ý cña c¸c c©u ®øng tr­íc nã. => 
§o¹n v¨n tr×nh bµy ND theo c¸ch quy n¹p. M« h×nh :
 (1) (2)
 (3) Qua t×m hiÓu VD, cã thÓ tr×nh bµy ND ®o¹n v¨n 
theo nh÷ng c¸ch nµo ?
 * Ghi nhí 3: sgk/ 36
 Điều chỉnh, bổ sung
.....................................................................................................................................
3.3. Hoạt động luyện tập 
Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức vào bài tập thực hành. 
Phương pháp: Vấn đáp, nêu và giải quyết vấn đề, thảo luận nhóm, ... 
Kĩ thuật: động não
Thời gian: 15 phút
 III. LUYỆN TẬP
 Phân tích cách trình bày nội dung trong các đoạn Bài tập 2
văn sau: a) Đoạn văn trình bày 
 ND theo cách diễn dịch. 
 b) Đoạn văn trình bày 
 ND theo cách song hành. c) 
 Đoạn văn trình bày ND theo 
 Với câu chủ đề “Lịch sử ta đã có nhiều cuộc kháng cách song hành. 
chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của dân Bài tập 3
ta”, hãy viết một đoạn văn theo cách diễn dịch, sau 
đó biến đổi đoạn văn đó thành đoạn văn quy nạp.
GV gợi ý cách viết:
 - Câu chủ đề: đã cho.
 - Các câu triển khai:
 + Khởi nghĩa Hai Bà Trưng .
 + Chiến thắng của Ngô Quyền.
 + Chiến thắng của nhà Trần.
 + Chiến thắng của Lê Lợi.
 + Kháng chiến chống Pháp thành công.
+ Kháng chiến chống Mĩ cứu nước toàn thắng. ®æi 
§V sang tr×nh bµy ND theo c¸ch quy n¹p: tr­íc c©u 
chñ ®Ò th­êng cã c¸c tõ: v× vËy, cho nªn, do ®ã, tãm 
l¹i...
 Điều chỉnh, bổ sung
....................................................................................................................................
3.4 Hoạt động ứng dụng
Mục tiêu: Sử dụng kiến thức đã học và luyện tập để làm bài tập ở mức độ nâng cao.
Phương pháp và kĩ thuật: Vấn đáp
Thời gian : 2 phút Thi giữa các tổ: Tìm trong các văn bản đã 
học các đoạn văn viết theo lối diễn dịch, song 
hành. 
 Điều chỉnh, bổ sung
....................................................................................................................................
3.5. Hoạt động tìm tòi mở rộng
Mục tiêu: Hướng dẫn, định hướng học sinh tìm hiểu sâu hơn về tác phẩm
Phương pháp/ kĩ thuật: Trình bày 1 phút
Thời gian : 1 phút 
 Sưu tầm các đoạn văn trình bày theo ba 
cách vừa học. 
 4. Củng cố: 2’ 
 GV chốt lại kiến thức toàn bài: 
 - Nắm vững khái niệm về đoạn văn, câu chủ đề, từ ngữ chủ đề.
 - Nắm vững cách trình bày nội dung trong một đoạn văn.
 - Tìm hiểu mối quan hệ giữa các câu trong một đoạn văn cho trước, từ đó 
chỉ ra cách trình bày các ý trong đoạn văn .
 5. Hướng dẫn học bài:
 - Ôn tập lí thuyết phần TLV và tham khảo các đề bài trong SGK giờ sau 
viết bài làm văn số 1.
 IV.Rút kinh nghiệm :
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
....................................................................................................... Tuần 3- Tiết 12
Ngày soạn:12/ 8/ 2019
Ngày dạy: 29/8/ 2019
 LIÊN KẾT CÁC ĐOẠN VĂN TRONG VĂN BẢN
 LIÊN KẾT CÁC ĐOẠN VĂN TRONG VĂN BẢN
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức: HS thấy được 
- Sự liên kết giữa các đoạn, các phương tiện liên kết đoạn (từ liên kết và câu nối).
- Tác dụng của việc liên kết các đoạn văn trong quá trình tạo lập văn bản.
2. Kĩ năng
- Nhận biết, sử dụng được các câu, các từ ngữ có chức năng, tác dụng liên kết các đoạn trong một văn bản. 
3. Thái độ
- Có ý thức sử dụng các phương tiện liên kết trong viết đoạn văn và tạo lập văn bản. 
4. Năng lực: Giải quyết vấn đề, giao tiếp, hợp tác, tạo lập văn bản. 
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC 
1. Giáo viên: Đọc tư liệu, soạn bài
2. Học sinh: Đọc văn bản, soạn bài theo hướng dẫn.
III. THIẾT KẾ CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC 
 1. Ổn định lớp: (1 phút) 
2. Kiểm tra bài cũ: ( 3 phút)
Thế nào là từ ngữ chủ đề, câu chủ đề ? Có mấy cách trình bày ND trong đoạn văn ? 
3. Dạy và học bài mới: 
 Hoạt động Nội dung Lê Mai 
 Hoạt động của thầy
 của trò cần đạt
 Loan
3.1. Hoạt động Khởi động
Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho HS.
Phương pháp: Thuyết trình
Thời gian: 1 phút
L©u nay, c¸c em ®· tõng viÕt nh÷ng bµi tËp lµm v¨n, c¸c em còng ®· biÕt c¸ch sö 
dông c¸c ph­¬ng tiÖn liªn kÕt trong v¨n b¶n ®Ó liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n víi nhau. 
Ph­¬ng tiÖn liªn kÕt cã t¸c dông nh­ thÕ nµo ta sÏ t×m hiÓu.
Điều chỉnh, bổ sung
......................................................................................................................................
...
3.2. Hoạt động hình thành kiến thức
Mục tiêu: Biết được tác dụng của việc liên kết các đoạn văn trong quá trình tạo lập 
văn bản.
Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, minh họa, nêu và giải quyết vấn đề, ... 
Kĩ thuật: Động não
Thời gian: 20 phút 
 Hoạt động của thầy, trò Nội dung cần đạt I. TÁC DỤNG CỦA VIỆC 
 LIÊN KẾT CÁC ĐOẠN VĂN 
 TRONG VĂN BẢN 
Bài tập 1 gồm mấy đoạn văn? 1. Ví dụ: SGK/ 50, 51
 a. ĐV1: Tả cảnh sân trường Mĩ 
 Lí trong ngày tựu trường.
 - ĐV2: Nêu cảm giác của nhân 
 vật “'tôi'' trong một lần ghé 
 thăm trường trước đấy.
 Hai đoạn văn ở mục I.1 có mối liên hệ gì 
không ? Tại sao ?
 - Hai đoạn văn cùng viết về một ngôi 
 trường nhưng giữa việc tả cảnh hiện tại 
với cảm giác về ngôi trường ấy không có sự -> Hai đoạn văn không có mối 
gắn bó với nhau. Theo lôgíc thông thường thì liên hệ.
cảm giác ấy phải là cảm giác ở thời điểm hiện 
tại khi chứng kiến ngày tựu trường. Bởi vậy 
người đọc sẽ cảm thấy hụt hẫng ở đoạn văn 
sau (thậm chí còn thấy khó hiểu).
 Hai đoạn văn ở mục I.2 có đặc điểm khác gì b. Có thêm cụm từ: “trước đó 
so với 2 đoạn văn ở mục I.1 ? mấy hôm” 
 - Thêm cụm từ “trước đó mấy hôm”.
 Cụm từ “trước đó mấy hôm” bổ sung ý 
nghĩa gì cho đoạn văn thứ 2 ?
 - Bổ sung ý nghĩa về mặt thời gian (thời 
điểm “tôi” ghé thăm trường, trước ngày tựu 
trường mấy hôm).
 Cụm từ “trước đó mấy hôm” có tác dụng gì 
 - Từ “đó” tạo sự liên tưởng cho người đọc 
đối với đoạn văn trước (nay là hiện tại, trước 
đó là quá khứ).
 - Chính sự liên tưởng này tạo nên sự gắn 
kết chặt chẽ giữa 2 đoạn văn với nhau, làm cho 
2 đoạn văn liền ý, liền mạch.
 GV: So với 2 đoạn văn ở mục 1, ở đây có 
sự phân định rõ thời gian hiện tại và quá khứ.
 - Cụm từ “trước đó mấy hôm” là phương 
tiện liên kết 2 đoạn văn. 
 Việc liên kết đoạn văn trong văn bản có tác => phương tiện liên kết 2 đoạn 
dụng như thế nào ? văn. 
 - Tạo sự liên kết chặt chẽ, liền ý, liền 
mạch.
 Hai đoạn văn trên liệt kê 2 khâu quan trọng 2. Ghi nhớ 1 : sgk/ 53
của quá trình lĩnh hội và cảm thụ của tác 
phẩm văn học. Đó là những khâu nào ? 1. Khâu tìm hiểu
 2. Khâu cảm thụ
Tìm từ ngữ liên kết trong 2 đoạn văn trên ?
 - bắt đầu (là), sau ... là II. CÁCH LIÊN KẾT CÁC 
 Để liên kết các đoạn có quan hệ liệt kê, ta ĐOẠN VĂN TRONG VĂN 
thường dùng các từ ngữ có tác dụng liệt kê. BẢN 
Hãy kể tiếp các PTLK có quan hệ liệt kê ? 1. Dùng từ ngữ để liên kết các 
 - Các từ ngữ khác để chuyển đoạn có tác đoạn văn 
dụng liệt kê: trước hết, đầu tiên, cuôí cùng, 
sau nữa, một mặt, mặt khác, một là, hai là, 
thêm vào đó, ngoài ra... a. Từ ngữ có tác dụng liệt kê
 Tìm quan hệ ý nghĩa giữa 2 đoạn văn trên ?
 - Đối lập nhau.
 - Cả 2 đoạn văn cùng nói về cảm nhận 
của nhân vật “tôi” về ngôi trường Mĩ Lí và b. Từ ngữ biểu thị ý nghĩa đối 
những cảm giác khi đứng trước ngôi trường lập 
này. Song đó là những cảm nhận, cảm giác 
hoàn toàn khác nhau.
 Từ ngữ nào liên kết 2 đoạn văn đó ?
 - lần ấy – lần này => so sánh, đối chiếu.
 - QHT nhưng: biểu thị ý nghĩa đối lập, 
tương phản.
Để liên kết 2 đoạn văn có ý nghĩa đối lập, ta c. Chỉ từ, đại từ
thường dùng từ ngữ biểu thị ý nghĩa đối lập. 
Hãy tìm thêm các PTLK có ý nghĩa đối lập ? 
 - Các từ ngữ khác liên kết đoạn mang ý 
nghĩa đối lập, tương phản: nhưng, trái lại, tuy 
vậy, ngươc lại, song, thế mà,...
 “Đó” thuộc từ loại nào ?
 - Chỉ từ
“Trước đó” là khi nào ?
 - Trước đó là trước lúc nhân vật tôi lần 
đầu tiên cắp sách đến trường. 
Chỉ từ “đó” được dùng để làm gì ?
 - Liên kết 2 đoạn văn. 
 Chỉ từ, đại từ cũng được dùng làm PTLK 
đoạn. Hãy tìm tiếp các từ có tác dụng này ?
 - Các chỉ từ, đại từ khác dùng để liên kết 
các đoạn văn đó, này, ấy, vậy, thế 
 Phân tích mối quan hệ ý nghĩa giữa hai 
đoạn văn trên ?
 - Cả 2 đoạn văn cùng bàn về cách viết 
(nên viết như thế nào).
 Đoạn 1: mang ý nghĩa cụ thể, chi tiết d. Từ ngữ có ý nghĩa tổng kết, 
(cách viết của Bác). khái quát sự việc. Đoạn 2: mang ý nghĩa tổng kết, khái quát 
 sự việc (việc viết nói chung).
 Tìm từ ngữ có tác dụng liên kết 2 đoạn văn 
 đó ?- Nói tóm lại.
 GV: Để liên kết đoạn có ý nghĩa cụ thể 
 với đoạn có ý nghĩa tổng kết, khái quát, người 
 ta thường dùng các từ ngữ có ý nghĩa tổng kết, 
 khái quát sự việc. 
 Hãy kể tiếp các từ ngữ có tác dụng liên kết 
 đoạn mang ý nghĩa tổng kết, khái quát ?
 - tóm lại, nói tóm lại, tổng kết lại, nhìn chung,...
 Chỉ ra PTLK giữa 2 đoạn văn ?
 - Câu 1 – đoạn 2 2. Dùng câu nối để liên kết các 
 Tại sao câu đó lại có tác dụng liên kết ? đoạn văn
 - Nó được dùng đẻ nối ý của đoạn văn 1 
 với ý của đoạn văn 2 => câu nối.
 Để liên kết các đoạn văn trong văn bản, ta có 
 thể thực hiện theo những cách nào ?
 - Dùng PTLK là từ ngữ và dùng PTLK là câu. 
 * Ghi nhớ 2: sgk/ 53
 Điều chỉnh, bổ sung
......................................................................................................................................
...
3.3. Hoạt động luyện tập 
Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức vào bài tập thực hành. 
Phương pháp: Vấn đáp, nêu và giải quyết vấn đề, thảo luận nhóm, ... 
Kĩ thuật: Động não
Thời gian: 15 phút 
 Tìm các từ ngữ có tác dụng liên kết đoạn văn trong III. LUYỆN TẬP 
những đoạn trích sau và cho biết chúng thể hiện Bài tập 1
quan hệ ý nghĩa gì ?
 a) nói như vậy: tổng kết
 b) thế mà tương phản 
 c) cũng (nối đoạn 2 với đoạn 1): nối tiếp, liệt kê Bài tập 2
 tuy nhiên (nối đoạn 3 với đoạn 2): tương phản a) từ đó
 GV nêu yêu cầu bài tập, hướng dẫn HS làm, b) nói tóm lại
trình bày, nhận xét chéo. c) tuy nhiên
 d) thật khó trả lời
 Điều chỉnh, bổ sung
......................................................................................................................................
...
3.4. Hoạt động ứng dụng, tìm tòi mở rộng
Mục tiêu: Hướng dẫn, định hướng học sinh tìm hiểu sâu hơn về tác phẩm
Phương pháp/ kĩ thuật: Trình bày 1 phút
Thời gian: 1 phút Nhắc lại những nội dung cần ghi nhớ.
 - Làm bài tập 3/tr.55: Dùng phương tiện liên kết. Viết khoảng 2 đoạn văn.
 Đoạn 1: Nội dung chính.
 Đoạn 2: nối tiếp và phát triển ý của đoạn trước.
......................................................................................................................................
 ... 
 4. Củng cố: ( 2 phút)
 - Gợi ý để học sinh nhắc lại kiến thức vừa tìm hiểu
 5. Dặn dò: ( 2 phút)
 - Học bài và làm các bài tập còn lại.
 - Chuẩn bị bài: Từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội.
 IV. RÚT KINH NGHIỆM:
 ...........................................................................................................................
 ...........................................................................................................................
 ...........................................................................................................................
 ...........................................................................................................................
 . 
 Ký duyệt