Giáo án Ngữ văn 8 - Tuần 26 - Trường TH Canh Liên

NSoạn :12-3-2006 
Tuần 26- Tiết 101 Văn bản BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC 
 (Trích “ Luận pháp học “ của La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp )
I- mục tiêu cần đạt : Giúp HS 
- Thấy được mục đích tác dụng của việc học chân chính : học để làm người , học để biết và làm , học để góp phần cho đất nước hưng thịnh , đồng thời thấy được tác hại của lối học chuộng hình thức , cầu danh lợi 
- Nhận thức được phương pháp học tập đúng , kết hợp học với hành . 
- Phân biệt sơ lược về thể loại tấu và hịch , cáo , học tập cách lập luận của tác giả , biết cách viết bài văn nghị luận theo chủ đề nhất định . 
II- Chuẩn bị : 
1- GV : Tham khảo sgk , sgv và tư liệu liên quan bài dạy , bảng phụ 
2- HS : Tìm hiểu bài , trả lời câu hỏi sgk , 
III- Tiến trình tiết dạy : 
1- Ổn định : (1’) Kiểm tra sĩ số , ổn định nề nếp 
2- KTBC : (5’) 
- Phân biệt sự giống nhau và khác nhau cơ bản giữa cáo hịch và cáo .
- Đọc thuộc lòng đoạn trích “ Nước Đại Việt ta “ . Phân tích nguyên lí nhân nghĩa được Nguyễn Trãi nêu ra trong văn bản ? 
3- Bài mới : 
a- Gới thiệu bài : (1’) Học để làm gì ? Học cái gì , học như thế nào ? Nói chung , vấn đề học tập đã được ông cha ta bàn đến từ lâu . Một trong những ý kiến tuy ngắn gọn nhưng rất sâu sắc và thấu tình đạt lí là đoạn Luận về pháep học trong bản tấu dâng vua Quang Trung của nhà nho lừng danh La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp .
b- Giảng bài mới : 
TG
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
KIẾN THỨC
5’
5’
8’
7’
8’
5’
Hđộng 1: 
- Dựa vào sgk , nêu những nét chính về tác giả Nguyễn Thiếp .
- Nhấn mạnh phẩm chất của NT , mối quan hệ giữa NT – Quang Trung từ đó thấy được thái độ cầu hiền tài , trọng kẻ sĩ của Quốc Tuấn , thể hiện được tấm lòng vì nước , vì dân của Nguyễn thiếp 
( giới thiệu: Bàn luận về phép học là phần trích từ bản tấu của NT gửi vua Quang Trung vào tháng 8/1791 . Bài tấu này bàn về 3 điều : quân đức , dân tâm , học pháp) 
-? Em hiểu gì về tấu ? 
- Nói thêm : cùng dạng thể văn này ( tấu ) còn có nghị , biểu , khải , sở .
- Phân biệt : Vua chúa , bề trên ; duìng chiếu , cáo , sách , hịch , mệnh .
Quan lại , thần dân : dùng tấu , nghị biểu , khải , sớ . 
- Bài tấu ra đời trong hoàn cảnh nào ? 
- Khắc sâu hoàn cảnh ra đời , nội dung bài tấu , vị trí của văn bản “Bàn luận về phép học” trong bài tấu 
Hđộng 2 : 
- Đọc một đoạn -> gọi HS đọc 
-? Văn bản có thể chia làm mấy phần ? ý chính từng phần ? 
+Ghi bảng phụ : (4phần ) 
1- Bàn về mục đích của việc học ( “Ngọc không mài tệ hại ấy “ ) 
2- Chủ trương mở rộng việc học , nội dung và phương pháp học ( “cái xin ..bỏ qua “ ) 
3- Kết quả dự kiến (‘Đi học ..thịnh trị “ ) 
4- Kết luận ( còn lại ) 
Hđộng 3: 
- Phần đầu tác giả nêu khái quát mục đích chân chính của việc học . Mục đích đó là gì ? cách diễn đạt của tác giả ntn? 
+ cách iễn đạt dùng câu châm ngôn xưa dễ hiểu , vừa tăng sức thuyết phục “ngọc ..rõ đạo “. K/niệm “học “ được giải thích bằng h/ảnh so sánh cụ thể nên dễ hiểu . K/niệm “đạo “ vốn trừu tượng , phức taqpj được giải thích ngắn gọn , rõ ràng “ Đạo mọi người “ 
-? T/giả đã phê phán những lối học lệch lạc , sai trái , sai trái nào ? Tác hại của lối học sai trái ấy là gì ? 
- nói thêm về Vua Lê chúa Trịnh -> nước mất nhà tan . 
( Em hiểu lối học chuông hình thức , lối học cầu danh lợi là ntn ? ) 
- Gợi ý HS liên hệ thực tế để thấy đâu là đúng , đâu là sai , đâu là lợi , đâu là hại trong việc học . 
- Gọi HS đọc “ Cúi xin ..bỏ qua “ 
-? T/ giả đưa ra chủ trương phát triển sự học ntn ? Nội dung học ? phương pháp học 
+Phát triển sự học rộng rãi đến tận phủ huyện , đến tận các trường tư . tạo điều kiện thuận lợi cho người đi học . Việc học phải bắt đầu những kiến thức cơ bản , có tính chất nền tảng . Phương pháp học phải tuần tự từ thấp đến cao . Học rrộng nghĩ sâu , tóm lược những điều cơ bản , cốt yếu nhất . Học phải biết kết hợp với hành , học không chỉ để biết mà còn để làm . 
- Khắc sâu về tư tưởng cốt lõi của đ/văn là nói về p/pháp học -> đúng đắn , mang tính thực tiễn , rất tiến bộ 
-? Em có thể học tâp được điều gì từ phương pháp học mà NT nêu ra? 
- Yêu cầu HS đọc đoạn 3 
-? Tác Giả đã nhấn mạnh , dụe báo kết quả cảu sự học đúng đắn ntn? 
- Khắc sâu 
- Liên hệ ý nghĩa , t/dụng của việc học chân chính đối với ngày nay 
- Đi đến phần kết văn bản : Mong được vua xem xét ban lệnh thực thi 
Hđộng 4 : 
- Gọi 1 HS lên bảng xác định trình tự lập luận của đoạn văn bằng một sơ đồ 
– GV tổng kết . 
- Dựa vào chú thích trình bày những nét chính về tác giả 
- Trình bày đặc điểm của thể tấu 
- Nêu hoàn cảnh ra dời bài tấu 
- “ Bàn luận về phép học” được trích trong bản tấu của La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp 
- Đọc văn bản theo hướng dẫn của GV 
- Xác định bố cục bài văn 
- Mục đích học để làm người 
- Phân tích lối học hình thức , cầu danh lợi 
- Tác hại của lối học này 
- Giải thích lối học hình thức , hcọ cầu danh lợi .
- Đọc đoạn 2 
-Thảo luận trả lời .
- HS phát biểu ý kiến của mình , nhưng nói chung phương pháp học của NT nêu ra cách nay đã rất lâu nhưng vẫn còn đúng đắn 
- Kết quả được dự báo : Đạo học thành-> người tốt nhiều -> đất nước thịnh trị 
- HS tổng kết theo sơ đồ 
Mục đích
phê phán k/định qđ 
 đúng , 
 p/pháp 
 đúng 
 Tác dụng
I-Giới thiệu :
1-Tác giả : 
Nguyễn Thiếp (1723-1804) , là người đức trọng , tài cao .
2- tác phẩm : 
- Thể loại : tấu 
- Trích từ bài tấu của Nguyễn Thiếp gửi vua Quang Trung tháng 8/1791 . 
II- Tìm hiểu văn bản 
1- Đọc tìm hiểu bố cục 
2- Phân tích ;
a- Mục đích chân chính của việc học 
-“ Ngọc rõ đạo “ 
 “Đoạ ..mọi người ‘ 
+hình ảnh so sánh , giải thích ngắn gọn , rõ ràng 
-> học để làm người . 
- Phê phán lối học chuộng hình thức , cầu danh lợi gây hại cho đất nước . 
b- Bàn luận về đổi mới phép học :
-Việc học phải được phổ biến rộng khắp 
+mở thêm trường 
+mở rộng thành phần người học 
- việc học phải bắt đầu từ những kiến thức cơ bản , có t/chất nền tảng, học gắn với làm .
-> đúng đắn , tiến bộ 
c- Ý nghĩa , tác dụng của việc học chân chính : 
- Đát nước nhiều nhân tài , chế độ vũng mạnh , quốc gia hưng thịnh 
3- Tổng kết : 
- Lập luận chặt chẽ , giàu sức thuyết phục 
- Học để làm người , có tri thức góp phần làm hưng thịnh đất nước ,cần có phương pháp học tôt , học kết hợp với hành . 
4- Củng cố và hướng dẫn về nhà : (3’) 
a- Củng cố ; 
- Quan niệm của Nguyễn Thiếp về mục đích chân chính của việc học là gì ? 
- Tác hại lớn nhất của những lối học mà tac giả phê phán ? 
b- Hướng dẫn về nhà :
- Nắm được thể tấu 
- Học nội dung bài phân tích – Lập sơ đồ thể hiện lập luận của văn bản . 
- Chuẩn bị bài : Luyện tập và xây dựng luận điểm 
+Tìmhiểu bài , trả lời yêu cầu của các bài tập (I,II) 
+Tham khảo bài đọc thêm để có tư liệu làm bài tập 
IV- Rút kinh nghiệm và bổ sung : 
... 
. 
.
NSoạn : 12-3-2006 
Tuần 26-Tiết 102 LUYỆN TẬP XÂY DỰNG và TRÌNH BÀY LUẬN ĐIỂM 
I-mục tiêu cần đạt : 
-Giúp HS củng cố những hiểu biết và cách thức xây dựng và trình bày luận điểm .
 Từ đó , vận dụng vào việc tìm , sắp xếp và trình bày luận điểm trong một bài văn nghị luận có đề tài gần gũi ưuen thuộc .
-Rèn luyện kỉ năng tìm ý – tìm luận điểm , phát triển luận điểm thành luận cứ và sắp xếp luận cứ thành dàn ý .
II- chuẩn bị : 
1- GV : Tham khảo sgk . sgv , soạn giảng 
2- HS : Tìm hiểu bài và trả lời câu hỏi sgk 
III- Tiến trình tiết dạy : 
1-Ổn định : (1’) Kiểm tra sĩ số , nề nếp HS 
2- KTBC : (3’ ) Kiểm tra sự chuẩn bị bài của HS 
3- Bài mới : 
a- Giới thiệu bài : (1’) Trong bài Bàn luận về phép học Nguyễn Thiếp đã đưa ra phương pháp “học đi đôi với hành “ . Em hãy nêu sự cần thiết và tác dụng của p/ pháp này . Để thực hiện được nhiệm vụ mà đề bài nêu em sẽ lần lượt đi theo những bước nào ? Chúng ta sẽ tìm hiểu ở tiết học này .
b- Giảng bài mới : 
TG
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
KIẾN THỨC
5’
10’
15’
5’
Hđộng 1: Cho HS ôn lại kiến thức trình bày luận điểm của các văn bản “ Chiếu dời đô “
“Hịch tướng sĩ “ 
-? Khi trình bày luận điểm trong văn nghị luận , cần chú ý điều gì ? 
-? Thế nào là trình bày đoạn văn theo lối diễn dịch? qui nạp ? 
-? Để làm nổi bật luận điểm , các luận cứ đưa ra như thế nào ? 
- Gọi HS đọc lại văn bản “ Chiếu dời đô “ 
- Hđộng2 : H/dẫn HS tìm hiểu đề bài đã cho trong sgk / 82-83 
- Phân nhóm và gia nhiệm vụ cho nhóm 
+ Nhóm 1 : đọc đề bài 1/82-83 
+Nhóm 2: Xác định y/cầu của đề bài là gì ? 
+Nhóm 3 : Hệ thống luận điểm này có chỗ nào chưa chính xác , cần phải thêm bớt hoặc điều chỉnh sắp xếp lại cho hợp lí không ? 
+Nhóm 4 : Thêm vào luận điểm để cho đề bài hoàn toàn sáng rõ . 
* GV nhận xét , bổ sung câu trả lời của từng nhóm 
-? Sắp xếp các luận điểm hợp lí chưa ? 
+chưa hợp lí , vị trí luận điểm( b )làm cho bài thiếu mạch lạc , luận điểm( c) không đứng sau luận điểm( d) được 
- Gv gợi mở h/dẫn HS thêm bớt , điều chỉnh lại luận điểm 
-Chẳng hạn : 
a- Đất nước đang rất cần những người tài giỏi để đưa tổ quốc sánh kịp với bạn bè năm châu .
b- Quanh ta có nhiều tấm gương học sinh phấn đấu học giỏi , muốn thành tài thì phải học chăm .
d- Một số bạn ham chơi , chưa chăm học làm cho thầy cô giáo và bố mẹ buồn lòng . 
đ- Nếu bây giờ lo chơi không chịu học thì sau này càng khó gặp niềm vui trong cuộc sống . 
e- Vì vậy các bạn bớt ham chơi , chịu khó học chăm chỉ . Sau này tìm được nhiều niềm vui chân chính . 
Hđộng 3 : 
- GV hướng HS chọn 1 trong 3 luận điểm đã cho trong sgk /83 
-> y/cầu HS viết đoạn văn 
- GV h/dẫn HS thảo luận 2b 
-? Những luận cứ đã cho trong sgk – phần 2b /83-84 , em nên sắp xếp theo trình tự nào để sự trình bày luận điểm trở nên rành mạch , chặt chẽ ? 
? Đoạn văn trên viết theo lối diễn dịch hay qui nạp ? 
- GV h/dẫn HS viết đoạn văn theo lối diễn dịch 
Hđộng 4 : Cho HS trình bày luận điểm mà các em vừa chuẩn bị 
- Gợi ý trình bày luận điểm vừa viết 
- GV nhận xét , nêu rõ ưu và khuyết để HS tự rút kinh nghiệm 
- HS ôn kiến thức
- Luận điểm được trình bày rõ trong câu chủ đề 
- HS trả lời 
- Đọc văn bản 
- HS lần lượt thực hiện các y/cầu được giao 
- “ khuyên 1 số bạn trong lớp học tập chăm chỉ hơn” 
- Luận điểm a không hợp lí vì luận điểm nói tới lao động tốt . 
- Nhóm 4 thêm luận điểm . 
- Nhận xét 
- Lắng nghe 
- HS chọn luận điểm và viết đoạn văn ngắn làm nổi rõ luận điểm 
- HS thảo luận 
- sắp xếp theo trình tự 
(3),-(1)-(2)- (4) 
- HS phát hiện trả lời 
- Viết đoạn văn trên theo lối diễn dịch 
- Trình bày 
- Lớp nhận xét , bổ sung 
I- Chuẩn bị : 
II- Luyện tập : 
1- Xây dựng hệ thống luận điểm 
*Đề bài : 
“ Hãy viết một bài cho tờ báo tường để khuyên một số bạn trong lớp cần học tập chăm chỉ hơn “ 
* Nhận xét :
-Loại bỏ nội dung không phù hợp ở luận điểm (a) 
- thêm vào luận điểm 
+Đâùt nước rất cần những người tài giỏi 
+Phải học chăm mới giỏi , mới thành tài 
2-Trình bày luận điểm trên thành đoạn văn nghị luận 
4- Củng cố và hướng dẫn về nhà : (4’)
a- Củng cố : 
- Luận điểm của đoạn văn có thể nằm ở vị trí nào của đoạn ? Đó là những cách viết nào ? 
- Đọc đoạn văn dưới đay và trả lời câu hỏi 
 “ Quan lại vì tiền mà bất chấp công lí , sai nha vì tiền mà tra tấn cha con Vương Ông , Tú bà , Mã Giám Sinh , Bạc Bà , Bạc Hạnh vì tiền mà làm nghề buôn thịt bán người , Sở Khanh vì tiền mà tán tận lương tâm ..Cả một xã hôi chạy theo tiền . ( Hoài Thanh ) 
 a- Câu nào là câu chủ đề của đoanj văn ? 
b- Đoạn văn trên được viết theo cách nào ? 
c- Đoạn văn trên trình bày luận điểm gì ? ( Xã hội trong truyện Kiều là xã hội chạy theo đồng
 tiền ) 
b- Hướng dẫn về nhà : 
- Học nội dung bài 
- Ôn lại hệ thống luận điểm và trình bày luận điểm trong các văn bản “ Chiếu dời đô” , “ Hịch tướng sĩ “ , Nước Đại Việt ta “ . Từ đó rút kinh nghiệm trong việc xây dựng luận điểm và trình bày luận điểm 
 - Chuẩn bị bài : Viết bài làm văn số 6 
+ Làm dàn ý cho các đề bài trong sgk /85 
IV- Rút kinh nghiệm và bổ sung : 
NSoạn : 14-3-2006 
Tuần 26 – Tiết 103 –104 BÀI VIẾT SỐ 6 
I-Mục tiêu bài dạy : 
 - Giúp HS 
- Vận dụng kỉ năng trình bày luận điểm vào việc viết bài văn chứng minh ( hoặc giait thích ) một vấn đề xã hội hoặc văn học gần gũi với các em . 
- Tự đánh giá chính xác hơn trình độ tập làm văn của bản thân , từ đó , rút ra những kinh nghiệm cần thiết để các bài làm văn sau đạt kết quả tốt hơn .
II- Chuẩn bị : 
1-GV: Đề , đáp án 
2- HS : Ôn tập kiến thức , chuẩn bị kiểm tra 
III- Tiến trình tiết dạy 
1- Ổn định : (1’) Kiểm tra sĩ số, ø ổn định nề nếp HS 
2 –KTBC : ( không kiểm tra )
 3- Tiến trình kiểm tra 
TG
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
KIẾN THỨC
Hđộng 1 : Phát đề kiểm tra cho HS 
-GV nhắc nhở HS làm bài nghiêm túc 
Hđộng 2 : HS tiến hành làm bài 
- GV theo dõi , quán xuyến lớp 
Hđộng 3 : 
- Thu bài kiểm tra 
- Nhận xét giờ kiểm tra 
- Nhận đề kiểm tra 
- Đọc kĩ đề -> xác định nội dung đề yêu cầu 
- Lắng nghe 
- HS làm bài nghiêm túc 
- nộp bài sau khi đọc lại bài của mình 
Đề : 
Từ bài Bàn luận về phép học củ La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp , hãy nêu suy nghĩ về mối quan hệ giữa “học “và “hành “ . 
4- Củng cố và hướng dẫn về nhà : 
- Tiếp tục ôn và nắm vững phương pháp làm văn chứng minh , giải thích 
- Chuẩn bị bài : Thuế máu 
+ Đọc văn bản , tìm hiểu chú thích 
+ Trả lời câu hỏi sgk 
IV- Rút kinh nghiệm và bổ sung 
..
..
..
..