Giáo án Ngữ văn 8 - Tuần 15 - Trường THCS Trực Đại

TuÇn 15 -TiÕt 57: Bµi 15
 Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c
 (Phan Béi Ch©u)
 Ngµy so¹n: 20/11/2008 Ngµy d¹y:
I- Môc tiªu cÇn ®¹t: gióp HS
- C¶m nhËn ®­îc vÎ ®Ñp cña nh÷ng chÝ sÜ yªu n­íc ®Çu thÕ kØ XX, nh÷ng ng­êi mang chÝ lín cøu n­íc, cøu d©n dï ë hoµn c¶nh nµo vÉn gi÷ ®­îc phong th¸i ung dung, khÝ ph¸ch hiªn ngang, bÊt khuÊt vµ niÒm tin vµo sù nghiÖp gi¶i phãng d©n téc.
- Cñng cè n©ng cao hiÓu biÕt vÒ th¬ ThÊt ng«n b¸t có ®­êng luËt, t¸c dông cña nèi nãi khoa tr­¬ng, phãng ®¹i.
- Gi¸o dôc lßng biÕt ¬n, c¶m phuch t­ thÕ, ý chÝ cña ng­êi anh hïng, nhµ c¸ch m¹ng Phan Béi Ch©u nãi riªng vµ nh÷ng chiÕn sÜ yªu n­íc ®Çu thÕ kØ nãi chung.
II- ChuÈn bÞ 
- GV: Nghiªn cøu bµi, so¹n gi¸o ¸n. t×m hiÓu thªm t­ liÖu vÒ Phan Béi Ch©u ,B¶ng phô 
- HS: So¹n bµi, «n l¹i ®Æc ®iÓm th¬ thÊt ng«n b¸t có ®­êng luËt ë líp 7 
III- TiÕn tr×nh lªn líp:
Ho¹t ®éng 1
1, æn ®Þnh tæ chøc (1’)
2, KiÓm tra bµi cò: (H×nh thøc vÊn ®¸p )(3’)
?Em h·y ph©n tÝch ý nghÜa cña bµi to¸n h¹t thãc tõ thêi cæ ®¹i trong v¨n b¶n bµi to¸n d©n sè 
?Muèn thùc hiÖn cã qu¶ chÝnh s¸ch d©n sè ,chóng ta ph¶i lµm g× ?
-Gi¸m bít tû lÖ gia t¨ng ,sinh ®Ó cã kÕ ho¹ch 
3, Bµi míi
 Ho¹t ®éng 2 
Giíi thiÖu bµi míi (1’): Gîi l¹i mét sè nÐt vÒ t×nh h×nh ®Êt n­íc vµ C¸ch m¹ng ViÖt Nam ®Çu thÕ kØ XX víi sù xuÊt hiÖn cña nhµ nho yªu n­íc vµ t¸c phÈm cña hä.
 LÞch sö CMVN ®Çu thÕ kØ XX lµ nh÷ng n¨m ®en tèi cña lÞch sö d©n téc. Phong trµo CÇn V­¬ng chèng Ph¸p do c¸c nhµ nho l·nh ®¹o h¬n 30 n¨m cuèi thÕ kØ XIX ®· dËp t¾t. Phong trµo CMVN chuyÓn sang giai ®o¹n míi theo khuynh h­íng d©n chñ t­ s¶n do c¸c nhµ nho yªu n­íc l·nh ®¹o. Phan Béi Ch©u, Phan Ch©u Trinh lµ nh÷ng nhµ nho yªu n­íc tiÝep thu t­ t­ëng míi quyÕt ®em tµi søc cña m×nh ®Ó thùc hiÖn kh¸t väng xoay chuyÓn ®Êt trêi, ®¸nh ®uæi giÆc thï, chÊn h­ng ®Êt n­íc – Víi lý t­ëng ®ã hä lao vµo cuéc ®Êu tranh gian khæ, hy sinh, thËm chÝ ph¶i ®èi diÖn víi c¸i chÕt hä víi kh«ng sên lßng, n¶n chÝ. Bëi thÕ khi bÞ r¬i vµo vßng tï ngôc, c¸c chÝ sÜ c¸ch m¹ng lµm th¬ ®Ó bµy tá chÝ khÝ khÝ cña m×nh. Bµi th¬ “Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c”lµ mét bµi th¬ thuéc lo¹i th¬ ®ã. 
 Ho¹t ®éng 3 
(?) H·y dùa vµo SGK thuyÕt minh cuéc ®êi vµ sù nghiÖp cña Phan Béi Ch©u?
:- Phan Béi Ch©u (1867-1940) - hiÖu Sµo Nam.
Quª lµng §an NhiÖm-x· Kim Liªn-huyÖn Nam §µn-tØnh NghÖ An.
- N¨m 33 tuæi ®ç ®Çu k× thi h­¬ng.
- Lµ nhµ yªu n­íc, nhµ c¸ch m¹ng lín nhÊt n­íc ta trong vßng 25 n¨m ®Çu thÕ kû XX.
- §· tõng xuÊt d­¬ng sang NhËt, trung Quèc, Th¸i Lan ®Ó m­u ®å sù nghiÖp cøu n­íc.
- T¸c phÈm cña «ng bao gåm nhiÒu thÓ lo¹i thÓ hiÖn lßng yªu n­íc, th­¬ng d©n, kh¸t väng §LTD, ý chÝ kiªn c­êng bÒn bØ.
+ H¶i ngo¹i huyÕt th­ (th¬ ch÷ H¸n)
+ Sµo Nam thi tËp (th¬ ch÷ H¸n + N«m
+ Tróng quang t©m sö (tiÓu thuyÕt)
+ Phan Béi Ch©u niªn biÓu (håi kÝ ch÷ H¸n)
(?) V¨n b¶n nµy ®­îc t¹o b»ng ph­¬ng thøc nµo?
- BiÓu c¶m
(?) Thuéc thÓ lo¹i g×?- VB Tr÷ t×nh
(?) NÕu lµ biÓu c¶m th× t×nh c¶m ë ®©y ®­îc biÓu lé trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp? V× sao?
(?) VËy nh©n vËt tr÷ t×nh ë bµi th¬ nµy lµ ai?
- Lµ nhµ yªu n­íc Phan Béi Ch©u.
 (?) “C¶m t¸c” nghÜa lµ c¶m xóc ®­îc viÕt ra thµnh s¸ng t¸c. VËy “c¶m t¸cQ§” cã nghÜa nh­ thÕ nµo? - C¶m xóc ®­îc viÕt ra khi bÞ giam trong nhµ ngôc Qu¶ng §«ng.
(?)V× thÕ hoµn c¶nh s¸ng t¸c bµi th¬ cã g× ®Æc biÖt
- §­îc viÕt trong tï.
.GV Lóc nµy «ng ®· bÞ thùc d©n Ph¸p kÕt ¸n tö h×nh v¾ng mÆt(1912) nªn viÖc vµo tï ®èi víi «ng lµ ®ång nghÜa víi c¸i chÕt. Lµm xong bµi th¬ PBC ®· ng©m lín råi c­êi vang ®éng c¶ 4 v¸ch hÇu nh­ kh«ng biÕt m×nh ®ang bÞ nhèt trong ngôc.
 Ho¹t ®éng 4
 - GV h­íng dÉn HS ®äc bµi th¬
- Giäng hµo høng chó ý ng¾t nhÞp 4/3, riªng c©u 3 nhÞp 3/4, c©u cuèi giäng th¸ch thøc, ung dung, nhÑ nhµng.
- KÕt hîp gi¶i nghÜa tõ khã trong qu¸ tr×nh t×m hiÓu bµi th¬.
? V¨n b¶n ®­îc viÕt theo thÓ lo¹i nµo?
(?) H·y thuyÕt minh ng¾n gän ®Æc ®iÓm cña thÓ th¬ nµy vÒ c¸c mÆt.
- Sè l­îng c©u, ch÷.
- C¸ch hiÖp vÇn.
- PhÐp ®èi.
- Bè côc
	 §Ò: c©u1,2
- 4 phÇn Thùc: c©u 3,4
 LuËn: c©u 5,6
 KÕt: c©u 7,8
 Ho¹t ®éng 5 
Cho HS ®äc ,Gv nhËn xÐt 
- ThÓ thÊt ng«n b¸t có §­êng luËt.
- HS ®äc 2 c©u ®Çu vµ gi¶i thÝch c¸c tõ: hµo kiÖt, phong l­u (theo chó ý)
- Hµo kiÖt
- Phong l­u
GV-> Tõ H¸n ViÖt chØ ng­êi cã tµi chÝ, phong th¸i ung dung, ®­êng hoµng.
(?) PhÐp tu tõ g× ®­îc sö dông ë ngay c©u th¬ ®Çu?
- §iÖp tõ “vÉn”
(?) §iÖp tõ “vÉn” cã t¸c dông g× trong c©u th¬?
- Kh¼ng ®Þnh phong th¸i ung dung, ®µng hoµng cña mét bËc anh hïng kh«ng thay ®æi trong bÊt k× hoµn c¶nh nµo.
(?) C©u th¬ thø 2 nhÞp th¬ vµ giäng th¬ cã g× kh¸c so víi c©u 1?
- NhÞp th¬ thay ®æi tõ 4/3 ->3/4 víi giäng th¬ pha chót ®ïa vui, dÝ dám.
(?) Tõ ®ã hiÓu nh­ thÕ nµo vÒ quan niÖm sèng cña PBC?
GV: PBC quan niÖm r»ng con ®­êng cøu n­íc lµ mét chÆng ®­êng dµi ®Çy ch«ng gai. §Ó vÒ ®Õn ®Ých cÇn ph¶i cã quyÕt t©m cao nh­ng do nh÷ng khã kh¨n kh¸ch quan th× nhµ tï lµ n¬i dõng ch©n t¹m nghØ ®Ó råi l¹i tiÕp tôc ®i tiÕp (quan niÖm nµy kh«ng chØ cña riªng PBC mµ cña c¶ c¸c nhµ C¸ch m¹ng nãi chung).
?Qua hai c©u th¬ ,em c¶m nhËn ®­îc néi dung c¬ b¶n g× ?
- GV l­u ý HS
§Æt 2 c©u th¬ vµo hoµn c¶nh t¸c gi¶ lóc bÊy giê (®· l·nh b¶n ¸n tö h×nh) míi thÊy hÕt ®­îc t­ thÕ tinh thÇn, ý chÝ cña t¸c gi¶.
-- HS ®äc tiÕp c©u 3,4
(?) NhËn xÐt giäng ®iÖu cã g× thay ®æi so víi hai c©u ®Ò?
- Giäng th¬ trÇm h¼n xuèng ®Ó béc b¹ch t©m sù cña m×nh.
(?) §ã lµ t©m sù g×?
-- Lµ c¸ch gäi mØa mai vÒ hµnh ®éng khñng bè ng­êi yªu n­íc cña thùc d©n Ph¸p (chóng gäi ng­êi yªu n­íc lµ ng­êi cã téi).
* ChØ ra phÐp ®èi vµ ph©n tÝch t¸c dông
(?) Em hiÓu nh­ thÕ nµo vÒ l¬× t©m sù ®ã?
- T©m tr¹ng ®au ®ín, g¾n nçi ®au cña b¶n th©n víi nçi ®au cña d©n téc. V× mÊt n­íc nªn ng­êi anh hïng trë thµnh ng­êi cã téi. §ã lµ nçi ®au cña mét ng­êi anh hïng cøu n­íc.
?Th«ng qua hai c©u th¬ t¸c gi¶ gióp em c¶m nhËn g× vÒ t×nh c¶m ,c¶m xóc cña nhµ th¬ 
- HS ®äc 2 c©u 5, 6
Gi¶i thÝch c¸c tõ: bña tay, kinh tÕ (theo chó gi¶i)
(?) Ph¸t hiÖn giäng ®iÖu vµ thñ ph¸p nghÖ thuËt ë hai c©u luËn
- Giäng th¬ trë l¹i hao høng, s¶ng kho¸i.
- Lèi nãi khoa tr­¬ng vµ phÐp ®èi
Bña tay/ «m chÆt/ bå/ kinh tÕ
Më miÖng/ c­êi tan/ cuéc/ o¸n thï.
(?) Lèi nãi khoa tr­¬ng vµ phÐp ®èi cã t¸c dông g× trong viÖc biÓu hiÖn h×nh ¶nh ng­êi anh hïng hµo kiÖt nµy?
*- Gîi t¶ khÝ ph¸ch hiªn ngang, hoµi b·o lín lao, k× vÜ cña ng­êi anh hïng.
- HS ®äc hai c©u kÕt.
?Em cã nhËn xÕt g× vÒ c¸ch diÔn ®¹t cña t¸c gi¶ ë hai c©u th¬ ? (Dïng c¸ch nhñ thÇm ,tù an ñi ®éng viªn m×nh )
? Nhµ th¬ ®· tù an ñi ®éng viªn m×nh ®iÒu g× ?
-cßn th©n ,cßn sù nghiÖp 
(?) C¸c tõ “th©n Êy”vµ “sù nghiÖp” ®­îc hiÓu nh­ thÕ nµo?
- “Th©n Êy” chØ PBC
- “Sù nghiÖp”chØ sù nghiÖp mµ PBC theo ®uæi.
(?) C©u thø 7 sö dông nghÖ thuËt g×?
- §iÖp tõ “cßn”
(?) §iÖp tõ “cßn” lµm th¬ cho lêi th¬ nh­ thÕ nµo?
- > lêi th¬ ®anh thÐp, hïng hån.
(?)Em c¶m nhËn ®­îc g× tõ hai c©u th¬ Êy?
GV: Nhµ th¬ kh¼ng ®Þnh ý chÝ hiªn ngang, bÊt khuÊt, coi th­êng tï ngôc vµ c¸i chÕt – cßn sèng lµ cßn chiÕn ®Êu, cßn tin t­ëng vµo sù nghiÖp chÝnh nghÜa cña m×nh v× thÕ mµ kh«ng sî bÊt k× thö th¸ch nµo.
 Ho¹t ®éng 5
(?) §äc bµi th¬ em thÊy bµi th¬ cã gi¸ trÞ g× vÒ nghÖ thuËt?
 -ThÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có §­êng luËt 
-Giäng ®iÖu th¬ hµo hïng r¾n rái m¹nh mÏ cã søc l«i cuèn m¹nh mÏ ng­êi ®äc.
-Lèi nãi khoa tr­¬ng ,®èi ,®iÖp ng÷
?Bµi th¬ ®Ó l¹i cho em c¶m xóc g× s©u s¾c nhÊt 
 Bµi th¬ ®· lµm hiÖn lªn cèt c¸ch cña mét ng­êi anh hïng víi phong th¸i ung dung, ®µng hoµng, khÝ ph¸ch hiªn ngang, bÊt khuÊt ,cã niÒm tin m·nh liÖt vµo sù nghiÖp cøu n­íc trong chèn lao tï cña nhµ yªu n­íc PBC.
-> §©y chÝnh lµ nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp cña nh÷ng ng­êi tï yªu n­íc nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kØ XX.
. Ghi nhí (1 phót):Gäi hs ®äc ghi nhí sgk 
 Ho¹t ®éng 6 
4, Cñng cè (4’)
1- H·y t×m thªm nh÷ng bµi th¬ thÓ hiÖn phÈm chÊt tèt ®Ñp cña ng­êi tï yªu n­íc.
2- ChØ ra ®Æc ®iÓm cña thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có §­êng luËt.thÓ hiÖn trong bµi th¬ ?
 VD : C©u 3,4; c©u 5,6 b¾t buéc ph¶i ®èi ý, ®èi lêi.
 §·/ kh¸ch kh«ng nhµ/ trong/ bèn biÓn
 L¹i/ ng­êi cã téi/ gi÷a/ n¨m ch©u
 Bña/ tay/ «m chÆt/ bå/ kinh tÕ
 Më miÖng/ c­êi tan / cuéc/ o¸n thï.
T¹o nªn sù ®¨ng ®èi, hµi hoµ lµm cho tÇm vãc nh©n vËt trë nªn lín lao, k× vÜ.
-Cho hs tr¶ lêi miÖng .GV nªu ®¸p ¸n ®óng :D 
5 H­íng dÉn vÒ nhµ : (1’) 
-Häc n¾m ch¾c gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt 
 Lµm bµi tËp :Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ Hai c©u thùc vµ hai c©u luËn cña ba× th¬ 
 VÒ nhµ HS t×m thªm vÝ dô ph©n tÝch phÐp ®èi vµ t¸c dông cña nã.
 -T×m hiÓu tr­íc bµi th¬ :”§Ëp ®¸ ë C«n L«n “
* Rót kinh nghiÖm :
I Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm (5 phót)
 1 T¸c gi¶,- Lµ nhµ yªu n­íc, nhµ c¸ch m¹ng lín nhÊt n­íc ta trong vßng 25 n¨m ®Çu thÕ kû XX.
2 T¸c phÈm
- Bµi th¬ “vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c”s¸ng t¸c vµo n¨m 1914 .TrÝch “ngôc trung th­” khi PBC bÞ bän qu©n phiÖt tØnh Qu¶ng §«ng (TQ) b¾t giam-PBC lµm bµi th¬ nµy ®Ó tù an ñi m×nh vµ bµy tá c¶m xóc trong nh÷ng ngµy ®Çu míi vµo ngôc. 
II,§äc vµ t×m hiÓu chó thÝch cÊu tróc v¨n b¶n (5’) 
III, T×m hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n (20’)
1 Hai c©u ®Ò (5’)
*Víi giäng ®iÖu cøng cái pha chót ®ïa vui,nhµ th¬ ®· diÔn t¶ mét phong c¸ch ung dung, b×nh th¶n, ®µng hoµng tr­íc tï ngôc vµ quan niÖm sèng cña ng­êi tï C¸ch m¹ng.
2, Hai c©u thùc (5’)
Giäng th¬ trÇm l¾ng + phÐp ®èi sö dông rÊt chØnh gãp phÇn béc lé t×nh c¶m vµ t©m sù cña t¸c gi¶ ®ång thêi næi bËt lªn khÝ ph¸ch hiªn ngang trong hoµn c¶nh tï ®µy. 
3) Hai c©u luËn (5’)
4) Hai c©u kÕt (5’)
*Hai c©u kÕt ®· thÓ hiÖn niÒm tin ,tinh thÇn l¹c quan ®­êng hoµng c­\ngs cái biÕt lµm chñ b¶n th©n ,coi th­êng gian lao nguy hiÓm cña ng­êi tï c¸ch m¹ng 
IV ,Tæng kÕt (5’)
 1.NghÖ thuËt
ThÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có §­êng luËt 
-Giäng ®iÖu th¬ hµo hïng r¾n rái m¹nh mÏ cã søc l«i cuèn m¹nh mÏ ng­êi ®äc.
-Lèi nãi khoa tr­¬ng ,®èi ,®iÖp ng÷
2. Néi dung: 
 Bµi th¬ ®· lµm hiÖn lªn cèt c¸ch cña mét ng­êi anh hïng víi phong th¸i ung dung, ®µng hoµng, khÝ ph¸ch hiªn ngang, bÊt khuÊt ,cã niÒm tin m·nh liÖt vµo sù nghiÖp cøu n­íc trong chèn lao tï cña nhµ yªu n­íc PBC.
V. LuyÖn tËp 
Bµi tËp :NhËn ®inh nµo nãi ®óng nhÊt th¸i ®é cña Phan Béi Ch©u vÒ sù nghiÖp cña b¶n th©n m×nh trong hai c©u th¬ :
 “Bña tay «m chÆt bå kinh tÕ 
 Më mÖng c­êi tan cuéc o¸n thï “
A: ThÓ hiÖn quyÕt t©m kh«i phôc l¹i ®Êt n­íc trong mäi hoµn c¶nh ,dï hoµn c¶nh Êy cã bi ®¸t ®Õn ®©u 
B: ThÓ hiÖn ý chÝ quyÕt t©m kh«i phôc l¹i nÒn kinh tÕ cña ®Êt n­íc ,xo¸ bá thï hËn 
C: Kh«ng thay ®æi ý chÝ ,l¹c quan tin t­ëng vµ mét lßng thay ®æi sù nghiÖp cøu n­íc ,cøu®êi 
D: C¶ A,B,c,®Òu ®óng 
 Bµi 15 - TiÕt 58	
 §Ëp ®¸ ë C«n L«n
 (Phan Ch©u Trinh )
 Ngµy so¹n: 20/11/2008 . Ngµy d¹y: / /2008
I. Môc tiªu cÇn ®¹t:
 Qua bµi gi¶ng GV gióp HS c¶m nhËn ®­îc vÎ dÑp cña nh÷ng chÝ sÜ yªu n­íc ®Çu thÕ kØ XX. Nh÷ng ng­êi mang chÝ lín cøu n­íc, cøu d©n. Phong th¸i ung dung, khÝ ph¸ch hiªn ngang, ... 
-Bèn lo¹i dÊu c©u ®· häc lµ :dÊu chÊm ,dÊu chÊm hái ,dÊu chÊm than ,dÊu ph¶y 
GVh­íng dÉn häc sinh lËp b¶ng thèng kª c«ng dông cña c¸c lo¹i dÊu c©u 
Sè TT
DÊu c©u vµ h×nh thøc dÊu
C«ng dông
1
DÊu chÊm
Dïng ®Ó kÕt thóc cau trÇn thuËt ,mét ®o¹n v¨n ,c©u v¨n .
2
DÊu hái .
-Dïng ®Ó kÕt thóc c©u nghi vÊn .
3
DÊu chÊm than .
-Dïng ®Ó kÕt thóc c©u cÇu khiÕn ,c©u c¶m th¸n
4
DÊu phÈy .
-Dïng ®Ó ph©n c¸ch c¸c thµnh phÇn vµ c¸c bé phËn cñac©u 
GV Ngoµi t¸c dông cña riªng mçi lo¹i dÊu ,c¸c dÊu nµy cßn cã t¸c dông bµy tá th¸i ®é ,t×nh c¶m cña ng­êi viÕt 
 VÝ dô : Nã mµ còng lµm th¬ ­ (Ng¹c nhiªn tr­íc mét ®iÒu kh«ng thÓ ngê tíi ) 
?ë líp 7 , líp 8 chóng ta ®· häc nh÷ng dÊu c©u nµo ?
-DÊu chÊm löng , DÊu chÊm phÈy ,DÊu g¹ch ngang . DÊu g¹ch nèi ., DÊu ngoÆc ®¬n .
DÊu hai chÊm .DÊu ngoÆc kÐp .
?H·y nªu c«ng dông cña mçi lo¹i dÊu nµy ?
Sè TT
DÊu c©u
C«ng dông
1
DÊu chÊm löng 
BiÓu thÞ bé phËn ch­a liÖt kª hÕt ,biÓu thÞ lêi nãi ng¹p ngõng ,ng¨t qu·ng lµm gi·n nhÞp ®iÖu c©u v¨n ,hµi h­íc dÝ dám .
DÊu chÊm phÈy .
2
DÊu chÊm phÈy .
-§¸nh dÊu ranh giíi cña mét c©u ghÐp phøc t¹p 
-§¸nh dÊu ranh giíi gi÷a c¸c bé phËn trong mét phÐp liÖt kª 
3
DÊu g¹ch ngang 
-§¸nh dÊu bé phËn gi¶i thÝch ,chó thÝch trong c©u ,®¸nh dÊu lêi nãi trùc tiÕp cña nh©n vËt ,biÓu thÞ sù liÖt kª ,nèi c¸c tõ trong 1 liªn danh 
4
DÊu g¹ch nèi .
Nèi c¸c tiÕng trongmét tõ phiªn ©m 
5
.DÊu ngoÆc ®¬n 
-§¸nh dÊu phÇn cã chøc n¨ng chó thÝch
6
.
.
DÊu hai chÊm .
...
DÊu ngoÆc kÐp .
--§¸nh dÊu tõ ng÷ ,c©u ,®o¹n d·n trùc tiÕp .
§¸nh dÊu tõ ng÷ ®­îc hiÓu theo nghÜa ®Æc biÖt hoÆc cã hµm ý mØa mai .®¸nh dÊu tªn t¸c phÈm
..
-§¸nh dÊu tõ, ng÷ ,c©u ,®o¹n trùc tiÕp 
-§¸nh dÊu tõ ng÷ c©u ®­îc hiÓu theo nghÜa ®Æc biÖt hoÆc cã hµm ý mØa mai .§¸nh dÊu tªn t¸c phÈm ,tê b¸o ,t¹p chÝ ,tËp san ..dÉn trong c©u v¨n 
 GV dÊu g¹ch nèi kh«ng ph¶i lµ mét dÊu c©u,nã chØ lµ mét quy ®Þnh vÒ chÝnh t¶ . vÒ h×nh thøc :ng¾n h¬n dÊu g¹ch ngang . V× vËy cÇn chó ý ph©n biÖt ®Ó sö dông cho chÝnh x¸c .C¸c dÊu c©u trªn võa cã t¸c dông ph©n biÖt c¸c phÇn néi dung kh¸c nhau trong c©u v¨n ,võa lµ nh÷ng dÊu hiÖu vÒ chÝnh t¶ rÊt chÆt chÏ ,V× vËy ph¶i nhÊt thiÕt dïng ®óng lóc ®óng chç 
Ho¹t ®éng 3
GV: Sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p ®Ó häc sinh tr×nh bµy lÊy vÝ dô thùc tÕ , vÝ dô tõ c¸c v¨n b¶n , t¸c dông .
? Viªt mét ®o¹n v¨n cã sö dông mét sè lo¹i dÊu c©u ®· häc ? 
VD T¸c phÈm “L·o H¹c “lµm em v« cïng xóc ®éng trong x· héi cò ,biÕt bao ng­êi n«ng d©n ®· sèng nghÌo khæ 
?Theo em trong tr­êng hîp nµy ,ng­êi viÕt ®· m¾c lçi g× khi sö dông dÊu c©u ?
-ThiÕu dÊu ng¾t c©u sau tõ xóc ®éng 
?V× sao em biÕt 
-V× ®Õn ®ã c©u v¨n ®· diÔn ®¹t ®­îc mét ý trän ven .phÇn ®»ng sau ®· chuyÓn sang mét ý kh¸c :ý 1 :Ên t­îng vÒ t¸c phÈm “L·o H¹c “
 ý 2 :cuéc sèng cña ng­êi n«ng d©n trong x· héi cò 
GV V× phÇn v¨n b¶n nµy cã 2 lêi v¨n ,diÔn ®¹t 2 ý trrän vÑn c¶ vÒ néi dung lÉn h×nh th­c nªn ph¶I dïng dÊu ng¾t c©u 
?Em h·y söa l¹i cho hîp lÝ ?
Yªu cÇu häc sinh tr×nh bµy nhËn xÐt , gi¸o viªn bæ sung 
?Qua vÝ dô nµy ta thÊy khi sö dông dÊu c©u,ng­êi viÕt ®· m¾c lçi sai g× ? 
? §äc vÝ dô 1 s¸ch gi¸o khoa trang 151 , em thÊy vÝ dô nµy ng¾t c©u nh­ thÕ ®· ®óng ch­a ? h·y söa l¹i ? 
? ë vÝ dô 2 , ng­êi viÕt dïng dÊu chÊm sau tõ “ nµy “ ®óng hay sai ? v× sao ? 
- Sai ,v× c¨n cø vµo néi dung vµ h×nh thøc cña c©u :Ch­a th«ng b¸o cho ta mét néi dung trän vÑn :Thêi cßn trÎ cña ai ,ai lµ ng­êi häc ët tr­êng ,c©u míi chØ cã thµnh phÇn tr¹ng ng÷ .?Theo em nªn söa c©u nh­ thÕ nµo cho hîp lÝ ?
 -nªn thay thÕ b»ng dÊu “,” 
?Qua vÝ dô ta thÊy khi viÕt v¨n chóng ta sÏ cã thÓ m¾c lçi nµo khi sö dông dÊu c©u ?
? §äc VD 3 , Ph©n tÝch cÊu tróc ng÷ ph¸p cña c©u ?
? NhËn xÐt g× vÒ chøc vô ng÷ ph¸p cña c¸c tõ ë bé phËn chñ ng÷ ?
-§ång chøc vô ng÷ ph¸p 
 ?§Ó ph©n biÖt ranh giíi gi÷a c¸c thµnh phÇn ®ång chøc ng­êi ta ph¶i dïng dÊu g× 
 - Dïng dÊu ph¶y 
?Nh­ vËy trong vÝ dô ng­êi viÕt ®· thiÕu dÊu g× ? dÊu ph¶y
?Em h·y söa l¹i cho ®óng ?
?Qua vÝ dô ta thÊy khi viÕt v¨n chóng ta sÏ cã thÓ m¾c lçi nµo kh¸c khi sö dông dÊu c©u ?
-* XÐt VD 4 , ta thÊy lÉn lén c«ng dông cña c¸c dÊu c©u . 
?Cho biÕt vÝ dô cã mÊy c©u ? (3 c©u )
?Nªu néi dung cña tõng c©u ?NhËn xÐt c¸ch sö dông dÊu c©u cuèi c¸c c©u ?
-C©u 1 :Dïng sai dÊu (?)
-C©u 2 :dïng sai dÊu (.)
-C©u 3 dïng sai dÊkÕt thóc c©u 
?C¨n cø vµo ®©u em cho lµ ng­êi viÕt dïng sai dÊu ?(Môc®ich nãi )
?Theo em nªn söa nh­ thÕ nµo cho ®óng ? 
-Cuèi c©u 1 :Dïng dÊu (?) Cuèi c©u 2 :Dïng dÊu (?)
-Cuèi c©u 3 (!)
?Theo em v× sao ng­êi viÕt dïng sai dÊu ë nh÷ng tr­êng hîp nµy ?
-NhÇm lÉn c«ng dông gi÷a c¸c dÊu c©u
?Nh­ vËy khi sö dông dÊu c©u ng­êi ta còng cã thÓ m¾c lçi sai nµo ?
? Gäi häc sinh ®äc phÇn ghi nhí SGK . 
Ghi nhí SGK trang 151 .
Ho¹t ®éng 4
: GV ®­a bµi tËp ®· chÐp trªn b¶ng phô 
? Gäi Hs ®äc vµ nªu yªu cÇu bµi tËp 1 ? 
§iÒn dÊu c©u thÝch hîp vµo chç cã dÊu ngoÆc ®¬n.
Gi¸o viªn gîi ý ®Ó häc sinh lµm bµi tËp 
-?Muèn ®iÒn ®óng dÊu c©u trong c¸c dÊu c©u trong ®o¹n v¨n trªn em lµm thÕ nµo
 -Ph©n tÝch cÊu tróc c©u, x¸c ®Þnh môc ®Ých nãi cña mçi c©u 
 -HiÓu râ mèi quan hÖ cña c©u víi c¸c c©u ,c¸c thµnh phÇn c©u víi nhau ,
 -NhËn biÕt râ ®©u lµ lêi kÓ cña t¸c gi¶ ,®©u lµ lêi cña nh©n vËt 
 Cho hs th¶o luËn nhãm cö ®¹i diÖn nhãm lªn b¶n ®iÒn nhanh ®¸p ¸n cña nhãm 
GVnhËn xÐt ®­a ®¸p ¸n ®óng 
: GV Cho hs ®äc bµi tËp 2 sgk ,nªu yªu cÇu cña bµi tËp 
 Ph¸t hiÖn lçi vÒ dÊu c©u sau ®ã söa l¹i cho thÝch hîp . 
-Cho hs nhËn xÐt nhanh lçi sai ,nªu c¸ch söa 
?Cho biÕt nguyªn nh©n cña lçi sai trong c¸c tr­êng hîp trªn ?
GV nhËn xÐt söa 
?§Ó lµm bµi tËp em cÇn chuÈn bÞ nh÷ng g× ?
-Néi dung ®Ò tµi.Sè l­îng c©u cÇn diÔn ®¹t . KiÕu c©u sÏ viÕt C¸c dÊu c©u cÇn sö dông.Mèi quan hÖ gi÷a c¸c c©u .
 -Cho hs lµm bµi ra giÊy nh¸p 
 Gäi mét sè hs ®äc bµi tËp .Hs kh¸c nhËn xÐt ,Söa ch÷a lçi sai (NÕu cã )
 Ho¹t ®éng 5
4,Cñng cè (3’)
 ?Qua «n tËp em thÊy trong tiÕng ViÖt Ng­êi ta dïng dÊu c©u ®Ó lµm g× ?
 -Lµm ph­¬ng tiÖn ng÷ ph¸p ®Ó t¹o c©u 
?Khi dïng dÊu c©u lµm ph­¬ng tiÖn ng÷ ph¸p ,dÊu c©u cã t¸c dông g× ?
--Gióp ta ph©n biÖt ®­îc cÊu t¹o ng÷ ph¸p cña c©u trong v¨n b¶n 
 +ChØ ra ranh giíi gi÷a c©u víi c©u ,gi÷a c¸c thµnh phÇn trong c©u ®¬n,c¸c vÕ trong c©u ghÐp ,gi÷a c¸c yÕu tè trong côm tõ 
GV DÊu c©u cßn lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó ng­êi viÕt biÓu thÞ c¸c s¾c th¸I ý nghÜa vÒ t­ t­ëng ,t×nh c¶m, th¸i ®é 
?Khi dïng dÊu c©u chóng ta sÏ cã thuËn lîi g× ?
-Gióp ng­êi ®äc hiÓu râ rµng chÝnh x¸c néi dung ,ý nghÜa ,dông ý biÓu ®¹t cña ng­êi viÕt 
?NÕu dïng sai dÊu c©u sÏ dÉn ®Õn hËu qu¶ g× ?
-G©y sù hiÓu lÇm hoÆc sai l¹c néi dung ý nghÜa cÇn diÔn ®¹t 
GV Do ®ã dÊu c©u lµ ph­¬ng tiÖn hÕt søc quan träng .Khi t¹o lËp v¨n b¶n døt kho¸t ph¶I sö dông dÊu c©u .Song khi sö dông ta ph¶i n¾m ch¾c c«ng dông cña mçi lo¹i ®Ó sö dông cho ®óng th× v¨n b¶n míi ®¹t hiÖu qu¶ cao 
 5 . H­íng dÉn vÒ nhµ : (1’)
- Häc thuéc phÇn ghi nhí. 
- Lµm hoµn chØnh bµi tËp 1,2 . 
- ¤n tËp chuÈn bÞ bµi kiÓm tra tiÕng viÖt 1 tiÕt . 
* Rót kinh ngiÖm 
II. C¸c lçi th­êng gÆp vÒ dÊu c©u (10’)
->1. ThiÕu dÊu ng¾t c©u khi c©u ®· kÕt thóc .
->2. Dïng dÊu ng¾t c©u khi c©u ch­a kÕt thóc .
->3. ThiÕu dÊu thÝch hîp ®Ó t¸ch c¸c bé phËn cña c©u khi cÇn thiÕt
->4 .LÉn lén c«ng dông c¸c dÊu c©u 
*Ghi nhí SGK
III LuyÖn tËp : (15’)
Bµi tËp 1
Bµi tËp 2
3 Bµi tËp 3 :H·y viÕt mét ®o¹n v¨n cã sö dông dÊu c©u ®· häc vµ nªu râ c«ng dông cña dÊu c©u mµ em ®· sö dông .
TiÕt 60 
 KiÓm tra TiÕng ViÖt
 Ngµy so¹n:20/11/2008 Ngµy d¹y: 
I / Môc tiªu cÇn ®¹t :
- KiÓm tra nh÷ng kiÕn thøc TiÕng ViÖt ®· ®­îc häc tõ c¸c líp 6,7,8 (chñ yÕu lµ häc kú I líp 8)®Ó ®¸nh gi¸ n¨ng lùc nhËn thøc ,vËn dông c¸c lo¹i dÊu c©u khi tiÕp nhËn v¨n b¶n vµ khit¹o lËp v¨n b¶n 
- Cã ý thøc tÝch hîp víi c¸c kiÕn thøc vÒ v¨n vµ tËp lµm v¨n ®· häc.
-. RÌn luyÖn c¸c kÜ n¨ng thùc hµnh TiÕng ViÖt.
-Gi¸o dôc ý thøc chän läc sö dông ®óng dÊu c©u khi viÕt v¨n b¶n 
II ChuÈn bÞ :
 ThÇy :Ra ®Ò bµi –chÐp ra b¶ng phô .HoÆc in s½n trªn giÊy kiÓm tra 
 Trß :.¤n tËp theo h­íng dÉn cña gi¸o viªn 
III TiÕn tr×nh lªn líp 
Ho¹t ®éng 1
1, æn ®Þnh tæ chøc(1’)
 2, KiÓm tra : (43’)
 Ho¹t ®éng 2
GV: giao ®Ò cho häc sinh
* §Ò bµi :
 I . PhÇn tr¾c nghiÖm :(3®iÓm )
 H·y khoanh trßn vµo ch÷ c¸i in hoa ®Çu mçi c©u tr¶ lêi ®óng cho mçi c©u hái sau :
 C©u 1 :Tõ nµo cã nghÜa bao hµm ph¹m vi nghÜa cña c¸c tõ sau 
 A Con ng­êi B: M«n häc
 C: nghÒ nghiÖp §: tÝnh c¸ch
C©u 2: nh÷ng tõ” Trau dåi, bu«n b¸n, s¶n xuÊt” ®­îc xÕp vµo tr­êng tõ vùng nµo?
 A: Ho¹t ®éng kinh tÕ B: Ho¹t ®éng chÝnh trÞ
 C: ho¹t ®éng v¨n ho¸ D: Ho¹t ®éng x· héi
C©u3: trong c¸c tõ sau tõ nµo lµ tõ t­îng thanh? 
 A: vui vÎ B: Hu hu C: Çng Ëng D: mãm mÐm
C©u 4: trong c¸c tõ sau tõ nµo lµ tõ t­îng h×nh ?
 A: Xãt xa B: ¸I ng¹i C: Mãm mÐm D: Vui vÎ
C©u 5 : nh÷ng t×nh th¸i tõ sau thuéc nhãm t×nh th¸i tõ nµo?
 Chø ,µ, ­, ch¨ng
 A: T×nh th¸i tõ cÇu khiÕn B: T×nh th¸i thøa tõ nghi vÊn
 C: T×nh th¸I tõ c¶m th¸n D: T×nh th¸I tõ biÓu thÞ s¾c th¸I t×nh c¶m
C©u 6: C©u” Em cÇn cè g¾ng h¬n n÷a trong häc tËp” cã sö dông phÐp tu tõ nãi gi¶m nãi tr¸nh kh«ng?
 A: cã B: Kh«ng
C©u 7: Trong nh÷ng c©u sau c©u nµo lµ c©u ghÐp?
A: Nh÷ng vÕt nh¨n x« l¹i víi nhau , Ðp cho n­íc m¾t x¶y ra
B: B©y giê th× t«I kh«ng xãt xa n¨m quyÓn s¸ch cña t«I qóa nh­ tr­íc n÷a.
C: C¸i ®Çu l·o ngoÑo vÒ mét bªn vµ c¸i miÖng mãm mÐm cña l·o mÕu nh­ con nÝt.
C©u 8: DÊu hai chÊm vµ dÊu ngoÆc kÐp trong vÝ dô sau dïng ®Ó lµm g×?
 H«m sau , b¸c sÜ b¶o Xiu : “ C« Êy khái nguy hiÓm råi, chÞ ®· th¾ng. Giê chØ cßn viÖc båi d­ìng vµ ch¨m nom, thÕ th«i” 
A: Cïng ®¸nh dÊu lêi dÉn trùc tiÕp 
B: ®¸nh dÊu sù bæ sung vµ lêi dÉn trùc tiÕp
C: §¸nh dÊu sù thuyÕt minh vµ lêi dÉn trùc tiÕp 
D: §¸nh dÊu sù gi¶i thÝch vµ lêi dÉn trùc tiÕp.
 II. PhÇn tù luËn : (7®iÓm ).
 1. ViÕt mét ®o¹n v¨n kho¶ng 5-7 c©u thuyÕt minh vÒ loµi hoa em yªu trong ®ã cã sö dông 3-4 lo¹i dÊu c©u 
 2. Ph©n tÝch c«ng dông cña mét lo¹i dÊu c©u em sö dông trong ®o¹n v¨n .
 B. Yªu cÇu vµ biÓu ®iÓm .
I. PhÇn tr¾c nghiÖm (4®)
 §¸p ¸n:
 C©u 1-C, C©u 2- A, C©u 3- B, C©u 4- C, C©u 5- B, C©u 6- A, C©u 7- C, C©u 8- D
 => mçi c©u ®óng cho 1®iÓm .
II. Tù luËn 
ViÕt ®o¹n v¨n ®ñ sè c©u ,®óng néi dung vµ sö dông ®ñ 3-4 lo¹i dÊu c©u ,kÕt cÊu chÆt chÏ râ rµng ,l«gÝch .(5®iÓm ).
Ph©n tÝch ®óng c«ng dông cña mét lo¹i dÊu c©u ®­îc sö dông trong ®o¹n v¨n(1®iÓm ) .
Ho¹t ®éng 3
3.Häc sinh tiÕn hµnh lµm bµi .(43’)
 4, Cñng cè :
- NhËn xÐt chung giê lµm bµi 
 5, H­íng dÉn vÒ nhµ (1’)
¤n l¹i toµn bé kiÕn thøc ®· häc vÒ TiÕng ViÖt n¾m ch¾c c¸c d¹ng bµi tËp .
+«n l¹i ®Æc ®iÓm cña v¨n thuyÕt minh .
+C¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh .
+§Æc diÓm cña th¬ thÊt ng«n b¸t có .
+ §äc lÞ c¸c truyÖn L·o H¹c , T«i ®i häc , ChiÕc l¸ cuèi cïng . 
 -ChuÈn bÞ tr­íc bµi : ThuyÕt minh vÒ mét thÓ lo¹i v¨n häc :
 IV Rót kinh nghiÖm