Giáo án Ngữ văn 8 - Từ tiết 1 đến tiết 8

Ngµy so¹n 20/8/2010 
Ngµy gi¶ng :8c....... 9/2010 
Tiết 1
TÔI ĐI HỌC
(Thanh Tịnh)
I.MỤC TI£U CẦN ĐẠT: 
 Giúp HS: 
1.KiÕn thøc
- Cèt truyÖn ,nh©n vËt ,sù kiÖn trong ®o¹n trÝch t«i ®i häc 
- NghÖ thuËt miªu t¶ t©m lÝ trÎ nhá ë tuæi ®Õn tr­êng trong mét v¨n b¶n tù sù qua ngßi bót cña thanh TÞnh
2.Tư tưởng .
 Ý thức được việc học tập của m×nh qua bản
3.Kĩ năng : 
-Rèn kĩ năng đọc - hiÓu ®o¹n trÝch tù sù cã yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m.
-Tr×nh bµy nh÷ng suy nghÜ ,t×nh c¶m vÒ mét sù viÖc trong cuéc sèng cña b¶n th©n.
II.CHUẨN BỊ 
	1. GV: Giáo án, SGK, SGV, tài liệu.
	2. HS: SGK, chuẩn bị bài trước.
III.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. æn ®Þnh tæ chøc: 8C
2.Kiểm tra bài cũ
 GV kiểm tra sự chuẩn bị của HS.
3.Bài mới: 
 Giới thiệu bài GV dành cho HS 1’ nhớ lại kỉ niệm đầu tiên đi học của các em.
 à GV gọi 1 hoặc 2 HS nói lại cảm giác đó.
 GV: Trong cuộc đời của mỗi con người kỉ niệm tuổi học trò thường khắc giữ lâu bền trong trí nhớ, đặc biệt là về buổi đến trường đầu tiên. Và hôm nay các em sẽ gặp lại những kỉ niệm mơn man, bâng khuâng một thời ấy qua văn bản Tôi đi học của Thanh Tịnh.
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
Ho¹t ®éng I
Hướng dẫn HS tìm hiểu chú thích, đọc văn bản.
 (?) Dựa vào chú thích em hãy giới thiệu đôi nét về tác giả Thanh Tịnh?
(?) Nêu vị trí của tác phẩm?
Ho¹t ®éng II
Hướng dân đọc: Nhẹ nhàng, êm dịu, có cảm xúc.
 à GV đọc 1 đoạn mẫu, sau đó gọi HS đọc tiếp, hướng dẫn HS cách đọc.
(?) Xét về mặt thể loại, có thể xếp bài này vào
kiểu loại văn bản biểu cảm hay vb’ nhật dụng, vì sao?
à GV cho HS đọc lại từ khó. Chú ý các từ ông đốc, Lớp ba, lớp năm.
 Tìm hiểu chi tiết văn bản.
 (?) Mạch truyện được kể theo dòng hồi tưởng của nhân vật “tôi” theo trình tự thời gian. Vậy ta có thể chia vb’ này thành bao nhiêu đoạn?
 HS: Ta có thể chia thành 5 đoạn:
 - Đoạn 1: “Từ đầu  tưng bừng rộn rã”
 - 2: “Buổi mai  trên ngọn núi”
 - 3: “Trước sân trường  trong lớp”
 - 4: “Ông đốc  chút nào hết”
 - 5: Phần còn lại.
 Ho¹t ®éng III
Tìm hiểu đoạn 1
 (?) Những kỉ niệm của buổi tựu trường đầu tiên trong đời được n.v Tôi nhớ lại vào thời điểm nào?
 HS: Thời điểm cuối thu - đầu tháng 9. Thời điểm khai trường.
 (?) Thời điểm này cảnh thiên nhiên, cảnh sinh hoạt ntn?
 HS: - Cảnh thiên nhiên: lá rụng nhiều, mây bàng bạc.
 - Cảnh sinh hoạt: mấy em bé đến trường.
 (?) Tại sao ngay thời điểm này tg’ lại nhớ đến kỉ niệm cũ?
 HS: Do có sự liên tưởng tương đồng tự nhiên giữa hiện tại và quá khứ.
 (?) Tìm những từ láy miêu tả tâm trạng, cảm xúc của n.v Tôi khi nhớ lại kỉ niệm cũ?
 HS: Nao nức, mơn man, tưng bừng, rộn rã.
 (?) Tóm lại cảm giác của n.v Tôi khi nhớ về kỉ niệm là 1 cảm giác ntn?
 HS: “Đó là những cảm giác trong sáng nảy nở trong lòng”
 Bước 2: Tìm hiểu đoạn 2.
(?) Tìm ý chính cho đoạn này?
 HS: Cảm giác của n.v Tôi khi cùng mẹ tới trường.
 (?) Em hãy tìm những hình ảnh, chi tiết chứng tỏ tâm trạng hồi hộp, cảm giác bở ngỡ của n.v Tôi khi cùng mẹ đi trên đường tới trường?
 (GV bổ sung): Đó cũng là tâm trạng và cảm giác rất tự nhiên của 1 đứa bé lần đầu được đến trường. Những động từ thèm, bặm, ghì, xệch, chúi khiến người đọc hình dung dễ dàng tư thế và cử chỉ ngộ nghĩnh ngây thơ, đáng yêu của chú bé.
I:Tác giả ,tác phẩm .
 1.Tác giả:
 Thanh Tịnh (1911 – 1988). Quê ở Huế. Ông là tác giả của nhiều tập truyện ngắn, tập thơ như Quê mẹ, Đi từ giữa mùa sen 
 Sáng tác của Thanh Tịnh đậm chất trữ tình, đằm thắm, êm dịu.
 2. Tác phẩm:
 Được in trong tập Quê mẹ (XB 1941)
II. Tìm hiểu văn bản “Tôi đi học ”:
1. Đọc 
2. Thể loại:
Tác phẩm có thể xếp vào kiểu vb’ biểu cảm vì toàn truyện là cảm xúc tâm trạng của tg’ trong buổi tựu trường đầu tiên.
3.Bố cục : 5 phần 
4. Từ khó: (SGK 8,9)
III. Phân tích văn bản .
1. Hoàn cảnh sáng tác:
 Vào cuối thu – “mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ .. lòng tôi lại tưng bừng rộn rã.”
2. Cảm giác của nhân vật Tôi trong buổi tựu trường đầu tiên:
a. Khi cùng mẹ đến trường:
 Đó là một cảm giác rất trẻ con: con đường quen tự nhiên thấy lạ, cảm thấy cảnh vật thay đổi, Tất cả những cảm giác đó xuất hiện do 1 sự kiện quan trọng: hôm nay tôi đi học.
4. Củng cố: 
Nhân xét về bố cục của truyên ngắn.Tóm tắt trình tự diễn biến tâm trạng nhân vật tôi. 
5. H­íng dÉn häc ë nhµ: 
 - §äc l¹i v¨n b¶n viÕt vÒ chñ ®Ò gia ®×nh vµ nhµ tr­êng ®· häc	
 - Ghi l¹i nh÷ng Ên t­îng, c¶m xóc cña b¶n th©n vÒ mét ngµy tùu tr­êng mµ em nhí nhÊt.
Ngµy so¹n 21/8/2010 
Ngµy gi¶ng : / /2010 
 Tiết 2
TÔI ĐI HỌC
(Thanh Tịnh)
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
 Giúp HS:
1.KiÕn thøc
- Cèt truyÖn ,nh©n vËt ,sù kiÖn trong ®o¹n trÝch t«i ®i häc 
- NghÖ thuËt miªu t¶ t©m lÝ trÎ nhá ë tuæi ®Õn tr­êng trong mét v¨n b¶n tù sù qua ngßi bót cña thanh TÞnh
2.Tư tưởng .
 Ý thức được việc học tập của m×nh qua bản
3.Kĩ năng : 
- Rèn kĩ năng đọc - hiÓu ®o¹n trÝch tù sù cã yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m.
-Tr×nh bµy nh÷ng suy nghÜ ,t×nh c¶m vÒ mét sù viÖc trong cuéc sèng cña b¶n th©n.
II. CHUẨN BỊ:
	1. GV: Giáo án, SGK, SGV, tài liệu.
	2. HS: SGK, chuẩn bị bài trước.
III. TI£N TR×NH L£N LíP:
1. æn ®Þnh tæ chøc : 8C 
2. Kiểm tra bài cũ:
	GV kiểm tra sự chuẩn bị của HS.
3.Bài mới: 
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
Bước 3: Tìm hiểu đoạn 3.
 à GV gọi HS đọc lại đoạn 3.
 (?) Tìm ý chính?
 (?) Em hãy tìm những hình ảnh chi tiết chứng tỏ tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của n.v khi đứng giữa sân trường? (GV gọi 2,3 HS tìm chi tiết.)
(GV giảng dạy): Từ tâm trạng háo hức, hăm hở trên đường tới trường chuyển tâm trạng lo sợ vẩn vơ, rồi bỡ ngỡ ngập ngừng, e sợ  và rồi không còn cảm giác rụt rè nữa -> là sự chuyển biến rất hợp qui luật tâm lí trẻ.
 (?) Tâm trạng của n.v Tôi khi bước vào chỗ ngồi lạ lùng ntn?
Tìm hiểu đoạn 4:
 à GV đọc lại đoạn 4.
 (?) Tìm chủ đề chính cho đoạn này?
 HS: Tâm trạng của n.v Tôi khi nghe ông đốc gọi tên.
 (?) Tìm chi tiết miêu tả tâm trạng và cảm giác của n.v Tôi và các bạn khi nghe ông đốc gọi tên ntn?
 HS: (tìm các chi tiết trong SGK)
 (?) Khi nghe gọi tên n.v Tôi rời tay mẹ với tâm trạng ntn?
 HS: “Người tôi lúc ấy nặng nề một cách lạ ...”
 Tìm hiểu đoạn 5
Tìm hiểu đặc sắc nghệ thuật:
 (?) Trình tự câu chuyện diễn ra ntn?
(?) Tìm hình ảnh so sánh nhà văn vận dụng trong truyện ngắn?
 HS: “Tôi quên thế nào được ... bầu trời quang đãng”
 “Ý nghĩ ấy ... trên ngọn núi”
 “Họ như con chim non ...”
 (?) Nhận xét những hình ảnh so sánh ấy?
 (?) Nhận xét về yếu tố kể, miêu tả và bộc lộ cảm xúc trong văn bản?
 (?) Theo em sự cuốn hút của tác phẩm tạo nên từ đâu?
Tổng kết.
 (?) Qua việc phân tích em hãy nêu ý chính của truyện và tài năng của Thanh Tịnh qua tác phẩm?
b. Khi đứng giữa sân trường:
 - “Ngôi trường vừa xinh xắn, vừa oai nghiêm  lòng tôi đâm ra lo sợ vẩn vơ”
 - “Cảm thấy mình chơ vơ  những cậu bé vụng về, lúng túng như tôi cả.”
 - “Các cậu cũng đang run run theo nhịp bước” 
c. Khi nghe ông đốc gọi tên vào lớp:
 Hồi hộp chờ nghe tên mình. Vì vậy khi nghe gọi tên “tôi cảm thấy như quả tim tôi ngừng đập” ...
d. Khi ngồi trong lớp đón nhận giờ học đầu tiên:
 Chú bé quen ngay với lớp học, với chỗ ngồi, với người bạn tí hon bên cạnh.
 -> Vừa ngỡ ngàng, vừa tự tin n.v Tôi nghiêm trang bước vào giờ học đầu tiên.
IV. Đặc sắc nghệ thuật và sức cuốn hút của tác phẩm:
1. Đặc sắc nghệ thuật:
 - Truyện ngắn được bố cục theo trình tự thời gian.
- Nghệ thuật so sánh giàu hình ảnh, giàu sức gợi cảm.
 - Kết hợp hài hòa giữa kể, miêu tả và bộc lộ cảm xúc.
 2. Sức cuốn hút của tác phẩm:
 - Từ bản thân tình huống truyện, buổi tựu trường đầu tiên trong đời đã chứa chan cảm xúc thiết tha.
 - Từ tình cảm trìu mến của những người lớn đối với các em nhỏ lần đầu tiên đến trường.
V.Tổng kết:
 (Ghi nhớ - SGK9)
4.Củng cố: 
nhắc lại nội dung của truyện .
5. H­íng dÉn häc ë nhµ: 
- §äc l¹i v¨n b¶n viÕt vÒ chñ ®Ò gia ®×nh vµ nhµ tr­êng ®· häc	
- Ghi l¹i nh÷ng Ên t­îng, c¶m xóc cña b¶n th©n vÒ mét ngµy tùu tr­êng mµ em nhí nhÊt.
- soạn bài cấp độ khái quát nghĩa của từ ngữ . 
Ngµy so¹n 22/8/2010 
Ngµy gi¶ng : / /2010 
Tiết 3
CẤP ĐỘ KHÁI QUÁT NGHĨA CỦA TỪ NGỮ
 I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
 Giúp HS: 
1.KiÕn thøc
 - cấp độ khái quát vÒ của nghĩa từ ngữ 
2. T­ t­ëng : 
-Thông qua bài học rèn luyện tư duy trong việc nhận thức mối quan hệ giữa cái chung và cái riêng.
3. KÜ n¨ng : 
 - Thùc hµnh so s¸nh, ph©n tÝch c¸c cÊp ®é kh¸i qu¸t vÒ nghÜa cña tõ ng÷. 
 II. ChuÈn BỊ:
GV: giáo án, SGK, SGV, tài liệu, bảng phụ
HS: SGK, xem bài trước.
III. LÊN LỚP:
1.æn ®Þnh tæ chøc: 8C
2. Kiểm tra bài cũ:
	(?) Nêu chủ đề của truyện ngắn Tôi đi học và nhận xét về đặc sắc nghệ thuật và sự cuốn hút của tác phẩm?
 	- GV gọi 2 HS làm bài tập 1, 2 (SGk 9)
3. Bài mới: 
GV nhắc lại mối quan hệ đồng nghĩa và trái nghĩa của từ ngữ đã học ở lớp 7 và giới thiệu chủ đề bài học mới về các cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ.
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
 Tìm hiểu khái niệm.
 (?) Trước khi tìm hiểu bài, em hãy giải thích từ “khái quát”.
 HS: Là chỉ tính chất chung thống nhất của 1 sự vật hiện tượng.
 -> GV ghi sơ đồ lên bảng.
 - HS theo dõi, ghi vào tập.
 (?) Nghĩa của từ “thú” rộng hay hẹp hơn nghĩa của các từ “voi, hươu”?
 HS: Rộng hơn nghĩa từ “voi, hươu”.
 (?) Nghĩa của từ “chim” rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của từ “tu hú, sáo”?
 HS: Hẹp hơn.
 (?) Tương tự nghĩa của từ “cá” rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của từ “cá rô, cá thu”?
 HS: Rộng hơn.
 (?) Câu hỏi thảo luận: Tại sao những từ ngữ đó được xem là nghĩa rộng?
 - HS thảo luận 3’, trả lời.
 - GV nhận xét, sửa chữa.
 HS: Vì phạm vi nghĩa của từ “thú” bao hàm nghĩa từ “voi, hươu”.
 Từ “chim” bao hàm “tu hú, sáo”
 Từ “cá” bao hàm “cá rô, cá thu”.
 -> Tiếp tục GV cho HS quan sát sơ đồ hỏitiếp.
 (?) Tương tự nghĩa của từ “động vật” rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa từ “thú, chim, cá”? Tại sao?
 HS: Nghĩa của từ “động vật” rộng hơn nghĩa của từ “thú, chim, cá”. Vì phạm vi của từ “động vật” bao hàm cả 3 từ kia.
 - > Từ đó GV kết luận:
(?) Vậy ntn được gọi là từ ngữ nghĩa rộng?
 -> Tiếp tục GV cho HS tìm hiểu vd
 (?) Nghĩa của từ “thú, chim, cá” rộng hơn nghĩa của từ “voi, cá rô, tu hú ...” nhưng đồng thời nó hẹp hơn nghĩa của từ nào?
 HS: Hẹp hơn nghĩa của từ “động vật”.
 (?) Vậy nhìn lên sơ đồ em hãy cho biết những từ nào được gọi là nghĩa hẹp?
 HS: - Từ “voi, hươu, tu hú, sáo, cá rô, cá thu” hẹp hơn từ “thú, chim, cá”.
 - Từ “thú, chim, cá” hẹp hơn từ “động vật”.
 (?) Vậy theo em ntn được gọi là từ ngữ nghĩa hẹp?
 -> GV cho các từ “cây, cỏ, hoa” và cho HS vẽ sơ đồ tìm thêm từ nghĩa rộng, hẹp.
 (?) Qua tìm hiểu em có nhận xét gì về từ ngữ nghĩa rộng, từ ngữ nghĩa hẹp?
 Hệ thống hóa kiến thức.
 (?) Thế nào là 1 từ ngữ nghĩa rộng, nghĩa hẹp?
 - HS trả lời.
 (?) Một từ ngữ có thể có nghĩa rộng vừa có nghĩa hẹp được không? tại sao?
 HS: Một từ ngữ có  ... b¶n håi kÝ.
 - VËn dông kiÕn thøc vÒ sù kÕt hîp c¸c ph­¬ng thøc biÓu ®¹t trong v¨n b¶n tù sù ®Ó ph©n tÝch t¸c phÈm truyÖn .
II. ChuÈn bÞ:
Thµy: SGK, SGV, Gi¸o ¸n 
Trß: Häc phÇn tãm t¾t, phÇn ph©n tÝch vÒ bµ c« , so¹n bµi.
III. TiÕn tr×nh bµi d¹y:
1.æn ®Þnh tæ chøc: 8C
2. KiÓm tra bµi cò: 
- Gi¸o viªn treo b¶ng phô:
1) Bµi tËp tr¾c nghiÖm: nh©n vËt bµ c« hiÖn lªn trong cuéc trß chuyÖn lµ mét ng­êi nh­ thÕ nµo :
A. Lµ 1 ng­êi ®µn bµ xÊu xa, x¶o quyÖt, th©m ®éc víi nh÷ng ''r¾p t©m tanh bÈn''
B. Lµ mét ng­êi ®¹i diÖn cho nh÷ng thµnh kiÕn phi nh©n ®¹o, cæ hñ cña x· héi lóc bÊy giê
C. Lµ mét ng­êi cã tÝnh c¸ch tiªu biÓu cho nh÷ng phô n÷ tõ x­a ®Õn nay.
D. gåm A vµ B.
2) KÓ tãm t¾t ®o¹n trÝch?
3.Bµi míi:
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung
Ho¹t ®éng 3 :
- Theo dâi phÇn ®Çu VB, em thÊy c¶nh ngé bÐ Hång cã g× ®Æc biÖt?
- Khi ng­êi c« xóc ph¹m mÑ, bÐ Hång ®· cã ph¶n øng ntn? V× sao chó l¹i cã nh÷ng ph¶n øng nh­ vËy?
- Khi bµ c« ng©n dµi hai tiÕng “ em bÐ ”, bÐ Hång cã ý nghÜ g×?
- H×nh ¶nh so s¸nh “ gi¸ nh÷ng cæ tôc n¸t vôn ” cã ý nghÜa g×?
- Nh÷ng ph¶n øng trªn gióp ta hiÓu g× vÒ bÐ Hång? (b¶o vÖ mÑ, xuÊt ph¸t tõ t×nh yªu m·nh liÖt ®èi víi mÑ)
- Khi gÆp l¹i mÑ ®ét ngét trªn ®­êng ®i häc vÒ, c¶m xóc sung s­íng cùc ®iÓm cña chó bÐ ®­îc thÓ hiÖn ntn?
- H×nh ¶nh so s¸nh “ vµ c¸i h«m ®ãgi÷a sa m¹c ” cã ý nghÜa g×?
(so s¸nh ®éc ®¸o, míi l¹ ® béc lé t©m tr¹ng thÊt väng cïng cùc ® tuyÖt väng ® phong c¸ch v¨n ch­¬ng s©u s¾c, nång nhiÖt cña Nguyªn Hång)
- NV ng­êi mÑ ®­îc kÓ qua c¸i nh×n vµ c¶m xóc trµn ngËp yªu th­¬ng cña ng­êi con. §iÒu ®ã cã t¸c dông g×?
(NiÒm sung s­íng v« bê, dµo d¹t, miªn man ®­îc n»m trong lßng mÑ, ®­îc c¶m nhËn b»ng tÊt c¶ c¸c gi¸c quan ® gi©y phót thÇn tiªn, ng­êi mÑ võa vÜ ®¹i, võa th©n th­¬ng)
- C¶m gi¸c cña chó bÐ khi n»m trong lßng mÑ ®­îc diÔn t¶ ntn?
- C¶m nghÜ cña em vÒ NV bÐ Hång tõ nh÷ng biÓu hiÖn t×nh c¶m ®ã?
- Qua ®o¹n trÝch, h·y chøng minh r»ng v¨n Nguyªn Hång giµu chÊt tr÷ t×nh?
- §o¹n trÝch lµ bµi ca thiªng liªng vÒ t×nh mÉu tö.Em cã ®ång ý víi nhËn xÐt nµy kh«ng? V× sao?
- Qua ®o¹n trÝch, em hiÓu thÕ nµo lµ håi kÝ? (ng­êi viÕt kÓ l¹i nh÷ng chuyÖn, nh÷ng ®iÒu chÝnh m×nh ®· tr¶i qua, ®· chøng kiÕn)
- Häc sinh ph¸t biÓu
Häc sinh ®äc ghi nhí SGK (tr 21)
 -V¨n b¶n cã ý nghÜa g× ?
2. Nh©n vËt bÐ Hång
a. Nh÷ng ý nghÜ, c¶m xóc cña chó bÐ khi tr¶ lêi ng­êi c«.
- Ph¶n øng th«ng minh xuÊt ph¸t tõ sù nh¹y c¶m vµ lßng tin yªu mÑ ( cói ®Çu kh«ng ®¸p ® c­êi vµ ®¸p l¹i)
- §au ®ín, phÉn uÊt (lßng th¾t l¹i, khoÐ m¾t cay cay, n­íc m¾t rßng rßng)
- C¨m tøc thµnh kiÕn vµ cæ tôc x· héi.
- QuyÕt t©m tr¶ thï m·nh liªt.
b. C¶m gi¸c sung s­íng cùc ®iÓm khi ®­îc ë trong lßng mÑ.
- §uæi theo xe víi cö chØ véi v·, sèc sèc, lËp cËp.
- Lªn xe vµ khãc nøc në.
- Ch×m ngËp trong c¶m gi¸c vui s­íng, r¹o rùc, Êm ¸p.
® BÐ Hång cã néi t©m s©u s¾c, yªu mÑ m·nh liÖt, khao kh¸t yªu th­¬ng
IV. Tæng kÕt
a. NghÖ thuËt
- ChÊt tr÷ t×nh th¾m ®­îm:
+ T×nh huèng vµ néi dung truyÖn: hoµn c¶nh ®¸ng th­¬ng; ng­êi mÑ khæ cùc; lßng yªu th­¬ng mÑ
+ Dßng c¶m xóc phong phó cña chó bÐ Hång .
+ c¸ch thÓ hiÖn cña t¸c gi¶ : kÓ víi béc lé c¶m xóc, h×nh ¶nh thÓ hiÖn t©m tr¹ng, c¸c so s¸nh giµu søc gîi c¶m, lêi v¨n giµu c¶m xóc
b. Néi dung
*Ghi nhí: SGK .
c. ý nghÜa : T×nh mÉu tö lµ m¹ch nguån t×nh c¶m kh«ng bao giê v¬i trong t©m hån t¸c gi¶ 
V. LuyÖn tËp
- C¶m nghÜ cña em vÒ tuæi th¬ cña chó bÐ Hång. H·y viÕt ®o¹n tõ 10 – 15 dßng ®Ó chia sÎ víi chó bÐ
4. Cñng cè: 
 ? Bøc tranh trong SGK cã ý nghÜa g×.
? KÓ tãm t¾t ®o¹n trÝch
- Gi¸o viªn treo b¶ng phô, häc sinh lµm bµi tËp tr¾c nghiÖm:
 ý nµo kh«ng nãi lªn®Æc s¾c vÒ mÆt nghÖ thuËt cña ®o¹n trÝch:
A. Giµu chÊt tr÷ t×nh.
B. Miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt ®Æc s¾c.
C. Sö dông nghÖ thuËt ch©m biÕm .
D. Cã nh÷ng h×nh ¶nh so s¸nh ®éc ®¸o.
5. H­íng dÉn häc ë nhµ: 
5. H­íng dÉn häc ë nhµ: 
 - §äc mét vµi ®o¹n v¨n ng¾n trong ®o¹n trÝch , hiÓu t¸c dông cña mét vµi chi tiÕt miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong ®o¹n v¨n.
 -Ghi l¹i mét trong nh÷ng kØ niÖm cña b¶n th©n víi ng­êi th©n.
 - So¹n bµi tr­êng t­ vùng.
Ngµy so¹n 29/8/2010 
Ngµy gi¶ng : / 9 /2010 
TiÕt 7 Tr­êng tõ vùng 
I. Môc tiªu cÇn ®¹t:
1.KiÕn thøc: 
 - Häc sinh hiÓu ®­îc thÕ nµo lµ tr­êng tõ vùng , biÕt x¸c lËp c¸c tr­êng tõ vùng ®¬n gi¶n.
2. T­ t­ëng:
- Häc sinh b­íc ®Çu hiÓu ®­îc mèi liªn quan gi÷a tr­êng tõ vùng víi c¸c hiÖn t­îng ng«n ng÷ ®· häc nh­ ®ång nghÜa, tr¸i nghÜa, Èn dô, ho¸n dô, nh©n ho¸... gióp Ých cho viÖc häc v¨n, lµm v¨n.
3.KÜ N¨ng :
 - RÌn luyÖn kü n¨ng lËp tr­êng tõ vùng vµ sö dông tr­êng tõ vùng trong nãi, viÕt.
II. ChuÈn bÞ:
- Thµy: : ''Ph©n biÖt tr­êng tõ vùng vµ cÊp ®é kh¸i qu¸t cña nghÜa tõ vùng ''; m¸y chiÕu.
- Trß: PhiÕu häc tËp (BT 2) theo nhãm
III. TiÕn tr×nh bµi d¹y:
1. æn ®Þnh tæ chøc: 8C
2. KiÓm tra bµi cò: 
? ThÕ nµo lµ tõ nghÜa réng vµ tõ nghÜa hÑp.
? Gi¶i BT 5 SGK tr 11 vµ BT 6 SBT tr5
3.Bµi míi:
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung
Ho¹t ®éng 1 :
- HS ®äc VD (SGK)
- C¸c tõ in ®Ëm trong ®o¹n trÝch cã nÐt chung nµo vÒ nghÜa?
- Qua ph©n tÝch VD, em hiÓu thÕ nµo lµ tr­êng tõ vùng? Cho mét vµi VD? (Dông cô nÊu n­íng)
- HS ®äc ghi nhí
Ho¹t ®éng 2 :
- HS ®äc VD tr­êng tõ vùng “ m¾t ” (SGK)
- C¸c tõ thuéc tr­êng “ m¾t ” ë VD a thuéc c¸c tõ lo¹i nµo?
- Tõ “ ngät ” cã thÓ thuéc nh÷ng tr­êng tõ vùng nµo?
- HS ®äc VD d
- C¸c tõ in ®Ëm trong ®o¹n trÝch ®­îc t¸c gi¶ sö dông víi biÖn ph¸p NT nµo?
Ho¹t ®éng 3 :
- HS ®äc VB “ Trong lßng mÑ ”
- C¸ nh©n suy nghÜ
- Chó ý tÝnh nhiÒu nghÜa cña c¸c tõ
- Th¶o luËn nhãm
- HS ®äc kü ®o¹n th¬
- C¸c tõ : chiÕn tr­êng, vò khÝ, chiÕn sÜ vèn th­êng dïng ë lÜnh vùc qu©n sù nh­ng ë ®©y ®­îc dïng ®Ó nãi vÒ lÜnh vùc nµo?
I. ThÕ nµo lµ tr­êng tõ vùng
1.VD
- C¸c tõ : mÆt, m¾t, da, gß m¸, ®Çu, c¸nh tay, miÖng cã nÐt chung vÒ nghÜa : chØ bé phËn cña c¬ thÓ con ng­êi ® t¹o thµnh tr­êng tõ vùng.
2. Ghi nhí (SGK)
3. L­u ý (SGK)
a. Mét tr­êng tõ vùng cã thÓ bao gåm nhiÒu tr­êng tõ vùng nhá h¬n (tÝnh hÖ thèng).
b. Mét tr­êng tõ vùng cã thÓ bao gåm nh÷ng tõ kh¸c biÖt nhau vÒ tõ lo¹i ( §Æc ®iÓm ng÷ ph¸p).
c. Mét tõ cã thÓ thuéc nhiÒu tr­êng tõ vùng kh¸c nhau do hiÖn t­îng nhiÒu nghÜa.
d. Ng­êi ta th­êng dïng c¸ch chuyÓn tr­êng tõ vùng ®Ó t¨ng thªm tÝnh NT cña ng«n tõ vµ kh¶ n¨ng diÔn ®¹t (nh©n ho¸, Èn dô, so s¸nh)
II. LuyÖn tËp
BT1 :
- C¸c tõ thuéc tr­êng tõ vùng “ ng­êi ruét thÞt ” : thÇy, mÑ, mî, c«, con, em.
BT2 : §Æt tªn tr­êng tõ vùng :
a. Ph­¬ng tiÖn ®¸nh b¾t thuû s¶n.
b. §å dïng ®Ó chøa ®ùng.
c. Ho¹t ®éng cña ch©n.
d. Tr¹ng th¸i t©m lÝ cña ng­êi.
e. TÝnh nÕt cña ng­êi.
g. Ph­¬ng tiÖn ®Ó viÕt.
BT4 : XÕp tõ theo tr­êng tõ vùng :
- Khøu gi¸c : mòi, th¬m, ®iÕc, thÝnh
- ThÝnh gi¸c : tai, nghe, ®iÕc, râ, thÝnh
BT5 : T×m c¸c tr­êng tõ vùng cña mçi tõ 
- L¹nh :
+ Tr­êng thêi tiÕt : l¹nh lÏo, m¸t mÎ, Êm Êp
+ Tr­êng t×nh c¶m : l¹nh lïng, l¹nh nh¹t, nång Êm, nång hËu
- L­íi :
+ Tr­êng c«ng cô (l­íi, c©u, giËm, vã)
+ Tr­êng hµnh ®éng (l­íi, c©u, ®¸nh giËm, th¶ vã)
+ Tr­êng kÜ thuËt, chiÕn thuËt (l­íi ®iÖn, m¹ng l­íi, c¸n bé)
BT6 :
T¸c gi¶ ®· chuyÓn nh÷ng tõ in ®Ëm tõ tr­êng “ qu©n sù ” sang tr­êng “ n«ng nghiÖp ”
4. Cñng cè: 
- ThÕ nµo lµ tr­êng tõ vùng ?
- Häc vÒ tr­êng tõ vùng cÇn l­u ý ®iÒu g×?
5. H­íng dÉn häc ë nhµ: 
- N¾m ®­îc kh¸i niÖm vµ nh÷ng ®iÓm cÇn l­u ý cña tr­êng tõ vùng 
-ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n cã sö dông Ýt nhÊt 5 tõ thuéc mét tr­êng tõ vùng nhÊt ®Þnh.
- Xem tr­íc bµi bè côc cña v¨n b¶n.
Ngµy so¹n 30/8/2010 
Ngµy gi¶ng : / 9 /2010 
TiÕt 8
Bè côc cña V¨n b¶n 
I. Môc tiªu cÇn ®¹t:
1.KiÕn Thøc:
 - Bè côc cña v¨n b¶n , t¸c dông cña viÖc x©y dùng bè côc.
2.T­ t­ëng: 
giao tiÕp theo bè côc cña v¨n b¶n.
3.KÜ n¨ng: 
 - S¾p xÕp c¸c ®o¹n v¨n trong bµi theo bè côc nhÊt ®Þnh.
 - VËn dông kiÕn thøc vÒ bè côc trong viÖc ®äc- hiÓu v¨n b¶n.
II. ChuÈn bÞ:
- Thµy: Xem l¹i c¸c v¨n b¶n: T«i ®i häc, Trong lßng mÑ; tham kh¶o bè côc v¨n b¶n trong tiÕng viÖt 9 (cò)
- Trß: Xem tr­íc c¸c bµi tËp trong bµi.
III.TiÕn tr×nh d¹y vµ häc
1. æn ®Þnh tæ chøc: 8C
2. KiÓm tra bµi cò: 
? thÕ nµo lµ chñ ®Ò cña v¨n b¶n .
? TÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n lµ g×.
? Gi¶i bµi tËp 3 (SGK - tr 14) bµi tËp 3 (SBT - tr 7)
3. Bµi míi:
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung
Ho¹t ®éng 1 :
GV: Bè côc v¨n b¶n lµ sù tæ chøc c¸c ®o¹n v¨n ®Ó thÓ hiÖn chñ ®Ò.
- HS ®äc VB
- VB trªn cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? ChØ ra c¸c phÇn ®ã?
- Ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a c¸c phÇn trong VB?
- Tõ viÖc ph©n tÝch trªn, h·y cho biÕt : Bè côc VB mÊy phÇn? NV cña tõng phÇn lµ g×? C¸c phÇn cña VB quan hÖ víi nhau ntn?
Ho¹t ®éng 2 :
- PhÇn th©n bµi VB “ T«i ®i häc ” kÓ vÒ nh÷ng sù kiÖn g×? C¸c sù kiÖn Êy ®­îc s¾p xÕp theo thø tù nµo?
- H·y chØ ra diÔn biÕn cña t©m tr¹ng cña bÐ Hång trong phÇn th©n bµi?
- Khi t¶ ng­êi, vËt, con vËt, phong c¶nh em sÏ lÇn l­ît miªu t¶ theo tr×nh tù nµo?
- H·y cho biÕt c¸ch s¾p xÕp c¸c sù viÖc trong phÇn TB ®Ó thÓ hiÖn chñ ®Ò “ Ng­êi thÇy” 
- Tõ c¸c bµi tËp trªn vµ b»ng nh÷ng hiÓu biÕt cña m×nh, h·y cho biÕt c¸ch s¾p xÕp näi dung phÇn TB cña VB?
Ho¹t ®éng 3 :
I. Bè côc v¨n b¶n
1. VB : Ng­êi thÇy ®¹o cao ®øc träng
- VB cã ba phÇn :
+ Më bµi (Tõ ®Çu danh lîi) : giíi thiÖu tæng qu¸t NV.
+ Th©n bµi (tiÕpvµo th¨m) : KÓ râ ®¹o cao ®øc träng cña NV.
+ KÕt bµi (cßn l¹i) : Khi NV mÊt, mäi ng­êi ®Òu th­¬ng tiÕc.
- Mèi quan hÖ gi÷a c¸c phÇn :
+ MB : Giíi thiÖu NV
+ TB : NV sÏ ®­îc lµm râ
+ KB : t«n cao, nhÊn m¹nh thªm
2. Ghi nhí 1, 2 (SGK)
II. C¸ch bè trÝ, s¾p xÕp néi dung phÇn th©n bµi cña v¨n b¶n
1. VD :
a. T«i ®i häc
- Håi t­ëng nh÷ng kû niÖm vÒ b­íc tùu tr­êng.
+C¶m xóc :
· Trªn ®­êng ®Õn tr­êng
· Khi b­íc vµo líp
® Thø tù thêi gian
- Liªn t­ëng ®èi lËp nh÷ng c¶m xóc vÒ cïng mét ®èi t­îng tr­íc ®©y vµ buæi tùu tr­êng ®Çu tiªn ; con ®­ên, ng«i tr­êng
b.Trong lßng mÑ
- T×nh th­¬ng mÑ vµ th¸i ®é c¨m ghÐt cao ®é nh÷ng cæ tôc ®ã ®µy ®o¹ mÑ m×nh cña cËu bÐ Hång khi nghe bµ c« nãi xÊu mÑ em.
- NiÒm sung s­íng cùc ®é cña bÐ Hång khi ®­îc ë trong lßng mÑ.
c. Tr×nh tù miªu t¶ 
- Ng­êi, vËt, con vËt : chÝnh thÓ – bé phËn
- Ng­êi : ngo¹i h×nh – néi t©m
- Phong c¶nh : thø tù kh«ng gian
d. Hai nhãm sù viÖc vÒ Chu V¨n An 
- Lµ ng­êi tµi cao
- Lµ ng­êi ®¹o ®øc, ®­îc häc trß kÝnh träng
III. LuyÖn tËp
BT1 :
a. Theo thø tù kh«ng gian : nh×n xa - ®Õn gÇn - ®Õn tËn n¬i - ®i xa dÇn
b. Theo thø tù thêi gian : vÒ chiÒu, lóc hoµng h«n
c. Hai luËn cø ®­îc s¾p xÕp theo tÇm cña chóng (®o¹n 2, 3) ®èi víi luËn ®iÓm cÇn chøng minh (®o¹n 1)
4. Cñng cè: 
- Nh¾c l¹i ghi nhí cña bµi.
5. H­íng dÉn häc ë nhµ: 
- Lµm bµi tËp 2, 3 SGK - Tr 27
Gîi ý bµi tËp 3: TrËt tù s¾p xÕp gi÷a a, b kh«ng hîp lÝ. TrËt tù s¾p xÕp c¸c ý nhá trong phÇn b còng kh«ng hîp lÝ. H·y gi¶i thÝch lÝ do vµ s¾p xÕp l¹i.
- Lµm bµi tËp 3 (SBT - Tr 13; 14)
- Xem tr­íc bµi : X©y dùng ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n .