Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 21: Văn bản Cô bé bán diêm - Năm học 2009-2010 - Lê Đức Quang

NS: 20/09/2009
NTH: 23/09/2009
––––––––––––––––– Ngữ Văn – Bài 6––––––––––––––––––
 Tiết 21, văn bản: Cô bé bán diêm
 (An-đéc-xen)
I/ Mục tiêu bài học
1/ Kiến thức:
Trình bày được nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, có sự đan xen giữa hiện thực và mộng tưởng với các tình tiết diễn biến hợp lí của truyện Cô bé bán diêm. 
2/ Kĩ năng:
Rèn luyện các kĩ năng tóm tắt văn bản tự sự, phân tích nhân vật.
3/ Thái độ
	Lòng thương cảm đối với em bé bất hạnh
II/ Đồ dùng dạy học
 1/ Giáo viên: 
 2/ Học sinh: Đọc và tóm tắt văn bản
III/ Phương pháp
Thuyết trình, vấn đáp, Thảo luận nhóm, nêu vấn đề, gợi mở 
IV/ Các bước lên lớp
 1/ ổn định. Sĩ số: 8a:	8b: 
 2/ Kiểm tra đầu giờ
(?) Cái chết của lão Hạc diễn ra ntn ? Qua cái chết ấy, nó có ý nghĩa gì ?
(?) Trình bày những hiểu biết của em về nhân vật ông giáo ?
 3/ Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học
HĐ của thầy và trò
T/g
Nội dung
HĐ1 Khởi động
- Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đời sống vào tình huống để dẫn dắt học sinh vào nội dung tiết học.
- Cách tiến hành: 
Gv dùng lời nói để dẫn vào nội dung tiết học .
 Có cảnh thương tâm nào lớn hơn cảnh 1 em bé chết cóng trong đêm giao thừa. Vì sao lại đến nông nỗi ấy? Câu chuỵên này liệu có thật và có thể xảy ra?
HĐ2. HDHS đọc – hiểu văn bản
- Mục tiêu:
+ Đọc đúng các từ ngữ trong văn bản
+ Nhận biết những nét cơ bản về tác giả và tác phẩm.
+ Trình bày được nghĩa của các từ ngữ khó và quan trọng.
+ Nhận diện được em bé bán diêm trong đêm giao thừa
- Cách tiến hành:
Gv hướng dẫn đọc: Giọng chậm, cảm thông, cố gắng phân biệt những cảnh thực và ảo ảnh.
Gv đọc mẫu
Hs đọc
Hs nhận xét cách đọc
Gv nhận xét.
(?) Em hãy kể lại câu chuyện ?
 Em bé mồ côi mẹ phải đi bán diêm trong đêm giao thừa rét buốt. Em chẳng dám về nhà vì sợ bố đánh, đành ngồi nép vào góc tường, liên tục quẹt diêm để sưởi ấm. Hết 1 bao diêm thì em bé chết cóng trong giấc mơ cùng bà nội lên trời. Sáng hôm sau – mồng 1 Tết, mọi người qua đường vẫn thảm nhiên nhìn cảnh tượng thương tâm.
(?) Nêu những hiểu biết của em về tác giả văn bản này ?
(?) Theo em, chú thích nào khó và quan trọng trong văn bản ?
(?) Xác định bố cục của văn bản ?
(?) Gia cảnh của cô bé bán diêm ntn?
Mẹ chết, sống với bố, bà nội cũng đã qua đời; nhà nghèo, sống "chui rúc trong một xó tối tăm", "trên gác sát mái nhà", bố khó tính
(?) Gia cảnh ấy đã đẩy em bé đến tình trạng ntn ?
Hs đọc đoạn đầu.
(?) Cô bé cùng những bao diêm xuất hiện trong thời điểm đặc biệt nào ?
Đêm giao thừa
(?) Thời điểm ấy tác động ntn đến con người ?
Thường nghĩ đến gia đình sum họp, đầm ấm; con người tràn ngập niềm vui HP.
(?) Cảnh tượng những gia đình như vậy được tác giả giới thiệu ntn ?
Cửa sổ mọi nhà đều sáng rực  sực nức mùi ngỗng quay.
(?) Hình ảnh của em hiện ra ntn ?
+Em bé bán diêm mồ côi cha mẹ đi bán diêm suốt ngày 30 và đêm giao thừa. 
 +Em lang thang, đầu trần, chân đất, đói khát trong trời gió rét, tuyết rơi.
 +Đêm vẫn không bán được bao diêm nào, vẫn không dám về nhà.
(?) Hình ảnh cô bé bán diêm trong đêm giao thừa được tác giả khắc hoạ bằng biện pháp nghệ thuật gì ?
Nghệ thuật đối lâp – tương phản được thể hiện trong đoạn 1:
+ Trời đông rét mướt tuyết rơi > < cô bé thì "đầu trần, chân đi đất, bụng đói, đang dò dẫm trong bóng tối".
+ Ngoài đường thì lạnh buốt và tối đen > < nhưng "cửa sổ mọi nhà đều sáng rực ánh đèn".
+ Em bé "bụng đói", cả ngày chưa ăn uống gì > < mà "trong phố sực nức mùi ngỗng quay".
(?) Hiệu quả nghệ thuật của biện pháp nghệ thuật đó ?
Nổi bật tình cảnh hết sức tội nghiệp (rét, đói, khổ) của em bé - đã rét lại càng rét hơn khi thấy "mọi nhà đều sáng rực ánh đèn"; đã đói lại càng đói hơn khi "trong phố sực nức mùi ngỗng quay".
Gv: Ngoài ra còn có sự tương phản giữa hình ảnh "cái xó tối tăm" em sống chui rúc với bố hiện nay và "ngôi nhà xinh xắn có dây trường xuân bao quanh" năm xưa khi bà nội em còn sống. -> Hình ảnh tương phản này không chỉ làm nổi bật nỗi khổ về vật chất mà cả sự mất mát về chỗ dựa tinh thần của em bé vì chỉ có bà nội là người thương em.
(?) Trong cái đêm giao thừa ấy, nỗi khổ cực của em bé còn được tác giả miêu tả qua chi tiết nào nữa khi em hiểu rằng em "không thể nào về nhà nếu không bán được ít bao diêm, hay không ai bố thí cho một đồng xu nào đem về" nhất định là cha sẽ đánh em ?
Em bé không bán được bao diêm nào, sợ bố đánh nên em bé không về nhà, "em ngồi nép trong một góc tường", giữa 2 ngôi nhà, một cái xây lùi vào chút ít. "Em thu đôi chân vào người", nhưng mỗi lúc em càng thấy rét buốt hơn. Lúc này "đôi bàn tay em đã cứng đờ ra".
(?) Qua những sự việc đó, em cảm nhận ntn về Cô bé bán diêm ?
2’
17’
4’
20’
I/ Đọc, thảo luận chú thích.
1/ Đọc, tóm tắt
2/ Thảo luận chú thích.
a/ Chú thích *
- Tác giả: An - đéc – xen (1805-1875) là nhà văn Đan Mạch nổi tiếng với loại truyện kể cho trẻ em.
- Văn bản: Trích từ truyện ngắn cô bé bán diêm.
b/ Các chú thích khác.
(2), (3), (5), (7), (8), (12).
II/ Bố cục.
- Phần 1: Từ đầu -> "cứng đờ ra": hoàn cảnh của cô bé bán diêm
- Phần 2: "chà!.về chầu thượng đế": Những lần quẹt diêm và mộng tưởng của cô bé.
- Phần 3: Còn lại: cái chết của cô bé bán diêm
III/ Tìm hiểu văn bản.
1/ Hình ảnh em bé bán diêm trong đêm giao thừa.
- Gia cảnh của em bé bán diêm: Cô đơn, đói rét, luôn bị bố đánh, phải tự mình đi bán diêm.
- Thời điểm xuất hiện: Đêm giao thừa.
- Bằng biện pháp nghệ thuật đối lập, tương phản, tác giả đã làm nổi bật nỗi khổ cực của cô bé bán diêm: nhỏ nhoi, cô độc, đói rét, bị đầy đoạ, không ai đoái hoài – Một em bé hết sức khốn khổ và đáng thương.
4/ Củng cố.
(?) Hình ảnh của em bé bán diêm trong đêm giao thừa ntn ?
Gv hệ thống kiến thức bài
5/ HDHT
(?) Tìm hiểu về những lần quẹt diêm và các mộng tưởng của em bé ? Kết quả của những việc làm đó ra sao ?
(?) Trình bày nội dung bức tranh trong SGK ?
 ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––