Giáo án Ngữ văn 8 chính khóa - Tuần 9

TuÇn 9 	Ngµy so¹n: 12/10/2012
Tiết 33, 34
Văn Bản: HAI CÂY PHONG
( Trích Người thầy đầu tiên)
 _Ai-ma-tốp_
I/ Mức độ cần đạt: 
	- Hiểu và cảm nhận được tình yêu quê hương và lòng biết ơn người thầy đã vun trồng ước mơ và hi vọng cho tâm hồn trẻ thơ.
	- Hiểu rõ về nghệ thuật tự sự, miêu tả và biểu cảm trong văn bản truyện.
II/ Trọng tâm kiến thức, kĩ năng.
1/Kiến thức:
	- Vẻ đẹp và ý nghĩa hình ảnh hai cây phong trong đoạn trích.
	- Sự gắn bó của người hoạ sĩ với quê hương, với thiên nhiên và lòng biết ơn người thầy Đuy-sen.
	- Cách xây dựng mạch kể; cách miêu tả giàu hình ảnh và lời văn giàu cảm xúc.
2/ Kĩ năng:
	- Đọc-hiểu mộtvăn bản có giá trị văn chương, phát hiện, phân tích những đặc sắc về nghệ thuật miêu tả, biểu cảm trong một đoạn văn trích tự sự.
	- Cảm thụ về vẻ đẹp sinh động, giàu sức biểu cảm của các hình ảnh trong đoạn trích.
III/ Hướng dẫn thực hiện:	
HĐ CỦA GV
HĐ CỦA HS
NộI DUNG
Tiết 1
1/ Ổn định lớp: 1’ 
2/ Kiểm tra bài cũ: 5’
- Bố cục của bài văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm ntn? 
- Nêu nhiệm vụ của từng phần? 
3/ Bài mới: 
 *Giới thiệu bài: 1’
 Đối với mỗi người dân VN, kí ức tuổi thơ thường gắn với cây đa, bến nước, sân đình ở những làng quê mờ xa trong không gian và thời gian xa thẳm: Cây đa cũ, bến đò xưa. Còn đối với nhân vật trong truyện “Người thầy đầu tiên” là nhớ tới làng quê. Hôm nay chúng ta đi vào tìm hiểu bài “Hai cây phong” để hiểu thêm về vấn đề này. 
Hoạt động 1: 13’ 
 ?Nêu vài nét về tác giả? 
GV: Ai-ma-tốp xuất thân trong một gia đình viên chức. Năm 1953 ông tốt nghiệp Đại học nông nghiệp. Mấy năm sau, ông tiếp tục học văn học và chuyển sang hoạt động báo chí và viết văn.
?Nêu vài nét về tác phẩm?
Cho hs hỏi - đáp chú thích.
Hoạt động 2: 
Đọc văn bản - bố cục: 15’
Đọc một đoạn văn bản.
Yêu cầu hs đọc tiếp.
?Văn bản được chia làm mấy phần? Nêu nội dung chính của từng phần? 
GV: Bốn phần này có thể chia làm những phần nhỏ hơn. 
*Hai mạch kể lồng ghép: 10’
?Trong văn bản người kể chuyện xưng hô ntn?Từ đâu đến đâu?
?Hai mạch kể có rời rạc, phân biệt nhau không?
?Nhân vật người kể chuyện có vị trí ntn? Nhân danh ai ở từng mạch kể?
GV: Không nhất thiết người kể ở dạng này bao giờ cũng là tác giả. 
?Vì sao có thể nói mạch kể xưng tôi quan trọng hơn? Nhận xét về sự kết hợp thể văn trong đoạn trích?
 TIếT 2 
*Hai cây phong và kí ức tuổi thơ: 15’
?Cái gì thu hút người kể cùng bọn trẻ, làm cho chúng ngây ngất? 
GV: Tuy hai cây phong để lại cho người đọc,người kể ấn tượng khó quên về một thời thơ ấu,nhưng đoạn văn sau mới thực sự làm cho cả người đọc và lũ trẻ ngây ngất.
?Tác giả đã kể, miêu tả hai cây phong và quang cảnh nơi đây bằng ngòi bút đậm chất hội hoạ?
GV: Chất hoạ sĩ càng thể hiện rõ ở đoạn sau. Một bức tranh thiên nhiên hiện ra trước mắt “Chân trời,xa thẳm” thảo nguyên hoang vu,dòng sông lấp lánh làn sương mờ đục,  
* Hai cây phong và thầy Đuy-sen: 15’
?Trong mạch kể thứ nhất, nguyên nhân nào khiến cây phong chiếm vị trí trung tâm và gây xúc động cho người kể? 
GV: Thầy Đuy-sen đã đem hai cây phong trồng trên đồi cùng An-tư-nai và gửi gắm ước mơ,hi vọng những đứa trẻ nghèo khổ thất học lớn lên trở thành người hữu ích.
?Tại sao có thể nói trong mạch kể xen lẫn tả hai cây phong được miêu tả hết sức sống động như hai con người và ko chỉ thông qua sự quan sát của một hoạ sĩ? 
GV: Hướng dẫn hs chọn đoạn văn để học thuộc lòng : “ Trong lòng  rừng rực” hoặc “Vào năm  sáng”.
-Ai-ma-tốp sinh 1928 là nhà văn Cư-rơ-gư-tan một nước cộng hoà ở vùng Trung á thuộc Liên Xô trước đây,một đất nước của núi đồi và thảo nguyên. 
- Đoạn này trích phần đầu của truyện “Người thầy đầu tiên”.
Hs thực hiện.
Hs lắng nghe.
Hs thay phiên đọc
Hs chia nhóm thảo luận 5’. 
Đại diện nhóm trình bày:
-Văn bản chi làm 4 phần : 
+Phần 1: Từ đầu phía tây. 
žGiới thiệu về vị trí của làng. 
+Phần 2: Tiếp chiếc gương thần xanh. žTác giả nhớ về hai cây phong, cảm xúc, tâm trạng mỗi lần về thăm quê. 
+Phần 3: Tiếp biêng biếc kia. 
žCảm xúc, tâm trạng của NV lúc còn trẻ thơ với lũ bạn chơi đùa bên hai cây phong. 
+Phần 4: Phần còn lại. žNhân vật tôi nhớ đến người trồng hai cây phong gắn liền với ngôi trường Đuy-sen. 
->Trong văn bản người kể xưng tôi, có khi xưng chúng tôi. 
+Xưng tôi: “Từ đầu chiếc gương thần xanh. Phần còn lại đến hết. 
+Xưng chúng tôi: “Vào năm biêng biếc kia”. 
->Hai mạch kể ít nhiều phân biệt và lồng vào nhau: Hiện tại – quá khứ, trưởng thành – niên thiếu. 
->Tôi là người kể, là hoạ sĩ, là tác giả Ai-ma-tốp. 
-Chúng tôi là người kể nhưng lại nhân danh “Bọn con trai” người kể là một đứa trẻ trong bọn. 
->Căn cứ vào độ dài của từng mạch kể, vào thế bao bọc của mạch kể này với mạch kể kia, hơn nữa tôi có mặt ở cả hai mạch kể nên mạch kể xưng tôi quan trọng hơn. 
->Đoạn văn trên có liên quan đến hai cây phong trên đồi cao, vào năm học cuối cùng trước kì nghỉ hè, bọn trẻ chạy ào lên phá tổ chim. Đoạn dưới liên quan đến “Thế giới đẹp đẽ vô ngần của không gian bao la và ánh sáng” mở ra trước mắt bọn trẻ khi ngồi trên những cành cây cao. 
->Trong mạch kể xen lẫn tả này hai cây phong tuy chỉ khắc hoạ đôi ba nét nhưng đúng là những nét phác thảo của một hoạ sĩ: Hai cây phong khổng lồ với các mắt mấu, các cành cao ngất, cao đến ngang tầm cánh chim bay với bóng râm mát rượi, với động tác nghiêng ngã đung đưa như muốn chào mời,lại có thêm hàng đàn chim  chao đi chao lại bên trên tô điểm cho bức phác hoạ ấy
->Trong mạch kể xưng tôi, hai cây phong chiếm vị trí độc tôn lôi cuốn sự chú ý, làm cho “Say sưa, ngây ngất và khơi nguồn cảm hứng cho người kể chuyện. Độ dài của văn bản, mạch kể cũng nói lên điều đó. 
-Hai cây phong gắn với tình yêu quê hương da diết. 
-Hai cây phong gắn với kỉ niệm xa xưa của tuổi học trò “Tuổi trẻ của tôi  thần xanh”. 
-Hai cây phong là nhân chứng cho câu chuyện hết sức cảm động về thầy Đuy-sen người thầy đầu tiên và cô bé An-tư-nai gần 40 năm về trước mà người kể mới biết được. 
->Kể xen lẫn tả thể hiện rõ là được miêu tả qua mắt nhìn của hoạ sĩ nhưng động hơn: Nghiêng ngã  lá. 
-Hai cây phong còn được tả bằng trí tưởng tượng và bằng tâm hồn của người nghệ sĩ, người kể chuyện cảm nhận được chúng “Có tiếng nói riêng và hẳn phải có tâm hồn riêng”, có khi chúng như “thì thầm tha thiết nồng thắm” có khi “im bặt một thoáng rồi khắp người nào”. Hai cây phong được nhân cách hoá cao độ, hết sức sinh động. 
A/ Tìm hiểu chung;
I/ Tác giả:
Ai-ma-tốp sinh năm 1928 là nhà văn 
Cư-rơ-gư-xtan. 
II/ Tác phẩm. 
Đoạn này trích phần đầu của truyện “Người thầy đầu tiên”.
B/ Tìm hiểu văn bản.
 * Bố cục. 
-Chia làm 4 phần: 
+Phần 1: Từ đầu phía tây. 
žGiới thiệu về vị trí của làng. 
+Phần 2: Tiếp chiếc gương thần xanh. žTác giả nhớ về hai cây phong, cảm xúc, tâm trạng mỗi lần về thăm quê. 
+Phần 3:Tiếp biêng biếc kia. 
žCảm xúc, tâm trạng của NV lúc còn trẻ thơ với lũ bạn chơi đùa bên hai cây phong. 
+Phần 4: Phần còn lại. žNhân vật tôi nhớ đến người trồng hai cây phong gắn liền với ngôi trường Đuy-sen. 
I/ Nội dung.:
1. Hai mạch kể lồng ghép: 
-Mạch I: Là tác giả – xưng tôi. 
-Mạch II: Bọn con trai – xưng chúng tôi. 
žHai mạch kể ít nhiều phân biệt và lồng vào nhau. 
-Căn cứ vào : 
+Độ dài của mạch kể. 
+Tôi có mặt ở cả hai mạch kể. 
žMạch kể một quan trọng hơn. 
2.Hai cây phong và kí ức tuổi thơ:
-Hai cây phong để lại cho người kể ấn tượng khó quên về thời thơ ấu.
-Hai cây phong được phác hoạ bằng những nét phác thảo của một hoạ sĩ: “Khổng lồ  bay”. 
-Thiên nhiên bí ẩn, quyến rũ.
3.Hai cây phong và thầy Đuy-sen: 
-Gắn với tình yêu quê hương da diết. 
-Gắn với những kỉ niệm xa xưa của tuổi học trò. 
-Là nhân chứng cho tình thầy trò. 
-Hai cây phong được nhân cách hoá cao độ: Có tâm hồn riêng, tiếng nói riêng. 
KNS: Biết ơn những người đã dưỡng dục mình, sống có trách nhiệm với quê hương.
* Nghệ thuật: 6’
?Em hãy nêu nghệ thuật nổi bật được sử dụng trong văn bản?
II/ Nghệ thuật:
-Lựa chọn ngôi kể, người kể tạo nên hai mạch kể lồng ghép độc đáo.
-Miêu tả bằng ngòi bút đậm chất hội hoạ, truyền sự rung cảm đến người đọc.
-Có nhiều liên tưởng, tưởng tượng hết sức phong phú,
*Ý nghĩa văn bản: 4’
KNS: Nêu ý nghĩa của văn bản?
III/ Ý nghĩa văn bản:
Hai cây phong là biểu tượng của tình yêu quê hương sâu nặng gắn liền với những kỉ niệm tuổi thơ đẹp đẽ của người hoạ sĩ làng Ku-ku-rêu.
Hoạt động 3: 1’
C/ Hướng dẫn tự học:
 Học thuộc lòng đoạn trích từ “Vào năm  ánh sáng”.
4/ Củng cố: 2’
-Vì sao hai cây phong có vị trí quan trọng trong lòng người kể chuyện? 
-Hai cây phong được miêu tả ntn? Bài học về tình thầy trò? 
5/ Dặn dò: 2’ 
- Học bài.
- Chuẩn bị Viết bài TLV số 2: Xem lại phần văn bản tự sự, văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm.
 *************************************************
Tuần 9 	Ngày soạn: 12/10/2012
Tiết: 35 - 36
 VIẾT BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 2
 VĂN TỰ SỰ KẾT HỢP VỚI MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM
I/ Mức độ cần đạt: 
 - Biết vận dụng những kiến thức đã học để thực hành viết bài văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm.
 	- Rèn luyện các kĩ năng diễn đạt, trình bày, sử dụng đan xen các yếu tố tự sự, miêu tả và biểu cảm.
II/ Trọng tâm kiến thức, kĩ năng:
 1.Kiến thức:
 	 -Vận dụng những kiến thức đã học để thực hành viết một bài văn tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm. 
 2.Kĩ năng:
 -Thông qua bài viết rèn luyện kĩ năng diễn đạt, trình bày. 
 3.Thái độ:
 -Có ý thức sử dụng yếu tố miêu tả và biểu cảm phù hợp với ý đồ của mình.
 III/ Hướng dẫn thực hiện:
 1/ Ổn định lớp:	1’
 2/ Kiểm tra:	2’
	- Gv kiểm tra sự chuẩn bị của hs.
 3/ Tiến hành:
Hoạt động 1:	3’
	- Gv nêu đề và hướng dẫn học sinh làm bài. 
 Đề bài: Tích hợp môi trường:
Dòng sông quê em đang bị ô nhiễm nghiêm trọng. Em hãy đóng vai dòng sông để kể cho con người biết về cuộc sống hiện tại của mình (dòng sông).
 Đáp án + thang điểm:
- MB: Giới thiệu chung vị trí, bản thân mình (dòng sông). ( 1,5đ )
- TB: Tập trung kể về cuộc sống của mình. (Có sử dụng yếu tố miêu tả và biểu cảm. ( 6đ ) ). 
	+ Cuộc sống vui tươi và tràn đầy hạnh phúc ngày xưa. (Lúc sông chưa bị ô nhiễm).
	+ Cuộc sống hiện tại.
	+ Bộc lộ cảm xúc về hoàn cảnh hiện tại.
	+ Lời kêu cứu con người.
- KB: Cảm nghĩ lời kêu gọi con người “Bảo vệ môi trường, ngôi nhà chung của chúng ta”. ( 1,5 ) 
	 * Trình bày đẹp, rõ ràng, ít sai chính tả, diễn đạt tốt. ( 1đ ) 
Hoạt động 2:	80’
	- Hs tiến hành làm bài.
4/ Thu bài:	2’
5/ Dặn dò :	2’
- Bước đầu tự đánh giá bài làm của mình.
- Soạn bài Nói quá: Nói quá là gì? Tác dụng của nói quá? Xem (làm) trước bài tập.