Giáo án Ngữ văn 6 tiết 61: Hướng dẫn đọc thêm Muốn làm thằng Cuội

Ngày soạn: 30/11/2011
Ngày giảng: 8A:
 8B:
 Tiết 61
	 Hướng dẫn đọc thêm
Muốn làm thằng Cuội
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- Hiểu được tâm sự của Tản Đà, buồn chán trước thực tại tầm thường, ước muốn thoát li rất “ Ngông” và tấm lòng yêu nước của Tản Đà
- Sự đổi mới về ngôn ngữ, giọng điệu, ý tứ, cảm xúc trong bài thơ “ Muốn làm thằng cuội”.
2. Kĩ năng :
- Kĩ năng đọc, cảm thụ và phân tích để thấy được tâm sự của Tản Đà.
- Phát hiện, so sánh, thấy được sự đổi mới trong hình thức thể loại văn học truyền thống.
3.Thái độ:
- Thái độ cảm thông với nhà thơ Tản Đà khi ông phải sống trong thực tại ngột ngạt, tù túng của xã hội đương thời.
II. Chuẩn bị:
1. Thầy: TLHDTH chuẩn KTKN, SGK, SGV Ngữ văn 8
2. Trò: Học bài cũ, đọc kĩ bài thơ, xuất xứ, chú thích, soạn bài theo câu hỏi SGK
III. Phương pháp: 
P.P: Nêu vấn đề, đàm thoại, phân tích giảng bình, Tl
KT: Động não, đặt câu hỏi
IV. Tiến trình giờ dạy- giáo dục:
1.Ổn định tổ chức: (1’)
2. Kiểm tra bài cũ:(4’) 
 - Đọc thuộc lòng và diễn cảm bài thơ “ Đập đá ở Côn Lôn” và cho biết hoàn cảnh sáng tác và nội dung chính của bài?
- Hình ảnh người tù với việc lao động khổ sai cực nhọc qua đó thể hiện hình tượng người anh hùng trong cảnh nguy nan với khí phách hiên ngang lẫm liệt ; niềm tin vào lí tưởng và ý chí chiến đấu sắt son ; hành động phi thường, tầm vóc lớn lao.
- Năm 1908, khi Phan Châu Trinh bị Thực Dân Pháp bắt và bị đày ra Côn Đảo
3. Bài mới: 
 * Bên cạnh bộ phận văn thơ yêu nước và cách mạng được lưu truyền bí mật ( như hai bài thơ của Phan Bội Châu và Phan Chu Trinh chúng ta vừa học), thì trên văn đàn còn có bộ phận văn học hợp pháp, được truyền bá công khai xuất hiện những bài thơ sáng tác theo khuynh hướng lãng mạn, mà Tản Đà là một trong những cây bút nỗi bật nhất. Tiết học hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu bài thơ “ Muốn làm thằng cuội cảu Tản Đà để biết được tâm sự, nỗi lòng của con người tài hoa, tài tử này.
Hoạt động 1
P.P: Vấn đáp, thuyết trình
KT: Động não
? Những hiểu biết của em về Tản Đà Nguyễn Khắc Hiếu?
- HS trình bày, bổ sung
- GV chốt
? Xuất xứ của bài thơ?
- Trích trong  «  Khối tình con »( 1917) viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật
Hoạt động 2:
P.P: Vấn đáp, phân tích giảng bình, đọc diễn cảm
KT: Động não, đặt câu hỏi
*GV hướng dẫn HS đọc nhẹ nhàng, hơi buồn, nhịp thở từ 4/3-2/2/3.
* GV đọc mẫu gọi 4-5 HS đọc lại, HS khác nhận xét; GV đánh giá uốn nắn
 * HS đọc các chú thích về từ khó.
? Bài thơ được viết theo thể thơ gì?
- Thất ngôn bát cú.
I. Giới thiệu chung : ( 6’)
1. Tác giả (1889- 1939)
- Tên thật là Nguyễn Khắc Hiếu, quê làng Khê Thượng, huyện Bất Bạt, Sơn Tây( nay thuộc Ba Vì, Hà Nội). Thơ Tản Đà tràn đầy cảm xúc lãng mạn, có những tìm tòi, sáng tạo mới mẻ, có thể xem là một gạch nối giữa nền thơ cổ điển và nền thơ hiện đại Việt Nam
2. Tác phẩm :
- Trích trong  «  Khối tình con »( 1917) viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật
II. Đọc hiểu văn bản : (25’)
1. Đọc, chú thích :
2.Bố cục:
Thơ Đường thất ngôn bát cú
3. Phân tích:
? Thời gian khơi nguồn cảm hứng để Tản Đà tâm sự. Với Tản Đà than thở điều gì?
- Đêm thu, cảnh thanh vắng chính là lúc lòng người sâu lắng, nỗi buồn thi sĩ càng chất chứa trong lòng.
- Tản Đà gọi chị Hằng để than thở điều gì?.
Vì sao Tản Đà lại chán trần thế?
Sống trong xã hội tầm thường ấy....những tâm hồn thanh cao, có cá tính mạnh mẽ không thể chấp nhận được.
? Bế tắc ở cuộc đời trần thế Tản Đà muốn thoát li đi đâu?
? Với ý muốn thoát li lên cung quế em thấy ước mọng đó như thế nào? 
- “ Ngông”- địa chỉ thoát ly lí tưởng, vừa xa lánh trần thế chán ngắt, vừa được sống trong bầu không khí thoải mái, bên người đẹp.
? Qua tâm trạng chán chường cuộc đời trần thế của Tản Đà, qua ước mọng của ông em hiểu thêm về điều gì con người của thi nhân?
? Em có nhận xét gì về giọng điệu thơ?
- Giọng điệu tự nhiên ( một câu hỏi, một câu xin)
- Hình ảnh thơ thú vị.
 * HS đọc 4 câu cuối
? Trong suy nghĩ của thi nhân, nếu lên cung quế mình sẽ có những gì? 
- Lên cung quế có bầu có bạn, vui
? Tâm trạng sẽ chuyển biến ra sao? 
? Bạn bè của ông lúc đó là ai? 
- Được tri âm cùng gió, mây; xa cách hẳn cõi trần bụi bặm, bon chen không còn cô đơn, giải toả được mối sầu uất trong lòng
? Trong hai câu cuối, nhà thơ tưởng tượng ra điều gì? 
- Muốn được làm chú Cuội để đêm rằm trung thu tháng tám, cùng trong xuống thế gian mà cười.
? Vậy theo em nhà thơ cười ai? Cười cái gì và vì sao mà cười?
- Cười xã hội tầm thường, những con người lố lăng, bon chen trong cõi trần bui bặm.
a. Bốn câu thơ đầu:
- Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!
- Trần thế em nay chán nửa rồi
-> Thời gian: đêm Thu
- > Không gian: cảnh thanh vắng
- Tâm sự: Buồn lắm=> bộc lộ trực tiếp nỗi buồn trần thế với nhiều biểu hiện, nhiều cung bậc bởi mối bất hòa sâu sắc với thực tại tầm thường, xấu xa.
- cành đa xin chị nhắc lên chơi: muốn thoát li lên cung quế: Sống vui vẻ, hạnh phúc trên cung trăng cùng chị Hằng=>ước muốn thoát li hiện thực-> 
 Hồn thơ “ngông” rất đáng yêu
- Tản Đà khao khát một cuộc đời đẹp, thanh cao, vượt lên trên cái tầm thường.
b. Bốn câu thơ cuối:
- Lên cung quế có bầu có bạn, vui
=> xa cách hẳn cõi trần bụi bặm, bon chen không còn cô đơn, giải toả được mối sầu uất trong lòng.
Rồi cư mỗi năm rằm tháng tám.
Cùng nhau trông xuống thế gian cười.
=> “Cái ngông” lãng mạn đáng yêu
=>Cái cười: Vừa thoả nguyện, hài lòng, hóm hỉnh, ngây thơ, vừa là nụ cười mỉa mai, khinh thế ngạo vật của những nhà thơ => Tấm lòng yêu nước
Hoạt động 3:
P.P: vấn đáp, thuyết trình
KT: Động não
Bài thơ làm theo thể thất ngôn bát cú những Tản Đà có những sáng tạo như thế nào? Lời thơ nhẹ nhàng, trong sáng, giản dị như lời nói thường lại pha chút hóm hỉnh duyên dáng, trí tưởng tượng dồi dào, táo bạo, hồn thơ lãng mạn, phóng túng.
? Tản Đà thể hiện tâm sự gì qua bài thơ?
-Tâm sự buồn chán, muốn thoát li thực tại.
- Nét đẹp trong nhân cách Tản Đà là sự thanh cao” đời đục, tiên sinh trong, đời tối tiên sinh sáng” ( Lê Thanh).
Hoạt động 4
P.P: Vấn đáp
KT: Đọc hợp tác
? Đọc thuộc lòng bài thơ “ Muốn làm thằng cuội”?
- 2 HS đọc, nhận xét
- GV đánh giá
? Đọc thuộc diễn cảm bài thơ trên?
- 2 HS đọc, nhận xét
- GV đánh giá
4. Tổng kết:
a. Nghệ thuật:
- Đổi mới thể thơ thát ngôn bát cú Đường luật
+ Lời thơ giản dị, nhẹ nhàng, giàu tính khẩu ngữ
+ Kết hợp sự và trữ tình
+ Giọng thơ hóm hỉnh duyên dáng
b.Nội dung: Nỗi chán ghét thực tại tầm thường, khao khát vươn tới vẻ đẹp toàn thiện toàn mĩ của thiên nhiên
c. Ghi nhớ: SGK T154
III. Luyện tập ( 5’)
* Đọc thuộc lòng bài thơ
* Đọc thuộc diễn cảm bài thơ
4. Củng cố: (3’)
? Trình bày cảm nhận của em về nhân vật trữ tình trong tác phẩm, cái tôi của Tản Đà- Nguyễn Khắc Hiếu?
5. Hướng dẫn học bài và chuẩn bị bài:(1’)
 * Bài cũ: : - Học thuộc lòng bài thơ.
 - Nắm kĩ nội dung và nghệ thuật
* Bài mới:
- Chuẩn bị tốt cho bài : Ôn tập tiếng Việt
V. Rút kinh nghiệm giờ dạy:
Thời gian toàn bài.
Thời gian từng phần.
Nội dung kiến thức...
..
Phương pháp.
..
 ***********************************