Giáo án môn Vật lý Lớp 7 - Tiết 23: Chất dẫn điện và chất cách điện trong kim loại. Dòng điện trong kim loại - Quách Văn Đầy

Phòng GD & ĐT huyện Long Phú	CỘNG HOÀ-XÃ HỘI-CHỦ NGHĨA-VIỆT NAM
Trường THCS Trường Khánh	Độc Lập-Tự Do-Hạnh Phúc
GIÁO ÁN VẬT LÍ 7
Người soạn: Quách Văn Đầy 	GVHD: Lâm Văn Ky 
Ngày soạn:03/02/2009	Ngày dạy:11/02/2009
Lớp dạy: 7/3	Tuần: 23	Tiết thứ (theoPPCT): 23
Bài dạy: Bài 20: Chất dẫn điện và chất cách điện trong kim loại.
Dòng điện trong kim loại.
I. MỤC TIÊU:
1. Nhận biết trên thực tế chất dẫn điện là chất cho dòng điện đi qua, chất cách điện là chất không cho dòng điện đi qua.
2. Kể tên một số vật dẫn điện (hoặc là vật liệu dẫn điện) và vật cách điện (hoặc vật liệu cách điện) thường dùng.
3. Nêu được dòng điện trong kim loại là dòng các electron dịch chuyển có hướng.
II. CHUẨN BỊ:
Đối với cả lớp:
Một số dụng cụ hoặc thiết bị dùng điện: bóng đèn, công tắc, ổ lấy điện, dây nối các loại.
Tranh vẽ to hình 20.1 và 20.3 (SGK).
Đối với mỗi nhóm Hs:
1 bóng đèn thắp (sáng trong gia đình) đui cài hoặc đui xoáy.
1 phích cắm điện nối với đoạn dây điện có vỏ bọc cách điện.
1 pin.
1 bóng đèn pin.
5 đoạn dây nối có vỏ bọc cách điện, mỗi đoạn dài 30cm.
2 mỏ kẹp(dạng hàm cá xấu).
Một số vật cần xác định xem là dẫn điện hay cách điện: một đoạn dây đồng, dây thép, dây nhôm; một đoạn vỏ nhựa bọc ngoài dây điện; thanh thuỷ tinh; vỏ nhựa bút chì; một đoạn ruột bút chì; miếng xứ (hay một chén sứ).
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC:
Hoạt động của GV
Hoạt động học của HS
Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1: Ổn định lớp; kiểm tra bài cũ; tổ chức tình huống học tập(10 phút)
* Ổn định tình hình lớp.
* Kiểm tra bài cũ
? + dòng điện là gì?
 + Nguồn điện có tác dụng gì? Nguồn điện có mấy cực .Hãy chỉ ra cực dương, cực âm trên pin con ó?
Một HS lªn b¶ng tr¶ lêi , HS d­íi líp l¾ng nghe vµ nhËn xÐt .
* Tổ chức tình huống học tập.
 ?- Nếu giữa hai mỏ kẹp ta nối với một đoạn dây đồng thì trong mạch điện có dòng điện không?
- Mắc thử để kiểm tra.
?-Nếu thầy thay đoạn dây đồng bằng vỏ nhựa bút chì thì có dòng điện trong mạch không?.
- Mắc mạch điện để kiểm tra.
- GV thông báo : Dây đồng gọi là vật dẫn điện, còn vỏ nhựa của bút bi gọi là vật cách điện.
Vậy vật dẫn điện là gì? Vật cách điện là gì?
+ dòng diện là dòng các điện tích dịch chuyển có hướng.
+ Nguồn điện có tác dụng cung cấp cho các dụng cụ điện hoạt động. Nguồn điện có hai cực: cực dương, cực âm.
- Hs dự đoán
- Hs nhận thấy dòng diện có trong mạch.
-Hs dự đoán
-Hs quan sát nhận thấy không có dòng điện trong mạch.
- Dự đoán:
+ có 
+ không
- Dự đoán: Không
Bài 20: Chất dẫn điện và chất cách điện trong kim loại.Dòng điện trong kim loại.
Hoạt động 2: Tìm hiểu chất dẫn điện và chất cách điện (8 phút).
-Yêu cầu HS đọc thông tin mục I SGK 
? Chất dẫn điện là gì ?
Gv nhận xét
?- Khi nào chất dẫn điện được gọi là vật liệu dẫn điện ?
?-Chất cách điện là gì ?
Gv nhận xét
? Khi nào chất cách điện được gọi là vật liệu cách điện .
?-Trong bộ thí nghiệm (dây đồng, vỏ nhựa, ruột bút chì,miếng sứ) vật nào dẫn điện, vật nào cách điện ?
? Muốn kiểm tra vỏ bọc nhựa của dây dẫn là vật dẫn điện hay cách điện ta làm thế nào ?
?- Dấu hiệu nào cho biết vật cần kiểm tra là vật dẫn điện hay cách điện ?
-Hãy chia nhóm tiến hành thí nghiệm để kiểm tra. Nên chập hai mỏ kẹp để xem đèn sáng không.
Gv nhận xét kết quả của từng nhóm.
- Làm việt theo nhóm quan sát hình 20.1. tìm hiểu xem bóng đèn và phích cắm điện có những bộ phận nào dẫn điện, bộ phận nào cách điện? đại diện nhóm lên báo cáo kết quả thảo luận.
?-Để đảm bảo an toàn khi cắm phích điện vào ổ điện thì tay ta cầm vào phần nào để cắm ?
- Lưu ý không cắm hay rút phích cắm bằng cách giật vào dây nối làm đứt lõi hoặc làm rạn hở lõi dây rất nguy hiểm.
-Hs đọc mục I
Một Hs trả lời và một Hs khác nhận xét.
- HS: Khi chất dẫn điện được dùng để làm các vật hay bộ phận dẫn điện.
- Một Hs trả lời và một Hs khác nhận xét.
-Hs: Khi ®­îc dïng ®Ó lµm c¸c vËt hay bé phËn c¸ch ®iÖn .
-Hs dự đoán
- Mắc vào 2 mỏ kẹp của dây dẫn trong mạch điện.
-Nếu đèn sáng thì vật cần kiểm tra là vật dẫn điện . Đèn không sáng thì vật cần kiểm tra là vật cách điện .
-Hs tiến hành thí nghiệm theo nhóm. Mỗi nhóm đại diện một bạn lên ghi vào bảng phụ theo kí hiệu.
-Hs chia nhóm tiến hành thí nghiệm và báo cáo kết quả.
- Vỏ nhựa của chốt cắm .
I.Chất dẫn điện và chất cách điện . 
* Chất dẫn điện là chất cho dòng điện đi qua.
* Chất cách điện là chất không cho dòng điện đi qua. 
- Dự đoán:
+ vỏ nhựa, miếng sứ là vật cách điện
+ Dây đồng, ruột bút chì là vật dẫn điện.
-C1:
+Các bộ phận dẫn điện: Dây tóc, dây trục, 2 đầu dây đèn, 2 chốt cắm, lõi dây 
+ Các bộ phận cách điện : Trụ thuỷ tinh, thuỷ tinh đen, vỏ nhựa của phích cắm, vỏ dây dẫn .
Hoạt động 3: Xác định vật dẫn điện vật cách điện (12 phút)
?-Lấy thêm thí dụ về vật liệu được dùng làm vật dẫn điện, cách điện trong thực tế ?
- Hãy làm việc theo nhóm trả lời C3, một em đọc to C3.
Nhóm đại diện trả lời.
-GV nhận xét: Ở điều kiện thường không khí không dẫn điện nhưng ở điều kiện đặc biệt nào đó thì không khí vẫn có thể dẫn điện : Ví dụ không khí giữa đám mây nhiễm điện mạnh và mặt đất.
* Mở rộng kiến thức:Những vật liệu nói trên đều là chất rắn, ngoài ra còn các loại dung dịch đều dẫn diện như: các dung dịch muối, axít, bazơ, nước thông thường,đều dẫn điện. các vật liệu cách điện chỉ mang tính tương đối, tuỳ thuộc vào từng điều kiện cụ thể. 
-Hs trả lời
-Hs đọc to C3 và tiến hành thảo luận.
Hs trả lời, nhóm khác nhận xét.
-Hs chú ý lắng nghe
-Hs lắng nghe tiếp thu để mở rộng kiến thức.
C2:
+ Vật liệu dẫn điện: Thiếc, chì ,
+ Vật liệu cách điện: Các gỗ khô, giấy, thủy tinh,
C3: Ở điều kiện thường không khí không dẫn điện nhưng ở điều kiện đặc biệt nào đó thì không khí vẫn có thể dẫn điện : Ví dụ không khí giữa đám mây nhiễm điện mạnh và mặt đất .
Hoạt động 4 Tìm hiểu dòng điện trong kim loại (10 phút).
- Kim loại là chất dẫn điện, kim loại được cấu tạo từ các hạt nguyên tử mà nguyên tử gồm các hạt nhân và các electron.
?- Nếu nguyên tử thiếu 1 electron thì phần còn lại của nguyên tử mang điện tích gì?
- Một Hs đọc C4.
- Một Hs đọc phần b) cho cả lớp nghe.
?-Từ đó các em rút ra được kết luận gì?
- Hãy quan sát hình 20.3
 ?- Ký hiệu nào biểu diễn các êlectron tự do, ký hiệu nào biểu điễn phần còn lại của nguyên tử ?
Hãy lên bảng chỉ rõ để hoàn thành C5.
- Treo hình 20.4 lên bảng cho Hs quan sát rõ
-Yêu cầu Hs đọc mục 2) và C6
- Hãy thảo luận theo nhóm trả lời C6.
- Một Hs lên bảng vẽ thêm mũi tên cho mỗi electron tự do.
- Dựa vào đó thảo luận nhóm để hoàn thành kết luận cuối trang 56 SGK.
-Hs: Mang điện tích dương.
- Hs đọc C4 và trả lời
- Hs đọc to phần b)
-Hs trả lời
- Hs lên bảng chỉ rõ
-Hs quan sát.
- Hs đọc mục 2) và C6
-Hs chia nhóm thảo luận và trả lời: C6: Các êlectrôn tự do bị cực âm đẩy, cực dương hút .
- Hs lên bảng vẽ
- Hs trả lời
II. Dòng điện trong kim loại:
1. electrom tự do trong kim loại:
C4:Hạt nhân mang điện tích dương các electron mang điện tích âm.
KL: Trong kim loại có các electron tự do
C5:
 :Các electron tự do.
 : Phần còn lại củ nguyên tử.
C6: Các êlectrôn tự do bị cực âm đẩy, cực dương hút .
KL: Các êlectrôn tự do trong kim loại chuyển dịch có hướng tạo thành dòng điện chạy qua nó.
Hoạt động 5: Vận dụng, củng cố, hướng dẫn về nhà (5 phút)
* Vận dụng:
Sử dụng kiến thức đã học hôm nay hãy trả lời C7,C8,C9.
-Hs đọc C7 và trả lời C7. Hs khác nhận xét.
-Hs đọc C8 và trả lời C8. Hs khác nhận xét.
-Hs đọc C9 và trả lời C9. Hs khác nhận xét.
* Củng cố:
?- Chất dẫn điện là gì? Chất cách điện là gì?
?- Định nghĩa dòng điện trong kim loại?
Gv chốt lại vấn đề .
?- Qua bài học hôm nay các em có ứng dụng gì vào trong cuộc sống hàng ngày để đảm bảo an toàn khi sử dụng điện ?
* Hướng dẫn về nhà:
Yêu cầu Hs đọc to hướng dẫn về nhà với nội dung:
 - Học bài kết hợp SGK và vở ghi – học thuộc phần ghi nhớ. 
 - Làm bài tập 20.1 và 20.3 SBT
 - Đọc phần “có thể em chưa biết ”
 - Chuẩn bị bài : Sơ đồ mạch điện - Chiều dòng điện . 
C7:chọn B. Một đoạn ruột bút chì
C8: chọnC. Nhựa
C9: chọn C. Một đoạn dây nhựa
-Hs trả lời, Hs khác nhận xét
-Hs trả lời, Hs khác nhận xét
III. Vận dụng:
C7: B. Một đoạn ruột bút chì.
C8: C. Nhựa
C9: C. Một đoạn dây nhựa. 
	GVHD (kí tên duyệt)