Giáo án môn Sinh học 8 - Nguyễn Văn Lực - Tiết 49: Dây thần kinh tuỷ

Giáo sinh: Trần Thuý Hồng.
Ngày dạy: Lớp 8A
GIÁO ÁN SINH HỌC 8
Tiết 49 - Bài 45: Dây thần kinh tuỷ
I, Mục tiêu:
- Kiến thức:
 + Trình bày được cấu tạo và chức năng của dây thần kinh tuỷ.
 + Giải thích được vì sao dây thần kinh tuỷ là dây pha.
- Kỹ năng:
 + Phát triển kỹ năng quan sát và phân tích kênh hình.
 + Rèn kỹ năng hoạt động nhóm.
- Thái độ:
 + Học sinh có thái độ tích cực, sáng tạo, biết cách chăm sóc, luyện tập và bảo vệ hệ thần kinh.
II, Nội dung:
1, Cấu tạo của dây thần kinh tuỷ:
- Có 31 đôi dây thần kinh tuỷ
- Mỗi dây thần kinh tuỷ gồm 2 rễ:
+ Rễ trước: Rễ vận động.
+ Rễ sau: Rễ cảm giác.
- Các rễ tuỷ đi ra khỏi lỗ gian đốt à dây thần kinh tuỷ.
2, Chức năng của dây thần kinh tuỷ:
- Rễ trước dẫn truyền xung vận động ( li tâm ).
- Rễ sau dẫn truyền xung cảm giác ( hướng tâm ).
- Dây thần kinh tuỷ do các bó sợi cảm giác và vận động nhập lại, nối với tuỷ sống qua rễ trước và rễ sau à dây thần kinh tuỷ là dây pha.
III, Phương pháp:
- Dùng lời, trực quan
- Giải thích – minh hoạ
- Vấn đáp – tìm tòi
- Thảo luận nhóm
IV, Phương tiện:
- Giáo án điện tử, máy chiếu.
V, Kiến thức có liên quan:
- Bài 43: Giới thiệu chung hệ thần kinh
- Bài 44: Thực hành – Tìm hiểu chức năng của tuỷ sống
VI, Kiểm tra bài cũ: (5’)
Trình bày cấu tạo và chức năng của tuỷ sống?
- Tuỷ sống gồm chất xám ở giữa và chất trắng bao quanh.
- Chất xám là trung khu của các phản xạ không điều kiện
- Chất trắng là các đường dẫn truyền nối các căn cứ trong tuỷ sống với nhau và với não bộ.
VII, Bài mới:
 Vào bài: Bài trước chúng ta đã được thực hành tìm hiểu về cấu tạo và chức năng của tuỷ sống. Hôm nay chúng ta sẽ được tiếp tục tìm hiểu bộ phận tiếp theo của hệ thần kinh đó là dây thần kinh tuỷ.
Hoạt động 1 ( 15’ )
Tìm hiểu cấu tạo của dây thần kinh tuỷ
Mục tiêu : HS tìm hiểu và trình bày được cấu tạo dây thần kinh tuỷ.
Hoạt động giáo viên
Hoạt động học sinh
Nội dung ghi bảng
- Em hãy nghiên cứu thông tin SGK, kết hợp với quan sát hình 44.2, 45.1 và cho biết có bao nhiêu đôi dây thần kinh tuỷ? Cấu tạo của mỗi dây thần kinh tuỷ như thế nào?
- GV nhận xét, kết luận.
- Quan sát hình 45.1 trên slide, em hãy chỉ ra tên gọi và vị trí của các bộ phận thuộc dây thần kinh tuỷ.
- GV nhận xét, kết luận.
- Yêu cầu học sinh làm bài tập II ( trang 118 – SBT ).
- GV nhận xét, kết luận.
- GV giải thích hình 45.2 SGK, thế nào là tùng đuôi ngựa và liên hệ thực tế : Tại sao các bác sĩ lại phải đưa kim hút dịch não vào khe đốt sống phía dưới đốt sống thắt lưng II để chẩn đoán bệnh.
- Nghiên cứu thông tin SGK, quan sát kỹ hình 44.2, 45.1, 1 HS trả lời câu hỏi.
- Ý kiến khác, bổ sung.
- HS quan sát hình 45.1 trên slide, 1 HS trả lời.
- Ý kiến khác, bổ sung.
- HS làm bài tập II (trang 118 – SBT ), 1 HS trả lời.
- Ý kiến khác, bổ sung.
I, Cấu tạo của dây thần kinh tuỷ:
- Có 31 đôi dây thần kinh tuỷ.
- Mỗi dây thần kinh tuỷ gồm 2 rễ:
 + Rễ sau : Rễ cảm giác.
 + Rễ trước : Rễ vận động.
- Các rễ tuỷ đi ra khỏi lỗ gian đốt à dây thần kinh tuỷ (dây pha )
Hoạt động 2 ( 20’)
Tìm hiểu chức năng của dây thần kinh tuỷ
Mục tiêu : Thông qua thí nghiệm, HS rút ra được kết luận về chức năng của dây thần kinh tuỷ.
Hoạt động giáo viên
Hoạt động học sinh
Nội dung ghi bảng
- Em hãy quan sát hình 6.2, xem lại kiến thức bài 6: Phản xạ và cho biết cung phản xạ là gì?
- GV nhận xét, kết luận: Cung phản xạ là con đường mà xung thần kinh truyền từ cơ quan thụ cảm ( da) qua trung ương thần kinh thần kinh đến cơ quan phản ứng ( cơ, tuyến).
- GV liên hệ với rễ trước tương ứng cơ quan phản ứng, rễ sau tương ứng với cơ quan thụ cảm, tuỷ sống là thần kinh trung ương.
- GV mô tả rõ con đường dẫn truyền xung thần kinh qua cung phản xạ gồm những khâu : Tiếp nhận kích thích, truyền xung, phân tích, dẫn ra, trả lời.
- GV yêu cầu HS đọc kỹ thí nghiệm trong SGK.
- GV mô tả lại thí nghiệm bằng hình ảnh minh họa trên slide.
- Yêu cầu HS tìm ra điểm bất hợp lý trong kết quả thí nghiệm bảng 45 – SGK : khi tìm hiểu chức năng của rễ trước cần phải kích thích HCl 3% thì mới đủ nồng độ để co cả 3 chi còn lại.
- Em hãy nghiên cứu thí nghiệm và đọc kỹ bảng 45 SGK, thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi: 
 + Chức năng của rễ trước là gì ?
 + Chức năng của rễ sau là gì ?
 + Chức năng của dây thần kinh tuỷ là gì ? 
- GV nhận xét, kết luận. 
- Chúng ta vừa tìm hiểu chức năng của dây thần kinh tuỷ, sau đây em hãy hoàn thành chỗ trống trong bài tập I (trang 118 – SBT ).
- GV nhận xét, kết luận.
- HS quan sát hình 6.2, xem lại kiến thức cũ bài 6: Phản xạ, 1 HS trả lời.
- Ý kiến khác, bổ sung.
- HS đọc kỹ nội dung thí nghiệm và kết quả ở bảng 45 SGK, thảo luận nhóm, rút ra kết luận về chức năng của các rễ tuỷ. 
- 1 HS đại diện nhóm trình bày, các nhóm khác bổ sung.
- HS làm bài tập I (trang 118 – SGK ), 1 HS trả lời.
- Ý kiến khác, bổ sung.
II, Chức năng của dây thần kinh tuỷ:
- Rễ trước dẫn truyền xung vận động ( li tâm ) từ trung ương thần kinh đến cơ quan trả lời ( chi, cơ )
- Rễ sau dẫn truyền xung cảm giác (hướng tâm ) từ cơ quan thụ cảm về trung ương thần kinh.
à Dây thần kinh tuỷ có chức năng dẫn truyền xung thần kinh theo 2 chiều
VIII, Củng cố : ( 5’)
- Làm bài tập 1, phần III ( trang 118 – SBT) : Tại sao nói dây thần kinh tuỷ là dây pha? Giải thích?
Trả lời : Dây thần kinh tuỷ do các bó sợi cảm giác và vận động nhập lại, nối với tuỷ sống qua rễ trước và rễ sau à dây thần kinh tuỷ là dây pha.
- Làm bài tập 2, phần III ( trang 118 – SBT) : Trên một con ếch đã mổ để nghiên cứu rễ tuỷ, em Quang đã vô ý thúc mũi kéo làm đứt một số rễ. Bằng cách nào em có thể phát hiện được rễ nào còn, rễ nào mất?
Trả lời: Kích thích mạnh lần lượt các chi:
- Nếu không gây co chi nào à rễ sau ( rễ cảm giác ) chi đó bị đứt.
- Nếu chi nào co à rễ trước ( rễ vận động ) vẫn còn.
- Nếu chi đó không co; các chi khác co à rễ trước ( rễ vận động) của chi đó bị đứt.
Câu hỏi củng cố : 
Câu 1 : Số lượng dây thần kinh của tuỷ sống là ?
A, 25 đôi
B, 27 đôi
C, 30 đôi
D, 31 đôi
Câu 2: Đặc điểm hoạt động của các dây thần kinh tuỷ ?
A, Chỉ dẫn truyền xung vận động
B, Dẫn truyền cả xung cảm giác và vận động
C, Chỉ dẫn truyền xung cảm giác
D, Không dẫn truyền
 è Kết luận chung : 
- GV yêu cầu học sinh nêu nội dung kiến thức đã học trong bài.
- GV chốt lại kiến thức trọng tâm.
- GV yêu cầu học sinh đọc phần ghi nhớ SGK.
IX, Dặn dò :
- Học thuộc phần ghi nhớ SGK và trả lời câu hỏi SGK ( trang 143 )
- Đọc trước bài 46 : Trụ não, tiểu não, não trung gian.
- Sưu tầm một số tư liệu có liên quan đến não bộ.