Giáo án môn Đại số 8 - Tiết 50: Giải bài toán bằng cách lập phương trình (Bản 3 cột)

Ngày soạn:02/02/2010
Ngày giảng:04/02/2010
Tiết 50: Giải bài toán bằng cách
lập phương trình
I- Mục tiêu:
1. Kiến thức:
	HS nhận biết được các bước giải bài toán bằng cách lập PT.
2. Kỹ năng:
	- HS vận dụng để giải một số dạng toán bậc nhất không quá phức tạp.
- Rèn kỹ năng trình bày bài toán.
3. Thái độ:
Cẩn thận, chính xác, hợp tác.
II- Chuẩn bị:
	- GV: Bảng phụ ghi nội dung?1;?2 (SGK-T24), BTVD1, Tóm tắt các bước giải toán bằng cách lập PT.
	- HS: Đọc trước Đ6, ôn lại cách giải PT được đưa về dạng ax+b=0.
III- Phương pháp:
Thuyết trình, vấn đáp, dạy học tích cực.
IV. Tiến trình:
1. ổn định tổ chức:(1’)
- 8A1:
- 8A2:
2. Kiểm tra bài cũ: Không
3. Bài mới:
ĐVĐ: ở các lớp dưới chúng ta đã được giải nhiều bài toán bằng phương pháp sóo học, chẳng hạn: Bái toán cố: "vừa gà, vừa chó... Hỏi có bên nào gà, bến nào chó?". ở lớp 5, bằng phương pháp sóo học ta đã giải được bài toán này? Còn có phương pháp nào khác để giải bài toán này không? Hôm này chúng ta được học một cách giải khác, đó là giải bài toán bằng cách lập phương trình.
Họat động 1: Biểu diễn một đại lượng biểu thức chứa ẩn: (15’).
Mục tiêu:
HS nhận biết cách biểu diễn một đại lượng bởi biểu thức chứa ẩn là như thế nào.
HĐ của GV
HĐ của HS
Nội dung
GV: Trong thực tế, nhiều đại lượng biến đổi phụ thuộc lẫn nhau. Nếu ký hiệu một trong các đại lượng ấy là x thì các đại lượng khác có thể được biểu diễn dưới dạng 1 biểu thức của biến x.
- GV yêu cầu học sinh đọc VD1 trong 1 phút sau đó hỏi: Trong VD1 tcó những đại lượng nào phụ thuộc lẫn nhau? (v,S,t).
* Đại lượng nào được ký hiệu là x?
* Những đại lượng nào được biểu diễn qua x?
- Gv yêu cầu học sinh làm ?1
(Đề bài đưa lên bảng phụ)
Hỏi: Bài toán cho biết gì? Y/c gì?
a. Biết thời gian và vận tốc tính quãng đường như thế nào?
b. Biết thời gian và quãng đường, tính vận tốc TB như thế nào?
- GV y/cầu học sinh làm ?2
(Đề bài đưa bảng phụ)
Đề bài cho biết gì? Y/cầu gì?
GV nhấn mạnh: Số TN có 2 cơ số?
a. VD: x = 12 -> số mới = 500 + SBĐ) 
Hỏi: Vậy viết thêm vào cơ số 5 vào bên trái số x, ta được số mới bằng gì? 
b. GV chốt: Qua các VD trên ta nhận thấy rằng: "Trong thực tế... của biến x". Và việc biểu diễn một đại lượng bởi biểu thức chứa ẩn rất quan trọng trong việc giải bài tập bằng cách lập phương trình.
Hs đọc ví dụ
HS trả lời
HS trả lời
HS làm ?1
 Một HS đọc to đề bài.
HS trả lời
HS trả lời
HS trả lời
HS trả lời
HS trả lời
HS trả lời(500 + x)
1. Biểu diễn một đại lượng bởi biểu thức chứa ẩn.
* VD1: Gọi x (h) là thời gian đicủa một ô tô. Khi đó:
* Quãng đường ô tô đi được với vận tốc 40km/h là 40x (km) .
40 xkm)
* Nếu trong x (h) ô tô đi được quãng đường dài 120 km thì vận tốt TB của ô tô là : 
?1
a. Thời gian bạn Tiến chạy là x phút. Nếu vận tốc TB của Tiến là 180m/ph thì quãng đường chạy là: 180 x (m).
b. Nếu trong x phút Tiến chạy được quãng đường là 4500m thì vận tốc TB của Tiến là:
?2 
Gọi x là số tự nhiên có 2 cơ số.
a. Viết thêm cơ số 5 vòa bên trái số x, ta được số mới bằng 500 + x.
b. Viết thêm chữ số 5 vào bên phải số x, ta được số mới bằng 10x + 5.
Hoạt động 2: Ví dụ về giải BT bằng cách lập phương trình: (18’).
Mục tiêu:
HS nhận biết được các bước giải bài toán bằng cách lập PT thông qua việc giải ví dụ đơn giản.
HĐ của GV
HĐ của HS
Nội dung
- GV gọi 1 học sinh đọc to đề bài.
- Hãy tóm tắt đề bài.
- GV: BT yêu cầu số gà, số chó. Để giải BT này bằng cách lập PT người ta làm như thế nào? Các em giở SGK - T25 đọc thầm nghiên cứu lời giải trong 3 phút. Sau 3 phút giáo viên hỏi: Cách giải trong SGK đã chọn đại lượng nào làm ẩn x? (số gà).
- GV: Tương tự như vậy, các em hãy giải BT trên bằng cách chọn x là số chó.
* Hãy cho biết điều kiện của x?
* Biểu thị số chân chó qua x?
* Biểu thị số gà ?
* Tính số chân chó?
* Căn cứ vào đâu lập phương trình bài toán?
- G/v yêu cầu học sinh tự giải phương trình. 1 HS lên bảng trình bày, h/s dưới lớp làm bài vào vở.
- GV: x = 14 có thỏa mãn các đk của ẩn không?
Vậy có b/n con chó? b/n còn gì? 
- Gv cho học sinh so sánh kết quả của 2 cách làm -> Thay đổi cách chọn ẩn những kết quả BT không thay đổi.
- GV: Qua VD trên, em hãy cho biết. Để giải bài toán bằng cách lập PT, ta cần tiến hành những bước nào?
- GV đưa "Tóm tắt...lập PT" lên bảng phụ, nhấn mạnh.
* Thông thường ta hay chọn ấn trực tiếp, tức là BT hỏi gì ta chọn luôn đại lý đó là ẩn, nhưng cũng có những TH chọn 1 đại lượng chưa biết khác làm ẩn lại thuận lợi hơn.
+ Về đ.k thích hợp của ẩn:
* Nếu x biểu thị số cây, số con, con người,... thì x phải là số nguyên dương.
+ Nếu x biểu thị vận tốc, quãng đường, thời gian, khối lượng,... thì điều kiện là x > 0.
+ Khi bd các đại lượng chưa cần kèm thu đơn vị (nếu có).
+ Lập PT và giải PT khôngghi đơn vị.
+ Trả lời có kèm theo đơn vị (nếu có).
Hs đọc đề bài
HS tóm tắt bài
Hs trả lời
Hs trả lời
Hs trả lời
Hs trả lời
Hs trả lời
Hs giải PT
HS nêu các bước giải bài toán bằng cách lập PT
HS lưu ý
2. Ví dụ về giải bài toán bằng cách lập phương trình:
VD2: (Bài toán ) (SGK - T24)
Số gà + số chó = 36 (con)
Số chân gà + số chân chó = 100 chân 
Tính số gà? Số chó?
Giải:
Gọi số chó là x (con)
ĐK: x nguyên dương, x < 36
Số chân chó là: 4x (chân)
Số chân gà là: 36 - x (con)
Số chân gà là: 2 (36 - x) (thân)
Tổng số chân là 100 nên ta có PT 
	4x + 2 (36 - x) = 100
x = 14 thỏa mãn các điều kiện của ẩn vậy số chó là 14 con.
Số gà 36 - 14 = 22 (con).
* Tóm tắt ccs bước giải BT bằng cách lập phương trình: (SGK T25).
Hoạt động 2: Vận dụng(7’)
Mục tiêu: 
Vận dụng các kiến thức vừa học vào giải bài tập đơn giản
Hoạt động của GV
HĐ cuả HS
Nội dung
-GV cho học sinh làm BT 34 (SGK - T25)
1 HS đọc to đề bài, tóm tắt đề bài.
? Trong bài có những đại lượng nào phụ thuộc lẫn nhau? (TS, MS, phân số).
- GV: Nếu chọn phân số ban đầu làm ẩn thì việc bd các đại lượng chưa biết khác qua ẩn (TS, MS) là rất khó. Do vậy ta nên chọn TS hoặc MS làm ẩn.
 - Nếu gọi MS là x thì x cần đk gì? (x nguyên , x khác 0).
- Hãy biểu diễn TS của phân số qua x?
- Bthị phân số ban đầu?
- Nếu tăng cả tử và mẫu của nó thêm 2 đơn vị thì phân số được bd như thế nào?
- Lập phương trình bài toán?
- Giải PT? - Đối chiếu đk của x.
- Trả lời bài toán.
HS đọc và tóm tắt bài toán
Hs trả lời
Hs trả lời
Hs trả lời
Hs trả lời
Hs trả lời
Hs trả lời
(1HS lên bảng thực hiện, HS dưới lớp làm bài vào vở).
Bài 34 (T25 - SGK)
Gọi MS của phân số ban đầu là x
ĐK: x nguyên , x khác 0.
Tử số ban đầu là: 
- Nếu tăng cả tử và mẫu của nó thêm 2 đơn vị thì phân số mới là:
4. Củng cố:(2’)
 Gv khắc sâu các bước giải bài toán bằng cách lập pt
5. Hướng dẫn về nhà:(2’)
	- Nắm vững các bước giải BT bằng cách lập PT.
	- BT: 35,36 (T25 + 26 -SGK), 43,44,45,46,48 (T11 - SBT).
	- Đọc mục "Có thể em chưa biết", đọc trước 7. (SGK).
	- Tiết sau : Giải bài toán bằng cách lập Pt( tiếp)
- Bài 35 cho học sinh về nhà làm; cần PT kỹ VD2: Có thể chọn 1 trong 4 đại lượng lầm ẩn.
	- Cần PT kỹ đề bài. Đại lượng đã biết, đại lượng chưa biết, mộí tương quan giữa các đại lượng.