Giáo án dạy học Ngữ văn 8 - Tuần 31

Tuần 31, tiết 121
Ngày soạn:
Ngày dạy: 
KIỂM TRA VĂN
I, Mục tiêu cần đạt 
1.Kiến thức: Giúp hs:Oân tập củng cố kiến thức văn học đã học ở lớp 8 .
2.Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng diễn đạt và làm văn . 
3.Thái độ: Biết được khả năng thực sự của mình và có hướng khắc phhục.
II, Chuẩn bị 
Thầy : Hướng dẫn hs học tập chuẩn bị kiểm tra , Soạn đề cùng đáp án .
Trò : học bài 
III, Tiến trình lên lớp 
 1, ổn định tổ chức 
 2, Kiểm tra bài cũ :
 3, Bài mới 
 -GV phát đề
 -HS làm bài
 4, Củng cố : Nhận xét giờ kiểm tra 
 5, Dặn dò : Học bài 
Soạn bài “Lựa chọn trật tự từ trong câu”.
IV.Rút kinh nghiệm:
Tuần 31, tiết 122
Ngày soạn:
Ngày dạy: Tiếng Việt 
LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
I, Mục tiêu cần đạt 
 1.Kiến thức: Trang bị cho hs một số hiểu biết sơ giản về trật từ từ trong câu, cụ thể: Khả năng thay đổi trật tự từ. Hiệu quả diễn đạt của những trật tự khác nhau 
2.Kĩ năng: Sử dụng từ trong câu
3.Thái độ: Yêu thích giờ học.
II, Chuẩn bị 
GV: giáo án, sgk,..
HS: Sgk, tập soạn, tập ghi,
III, Tiến trình lên lớp 
 1, ổn định tổ chức (7’)
 2, Kiểm tra bài cũ : 
 3, Bài mới : Khi nói cũng như khi viết , các kí hiệu ngôn ngữ bao giờ cũng xuất hiện tuần tự cái trước cái sau , ví dụ : phát âm tiếng này rồi mới sang tiếng khác , viết chữ này rồi mới đến chữ kia , nói câu trước rồi mới tới câu sau ,Trình tự sắp xếp các từ trong câu được gọi là trật tự từ. Vậy trật tự từ trong câu phải như thế nào để đạt hiệu quả ? Tiết học này sẽ trả lời cho câu hỏi đó . 
Hoạt động của GV và HS
Hoạt động 1: Nhận xét chung (20’)
 Gọi hs đọc đoạn văn và 3 câu hỏi trong sgk 
 (?) Có thể thay đổi trật tự từ trong câu in đậm theo những cách nào mà không làm thay đổi nghĩa cơ bản của câu ? 
( Chia lớp thành 3 nhóm thi tìm nhanh , tìm nhiều cách sắp xếp)
- Cai lệ gõ đầu roi xuống đất , thét bằng giọng khàn khàn của một người hút nhiều sái cũ 
- Cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của một người hút nhiều xái cũ , gõ đầu roi xuống đất 
- Thét bằng giọng khàn khàn của 1 người hút nhiều xái cũ , cai lệ gõ đầu roi xuống đất 
- bằng giọng khàn khàn của 1 người hút nhiều xái cũ , cai lệ gõ đầu roi xuống đất , thét .
-Bằng giọng khàn khàn của một người hút nhiều xái cũ , gõ đầu roi xuống đất , cai lệ thét 
- Gõ đầu roi xuống đất , bằng giọng khàn khàn của một người hút nhiều xái cũ , cai lệ thét 
(?) Để diễn đật nội dung tương tự câu in đậm trong đoạn văn , có bao nhiêu cách sắp xếp trật tự từ ? 
Có 6 cách sắp xếp trật trự từ 
(?) Vì sao tác giả chọn trật tự từ như trong đoạn trích ? ( HSTLN)
- Việc lặp lại từ roi ở ngay đầu câu có tác dụng liên kết chặt câu ấy với câu trước 
- Việc đặt từ thét ở cuối câu có tác dụng liên kết chặt câu ấy với câu sau 
- Việc mở đầu bằng cụm từ gõ đầu roi xuống đất có tác dụng nhấn mạnh sự hung hãn của cai lê 
(?) Hãy thử cọn một trật tự từ khác và nhận xét về tác dụng của sự thay đổi ấy ? ( HS TL theo bàn)
câu
Nhấn mạnh
sự hung hãn 
Liên kết chặt 
Với câu 
đứng trước 
Liên kết
chặt với 
câu đứng 
sau 
2
 _
 +
 +
3
 _
 +
 _ 
4 
 _
 _ 
 +
5
 _ 
 _ 
 +
6 
 + 
 _ 
 +
(?) Hiệu quả diễn đạt của các cách sắp xếp trật tự từ có giống nhau không ? Từ đó , em rút ra kinh nghiệm gì trong việc đặt câu?
Gọi hs đọc đoạn a, b phân 1.II
(?) Trật tự từ trong những bộ phận câu in đậm dưới đây thể hiện điều gì ? 
a, - Đùng đùng , cai lệ giật phắt cái thừng ” Thể hiện thứ tự trước sau của các hoạt động 
“ Chị Dậu xắm mặt ..” Cũng thể hiện thứ tự trước sau của các hoạt động 
b, “ Cai lệ và người nhà Lí trưởng ” Thể hiện thứ bấc cao thấp của các nhân vật ( cai lệ có địa vị xh cao hơn người nhà lí trưởng) và thứ tự xuất hiện của của các nhân vật : Cai lệ đi trước , người nhà lí trưởng theo sau
- Trật tự trong cụm từ roi song , tay thước và dây thừng tương ứng với trật tự của cụm từ đứng trước : cai lệ mang roi song , còn người nhà lí trưởng mang tay thước và dây thừng 
(?) So sánh tác dụng của những cách sắp xếp trật tự từ trong các bộ phận của câu in đậm dưới đây ? ( HSTLN)
- Cách viết của nhà văn Thép Mới có hiệu quả diễn đạt cao hơn vì nó có nhịp điệu hơn ( đảm bảo về sự hài hoà về ngữ âm)
(?) Từ những điều đã phân tích ở các mục Ivà II , hãy rút ra nhận xét về tác dụng của việc sắp xếp trật tự từ trong câu ? ( sgk)
Nội dung
I, Nhận xét chung 
VD: Có 6 cách sắp xếp mới 
*Bảng sơ kết 
câu
Nhấn mạnh
sự hung hãn 
Liên kết chặt 
Với câu 
đứng trước 
Liên kết
chặt với 
câu đứng 
sau 
2
 _
 +
 +
3
 _
 +
 _ 
4 
 _
 _ 
 +
5
 _ 
 _ 
 +
6 
 + 
 _ 
 +
* Chốt: Trong một câu có nhiều cách sắp xếp trật tự từ , mỗi cách đem lại hiệu quả diễn đạt riêng . Người nói người viết cần biết lựa chọn trật tự từ thích hợp với yêu cầu giao tiếp 
2, Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ 
- Thể hiện thứ tự trước sau của các hoạt động
- Thể hiện thứ bấc cao thấp của các nhân vật ( cai lệ có địa vị xh cao hơn người nhà lí trưởng) và thứ tự xuất hiện của của các nhân vật
- Thể hiện hiệu quả diễn đạt cao hơn vì nó có nhịp điệu hơn ( đảm bảo về sự hài hoà về ngữ âm)
II, Luyện tập (15’)
Gọi hs đọc yêu cầu phần luyện tập 
( HSTLN)
a, Cụm từ trong câu văn của Bác Hồ : Kể tên các vị anh hùng dân tộc theo sự xuất hiện của các vị ấy trong lịch sử 
b, Câu “ Đẹp vô cùng , Tổ quốc ta ơi!” : Đặt cụm từ đẹp vô cùng trước hô ngữ Tổ quốc ta ơi để nhấn mạnh cái đẹp của non sông mới đưự«c giải phóng 
- Cụm từ hò ô tiếng hát : Đảo hò ô lên trước để vấn với sông Lô ( vần lưng) , tạo cảm giác kéo dài , thể hiện mênh mông của sông nước , đồng thời cũng đảm bảo cho câu thơ bắt vần với câu trước ( vấn trân : ngạt – hát). Như vậy ở đây , trật từ từ đảm bảo sự hài hoà về ngữ âm cho lời thơ 
c, Câu văn của Nguyễn Công Hoan : lặp lại các từ và cụm từ mật thám , đội con gái ở hai đầu hai vế câu là để liên kết chặt chẽ câu ấy với câu đứng trước 
4, Củng cố : Học qua vb , em hãy nêu kinh nghiệm của việc đặt câu ? Nêu tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ ? (2’)
5, Dặn dò : Học thuộc ghi nhớ. Soạn bài : Trả bài viết số 6 (1’)
IV.Rút kinh nghiệm: 
-----------------------------------------
Tuần 31, tiết 123
Ngày soạn:
Ngày dạy: TRẢ BÀI VIẾT SỐ 6
I, Mục tiêu cần đạt 
 1.Kiến thức: Củng cốø nhận thức và kĩ năng làm bài văn nghị luận về các mặt trình bày diễn đạt , sắp xếp luận điểm , phát triển luận cứ , luận chứng 
2.Kĩ năng: Rèn kĩ năng tự nhận xét bài viết của bản thân sau khi đã được GV nhận xét , hướng dẫn , kĩ năng tìm các hệ thống luận điểm , trình bày luận điểm trong bài văn nghị luận 
3.Thái độ: Nghiêm túc trong giờ trả bài.
II, Chuẩn bị 
- GV: bài làm của hs, đáp án,.. 
 III, Tiến trình lên lớp 
 1, ổn định tổ chức 
 2, Kiểm tra bài cũ 
 3, Bài mới : 
, Dàn bài 
Mb : Giới thiệu câu nói của M. Go- rơ – ki và hướng giải thích (1đ)
TB : Lần lượt trình bày các nội dung cần được giải thích 
 + Giải thích những luận “ Thế nào là yêu sách ? (2.5đ)
 + Nguồn kiến thức là gì ? (2d)
 + Vì sao chỉ có kiến thức mới là con đường sống ? (2.5đ)
 - KB : Nêu ý nghĩa của điều được giải thích đối với mọi người 1đ)
 GV phát bài cho HS
 GV cùng HS nhận xét những ưu –nhược điểm của bài làm
 HS tự nhận xét lẫn nhau
4, Củng cố : Nhận xét giờ trả bài, GV thu lại bài kiểm tra
5, Dặn dò : Về nhà viết lại bài tập làm văn ( những em điểm dưới trung bình ) 
Soạn bài “Tìm hiểu về các yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận.
IV.Rút kinh nghiệm:
Tuần 31, tiết 124
Ngày soan: Tập làm văn 
Ngày dạy: TÌM HIỂU VỀ CÁC YẾU TỐ MIÊU TẢ VÀ TỰ SỰ 
 TRONG VĂN NGHỊ LUẬN 
I, Mục tiêu cần đạt 
 1.Kiến thức: Thấy được tự sự và miêu tả thường là những yếu tố rật cần thiết trong một bài văn nghị luận , vì chúng có khả năng giúp người nghe ( người đọc ) nhận thức được nội dung nghị luận một cách dễ dàng , sáng tỏ hơn 
2.Kĩ năng: Nắm được những yêu cầu cần thiết của việc đưa các yếu tố tự sự và miêu tả vào bài văn nghị luận , để sự nghị luận có thể đạt được hiệu quả thuyết minh cao 
3.Thái độ: Nghiêm túc học tập.
II, Chuẩn bị 
GV: Giáo án, sgk, ..
HS : học bài , soạn bài theo yêu cầu của gv
III, Tiến trình lên lớp 
 1, ổn định tổ chức (7’)
 2, Kiểm tra bài cũ : Trong bài văn nghị luận , bên cạnh yếu tố nghị luận là chủ ỵếu ( hệ thống luận điểm , luận cứ ) còn có các yếu tố nào khác ?
- Câu văn “ Ta viết bài hịch này để các ngươi biết bụng ta” Thể hiện yếu tố gì và ntn trong bài văn nghị luận ?
3, Bài mới : Bên cạnh yếu tố biểu cảm , trong bài văn nghị luận còn có 2 yếu tố khác có thể và cần thiết tham gia . Đó là yếu tố miêu tả và tự sự . Nhưng đây không phải là miêu tả và tự sự riêng biệt , riêng rẽ như trong 2 kiểu vb này đã được học ở lớp 6 . Vậy vai trò và đặc điểm riêng của 2 yếu tố miêu tả và tự sự trong văn nghị luận ntn, đến mức nào , có gì khác với miêu tả , tự sự trong bài văn miêu tả , tự sự?
Hoạt động của GV và HS
 Gọi hs đọc 2 đoạn văn (20’)
(?) 2 đoạn văn ấy đã tạo lập ra nhắm mục đích gì là chủ yếu ? ( Hai đoạn văn kể về thủ đoạn bắt lính và cũng tả lại cảnh khổ sở của người bị bắt lính )
(?) Vậy 2 đoạn trích trên có phải là văn tự sự và văn miêu tả không ? Vì sao? ( Hai đoạn văn đó vẫn không phải là đoạn văn tự sự hay đoạn văn miêu tả , vì tự sự và miêu tả không phải là mục đích chủ yếu nhất mà là người viết nhằm tới mục đích vạch trần sự tàn bạo và giả dối của thực dân trong cái gọi là “ mộ lính tình nguyện” . Vì thế , hai đoạn trích của Người phải nằm trong số vb nghị luận )
(?) Hãy loại bỏ yếu tố tự sự trong đoạn trích a chỉ còn lại yếu tố nghị luận , xem việc bắt lính kì quặc và tàn ác , đã gây ra sự nhũng lạm trắng trợn đến mức nào không ? 
(?)Hãy loại bỏ yếu tố miêu tả trong đoạn trích b chỉ còn lại yếu tố nghị luận , xem chúng ta có hình dung ra sự giả dối , lừa gạt trong lời rêu rao về “ lòng sốt sắng đầu quân tấp nập và không ngần ngại” được không?
(?) Từ việc tìm hiểu trên , em có nhận xét gì về vai trò của các yếu tố tự sự và miêu miêu tả trong văn nghị luận ? ( ghi nhớ )
Yêu cầu hs đọc đoạn văn 2 
(?) Trong vb nghị luận đó có các yếu tố tự sự và miêu tả không ? Tìm những yếu tố tự sự , miêu tả trong vb trên và cho biết tác dụng của chúng ? ( HSTLN)
* Yếu tố tự sự và mt trong truyện Chàng Trăng: - Kể chuyện thụ thai , mẹ bỏ lên rừng . Chàng không nói, không cười ; cưỡi ngựa đá đi giết bạo chúa rồi biến vào mặt trăng , đê đêm soi dòng thác bạc Pông – gơ - nhi
 * Yếu tố tự sự và mt trong truyện Nàng Han : - Nàng Han liên kết với người kinh , thêu cờ lệnh bằng chăn dệt chỉ ngũ sắc , đánh giặc ngoại xâm , thắng trận , nàng hoá thành tiên bay lên trời dãy núi Pu – keo vẫn còn những vũng , ao chi chít những vết chân voi của nàng Han và người kinh
* Truyện TG : Hoàn toàn không kể , tả
* Tác dụng : Yếu tố tự sự và miêu tả làm rõ luận điểm sự gần gũi giống nhau giữa các truyện 
(?) Vì sao tác giả vb trên đã không kể lại đầy đủ và cặn kẽ toàn bộ 2 truyện chàng Trăng và Nàng Han , mà chỉ tả cụ thể một số hình ảnh và kể kĩ một số chi tiết những truyện ấy ?( Vì mục đích nghị luận , tác giả chỉ kể kĩ càng những chi tiết như chàng Trăng không nói không cười , chàng Trăng cưỡi ngựa đá , sang khi chiến thắng kẻ thù chàng Trăng bay lên mặt trăng , nàng Han thành tiên trên trời sau khi thắng giặc )
(?) Các em thấy tác giả có miêu tả tràn lan không ? 
* GV chốt : Chỉ có những hình ảnh có lợi cho việc làm sáng tỏ luận điểm mới được tác giả miêu tả kĩ 
(?) Từ việc tìm hiểu trên hãy cho biết : Khi đưa các yếu tố tự sự và miêu tả vào bài văn nghị luận , cần chú ý những gì ? ( ghi nhớ sgk)
 Gọi hs đọc phần luyện tập 
Nội dung
I,Yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận 
- Hai yếu tố này giúp cho việc trình bày luận cứ trong bài văn được rõ ràng , cụ thể , sinh động hơn , và do đó , có sức thuyết phục mạnh mẽ hơn
- Các yếu tố tự sự và miêu tả được dùng làm luận cứ phải phục vụ cho việc làm rõ luận điểm và không phá vỡ mạch lạc nghị luận của bài văn 
II, Luyện tập (15’)
(?) Bài tập 1 yêu cầu điều gì ? (HSTLN)
(?) Hãy nêu yêu cầu bài tập 2 ? 
Bài tập 1 :
Yếu tố tự sự : - Sắp trung thu
- Đêm trước rằm đầu tiên từ ngày bị giam giữ
- Mười mấy ngày qua, trừ cái bực mình ban đầu khi bị bắt vô cơ , chỉ là những xâu những vật lỉnh kỉnh  đáng ghét của bộ mặt nhà giam 
- Phải đi ra với đêm , phải tắm mình trong nguyệt , phải vui đùa , phải làm thơ
* yếu tố miêu tả : Trời xứ Bắc hẳn trong , trăng hẳn tròn và sáng 
 - Đêm nay trăng sáng quá chừng . Trong suốt , bao là , huyền ảo , vỗ về 
 - Ngay bên cửa sổ , lồng trong bóng cây 
- Đêm nay rất đẹp , rạo rực bao nổi niềm , cầm lòng không đậu , người tù phải thốt lên
- Nó ăm ắp tình tứ , nó rạo rực , nó muốn yêu , muốn thưởng thức , muốn chan hoà , muốn giãi bày , bộc lộ
Tác dụng :
- Yếu tố người đọc giúp người đọc hình dung rõ hơn hoàn cảnh sáng tác của bài thơ và tâm trạng của nhà thơ 
- Yếu tố miêu tả : Làm cho người đọc như trông thấy trước mắt khung cảnh của đêm trăng và cảm xúc của người tù – thi sĩ , để nhận rõ hơn chiều sâu của 1 tâm tư ; ở đó, bên trong sự im lặng , có chứa đựng biết bao nhiêu tình cảm dạt dào trước trăng , trước đêm , trước cái lành cái đẹp 
Bài tập 2 : Trong đề bài này người ta có thể sử dụng yếu tố miêu tả để gợi lại vẻ đẹp của hoa sen . Cũng có thể sử dụng yếu tố tự sự khi cần kể lại 1 kỉ niệm về bài ca dao đó
4, Củng cố. : Yếu tố tự sự và miêu tả có vai trò ntn trong văn nghị luận ? (2’)
 Khi đưa các yếu tố tự sự và miêu tả vào bài văn nghị luận , cần chú ý những gì ? 
5, Dặn dò : Học thuộc phần ghi nhớ. Hoàn tất bài tập sgk và Soan bài “Luyện tâp đa các yếu tố tự sự và miêu tả vào bài văn nghị luận . Văn bản đề nghị (1’)
IV.Rút kinh nghiệm: