Giáo án buổi 2 Ngữ văn 8 – Tuần 19 đến 21 – THCS Hoàng Tân

TuÇn 19	 	- LuyÖn ®Ò: “Nhê rõng”, “¤ng ®å”
TiÕt 55, 56, 57	 - Bµi tËp vÒ viÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n thuyÕt minh.
PhÇn I – LuyÖn ®Ò “Nhê rõng”, “¤ng ®å”
Bµi 1: Tr¾c nghiÖm
C©u 1: Hai bµi th¬ “Nhí rõng”, “¤ng ®å” ®­îc s¸ng t¸c vµo kho¶n thêi gian nµo?
A. Tr­íc c¸ch m¹ng th¸ng 8 n¨m 1945.
B. Trong kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p.
C. Trong kh¸ng chiÕn chèng ®Õ quèc Mü.
D. Tr­íc n¨m 1930.
C©u 2: NhËn xÐt nµo nãi ®óng nhÊt nh÷ng c¶nh t­îng ®­îc miªu t¶ ®Æc s¾c trong bµi th¬ Nhí rõng?
A. C¶nh nói rõng kú vÜ, kho¸ng ®¹t vµ bÝ hiÓm.
B. C¶nh v­ên b¸ch thó tï tóng, tÇm th­êng vµ gi¶ dèi.
C. C¶nh ®¹i ngµn bao la, réng lín
D. Gåm A vµ B
C©u 3: NhËn xÐt nµo nãi ®óng nhÊt ý nghÜa cña viÖc x©y dùng hai c¶nh t­îng ®èi lËp nhau trong Nhí rõng?
A. §Ó lµm næi bËt h×nh ¶nh con hæ.
B. §Ó g©y Ên t­îng ®èi víi ng­êi ®äc
C. §Ó lµm næi bËt t×nh c¶nh vµ t©m tr¹ng cña con hæ.
D. §Ó thÓ hiÖn t×nh c¶m cña t¸c gi¶ ®èi víi con hæ.
C©u 4: Hoµi Thanh cho r»ng” “Ta t­ëng chõng thÊy nh÷ng ch÷ bÞ x« ®Èy, bÞ d»n vÆt bëi mét søc m¹nh phi th­êng”. Theo em, ý kiÕn ®ã chñ yÕu nãi vÒ ®Æc ®iÓm g× cña bµi th¬ Nhí rõng?
A. Trµn ®Çy xóc c¶m m·nh liÖt.	C. Giµu h×nh ¶nh.
B. Giµu nhÞp ®iÖu.	D. Giµu gi¸ trÞ t¹o h×nh.
C©u 5: Hai nguån thi c¶m chñ yÕu trong s¸ng t¸c cña Vò §×nh Liªn lµ g×?
A. Lßng th­¬ng ng­êi vµ t×nh yªu thiªn nhiªn.
B. T×nh yªu cuéc sèng vµ tuæi trÎ
C. T×nh yªu ®Êt n­íc vµ nçi sÇu nh©n thÕ
D. Lßng th­¬ng ng­êi vµ niÒm hoµi cæ.
C©u 6: Hai c©u th¬ “GiÊy ®á buån kh«ng th¾m – Mùc ®äng trong nghiªn sÇu” sö dông biÖn ph¸p tu tõ g×?
A. So s¸nh	c. Nh©n Ho¸
B. Ho¸n dô	D. Èn dô
C©u 7: H×nh ¶nh «ng ®å ë hai khæ th¬ ®Çu hiÖn ra nh­ thÕ nµo?
A. §­îc mäi ng­êi yªu quý v× ®øc ®é
B. §­îc mäi ng­êi träng väng, t«n kÝnh v× tµi viÕt ch÷ ®Ñp.
C. BÞ mäi ng­êi quªn l·ng theo thêi gian
D. C¶ A, B, C ®Òu sai.
C©u 8: Dßng th¬ nµo thÓ hiÖn râ nhÊt t×nh c¶nh ®¸ng th­¬ng cña «ng ®å?
A. Nh­ng mçi n¨m mçi v¾ng – Ng­êi thuª viÕt nay ®©u?
B. N¨m nay hoa ®µo në – Kh«ng thÊy «ng ®å x­a.
C. ¤ng ®å vÉn ngåi ®Êy – Qua ®­êng kh«ng ai hay.
D.Nh÷ng ng­êi mu«n n¨m cò – Hån ë ®Çu b©y giê?
C©u 9: H×nh ¶nh nµo trong khæ th¬ ®Çu ®­îc lÆp l¹i ë khæ th¬ cuèi cña bµi th¬?
A. ¤ng ®å	C. Mùc tµu
B. Hoa ®µo	D. GiÊy ®á
C©u 10: Dßng nµo nãi ®óng nhÊt t×nh c¶m cña t¸c gi¶ göi g¾m trong hai c©u cuèi bµi th¬ «ng ®å?
A. C¶m th­¬ng vµ ngËm ngïi tr­íc c¶nh cò ng­êi x­a.
B. Lo l¾ng tr­íc sù phai tµn cña c¸c nÐt v¨n ho¸ truyÒn thèng.
C. ©n hËn v× ®· thê ¬ víi t×nh c¶nh ®¸ng th­¬ng cña «ng ®å.
D. Buån b· v× kh«ng ®­îc gÆp l¹i «ng ®å.
Bµi 2: Giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶ ThÕ L÷ vµ t¸c phÈm “Nhê rõng”.
Bµi 3: Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ nghÖ thuËt cña bµi th¬.
Bµi 4: Chøng minh r»ng: “§o¹n 3 cña bµi th¬ cã thÓ coi lµ mét bé tranh Tø b×nh léng lÉy”. 
Bµi 5: Nhµ phª b×nh v¨n häc Hoµi Thanh cã nhËn xÐt vÒ th¬ cña ThÕ L÷: “§äc ®«i bµi, nhÊt lµ “Nhê rõng”, ta t­ëng chõng nh­ thÊy nh÷ng ch÷ bÞ x« ®Èy, vÞ d»n vÆt bëi mét søc m¹nh phi th­êng. ThÕ L÷ nh­ mét thÕ t­íng ®iÒu khiÓn ®éi qu©n ViÖt ng÷ b»ng nh÷ng mÖnh lÖnh kh«ng thÓ c­ìng ®­îc”. 
Em hiÓu ý kiÕn trªn nh­ thÕ nµo? Theo em, “§éi qu©n ViÖt ng÷” mµ Hoµi Thanh nãi ®Õn cã thÓ gåm nh÷ng yÕu tè g×?
Bµi 6: LËp dµn ý cho ®Ò sau: “Ph©n tÝch t©m tr¹ng cña con hæ trong bµi “Nhê rõng” cña ThÕ L÷.
Bµi 7: Giíi thiÖu vÒ Vò §×nh Liªn vµ bµi th¬ “¤ng ®å”.
Bµi 8: Theo em, bµi th¬ “¤ng ®å” cã nh÷ng ®Æc s¾c g× vÒ nghÖ thuËt. 
Bµi 9: Ph©n tÝch c¶m thô c¸c c©u sau:
“GiÊy ®á buån kh«ng th¾m, 
Mùc ®äng trong nghiªn sÇu”
“L¸ vµng r¬i trªn giÊy, 
Ngoµi trêi m­a bôi bay”
“C¸nh buåm gi­¬ng to nh­ m¶nh hån lµng,
R­ín th©n tr¾ng bao la th©u gãp giã”
“D©n chµi l­íi lµn da ng¨m r¸m n¾ng
C¶ th©n h×nh nång thë vÞ xa x¨m”
“ChiÕc thuyÒn im bÕn mái trë vÒ n»m,
Nghe chÊt muèi thÊm dÇn trong thí vá”.
§¸p ¸n:
Bµi 1: A – D – C- A – D – C – B – C – A- A
Bµi 2:1. ThÕ L÷ (1907 –1989) lµ ng­êi hai lÇn tiªn phong trong v¨n häc ViÖt Nam: ng­êi më ®Çu cho sù toµn th¾ng cña phong trµo Th¬ míi vµ ng­êi x©y dùng nÒn mãng cho nÒn kÞch nãi n­íc nhµ.
2. Vai trß cña ThÕ L÷ víi th¬ míi ®­îc Hoµi Thanh x¸c nhËn: “§é Êy th¬ míi võa ra ®êi. ThÕ L÷ nh­ vÇng sao ®ét hiÖn ¸nh s¸ng chãi kh¾p c¶ trêi th¬ ViÖt Nam. DÉu sau nµy danh väng ThÕ L÷ cã mê ®i Ýt nhiÒu, nh­ng ng­êi ta kh«ng thÓ kh«ng nh×n nhËn c¸i c«ng ThÕ L÷ ®· dùng thµnh nÒn Th¬ míi ë xø nµy. ThÕ L÷ kh«ng bµn vÒ Th¬ míi, kh«ng bªnh vùc Th¬ míi, kh«ng bót chiÕn, kh«ng diÔn thuyÕt. ThÕ L÷ chØ lÆng lÏ, chØ ®iÒm nhiªn b­íc v÷ng vµng mµ trong kho¶nh kh¾c c¶ hµng ngò th¬ x­a ph¶i tan vì”. 
3. Nhí rõng ®­îc coi lµ thi phÈm tiªu biÓu nhÊt cña ThÕ L÷ . M­în lêi con hæ bÞ nhèt ë v­ên b¸ch thó, nhµ th¬ ®· diÔn t¶ s©u s¾c nçi ch¸n ghÐt thùc t¹i gi¶ dèi, ®äc b»ng c¶m xóc l·ng m¹n trµn ®Çy, b»ng sù hoµ ®iÒu gi÷a th¬ - nh¹c – ho¹. Th«ng qua t©m sù cña chóa s¬n l©m, t¸c gi¶ ®· kh¬i gîi lßng yªu n­íc thÇm kÝn cña ng­êi d©n mÊt n­íc lóc bÊy giê. Lµ mét trong nh÷ng bµi th¬ hay nhÊt cña Th¬ míi chÆng ®Çu (1932 – 1935 ) gãp phÇn ®em l¹i chiÕn th¾ng cho Th¬ míi. “Nhí Rõng” lµ mét bµi th¬ 8 ch÷ ..vÇn liÒn, vÇn b»ng, tr¾c ho¸n vÞ ®Òu ®Æn.
Bµi 3: Søc hÊp dÉn cña bµi th¬ cßn ë nh÷ng gi¸ trÞ nghÖ thuËt ®Æc s¾c cña nã, nh÷ng gi¸ trÞ tiªu biÓu cho Th¬ míi ë giai ®o¹n ®Çu. 
+ C¶ bµi th¬ trµn ®Çy c¶m høng l·ng m¹n víi m¹ch c¶m xóc s«i næi, m·nh liÖt vµ trÝ t­ëng t­îng phong phó, bay bæng. ChÝnh c¶m h­ng l·ng m¹n nµy ®· s¶n sinh ra nh÷ng h×nh ¶nh th¬ giµu chÊt t¹o h×nh, ®Çy Ên t­îng, ®Æc biÖt lµ nh÷ng chi tiÕt miªu t¶ vÏ ®Ñp hïng vÜ mµ th¬ méng cña nói rõng. 
+ Bµi th¬ cã nh÷ng h×nh ¶nh mang ý nghÜa biÓu t­îng lµm nªn néi dung s©u s¾c cña t¸c phÈm. Kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn mµ t¸c gi¶ l¹i chän h×nh thøc “m­în lêi con hæ ë v­ên b¸ch thó”. H×nh t­îng con hæ – chóa s¬n l©m – bÞ giam cÇm trong còi s¾t lµ biÓu t­îng cña ng­êi anh hïng bÞ thÊt thÕ sa c¬ mang t©m sù u uÊt ®Çy bi tr¸ng. C¶nh rõng giµ hoang vu – giang s¬n cña chóa s¬n l©m – lµ biÓu t­îng cña thÕ giíi réng lín, kho¸ng ®¹t, thÕ giíi cña tù do, t­¬ng ph¶n víi h×nh ¶nh chiÕc còi s¾t n¬i v­ên b¸ch thó lµ biÓu t­îng cña cuéc sèng tï h·m, chËt hÑp. Víi nh÷ng h×nh ¶nh cã ý nghÜa biÓu t­îng ®ã, nhµ th¬ nãi lªn t©m sù cña m×nh mét c¸ch kÝn ®¸o vµ s©u s¾c. 
+ Ng«n ng÷ vµ nh¹c ®iÖu phong phó, giµu søc biÓu c¶m. Søc m¹nh chi phèi ng«n ng÷ vµ nh¹c ®iÖu cña bµi th¬ xÐt cho cïng vÉn lµ søc m¹nh cña m¹ch c¶m xóc s«i næi, m¶nh liÖt. Bµi th¬ ®Çy nh¹c tÝnh, ©m ®iÖu dåi dµo, c¸ch ng¾t nhÞp linh ho¹t ( cã c©u ng¾t nhÞp rÊt ng¾n, cã c©u l¹i tr¶i dµi). Giäng th¬ khi th× u uÊt, d»n vÆt, khi th× say s­a, tha thiÕt, hïng tr¸ng, song tÊt c¶ vÉn nhÊt qu¸n, liÒn m¹ch vµ trµn ®Çy c¶m xóc.
B»ng nh÷ng vÇn th¬ trµn ®Çy c¶m xóc l·ng m¹n, b»ng viÖc m­în lêi con hæ bÞ nhèt ë v­ên b¸ch thó, bµi Nhí rõng ®· diÕn t¶ s©u s¾c nçi ch¸n ghÐt c¶nh sèng tï tóng, tÇm th­êng, gi¶ dèi vµ niÒm kh¸t khao tù do m·nh liÖt, tõ ®ã gîi lªn lßng yªu n­íc thÇm kÝncña ng­êi d©n mÊt n­íc thñ¬ Êy.
Bµi 4: §o¹n 3 cña bµi th¬ cã thÓ coi nh­ mét bé tranh tø b×nh ®Ñp léng lÉy. Bèn c¶nh, c¶nh nµo còng cã nói rõng hïng vÜ, tr¸ng lÖ víi con hæ uy nghi lµm chóa tÓ. §ã lµ c¶nh “nh÷ng ®ªm vµng bªn bê suèi” hÕt søc diÔm ¶o víi h×nh ¶nh con hæ “say måi ®øng uèng ¸nh tr¨ng tan” ®Çy l·ng m¹n. §ã lµ c¶nh “ngµy m­a chuyÓn bèn ph­¬ng ngµn” víi h×nh ¶nh con hæ mang d¸ng dÊp ®Õ v­¬ng: “Ta lÆng ng¾m giang s¬n ta ®æi míi”. §ã lµ c¶nh “b×nh minh c©y xanh n¾ng géi” chan hoµ ¸nh s¸ng, rén r· tiÕng chim ®ang ca h¸t cho giÊc ngñ cña chóa s¬n l©m. Vµ ®ã lµ c¶nh “ChiÒu lªnh l¸ng m¸u sau rõng” thËt d÷ déi víi con hæ ®ang chê ®îi mÆt trêi “chÕt” ®Ó “chiÕm lÊy riªng phÇn bÝ mËt” trong vò trô. ë c¶nh nµo nói rõng còng mang vÎ ®Ñp hïng vÜ võa th¬ méng, vµ con hæ næi bËt lªn víi t­ thÕ lÉm liÖt, kiªu hïng, ®óng lµ mét chóa s¬n l©m ®Çy uy lùc.
Nh­ng ®ã chØ lµ dÜ v·ng huy hoµng, chØ hiÖn ra trong nçi nhí da diÕt tíi ®au ®ín cña con hæ. Mét lo¹t ®iÖp ng÷ :nµo ®©u, ®©u nh÷ng. cø lÆp ®i lÆp l¹i, diÔn t¶ thÊm thÝa nçi nhí tiÕc khu«n ngu«i cña con hæ ®èi víi nh÷ng c¶nh kh«ng bao giê cßn thÊy n÷a. Vµ giÊc m¬ huy hoµng ®ã ®· khÐp l¹i trong tiÕng than u uÊt: “- Than «i! Thêi oanh liÖt nay cßn ®©u?”.
Bµi 5: - CÇn hiÓu c¸ch diÔn ®¹t h×nh ¶nh cña Hoµi Thanh:
- Khi nãi “t­ëng chõng thÊy ch÷ bÞ x« ®Èy, bÞ d»n vÆt bëi mét søc m¹nh phi th­êng” lµ Hoµi Thanh muèn kh¼ng ®Þnh m¹ch c¶m xóc s«i trµo, m·nh liÖt chi phèi c©u ch÷ trong bµi th¬ cña ThÕ L÷. §©y chÝnh lµ mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm tiªu biÓu cña bót ph¸p th¬ l·ng m¹n vµ còng lµ yÕu tè quan träng t¹o nªn sù l«i cuèn m·nh mÏ cña bµi Nhí rõng.
- Khi nãi “ThÕ L÷ nh­ mét viªn t­íng ®iÒu khiÓn ®éi qu©n ViÖt ng÷ b»ng nh÷ng mÖnh lÖnh kh«ng thÓ c­ìng ®­îc” tøc lµ nhµ phª b×nh kh¼ng ®Þnh tµi n¨ng cña t¸c gi¶ trong viÖc sö dông mét c¸ch chñ ®éng, linh ho¹t, phong phó, chÝnh x¸c vµ ®Æc biÖt hiÖu qu¶ ng«n ng÷ (tiÕng viÖt) ®Ó cã thÓ biÓu ®¹t tèt nhÊt néi dung cña bµi th¬.
- “§éi qu©n ViÖt ng÷” cã thÓ bao gåm nhiÒu yÕu tè nh­ nh÷ng tõ ng÷, h×nh ¶nh th¬ (®Æc biÖt ph¶i kÓ ®Õn nh÷ng h×nh ¶nh giµu chÊt t¹o h×nh t¶ c¶nh s¬n l©m hïng vÜ g©y cho ng­êi ®äc Ên t­îng ®Ëm nÐt vÒ vÎ ®Ñp võa phi th­êng tr¸ng lÖ, võa th¬ méng),c¸c cÊu tróc ng÷ ph¸p, thÓ lo¹i th¬, ng÷ ®iÖu vµ nh¹c ®iÖu phong phó, giµu søc biÓu c¶m (Êm ®iÖu dåi dµo, c¸ch ng¾t nhÞp linh ho¹t – cã c©u nhÞp rÊt ng¾n, cã c©u l¹i tr¶i dµi). §iÒu nµy cã thÓ nhËn thÊy râ nhÊt qua ®o¹n 2 vµ 3 cña bµi th¬ miªu t¶ c¶nh nói rõng hïng vÜ vµ h×nh ¶nh con hæ trong giang s¬n mµ nã ngù trÞ.
Bµi 6: A. Më bµi:
 Giíi thiÖu bµi th¬ vµ h×nh t­îng con hæ. 
+ Bµi th¬ “Nhí rõng” cña ThÕ L÷ ®­îc viÕt n¨m 1934, in trong tËp “MÊy vÇn th¬” (1935) “Nhí rõng” lµm mét trong nh÷ng bµi th¬ vµo hµng kiÖt t¸c cña ThÕ L÷ vµ cña c¶ phong trµo th¬ míi. 
+ Con hæ lµ h×nh t­îng trung t©m cña bµi th¬. M­în lêi con hæ bÞ nhèt ë v­ên b¸ch thó, t¸c gi¶ diÔn t¶ niÒm khao kh¸t tù do m·nh liÖt vµ t©m sù yªu n­íc cña con ng­êi nh÷ng ngµy n« lÖ. 
B. Th©n bµi:
1. T©m tr¹ng cña con hæ trong c¶nh giam cÇm ë v­ên b¸ch thó:
+ NiÒm c¨m uÊt “ gËm mét khèi c¨m hên trong còi s¾t” vµ nçi ngao ng¸n “n»m dµi tr«ng ngµy th¸ng dÇn qua” (®o¹n 1).
+ T©m tr¹ng ch¸n tr­êng vµ th¸i ®é khinh biÖt tr­íc sù tÇm th­êng, gi¶ dèi ë v­ên b¸ch thó (®o¹n 4).
2. Nçi “nhí rõng” da diÕt kh«ng ngu«i cña con hæ ( ®o¹n 2, 3 vµ 5):
+ Con hæ nhí c¶nh n­íc non hïng vÜ víi tÊt c¶ nh÷ng g× lín lao, d÷ déi, phi th­êng. 
+ Con hæ nhí tiÕc vÒ mét “thuë tung hoµnh hèng h¸ch nh÷ng ngµy x­a” ®Çy tù do vµ uy quyÒn cña chóa s¬n l©m.
C. KÕt bµi:
+ T©m tr¹ng cña con hæ lµ mét Ên dô thÓ hiÖn mét c¸ch kÝn ®¸o t©m tr¹ng cña t¸c gi¶, còng lµ t©m sù yªu n­íc cña nh÷ng ng­êi ViÖt Nam thuë Êy: hä ch¸n ghÐt c¶nh sèng tï tóng, tÇm th­êng cña thùc t¹i n« lÖ vµ khao kh¸t tù do.
+ T©m tr¹ng Êy ®· lµm nªn gi¸ trÞ vµ søc sèng l©u bÒn cña bµi th¬.
Bµi 7: 1. Tõ khi phong trµo th¬ míi ra ®êi ta thÊy cã th¬ Vò §×nh Liªn trªn c¸c b¸o. Ng­êi còng ca t×nh yªu nh­ hÇu hÕt mäi nhµ ... ”, tiÕp ®ã lµ mét tõ chØ mét nghÒ nghiÖp nµo ®ã. VD: Hµng §µo, Hµng ThiÕc, Hµng M·,
KB: Líi ®¸nh gi¸ danh lam th¾ng c¶nh.
- Thñ ®« HN lµ trung t©m v¨n ho¸ chÝnh trÞ cña c¶ n­íc.
- Víi nhiÒu danh lam th¾ng c¶nh næi tiÕng, HN cßn lµ mét trung t©m du lÞch thu hót kh¸ch tham quan trong vµ ngoµi n­íc.
Bµi 3: 
a. Yªu cÇu:
- Tr­íc tiªn ph¶i quan s¸t, t×m hiÓu kÜ ®Æc ®iÓm, ®èi t­îng vµ c¸ch ch¬i.
- Khi tr×nh bµy, cÇn giíi thiÖu lÇn l­ît ®Æc ®iÓm cña trß ch¬i, nh÷ng ®èi t­îng ch¬i vµ nãi râ c¸ch ch¬i ®Ó cho ng­êi ®äc hiÓu ®­îc.
 - Bè côc bµi viÕt nªn cã ®ñ c¸c phÇn: MB, TB, KB.
b. Dµn bµi thuyÕt minh mét trß ch¬i: 
MB: Giíi thiÖu trß ch¬i. (th­êng b»ng mét c©u ®Þnh nghÜa: qui sù vËt ®­îc ®Þnh nghÜa vµo lo¹i cña nã, chØ ra ®Æc ®iÓm hoÆc c«ng dông riªng.)
TB: Nªu ®Æc ®iÓm, ®èi t­îng cña trß ch¬i vµ c¸ch ch¬i.
KB: Lêi nhËn xÐt vÒ trß ch¬i.
c. Giíi thiÖu mét trß ch¬i d©n gian: chi chi chµnh chµnh.
MB: Giíi thiÖu trß ch¬i: Trß ch¬i d©n gian lµ vèn quý cña d©n téc, ®· tõng g¾n liÒn víi ®êi sèng 
lao ®éng, c¸c cuéc héi hÌ vµ ®×nh ®¸m cña nh©n d©n, nhÊt lµ ®em l¹i niÒm vui cho trÎ nhá.
TB:
- §Æc ®iÓm cña trß ch¬i: trß ch¬i tËp thÓ, luyÖn nhanh nhÑn, ph¶n x¹, kh«ng ®ßi hái ph¶i cã s©n ch¬i.
- §èi t­îng ch¬i: nhi ®ång, thiÕu niªn.
- C¸ch ch¬i: mét ng­êi xoÌ bµn tay ra, c¸c ng­êi kh¸c gi¬ mét ngãn trá ra ®Æt vµo lßng bµn tay ®ã. Ng­êi ch¬i ®äc nhanh bµi ®ång dao:”chi chi chµnh chµnh, c¸i ®anh thæi löa, con ngùa chÕt tr­¬ng, tam v­¬ng ngò ®Õ, chÊp chÕ ®i t×m, ï µ ï Ëp, ®ãng sËp cöa vµo.” §Õn ch÷ cuèi cïng cña bµi ®ång dao, ng­êi ch¬i n¾m tay l¹i, cßn mäi ng­êi th× cè rót tay ra thËt nhanh. Ai rót kh«ng kÞp, bÞ ng­êi ch¬i n¾m tróng th× ph¶i xoÌ tay, ®äc bµi ®ång dao trªn cho nh÷ng ng­êi kh¸c ch¬i.
KB: Lêi nhËn xÐt: Trß ch¬i d©n gian võa thÓ hiÖn søc s¸ng t¹o, l¹c quan cña ng­êi lao ®éng, võa lµ ph­¬ng tiÖn gi¶i trÝ tho¶i m¸i sau nh÷ng giê phót mÖt nhäc hoÆc bµy tá niÒm vui ®­îc mïa, chiÕn th¾ng thiªn nhiªn. §Æc biÖt lµ nh÷ng bµi ®ång dao kÌm theo sÏ lµm trß ch¬i høng thó vµ ®äng m·i trong kÝ øc tuæi th¬ mçi ng­êi.
Bµi 4: ThuyÕt minh mét mãn ¨n mang b¶n s¾c d©n téc:
a. Yªu cÇu:
- Tr­íc tiªn ph¶i quan s¸t, t×m hiÓu kÜ nguyªn vËt liÖu vµ c¸ch chÕ biÕn mãn ¨n.
- Khi tr×nh bµy, cÇn giíi thiÖu lÇn l­ît kh©u chuÈn bÞ nguyªn liÖu, nãi râ c¸ch thùc hiÖn vµ yªu cÇu kÜ thuËt cña nã, sao cho ng­êi ®äc hiÓu.
 - Bè côc bµi viÕt nªn cã ®ñ c¸c phÇn: MB, TB, KB.
b. Dµn ý TM mét mãn ¨n mang b¶n s¾c d©n téc:
MB: Giíi thiÖu ng¾n gän: (th­êng b»ng mét c©u ®Þnh nghÜa: qui sù vËt ®­îc ®Þnh nghÜa vµo lo¹i cña nã, chØ ra ®Æc ®iÓm hoÆc c«ng dông riªng.)
TB: Giíi thiÖu nguyªn liÖu, c¸ch thùc hiÖn, yªu cÇu kÜ thuËt.
KB: Lêi nhËn xÐt vÒ mãn ¨n.
c. ThuyÕt minh mét mãn ¨n mang b¶n s¾c d©n téc: Ch¶ c¸ HN.
MB: Giíi thiÖu mãn ¨n: Søc sèng m·nh liÖt cña mãn ¨n ®Æc s¶n nµy ®· ®­îc chøng minh b»ng mét sù kiÖn kh«ng ai phñ nhËn: mét tªn phè cña Hµ Néi ph¶i bá ®i (phè Hµng S¬n) ®Ó lÊy tªn mãn ¨n nµy ®Æt tªn cho phè ®ã: Phè Ch¶ C¸.
TB:
- XuÊt xø tªn gäi: Sù nh­êng tªn ®ã ®· diÔn ra c¸ch ®©y gÇn 100 n¨m. Cã thÓ coi ®ã còng lµ tuæi cña mãn ch¶ c¸ HN, mµ c«ng khai s¸ng thuéc vÒ gia ®×nh hä §oµn ë sè nhµ 14. §Ó kh¸ch dÔ nhí nhµ hµng cña m×nh, hä §oµn cã s¸ng kiÕn bµy t­îng «ng L· Väng cÇm cÇn c©u vµ x¸ch x©u c¸ ngay ë ngoµi cöa hµng. V× vËy mµ h×nh thµnh tªn gäi ch¶ c¸ L· Väng.
- C¸ch thùc hiÖn:
+ ChuÈn bÞ: §Ó th­ëng thøc mãn ¨n cÇu k× nµy, xin m¸ch nhá c¸c b¹n: nÕu chØ cã Ýt thêi giê muèn ¨n véi ®Ó ®i c«ng viÖc th× kh«ng nªn ¨n ch¶ c¸. Mét khi b¹n ®· ngåi vµo bµn, nhµ hµng lÇn l­ît bµy tr­íc lªn bµn c¸c thø phô trî: b¸t m¾m t«m v¾t chanh ®¸nh næi bät tr¾ng, ®iÓm mÊy l¸t ít ®á t­¬i l¹i ®­îc nhá thªm vµi giät r­îu cho th¬m. §Üa l¹c rang ®· s¸t vá lé mét mµu vµng ãng, h¹t ®Òu t¨m t¾p. C¹nh ®ã lµ ®Üa bón sîi nhá m­ît, tr¾ng phau. Rau th¬m, rau mïi, th× lµ xanh m­ît, hµnh cñ t­íc nhá tr¾ng to¸t nh­ c¸nh hoa huÖ.
+ Thùc hiÖn: Khóc d¹o ®Çu víi nh÷ng mïi vÞ vµ s¾c mµu nh­ vËy thËt gîi c¶m biÕt bao. Kh¸ch s½n 
lßng chê ®îi ®Õn l­ît mãn chÝnh ra m¾t. §©y råi, nhµ hµng ®· bª ra c¸i ho¶ lß than ®Æt lªn bµn, ch¶o mì trªn ho¶ lß ®ang s«i sÌo sÌo. Nh÷ng cÆp ch¶ c¸ ®· n­íng trong bÕp ®­îc ®­a lªn, gì ra cho vµo ch¶o mì ®Ó kh¸ch tù g¾p vµo b¸t cho nãng.
KB: Lêi nhËn xÐt: B©y giê Hµ Néi cã nhiÒu nhµ hµng b¸n ch¶ c¸, chÊt l­îng vµ ch¶ c¸ còng nh­ nhµ hµng L· Väng. VËy c¸c b¹n cã thÓ tiÖn ®©u dïng ®Êy.
PhÇn 2: LuyÖn ®Ò “Tøc c¶nh P¸c Bã”
I. KiÕn thøc c¬ b¶n: 
1. Bµi th¬ ®­îc s¸ng t¸c vµo thµng 2 – 1941, sau 30 n¨m ho¹t ®éng ë n­íc ngoµi, BHå trë vÒ TQ. Tr­íc m¾t lµ nh÷ng gian nan thö th¸ch. T­¬ng lai cßn mê mÞt. HiÖn t¹i lµ cuéc sèng ®Çy gian khæ ë trong mét hang nhá, s¸t biªn giíi. Nguån thùc phÈm chñ yÕu lµ ng«, m¨ng rõng. Bµn lµm viÖc lµ phiÕn 
®¸ bªn bê suèi c¹nh hang. CÇn hiÓu ®óng nh÷ng yÕu tè nµy ®Ó thÊy hÕt ý nghÜa cña giäng ®iÖu vui – nhÑ – “sang” cña bµi th¬.
2. HiÖn thùc cuéc sèng gian khæ bçng trë thµnh thi vÞ, nªn th¬ trong c¶m nhËn cña B¸c. Tõ ®ã nhËn ra vÎ ®Ñp cña t©m hån B¸c: ung dung, l¹c quan v­ît lªn mäi thö th¸ch, gian khæ cña cuéc sèng – vÎ ®Ñp cña ng­êi chiÕn sÜ trong cèt c¸ch cña mét thi sÜ.
3. Bth¬ lµ sù kÕt hîp cña vÎ ®Ñp cæ ®iÓn vµ hiÖn ®¹i. ThÓ th¬ §­êng luËt ®­îc sö dông mét c¸ch tù nhiªn thanh tho¸t.
II. LuyÖn tËp:
1. Thèng kª nh÷ng h/¶ cña thiªn nhiªn vµ nªu râ mèi q/hÖ cña c¸c h/¶ nµy víi n/vËt tr÷ t×nh trong bth¬.
2. Cã mÊy c¸ch hiÓu vÒ 3 ch÷ “vÉn s½n sµng” ë c©u thø 2? Em chän c¸ch hiÓu nµo? V× sao?
3. Em cã c¶m nhËn ntn vÒ giäng ®iÖu riªng vµ tinh thÇn chung cña bth¬? Nh÷ng ytè nµo gióp em c¶m nhËn ®­îc nh­ vËy?
4. Qua bth¬, mét mÆt, cã thÓ thÊy cuéc sèng cña HCM ë PBã thËt gian khæ, nh­ng mÆt kh¸c, l¹i thÊy Ng­êi rÊt vui, coi ®ã lµ “sang”. Em gthÝch ®iÒu ®ã ntn? Tõ ®ã em hiÓu HCM lµ ng­êi thÕ nµo?
5. H·y s­u tÇm vµ ghi chÐp l¹i nh÷ng c©u th¬ nãi vÒ niÒm vui víi c¸i nghÌo, vui v× sèng hoµ víi
 th/nhiªn cña B¸c còng nh­ cña c¸c nhµ th¬ kh¸c. T×m hiÓu sù gièng vµ kh¸c nhau gi÷a c¸c c©u th¬ ®ã.
Gîi ý
1. Trong bth¬ ®Çy ¾p nh÷ng h/¶ th/nhiªn. Thiªn nhiªn lµ kh«ng gian sinh ho¹t cña con ng­êi ë mäi thêi ®iÓm: “s¸ng ra bê suèi, tèi vµo hang”. Th/nhiªn lµ nguån l­¬ng thùc, thùc phÈm cña con ng­êi: “ch¸o bÑ, rau m¨ng”- gîi nhí c©u th¬ cña NguyÔn BØnh Khiªm: “Thu ¨n m¨ng tróc, ®«ng ¨n gi¸”. Thó vÞ nhÊt lµ th/nhiªn trë thµnh vËt dông sinh ho¹t: “bµn ®¸” ®Ó ng­êi c/sÜ CM “dÞch sö §¶ng”. Thiªn nhiªn 
d­êng nh­ bao bäc, cã mÆt trong mäi sinh ho¹t vµ hµnh ®éng cña con ng­êi.
Theo mét chiÒu ng­îc l¹i, con ng­êi d­êng nh­ còng rÊt ung dung, giao hoµ víi th/nhiªn, xem th/nhiªn nh­ ng«i nhµ th©n thuéc cña m×nh. Gi÷a ng­êi vµ c¶nh v× thÕ cã mèi quan hÖ thËt th¾m thiÕt, 
giao hoµ.
2. Cã 2 c¸ch hiÓu:
- C¸ch thø nhÊt: chñ thÓ cña “s½n sµng ”lµ con ng­êi. Khi ®ã ý cña toµn c©u th¬ sÏ lµ: dï ph¶i tån 
t¹i trong hoµn c¶nh khã kh¨n nh­ng tinh thÇn vÉn kh«ng v× thÕ mµ bu«ng xu«i, mái mÖt, tr¸i l¹i vÉn rÊt tr¸ng kiÖn, h¨m hë trong c«ng viÖc – “vÉn s½n sµng”.
- C¸ch thø hai: chñ thÓ cña “s½n sµng ”lµ “ch¸o bÑ, rau m¨ng”. “S½n sµng ” ë ®©y cã nghÜa lµ nhiÒu, lµ d­ d¶, lµ vÉn s½n cã ®Õn møc d­ thõa. HiÓu theo c¸ch nµy, trong lêi th¬ nh­ Èn hiÖn mét nô c­êi hãm hØnh, ®ïa vui. Nãi khã kh¨n b»ng bth¬ nh­ thÕ cho thÊy b¶n lÜnh, kh¶ n¨ng chiÕn th¾ng mäi thö th¸ch cña hoµn c¶nh cña ng­êi c/sÜ CM. ë c¸ch hiÓu thø 2, sù “s½n sµng” cña con ng­êi vÉn hiÖn diÖn nh­ng lµ Èn tµng trong c¸ch nãi vui ®ïa, hãm hØnh. C¸ch hiÓu nµy gÇn víi phong c¸ch cña HCM h¬n, bëi ë Ng­êi, c¸i b¶n lÜnh, sù v÷ng vµng cña ng­êi c/sÜ Ýt khi béc lé trùc diÖn mµ th­êng Èn rÊt s©u trong lêi th¬.
3. CÇn ®äc kÜ ®Ó thÊy râ giäng ®iÖu riªng vµ tinh thÇn chung cña bth¬. Trong khi ®äc, cÇn cè g¾ng thÓ hiÖn giäng ®iÖu tho¶i m¸i, thÓ hiÖn t©m tr¹ng s¶ng kho¸i cña n/vËt tr÷ t×nh. §ång thêi chó ý ng¾t nhÞp cho ®óng, nhÊt lµ ë c©u 2, 3 cña bth¬.
Bµi “Tøc c¶nh PBã” ®­îc s¸ng t¸c theo thÓ thÊt ng«n tø tuyÖt. Mét mÆt nã vÉn tu©n thñ kh¸ chÆt chÏ quy t¾c vµ theo s¸t m« h×nh cÊu tróc chung cña mét bµi tø tuyÖt, mÆt kh¸c to¸t lªn mét c¸i g× thËt 
phãng kho¸ng, míi mÎ. B»ng 4 c©u th¬ tù nhiªn, b×nh dÞ, bth¬ thÓ hiÖn mét giäng ®iÖu tho¶i m¸i, pha chót vui ®ïa hãm hØnh, to¸t lªn c¶m gi¸c vui thÝch, s¶ng kho¸i.
Hai c©u ®Çu cña bth¬ ng¾t nhÞp 4/3 t¹o thµnh 2 vÕ sãng ®«i, thÓ hiÖn mét giäng ®iÖu tho¶i m¸i, cho thÊy B¸c sèng ung dung, nÒ nÕp, hoµ ®iÖu nhÞp nhµng víi ®êi sèng nói rõng. C©u th¬ thø 2 vÉn nèi tiÕp m¹ch c¶m xóc gîi ra tõ c©u ®Çu: “Ch¸o bÑ rau m¨ng vÉn s½n sµng”. ë ®©y cã thªm nÐt ®ïa vui: l­¬ng thùc, thùc phÈm lu«n s½n sµng, thËt ®Çy ®ñ, ®Çy ®ñ tíi møc d­ thõa. NÕu c©u thø nhÊt nãi vÒ viÖc ë, c©u thø 2 nãi vÒ viÖc ¨n th× c©u 3 nãi vÒ sù lµm viÖc: “Bµn ®¸ ch«ng chªnh dÞch sö §¶ng”. TÊt c¶ ®Òu miªu t¶ ch©n thùc sinh ho¹t h»ng ngµy cña B¸c ë PBã. Tgi¶ kh«ng che giÊu sù gian khæ (thøc ¨n chØ cã 
ch¸o ng« vµ rau m¨ng, bµn lµm viÖc lµ 1 t¶ng ®¸ ch«ng chªnh) nh­ng qua giäng ®iÖu, tõ ng÷, h×nh ¶nh th¬ vµ c¸ch nãi cña Ng­êi, ta vÉn thÊy to¸t lªn niÒm vui to lín, ch©n thËt, hiÓn nhiªn cña B¸c. C©u kÕt cña bth¬ nªu lªn mét nhËn xÐt tæng qu¸t: “Cuéc ®êi CM thËt lµ sang”. Sang lµ sang träng, tøc lµ kh«ng chØ dåi dµo, giµu cã vÒ vËt chÊt mµ cßn lµ cao quý, ®¸ng kÝnh träng. Ch÷ “sang” ë cuèi bµi th¬ ®óng lµ ®· kÕt tinh vµ to¶ s¸ng tinh thÇn cña toµn bµi th¬.
4. Qua bth¬, mét mÆt, cã thÓ thÊy csèng cña HCM ë PBã thËt gian khæ nh­ng mÆt kh¸c, l¹i thÊy Ng­êi rÊt vui, coi ®ã lµ “sang”. Cã thÓ gthÝch ®iÒu ®ã nh­ sau:
Nh÷ng ngµy ë PBã tuy rÊt gian khæ, thiÕu thèn nh­ng B¸c vÉn vui v× nhiÒu n¨m b«n ba kh¾p n¨m ch©u bèn bÓ t×m ®­êng cøu n­íc, nay Ng­êi ®­îc trë vÒ sèng trªn m¶nh ®Êt TQ, trùc tiÕp l·nh ®¹o cuéc CM ®Ó cøu d©n, cøu n­íc. §biÖt, Bhå cßn rÊt vui v× Ng­êi tin r»ng thêi c¬ gphãng dtéc ®ang tíi gÇn. ¦íc m¬ cña Ng­êi s¾p trë thµnh hiÖn thùc. So víi niÒm vui ®ã th× nh÷ng khã kh¨n gian khæ tr­íc m¾t trong sinh ho¹t hµng ngµy ch¼ng cã nghÜa lÝ g×. Ng­îc l¹i, chóng trë thµnh sang träng, v× ®ã lµ c®êi CM. Víi B¸c, lµm c¸ch m¹ng, cøu d©n, cøu n­íc lµ niÒm vui, lµ lÏ sèng. H¬n n÷a, d­êng nh­ trong con ng­êi HCM lu«n s½n cã c¸i “thó l©m tuyÒn” (tøc niÒm ham thÝch ®­îc sèng ë chèn nói rõng, ®­îc sèng hoµ hîp cïng th/nhiªn c©y cá.) §iÒu nµy kh«ng nh÷ng thÓ hiÖn tong s¸ng t¸c mµ cßn thÓ hiÖn trong c¸ch sèng h»ng ngµy cña Ng­êi. Tõ ®ã cã thÓ hiÓu HCM cã tÊm lßng yªu n­íc thiÕt tha, cã tinh thÇn kiªn c­êng, bÊt chÊp mäi khã kh¨n gian khæ, ung dung tù t¹i trong mäi t×nh huèng, vµ lu«n sèng hoµ hîp víi th/nhiªn. 
 5. Cã thÓ s­u tÇm mét sè c©u th¬ cña B¸c vµ cña NguyÔn Tr·i, NguyÔn BØnh Khiªm. ChØ ra :- Gièng nhau: Yªu thiªn nhiªn, sèng gÇn gòi, giao hoµ cïng thiªn nhiªn.- Kh¸c nhau: Ng­êi x­a sèng nh­ mét Èn sÜ xa l¸nh câi ®êi. BHå tuy vui víi “thó l©m tuyÒn” nh­ng kh«ng ph¶i lµ Èn sÜ, l¸nh ®êi tho¸t tôc mµ lµ mét chiÕn sÜ suèt ®êi chiÕn ®Êu kh«ng mÖt mái cho sù nghiÖp cøu n­íc cøu d©n.