Thiết kế giáo án môn Sinh học 8 - Bài 9: Cấu tạo và tính chất của cơ

 Ngày soạn: 13/9/04	Trường THCS Hải Cảng 
Tuần: 5 - Tiết: 9 	 Gv: Nguyễn Thị Thuận
Bài:9	 CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA CƠ
I. Mục tiêu bài học:
-Kiến thức:.Trình bày được đđiểm cấu tạo của tế bào cơ và của bắp cơ
 .Giải thích được tính chất căn bản của cơ là sự co cơ và nêu được ý nghĩa của sự co cơ
-Kỹ năng:.Quan sát tranh nhận biết kiến thức
 .Thu thập thông tin khái quát hoá vấn đề
 .Kỹ năng hoạt động nhóm
-Thái độ: Giáo dục ý thức giữ gìn và bảo vệ hệ cơ 
II. Chuẩn bị của gv và hs:
-Gv:Tranh vẽ h9.2 sgk, h9.1, tranh chi tiết về các nhóm cơ, tranh sơ đồ đơn vị cấu trúc của tb cơ
-Hs: 
III. Tiến trình tiết dạy:
Oån định lớp: 
Kiểm tra bài cũ:.Cấu tạo và chức năng của xương dài?
 .Thành phần hoá học và tính chất của xương?
Bài mới:
*Mở bài: Gv giới thiệu 1 cách tổng quát các nhóm cơ chính của cơ thể như: Nhóm cơ đầu cổ, nhóm cơ thân có cơ ngực, bụng, lưng; nhóm cơ chi rồi liên hệ vào bài
* Phát triển bài:
-Hoạt động 1: Cấu tạo bắp cơ và tế bào cơ
Mục tiêu: Hs chỉ rõ cấu tạo tb cơ liên quan đến các vân ngang
Tl
Hoạt động của gv
Hoạt động của hs
Kiến thức
14
-Gv đưa câu hỏi:
.Bắp cơ có cấu tạo như thế nào?
.Tế bào cơ có cấu tạo như thế nào?
Gv gợi ý: Tại sao tb cơ có vân ngang?
-Gv nhận xét phần thảo luận của hs sau đó gv giảng giải vì đây là kiến thức khó
-Gv nên kết hợp với sơ đồ 1 đơn vị cấu trúc của tb cơ để giảng giải như sgv
-Gv cần nhấn mạnh: Vân ngang có được từ đơn vị cấu trúc vì có đĩa sáng, đĩa tối
-Hs nghiêncứu hình 9.1, thông tin sgk trao đổi nhóm trả lời câu hỏi.Yêu cầu:
.Tế bào cơ có 2loại tơ
.Đơn vị cấu trúc của tb cơ
.Sự sắp xếp của tơ cơ dày và tơ cơ mỏng
-Đại diện nhóm trình bày đáp án, nhóm khác bổ sung
*Bắp cơ:
-Ngoài là màng liên kết, 2 đầu thon có gân, phần bụng phình to.
-Trong:có nhiều sợi cơ tập trung thành bó cơ.
*Tế bào cơ:(sợi cơ): Nhiều tơ cơ, gồm 2 loại:
-Tơ cơ dày: có các mấu lồi sinh chất, tạo vân tối
-Tơ cơ mảnh: trơn tạo vân tối
.Tơ cơ dày và mỏng xếp xen kẽ theo chiều dọc tạo vân ngang
.Đơn vị cấu trúc là giới hạn giữa tơ cơ mỏng và dày(đĩa tối ở giữa, 2 nửa đĩa sáng ở 2 đầu)
-Hoạt động 2: Tính chất của cơ
Mục tiêu: Hs thấy rõ tính chất căn bản của cơ là sự co cơ và giản cơ.Bản chất của co cơ và giản cơ.
Tl
Hoạt động của gv
Hoạt động của hs
Kiến thức
15
-Tính chất của cơ là gì?
.Để giải quyết cần quan sát thí nghiệm
-Cho biết kết quả thí nghiệm h9.2 tr 32 sgk?
-Vì sao cơ co được?
-Gv yêu cầu: liên hệ từ cơ chế của phản xạ đầu gối. Giải thích cơ chế co cơ ở thí nghiệm trên.
-Gv hỏi: Tại sao khi co cơ bắp cơ bị rút ngắn lại?
-Gv cho hs quan sát lại sơ đồ đơn vị cấu trúc của tế bào cơ để giải thích.
-Gv cho hs rút ra kết luận về tính chất của cơ.
-Gv giải thích thêm chu kỳ co cơ hay nhịp co cơ 
-Gv cần lưu ý: Nếu hs đưa câu hỏi:
.Tại sao người bị liệt cơ không thể co được?
.Khi chuột rút ở chân thì bắp cơ co cứng lại đó có phải là co cơ không?
-Gv giải thích bằng co cơ trương hay trương lực cơ
-Hs nghiên cứu thí nghiệm sgk tr32 trả lời câu hỏi. Yêu cầu: Kích thích vào dây thần kinh đi tới cơ cẳng chân ếch làm cơ co
-Hs tiếp tục nghiên cứu h9.3 sgk, trình bày cơ chế phản xạ đầu gối.
-Hs khác nhận xét bổ sung.
-Hs chỉ rõ các khâu thực hiện phản xạ co cơ
-Hs vận dụng cấu tạo của sợi cơ để giải thích đó là do tơ mảnh xuyên sâu vào vùng của tơ dày.
-Hs tự rút ra kết luận qua các hoạt động
*Kết luận:
-Tính chất của cơ là co và giản cơ.
-Cơ co theo nhịp gồm 3 pha:
.Pha tiềm tàng: 1/10 tgian nhịp
.Pha co: 4/10 (cơ ngắn lại, sinh công)
.Pha dãn: 1/2 tgian( trở lại trạng thái ban đầu), cơ phục hồi.
-Cơ co chịu ảnh hưởng của hệ thần kinh.
- Hoạt động 3: Ý nghĩa của hoạt động co cơ
Mục tiêu: Hs thấy được ý nghĩa của hoạt động co cơ
Tl
Hoạt động của gv
Hoạt động của hs
Kiến thức
6
-Gv nêu câu hỏi:
.Sự co cơ có ý nghĩa như thế nào?
-Gợi ý:
.Sự co cơ có tác dụng gì?
.Phân tích sự phối hợp hoạt động co giãn giữa cơ 2 đầu(Cơ gấp) và cơ 3 đầu(cơ duỗi) ở cánh tay như thế nào?
-Gv đánh giá phần trả lời của các nhóm
-Hs quan sát h9.4, kết hợp với nội dung 2.
-Trao đổi nhóm trả lời câu hỏi.
-Đại diện nhóm trình bày, nhóm khác nhận xét, bổ sung.Hs tự rút ra kết luận.
-Cơ co giúp xương cử động, cơ thể vận động, lao động, di chuyển
-Trong cơ thể luôn có sự phối hợp hoạt động giữa các nhóm cơ
* Kết luận: Hs đọc kết luận trong sgk
-Hoạt động 4: Củng cố
Gv cho hs làm bài tập trắc nghiệm: Hãy đánh dấu vào câu trả lời đúng:
1.Bắp cơ điển hình có cấu tạo:
a.Sợi cơ có vân sáng, vân tối
b.Bó cơ và sợi cơ
c.Có màng liên kết bao bọc, 2 đầu to, giữa phình to
d.Gồm nhiều sợi cơ tập trung thành bó cơ
e.Cả a,b,c,d
g.Chỉ có c và d. *
2.Khi co cơ bắp cơ ngắn lại và to bề ngang là do:
a.Vân tối dày lên
b.Một đầu cơ co và 1 đầu cơ cố định
c.Các tơ mảnh xuyên sâu vào vùng tơ dày, vân tối ngắn lại. *
d.Cả a,b,c
e.Chỉ a và c
4. Hướng dẫn học ở nhà:
-Hs trả lời câu hỏi sgk
-Ôn lại 1 số kiến thức về lục, công cơ học
VI . Rút kinh nghiệm bổ sung: