Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng phương tiện trực quan trong dạy học lịch sử để phát huy tính tích cực của học sinh

ĐỀ TÀI: SỬ DỤNG PHƯƠNG TIỆN TRỰC QUAN TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ ĐỂ PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HỌC SINH.
 A. PHẦN MỞ ĐẦU
I- LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
1- Cơ sở lý luận:
- Lịch sử là một môn khoa học có vị trí quan trọng trong hệ thống giáo dục phổ thông. Các giáo viên giảng dạy lịch sử cần có phương pháp giảng dạy hợp lí nhằm giúp học sinh tiếp thu một cách tốt nhất các kiến thức lịch sử.
- Một trong những nội dung hết sức quan trọng trong đổi mới phương pháp dạy- học lịch sử hiện nay là giáo viên hướng dẫn học sinh khai thác kênh hình trong SGK một cách có hiệu quả bởi vì hệ thống kênh hình trong SGK là phương tiện trực quan có vai trò rất quan trọng, nó nhằm tái tạo, bổ sung, khắc sâu nội dung cho kênh chữ, giúp học sinh tiếp thu kiến thức một cách trọn vẹn, ngoài ra còn là một trong những phương tiện quan trọng nhằm tạo biểu tượng, phát huy tính tích cực của học sinh trong học tập.
 	- Từ sự phân tích trên, tôi cho rằng vấn đề sử dụng phương tiện trực quan nhằm phát huy tính tích cực của học sinh có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dạy học Lịch sử.
2- Cơ sở thực tiễn:
          - Trong tình hình đổi mới hiện nay, với việc triển khai thay SGK bậc THCS đang được tiến hành thì việc đổi mới phương pháp dạy- học, sử dụng lược đồ,tranh ảnh lịch sử để khai thác kiến thức là vấn đề không thể phủ nhận.
          - Tuy nhiên, trong thực tế giảng dạy ở nhiều trường THCS, giáo viên vẫn chưa sử dụng triệt để phương tiện trực quan trong đó có kênh hình trong SGK, vẫn còn nặng về thuyết trình kiến thức, chưa phát huy được tính tích cực của học sinh khi sử dụng. Sở dĩ có điều đó là do nhiều nguyên nhân:
          + Bản đồ, lược đồ, tranh, ảnh lịch sử còn thiếu, chưa phục vụ đầy đủ bài dạy.
          +Chưa có những tài liệu hướng dẫn sử dụng kênh hình SGK, giáo viên còn phải tự nghiên cứu.
          + Giáo viên chưa hiểu hết tầm quan trọng của bản đồ, lược đồ,tranh, ảnh lịch sử.
          Từ cơ sở lý luận và thực tiễn nói trên, thấy rõ tầm quan trọng của hệ thống kênh hình trong SGK, tôi thấy: Mỗi giáo viên cần phải xác định cho mình những biện pháp để sử dụng phương tiện trực quan một cách hiệu quả nhất là kênh hình trong SGK để phát huy tính tích cực học tập của học sinh.
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
 Về lí luận và thực tiễn, việc phát huy tính tích cực của học sinh trong việc sử dụng phương tiện trực quan trong học tập môn lịch sử ở THCS là điều cần thiết và quan trọng để nâng cao hiệu quả giáo dục. Đó chính là mục đích để nghiên cứu đề tài này.           
III. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
          Để thực hiện bài viết này, tôi sử dụng một số phương pháp nghiên cứu chủ yếu sau:
                   - Nghiên cứu lý thuyết.
                   - Quan sát sư phạm.
                   - Thực nghiệm sư phạm.
                   - Phương pháp thống kê.
IV. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU:
          - Đối tượng nghiên cứu: Phương tiện trực quan chương trình Lịch sử lớp 6,7,8,9 .
          - Phạm vi: do điều kiện thời gian và cơ sở vật chất có hạn, ở đề tài này tôi xin trình bày một số biện pháp khai thác phương tiện trực quan môn lịch sử 6,7,8,9. 
V. KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU
- Thực hiện trong năm học 2011-2012
- Khảo sát một tiết dạy có sử dụng phương tiện trực quan và một tiết không sử dụng phương tiện trực quan, lấy kết quả chia tỉ lệ phần trăm.
B. PHẦN NỘI DUNG
I.CƠ SỞ LÝ LUẬN 
Nhận thấy rõ tầm quan trọng của hệ thống kênh hình trong dạy- học lịch sử, bản thân tôi là một giáo viên bộ môn Lịch sử ở trường THCS, trực tiếp giảng dạy chương trình Lịch sử ở THCS tôi luôn suy nghĩ và xác định cho mình phải làm thế nào để khai thác có hiệu quả phương tiện trực quan trong đó có hệ thống kênh hình trong SGK theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh.
Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn đối với học sinh THCS và mục tiêu giáo dục đặt ra ở đây là các em phải nắm được những kiến thức cơ bản nhất lịch sử dân tộc cũng như lịch sử thế giới được xuyên suốt từ lớp 6 đến lớp 9. Các em phải được rèn luyện ở mức độ cao hơn khả năng tự học, tự nhận thức và hành động cũng như có những tìm tòi trong tư duy,sáng taọ.
 So sánh kiểu dạy học truyền thống và phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực của học sinh thông qua việc tiếp cận, làm việc với phương tiện trực quan chúng ta thấy rõ những điều khác biệt cơ bản trong quá trình dạy và học. Tuy nhiên nó đòi hỏi giáo viên và học sinh phải được “Tích cực hoá’’ trong quá trình dạy- học, phải chủ động sáng tạo. Muốn đạt được điều đó giáo viên cần áp dụng nhiều phương pháp dạy - học trong đó có phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan. Cần phải tiếp thu những điểm cơ bản có tính nguyên tắc của cách dạy truyền thống song phải luôn luôn đổi mới, làm một cuộc cách mạng trong người dạy và người học để khắc phục sự bảo thủ, thụ động như: giáo viên chỉ chuẩn bị giảng những điều học sinh dễ nhớ, học sinh chỉ chú trọng ghi lời giảng của giáo viên và kiến thức trong sách để trình bày lại khi kiểm tra. 
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN
 Thực tiễn của việc dạy học phát huy tính tích cực của học sinh trong trường THCS hiện nay: trong vài năm gần đây, bộ môn lịch sử trong trường THCS đã được chú trọng hơn trước. Điều đó được thể hiện ở chỗ môn lịch sử được xếp ngang hàng với các môn khác như Toán, Lí , Hoá được tổ chức thi học kì cũng được thi tập trung theo lịch và đề của phòng giáo dục, việc ra đề cũng được chú trọng hơn, việc thi tuyển học sinh giỏi các cấp được tổ chức thường xuyên với quy mô lớn. Cung cấp thêm các trang thiết bị và tài liệu tham khảo phục vụ cho việc dạy và học nhưng chất lượng vẫn chưa cao.
Tuy nhiên qua nhiều năm giảng dạy bộ môn này tôi thấy rằng việc dạy học môn lịch sử hiện nay vẫn còn gặp rất nhiều khó khăn, nhưng trở ngại nhất là việc phát huy tính tích cực của học sinh trong việc quan sát, sử dụng đồ dùng trực quan, tuy đã được tập huấn và dự chuyên đề thường xuyên nhưng chất lương thì chưa cao, chưa đáp ứng được nhu cầu giáo dục và mục tiêu đào tạo đặt ra của môn học.
Thực trạng của vấn đề này có thể giải thích ở những nguyên nhân cơ bản sau đây: 
- Học sinh vẫn cho môn lịch sử là môn phụ. 
-Về cơ sở vật chất phục vụ giảng dạy và học tập tuy đã được đầu tư nhưng vẫn còn thiếu so với yêu cầu giáo dục hiện nay về đồ dùng dạy học nhất là các trường vùng sâu vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn. Tình trạng “dạy chay” vẫn còn khá phổ biến. Trong suốt quá trình học bộ môn từ lớp 6 đến lớp 9 cả thầy và trò chưa bao giờ có điều kiện đi về nguồn.
- Phượng tiện nghe nhìn chưa đáp ứng được yêu cầu: sử dụng bài giảng điện tử trong tiết dạy còn ít.
 - Việc phát huy tính tích cực học tập của học sinh trong học tập bộ môn lịch sử còn nhiều hạn chế một phần là do nhu cầu của xã hội nên học sinh ít thích học môn lịch sử. 
III. THỰC TRẠNG VÀ NHỮNG MÂU THUẪN
- Trước đây, đa số các trường đều thiếu thốn về cơ sở vật chất và các thiết bị dạy học đối với bộ môn lịch sử , chỉ có một số loại đơn giản: lược đồ, bản đồ, ...v.v.
- Theo quan niệm giáo dục trước đây cho rằng phương tiện trực quan là phương tiện cần thiết để giáo viên truyền thụ kiến thức mới, là dụng cụ để minh hoạ cho các kiến thức đã truyền đạt, còn đối với học sinh chỉ có tác dụng chấp nhận và ghi nhớ.
- Theo phương pháp sử dụng này thì phương tiện trực quan chưa phát huy hết vai trò của mình, đôi khi chưa thể hiện được tính trực quan và tính khoa học của nó, giờ dạy Lịch sử sẽ rơi vào những hạn chế sau:
+ Giáo viên chưa phát huy được tính tích cực, chủ động của học sinh trong việc lĩnh hội kiến thức.
+ Các kiến thức lịch sử do giáo viên cung cấp học sinh sẽ không hiểu sâu, không nhớ kỹ bằng chính các em tự nhận thức.
+ Các nguồn trí thức từ dụng cụ trực quan chưa thực sự hấp dẫn đối với các em. Do đó không gây hứng thú học tập, không có khả năng phát triển tư duy.
+ Chưa tạo cho học sinh các kỹ năng học lịch sử quan trọng như: Đọc, chỉ bản đồ, phân tích các sự kiện ... 
Để cải tiến phương pháp giảng dạy phù hợp với chương trình giáo dục ở bộ môn lịch sử , thiết bị các trường học đã trang bị khá đầy đủ các loại phương tiện trực quan, chủ yếu là các loại sau:
- Hình vẽ, tranh, ảnh.
- Mô hình.
- Bản đồ, lược đồ.
- Băng video.
- Máy chiếu.
- Bài giảng điện tử.
Trong bài viết này, tôi xin đưa ra một số biện pháp khai thác, sử dụng kênh hình và các phương tiện trực quan khác trong dạy học lịch sử nhằm phát huy tính tích cực, nâng cao chất lượng môn học, phát triển năng lực tư duy và hứng thú học lịch sử ở học sinh.
IV. CÁC BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1- Phát huy tính tích cực của học sinh thông qua việc khai thác và sử dụng hệ thống kênh hình trong SGK:
a.Tính tích cực của học sinh trong học tập:
          - Học tập của học sinh là một quá trình nhận thức, song đó là quá trình nhận thức đặc thù- Vì vậy, nói đến tính tích cực học tập, thực chất là nói đến tính tích cực của sự nhận thức.
          - Từ đó chúng ta có thể hiểu: tính tích cực nhận thức là trạng thái hoạt động của học sinh thể hiện trong khát vọng học tập, cố gắng trí tuệ và nghị lực cao trong quá trình nắm vững kiến thức.
          - Trong quá trình dạy- học, chúng ta có thể nhận biết tính tích cực của học sinh ở những mặt sau:
          + Thứ nhất: học sinh tập trung chú ý, theo dõi vấn đề đang học; khao khát, tự nguyện tham gia trả lời câu hỏi của giáo viên.
          + Thứ hai: là đào sâu suy nghĩ, hay nêu thắc mắc, đòi hỏi được giải thích những vấn đề giáo viên trình bày chưa rõ.
          + Thứ ba: chủ động vận dụng những kiến thức đã học, vốn hiểu biết của bản thân nhận thức những vấn đề mới.
          + Thứ tư: hào hứng, say mê tiếp thu bài giảng của thầy, cô, cố gắng hoàn thành những vấn đề được giao.
          Ngoài ra còn có thể nhận biết sự tích cực của học sinh qua ánh mắt, cử chỉ, nét mặt khi theo dõi bài giảng.
          Bộ môn Lịch sử có đặc trưng riêng: Quá khứ là không trực tiếp quan sát. Vì vậy việc sử dụng và khai thác kênh hình là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại chính xác và gần nhất. Góp phần vào sự tích cực của học sinh trong học tập, qua đó nâng cao chất lượng nhận thức, thể hiện ở các mặt sau:
          + Ý nghĩa giáo dục:Việc khai thác kênh hình có hiệu quả góp phần tích cực vào việc giáo dục tư tưởng tình cảm, đặc biệt là những xúc cảm thẩm mĩ cho HS.
          + Ý nghĩa phát triển: Việc khai thác tốt kênh hình giúp học sinh nhớ kỹ, hiểu sâu những hình ảnh, kiến thức lịch sử. Kênh hình giúp học sinh phát triển khả năng quan sát, tưởng tượng, tư duy và ngôn ngữ của học sinh. Học sinh có hứng thú trong khai thác tranh, ảnh. Từ đó sẽ giúp cho các em tiếp thu kiến thức một cách có hiệu quả.
          - Như vậy, khai thác và sử dụng hiệu quả kênh hình trong SGK là một trong những phương pháp nhằm phát huy tính tích cực trong học tập lịch sử của học sinh; đồng thời giáo viên cũng có thể gây hứng thú nhận thức cho họ ... nhớ lâu những hình ảnh mà mình đã được xem qua băng hình...
 3-Phát huy tính tích cực của học sinh thông qua việc sử dụng đèn chiếu 
Sử dụng đèn chiếu là một phương pháp mới trong dạy học lịch sử. Một số tranh ảnh, phần bài học quan trọng giáo viên có thể pho to hoặc viết vào giấy trong sau đó đưa lên máy chiếu học sinh sẽ thấy thích thú hơn, nhớ lâu hơn khi được học trên máy chiếu . 
 4-Phát huy tính tích cực của học sinh thông qua việc sử dụng bài giảng điện tử.
 Đây là một phương pháp dạy học hiện đại nhất hiện nay, nó có thể giúp học sinh quan sát tất cả các đồ dùng như bản đồ, sơ đồ, lược đồ, tranh ảnh, mô hình và cả video clip một cách sinh động. Việc sử dụng các thiết bị dạy học này cũng không phải là điều dễ dàng, bản thân tôi cũng dạy rất nhiều tiết bằng bài giảng điện tử nhưng để soạn một tiết để dạy thì tốn rất nhiều thời gian. Qua tìm hiểu và tham khảo tài liệu và dự giờ tôi nhận thấy học sinh rất hứng thú với tiết học, học sinh thì đi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác, hiệu quả thu được rất cao, học sinh có thể quan sát các hình ảnh, thành tựu, các trận đánh, chiến dịch một cách rõ nét, sinh động và chân thực. Song để dạy được một giờ như vậy phải có sự chuẩn bị rất công phu, phải biết sử dụng các phương tiện hiện đại, phải sưu tầm nhiều loại tư liệu khác nhau (GV tránh tình trạng sử dụng quá nhiều hình ảnh, nếu lạm dụng sẽ làm cho tiết học kém hiệu quả vì chỉ giống như một tiết tham quan học sinh không nắm được kiến thức trọng tâm của bài học và việc sử dụng các hiệu ứng không phù hợp cũng dễ gây mất sự chú ý, tập của học sinh vào kiến thức cần đạt).
 Mặt khác, ta có thể sử dụng máy chiếu như một đồ dùng trực quan để minh họa các hình ảnh, trình bày bản đồ.phục vụ cho tiết dạy đạt hiệu quả cao hơn.
 Như vậy việc sử dụng phương tiện trực quan trong dạy học lịch sử ở trường THCS là một việc làm rất quan trọng, rất phong phú và có ý nghĩa lớn cần được mỗi thầy, cô giáo quán triệt một cách sâu sắc và vận dụng sáng tạo trong công tác giảng dạy của mình, trong hoạt động nội khoá cũng như hoạt động ngoại khoá. Tuy nhiên để làm tốt việc này cần có sự chuyển biến mạnh mẽ mang tính cách mạng trong phương pháp dạy – học lịch sử và phải có thời gian kiểm nghiệm sự đúng đắn của nó so với kiểu dạy truyền thống. Mỗi giáo viên sau khi vận dụng các phương pháp dạy học này vào từng bài phải có sự nhận xét, đánh giá, rút kinh nghiệm và trao đổi, phổ biến với đồng nghiệp để khẳng định những biện pháp sư phạm trong việc nâng cao chất lượng bộ môn. Cần trách khuynh hướng “tách lí thuyết với thực tế”...đáp ứng được những yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội của đất nước trong thời đại công nghiệp hoá - hiện đại hoá . 
*CÁC NGUYÊN TẮC CƠ BẢN TRƯỚC KHI SỬ DỤNG PHƯƠNG TIỆN TRỰC QUAN:
Phương tiện trực quan được sử dụng tốt sẽ huy động được sự tham gia của nhiều giác quan, sẽ kết hợp chặt chẽ cho được hai hệ thống tín hiệu với nhau: tai nghe, mắt thấy tạo điều kiện cho học sinh dễ hiểu, nhớ lâu, phát triển năng lực chú ý quan sát, hứng thú của học sinh. Tuy nhiên nếu không sử dụng tốt, đúng mức và bị lạm dụng thì dễ làm học sinh phân tán sự chú ý, không tập trung vào các dấu hiệu cơ bản chủ yếu. Phương tiện trực quan có nhiều loại. Mỗi loại lại có cách sử dụng riêng, nhưng phải chú ý các nguyên tắc cơ bản sau:
1/ Phải căn cứ vào mục đích, nhiệm vụ, nội dung và hình thức của các loại bài học để lựa chọn phương tiện trực quan cho thích hợp, không nên dùng quá nhiều phương tiện trực quan cho một tiết dạy.
2/ Phải có phương pháp thích hợp đối với mỗi loại phương tiện trực quan.
3/ Trước khi sử dụng cần phải giải thích: phương tiện trực quan này nhằm mục đích gì? Giải quyết vấn đề gì? Nội dung gì? trong bài học.
4/ Đảm bảo tính trực quan, rõ ràng, thẩm mỹ, cần chú ý tới quy luật nhận thức, giáo dục thẩm mỹ cho học sinh. Không nên sử dụng phương tiện trực quan quá cũ, các hình vẽ không chính xác...
5/ Biết vận dụng, sử dụng dụng phương tiện trực quan với các phương pháp dạy học khác: như nêu vấn đề, mô tả, diễn giải...cho nhuần nhuyễn, đạt hiệu quả cao. 
V. HIỆU QUẢ ÁP DỤNG
          Để rút ra nhận xét về một số biện pháp sử dụng hệ thống kênh hình ở 6,7,8, 9 tôi đã dạy một tiết có sử dụng phương tiện trực quan và một tiết không sử dụng phương tiện trực quan:
*Kết quả tiết dạy không sử dụng đồ dùng trực quan như sau:
Lớp
Số bài
Giỏi
Khá
Trung bình
Yếu
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
6
44
6
13.6
16
36.4
13
29.5
9
20.5
7
25
3
12
14
56
7
28
1
4
8
32
15
46.9
13
40.6
3
9.4
1
3.1
9
28
6
21.4
16
57.1
5
17.9
1
3.6
TC
129
30
23.3
59
45.7
28
21.7
12
9.3
* Kết quả tiết dạy sử dụng đồ dùng trực quan như sau:
Lớp
Số bài
Giỏi
Khá
Trung bình
Yếu
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
6
44
8
18.2
17
38.6
17
38.6
2
4.6
8
25
5
20
15
60
5
20
0
8
32
15
46.9
14
43.8
3
9.3
0
9
28
9
32.2
16
57.1
3
10.7
0
TC
129
37
28.7
62
48.1
28
21.7
2
1.5
    * Nhận xét sau khảo sát:
- Sau khi dạy đối chứng, kết quả kiểm tra nắm bắt kiến thức của học sinh ở tiết dạy thực nghiệm có chất lượng cao hơn lớp dạy bình thường.
- Nhiều học sinh hăng hái phát biểu ý kiến xây dựng bài, lớp học sôi nổi.
- Học sinh hứng thú học hơn, thể hiện sự chú ý theo dõi bài học, theo dõi nội dung SGK.
C. KẾT LUẬN
I. Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI ĐỐI VỚI CÔNG TÁC GIẢNG DẠY.
          Phương tiện trực quan là phương tiện không thể thiếu được trong hoạt động dạy học. Bằng những phương tiện trực quan sinh động, giáo viên sử dụng phương pháp tốt nhất sẽ giúp học sinh tự khai thác, lĩnh hội kiến thức, phát huy được vai trò chủ thể của học sinh trong quá trình học tập. 
- Những phương tiện trực quan khi sử dụng trong giảng dạy cần phải có sự lựa chọn cho phù hợp với nội dung bài dạy, phù hợp với trình độ nhận thức của học sinh, đặc biệt là những phương tiện trực quan tạo ấn tượng, giúp học sinh khắc sâu, nhớ kỹ, tái hiện lại những kiến thức đã học, nhất là trực quan trên power piont. 
- Về phương pháp sử dụng: phải sử dụng tinh tế, khéo léo phải đảm bảo tính trực quan, vừa đảm bảo tính khoa học. Điều đáng lưu ý là phương tiện trực quan dù sinh động đến đâu cũng không thể giúp học học tốt nếu thiếu sự chỉ đạo tận tình của giáo viên. Vậy với cương vị là người chỉ đạo, hướng dẫn, người giáo viên phải luôn tác động ý thức học tập của các em, phải khơi dậy trong các em sự tìm tòi,sự ham hiểu biết, sẵn sàng khám phá khoa học có như thế mới đem lại hiệu quả.
 II. KHẢ NĂNG ÁP DỤNG CỦA ĐỀ TÀI.
- Đề tài này có thế áp dụng cho tất cá các lớp 6,7,8,9 ở bộ môn lịch sử.
- Có thể áp dụng cho lớp chuyên và lớp không chuyên.
III. BÀI HỌC KINH NGHIỆM VÀ HƯỚNG PHÁT TRIỂN
 Qua thực tế giảng dạy, tôi nhận thấy để nâng cao chất lượng sử dụng phương tiện trực quan, cần lưu ý những điều sau:
          - Giáo viên cần hiểu rõ nội dung kiến thức phản ánh trong kênh hình thấy được vai trò của kênh hình đối với tiết dạy.
          - Giáo viên cần phải xác định được thời điểm hợp lí để hướng dẫn học sinh sử dụng, khai thác kênh hình và phương tiện trực quan.
          - Giáo viên phải xây dựng được hệ thống câu hỏi hợp lý để khai thác phương tiện trực quan theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh.
 - Giáo viên phải biết sử dụng kết hợp giữa kênh hình với các tài liệu khác để tạo hứng thú học tập cho học sinh.
 Để sử dung có hiệu quả phương tiện trực quan trong giảng dạy lịch sử, đòi hỏi người giáo viên ngoài năng lực chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm thì phải có ý thức trách nhiệm cao, phải có cái tâm mang đặc thù của nghề dạy học bởi vì phương pháp dù hay đến mấy nhưng người thầy không có trách nhiệm cao, không yêu nghề và thương yêu học sinh hết mực thì cũng không đem lại kết quả như mong muốn. Có như vậy chúng ta mới góp phần đào tạo thế hệ trẻ thành những người lao động làm chủ nước nhà: có trình độ văn hoá cơ bản, phẩm chất đạo đức tốt, có sức khoẻ, thông minh sáng tạo đáp ứng được những yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội của đất nước trong thời đại công nghiệp hoá - hiện đại hoá và góp phần thúc đẩy công cuộc đổi mới phương pháp dạy học và thực hiện. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học và hưởng ứng phong trào xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực 
IV. ĐỀ XUẤT- KIẾN NGHỊ
          Từ những tồn tại và hạn chế nêu trên, tôi xin đề xuất một số ý kiến như sau: ngay từ đầu năm học, căn cứ vào đề nghị của giáo viên, dựa trên chương trình dạy học, nhà trường có kế hoạch cung cấp các tài liệu có liên quan, tạo điều kiện thuận lợi giúp giáo viên có thể sử dụng hiệu quả phương tiện trực quan,nâng cao chất lượng dạy- học.
 Tóm lại, phương tiện trực quan theo hướng phát triển tính tích cực học tập của học sinh là một khâu quan trọng nhằm nâng cao chất lượng dạy học bộ môn lịch sử, chính vì vậy tôi đã tiến hành nghiên cứu đề tài này. Tuy nhiên, đề tài không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong được sự đóng góp ý kiến của đồng nghiệp. 
 Gáo Giồng, ngày 4 tháng 3 năm 2012
 Người viết
 Phạm Thị Ngọc Hân
Mục lục
A. Phần mở đầu trang
I. Lý do chọn đề tài.........................................................................................1
1. Có lý luận.................................................................................................1
 2. Có cơ sở thực tiển.....................................................................................1
II. Mục đích ....................................................................................................1
III. Phương pháp nghiên cứu...........................................................................2
IV. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.............................................................2
V.Kế hoạch thực hiện......................................................................................2
B. Phần nội dung
I. Có cơ sở lý luận............................................................................................2
II. Có cơ sở thực tiển........................................................................................3
III. Thực trạng và những mâu thuẫn.................................................................3
IV. Các biện pháp thực hiện.............................................................................4
V. Hiệu quả áp dụng........................................................................................10
C. Kết luận
I. Ý nghĩa của đề tài đối với công tác.............................................................11
II. Khả năng áp dụng.......................................................................................11
III. bài học kinh nghiệm, hướng phát triển.....................................................11
IV. Đề xuát, kiến nghị.....................................................................................12