2. ĐẶT VẤN ĐỀ:
Có một danh nhân người Nga cho rằng: ( .con người có thể không biết toán học, vật lí hay bất kì một môn khoa học nào khác nhưng không thể không lịch sử). Lịch sử bản thân, lịch sử giáo dục, lịch sử xã hội, để tồn tại và luôn liên quan đến mỗi con người. Nếu không biết lịch sử dân tộc thì làm sao ta có thể biết nguồn gốc của chính mình, làm sao ta có thể tự hào về những trang sử oai hùng của dân tộc. Nếu không có lịch sử thì làm sao ta có thể biết sự tiến hoá từng ngày của nhân loại. Biết bao điều ta sẽ không bao giờ biết nếu thiếu đi kiến thức của bộ môn lịch sử.
Vai trò môn lịch sử đối với con người vô cùng lớn như vậy nó luôn là điểm tựa để ta nhìn về quá khứ, soi hiện tại và dự tính cho tương lai mặc dù vậy nhưng môn lịch sử hiện nay vẫn là một trong những môn học được coi là môn phụ, từ cách nghĩ đến việc học, từ các bậc phụ huynh đến học sinh, không muốn nói rằng trong cả những người làm công tác giảng dạy cũng từng an phận với vị trí môn phụ của mình. Nhưng điều đó ảnh hưởng không ít đến quá trình dạy và học môn lịch sử.
Là một giáo viên dạy môn lịch sử tôi rất băn khoăn trăn trở làm thế nào để gây hứng thú cho học sinh thích học môn lịch sử, kích thích được tính tò mò ham hiểu biết của các em qua môn lịch sử, đánh tan tư tưởng môn lịch sử là môn học thuộc lòng, học môn lịch sử là quá trình nhai lại những điều đã có sẵn sách giáo khoa.
Trong giai đoạn hiện nay chúng ta đang thực hiện vấn đề đổi mới phương pháp giảng dạy, lấy học sinh làm trung tâm, người thầy chỉ việc hướng dẫn các em tìm tòi kiến thức nhằm phát huy trí não của các em tạo ra quá trình tự chiếm lĩnh kiến thức mà theo tôi nghĩ một trong các phương pháp mới hiện nay, phương pháp tạo ấn tượng sâu sắc nhất đó là phương pháp trực quan. Quá trình nhận thức của con người theo Mác- Lênin đó là quá trình: “ Từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng, từ tư duy trừu tượng đến thực tiễn khách quan ” đó là nguyên lí chung của quá trình nhận thức. Phải nói rằng xuất phát từ tâm sinh lí của học sinh nhất là học sinh lớp 6. Tư duy các em là tư duy cụ thể, nên phương pháp trực quan sẽ kích thích tư duy của các em để đi đến những nhận thức những vấn đề xã hội một cách sâu sắc và các em sẽ ghi nhớ lâu hơn. Đối với bộ môn lịch sử lớp 6, việc sử sụng mẫu thiết bị dạy học là cách vừa kích thích tư duy, vừa tạo sự hứng thú cho học sinh đối với bộ môn. Vậy làm thế nào để phát huy hết vai trò của các mẫu thiết bị trong giờ dạy môn lịch sử. Đó là vấn đề tôi muốn trình bày qua đề tài “Phát huy việc sử dụng mẫu thiết bị ( đồ dùng) dạy học môn lịch sử 6”
1. ĐỀ TÀI: PHÁT HUY VIỆC SỬ DỤNG MẪU THIẾT BỊ DẠY HỌC TRONG DẠY HỌC MÔN LỊCH SỬ LỚP 6 ĐẶT VẤN ĐỀ: Có một danh nhân người Nga cho rằng: (..con người có thể không biết toán học, vật lí hay bất kì một môn khoa học nào khác nhưng không thể không lịch sử). Lịch sử bản thân, lịch sử giáo dục, lịch sử xã hội, để tồn tại và luôn liên quan đến mỗi con người. Nếu không biết lịch sử dân tộc thì làm sao ta có thể biết nguồn gốc của chính mình, làm sao ta có thể tự hào về những trang sử oai hùng của dân tộc. Nếu không có lịch sử thì làm sao ta có thể biết sự tiến hoá từng ngày của nhân loại. Biết bao điều ta sẽ không bao giờ biết nếu thiếu đi kiến thức của bộ môn lịch sử. Vai trò môn lịch sử đối với con người vô cùng lớn như vậy nó luôn là điểm tựa để ta nhìn về quá khứ, soi hiện tại và dự tính cho tương lai mặc dù vậy nhưng môn lịch sử hiện nay vẫn là một trong những môn học được coi là môn phụ, từ cách nghĩ đến việc học, từ các bậc phụ huynh đến học sinh, không muốn nói rằng trong cả những người làm công tác giảng dạy cũng từng an phận với vị trí môn phụ của mình. Nhưng điều đó ảnh hưởng không ít đến quá trình dạy và học môn lịch sử. Là một giáo viên dạy môn lịch sử tôi rất băn khoăn trăn trở làm thế nào để gây hứng thú cho học sinh thích học môn lịch sử, kích thích được tính tò mò ham hiểu biết của các em qua môn lịch sử, đánh tan tư tưởng môn lịch sử là môn học thuộc lòng, học môn lịch sử là quá trình nhai lại những điều đã có sẵn sách giáo khoa. Trong giai đoạn hiện nay chúng ta đang thực hiện vấn đề đổi mới phương pháp giảng dạy, lấy học sinh làm trung tâm, người thầy chỉ việc hướng dẫn các em tìm tòi kiến thức nhằm phát huy trí não của các em tạo ra quá trình tự chiếm lĩnh kiến thức mà theo tôi nghĩ một trong các phương pháp mới hiện nay, phương pháp tạo ấn tượng sâu sắc nhất đó là phương pháp trực quan. Quá trình nhận thức của con người theo Mác- Lênin đó là quá trình: “ Từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng, từ tư duy trừu tượng đến thực tiễn khách quan” đó là nguyên lí chung của quá trình nhận thức. Phải nói rằng xuất phát từ tâm sinh lí của học sinh nhất là học sinh lớp 6. Tư duy các em là tư duy cụ thể, nên phương pháp trực quan sẽ kích thích tư duy của các em để đi đến những nhận thức những vấn đề xã hội một cách sâu sắc và các em sẽ ghi nhớ lâu hơn. Đối với bộ môn lịch sử lớp 6, việc sử sụng mẫu thiết bị dạy học là cách vừa kích thích tư duy, vừa tạo sự hứng thú cho học sinh đối với bộ môn. Vậy làm thế nào để phát huy hết vai trò của các mẫu thiết bị trong giờ dạy môn lịch sử. Đó là vấn đề tôi muốn trình bày qua đề tài “Phát huy việc sử dụng mẫu thiết bị ( đồ dùng) dạy học môn lịch sử 6” 3. CƠ SỞ LÍ LUẬN: Luật giáo dục năm 2005 ( điều 5) qui định: “Phương pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo của người học; bồi dưỡng cho người học năng lực tự học, khả năng thực hành, lòng say mê học tập và ý chí vươn lên” với mục tiêu giáo dục phổ thông là: “ giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tụê, thể chất, thẩm mỹ và các kĩ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo hình thành nhân cách con người Việt Nam XHCN, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Quyết định số 10/2006/QĐ-BGDĐT 5/5/2006 của bộ trưởng bộ giáo dục đào tạo cũng đã nêu “ Phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc trưng môn hoc, đặc điểm đối tượng học sinh, điều kiện của từng lớp học bồi dưỡng cho học sinh phương pháp tự học, khả năng hợp tác, rèn luyện kỹ năng vân dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú và trách nhiệm học tập cho học sinh” Đổi mới phương pháp dạy học lịch sử phải đòi hỏi được đổi mới cả về thiết bị dạy học và phương pháp sử dụng. Quan niệm không đúng tồn tại từ lâu cho rằng không cần phải trang bị cơ sở vật chất kỹ thuật cho dạy học lịch sử đã ảnh hưởng không nhỏ đến việc nâng cao chất lượng bộ môn. Theo khoản 2, điều 10 quyết định số 41/2000/QĐ-BGD-ĐT ngày 24/03/2000 của bộ giáo dục đào tạo “ Thiết bị dạy học phải được sử dụng có hiệu qủa cao nhất đáp ứng các yêu cầu về nội dung và phương pháp được quy đinh trong chương trình giáo dục” Thiết bị dạy học bộ môn lịch sử tuy phong phú về chủng loại nhưng thực tế ở các trường THCS thiết bị dạy học môn lịch sử được sử dụng chủ yếu là các loại sơ đồ, biểu đồ, bản đồ lịch sử, một số ít tranh ảnh. Các loại như phiên bản mẫu vật, băng hìnhhầu như chưa được sử dung nhất là các trường ở địa bàn Tây Giang và gần hơn là trường chúng ta. Để việc thực hiện chương trình giảng dạy có hiệu quả, việc sử dụng các thiết bị dạy học ( đủ chủng loại) là yêu cầu bắt buộc trong công tác dạy học. Khai thác triệt để chức năng, tác dụng của thiết bị dạy học sẽ tạo điều kiện để giáo viên thực hiện tốt việc cải tiến phương pháp soạn giảng. Học sinh có điều kiện chủ động tích cực tham gia vào quá trình nhận thức môn lịch sử một cách tốt nhất. Trang thiết bị dạy học môn lịch sử, tranh ảnh, lược đồ là phương pháp dạy học quan trọng phục vụ cho việc dạy học lịch sử. 4. CƠ SỞ THỰC TIỂN: Việc dạy môn lịch sử là quá trình tái hiện những sự kiện lịch sử, những điều đã diễn ra trong quá khứ được GV tái hiện trong giờ dạy của mình bằng nhiều phương pháp, làm thế nào để mỗi em HS đều có thể hiểu và giải thích được những vấn đề lịch sử đặt ra. Nhưng từ xưa đến nay bộ môn lịch sử như đã nói ở phần mở đầu, đó là môn học phụ, môn học thuộc lòng mà khỏi cần phải động não, là môn được cho là dễ học và dễ dạy, không ai cho học giỏi môn sử là HS giỏi cả mà chỉ có học toán, văn,anh văn, lí giỏi thì mới gọi là HS giỏi. Chính vì thế người học chỉ có học thuộc lòng và người dạy chỉ có việc nhai lại SGK Cái này là điều nguy hiểm vô cùng , vô tình ta đã cho các em bị mù mà không bao giờ hay. Bởi thế đã nhiều người học sử nhưng rất ít người lí giải được những vấn đề lịch sử. Thực tế xưa nay dạy bộ môn lịch sử chủ yếu là phương pháp diễn giảng, thầy giảng trò nghe là chính bên cạnh đó là kể chuyện, mà đối với lịch sử 6 chương trình của môn học toàn là những vấn đề tiền sử của loài người, việc diễn giảng suông của GV sẽ làm các em cảm thấy mơ hồ như nghe kể chuyện thần thoại vậy. Với cách dạy như vậy khiến cho các em dễ thụ động trong việc lĩnh hội kiến thức làm cho tiết học nhàm chán, các em dễ sinh ra nói chuyện riêng trong giờ học, không tập trung vào bài học là điều không thể tránh khỏi và chính từ cách học như vậy dẫn đến kết quả yếu là điều hiển nhiên. Hiện tượng HS không thuộc bài cũ trở nên phổ biến nhiều em lại thuộc theo lối học vẹt, nếu bị cô giáo hỏi ngặt lại từ tại sao như vậy? Thì các em không thể lý giải được. Từ những thực trạng trên tôi tìm hiểu nghiên cứu và tìm hiểu những nguyên nhân cơ bản sau: -Do lối dạy truyền thống “thầy giảng trò nghe” đã ăn sâu vào tâm trí cácem tạo nên một sự nhàm chán trong việc học. -Phương pháp mới tiến bộ xong phương tiện dạy học chưa đảm bảo như tranh ảnh thiếu, bản đồ, lược đồ không đủ mẫu vật phục chế còn ít. Đó là những tác động không nhỏ đến việc vận dụng phương pháp mới hiện nay. -Và nguyên nhân chủ yếu theo tôi là ở GV bộ môn còn ngại khó, ngại khổ chưa muốn đưa vào hay thay đổi phương pháp truyền thống, phương pháp mới tuy ít nói nhưng để cho HS làm việc nhiều thì GV cần đạt được nhiều điều. Đặc biệt việc sử dụng các trang thiết bị dạy học chưa đúng mức, chưa phát huy hết vai trò của thiết bị dạy học -Với cơ sở thực tiễn như trên nên tôi, chọn đề tài: “phát huy việc sử dụng mẫu thiết bị, phương tiện dạy học trong dạy môn lịch sử lớp 6” để thông qua đó GV phát huy hơn nữa việc sử dụng mẫu thiết bị, phương tiện dạy học lịch sử. Để đạt hiểu quả cao trong dạy học, không làm cho HS nhàm chán môn lịch sử mà trái lại giúp các em thích thú hơn ham học hơn, bỏ tư tưởng môn lịch sử là môn học phụ. 5. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU. Việc đổi mới giảng dạy bằng cách phát huy sử dụng mẫu thiết bị, đồ dùng dạy học nhằm thực hiện các mục tiêu: -Phát huy tính tích cực của HS trong quá trình dạy học. -Tận dụng tối đa thế mạnh của mỗi loại hình, trang thiết bị dạy học như: tranh ảnh, bản đồ, băng đĩa, hiện vật phục chế -Khai thác triệt để tính hữu ích của thiết bị dạy học: cung cấp thông tin tư liệu lịch sử bằng những hình ảnh(hiện vật) phong phú đa dạng đối với những hiện vật lịch sử, hiện tượng lịch sử, nhân vật lịch sử -Giúp HS nắm kiến thức ngay tại lớp một cách khoa học. -Đánh giá đúng kết quả học tập của HS một cách toàn diện, nghĩa là HS không chỉ biết nhớ mà còn hiểu, không chỉ nắm sự kiện mà còn có kĩ năng thực hành. Từ các mục tiêu trên mà tôi đã đề ra một số biện pháp, nội dung hoạt động để phát huy việc sử dụng mẫu thiết bị, đồ dùng dạy học thông qua việc dạy học lớp 6 như sau: 5.1 Xác định vai trò vị trí của đồ dùng dạy học môn lịch sử: Trước khi đi sâu vào vấn đề chúng ta cần phải nhận định lại một cách chính xác việc sử dụng mẫu thiết bị dạy học môn lịch sử, song hành với quá trình đổi mới giáo dục. Nó sẽ bổ sung, hoàn thiện cho phương pháp giáo dục mới. Do đó tôi xin nêu ra thực trạng chung của vấn đề cần phải có sử dụng mẫu thiết bị dạy học trong nhà trường nói chung và môn lịch sử nói riêng. - Phương pháp đổi mới cách dạy học của bộ giáo dục và đào tạo nhằm phát huy tính tích cực học tập của học sinh. Đây là vấn đề đã được ngành giáo dục của chúng ta đặt ra từ những năm 1960 ,cùng thời điểm này các trường sư phạm đã có khẩu hiệu: “Biến quá trình đào tạo thành quá trình tự đào tạo”. Cuộc cải cách giáo dục lần hai(1980)cũng nêu rõ, phát huy tính tích cực đã là một trong các phương hướng cải cách, nhằm đào tạo những người lao động sáng tạo,làm chủ đất nước.Thế nhưng sự chuyển biến của nó ở những năm 90 chưa được là bao. Nói như vậy không có nghĩa là phủ nhận các giáo viên giỏi đã có những tiết dạy tốt, theo hướng tổ chức cho học sinh hoạt động tự chiếm lĩnh tri thức. Nhưng nhìn chung hàng ngày vẫn là “thầy đọc trò chép” một cách thụ động. Đã có những đổi mới phương pháp dạy học được xác định cho nghị quyết trung ương IV khoá VII ( 1/1993) Trung ương khoá VIII ( 12/1996) được thể chế hoá trong luật giáo dục ( 12/1998) được thể chế hoá trong chỉ thị của Bộ Giáo dục và Đào tạo, đặc biệt chỉ thị số 15/1999 đến nay trong các kỳ họp Quốc hội thường vẫn không ngừng bàn về vấn đề này. Như khoảng 2 điều 28 Giáo dục có nêu: “ Phương pháp giáo dục phổ thông đã phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học, bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm việc theo nhóm, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức và thực tiễn, tác động đến tình cảm, đêm lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh” ... các em sẽ có húng thú , say mê, muốn tìm hiểu hơn nữa về bài học, tạo nên sự tìm tòi sang tạo ở các em. Bên cạnh đó qua tiết học giúp các em hiểu hơn thuần phong mỹ tục của người Lạc Việt. Đó cũng là bản sắc dân tộc mà giáo viên cần nêu ra để giáo dục các em về lòng yêu mến truyền thống đất nước. Do đó cùng với phương pháp dạy học mới, mẫu thiết bị dạy học đã góp phần giáo dục cách tiếp thu tri thức cho khoa học và giáo dục tư tưởng đạo đức ở học sinh . Có thể lấy ví dụ khác Bài 27: “ Ngô Quyền và chiến thắng Bạch Đằng năm 938” Giáo viên cần chuẩn bị mẫu thiết bị dạy học sau: - Tranh ảnh phát hoạ chân dung tướng lĩnh Ngô Quyền và binh sĩ chiến đấu - Lược đồ chiến thắng Bạch Đằng - Băng ( đĩa ) ghi hình giới thiệu về sông Bạch Đằng Vào bài giảng giáo viên sẽ giới thiệu vị tướng Ngô Quyền qua tranh ảnh khắc hoạ. Khi sử dụng tranh ảnh, chân dung các nhân vật lịch sử giáo viên không chỉ chú ý miêu tả hình dáng bên ngoài cuả nhân vật mà phải hướng dẫn học sinh đi sâu phân tích nội tâm, tài, đức, quan điểm thể hịên ở hành động của nhân vật. Như thế học sinh sẽ có những tình cảm mạnh mẻ về lòng yêu mến những anh hùng, tự hào về một dân tộc chưa bao giờ khuất phục trước kẻ thù, căm thù quân xâm lược và chiến tranh. Mô tả về diễn biến của trận đánh, giáo viên dựa vào lược đồ để mô tả. Sau đó có thể gọi học sinh lên tường thuật sơ lược những diễn biến chính dựa trên lược đồ để đánh giá khả năng thực hành của học sinh. Qua đó có thể đặt câu hỏi để học sinh suy nghĩ. Em hãy đánh giá chiến thắng Bạch Đằng và người anh hùng dân tộc Ngô Quyền ? Giáo viên có thể cho học sinh xem băng ( đĩa) giới thiệu về con sông Bạch Đằng xưa và nay để các em có thể hiểu biết thêm về những chiến tích lịch sử. Thông qua những kinh nghiệm mà tôi nắm bắt thực tế từ bài giảng ở các tiết học. Những ví dụ được lấy từ SGK Lịch sử 6 chưa phải đã cung cấp đầy đủ các thông tin, nhưng cũng phần nào đó chứng tỏ rằng đồ dùng trực quan góp phần nâng cao chất lượng dạy học lịch sử, gây sự hứng thú cho học sinh và là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại. Chúng ta hãy hình dung một tiết học không sử dụng đồ dùng trực quan sẽ đưa đến những hệ quả gìdĩ nhiên điều đầu tiên các em sẽ cảm thấy mệt mỏi với giờ học bởi những lời giảng suông từ SGK phải thấy rằng khi nhìn vào bất cứ đồ dùng trực quan nào học sinh cũng thích nhận xét, phán đoán, hình dung quá khứ lịch sử được phản ánh minh hoạ như thế nào, các em sẽ suy nghĩ và tìm cách diễn đạt bằng lời nói chính xác và cụ thể. Nếu thiếu đồ dùng trực quan chắc chắn các em sẽ không hình thành được các tính năng đó và cách học thụ động của các em vẫn chưa được giải quyết. Các em sẽ không thể nhớ kỹ, hiểu sâu những hình ảnh, những kiến thức lịch sử, không phát triển khả năng quan sát, trí tưởng tượng tư duy và ngôn ngữ ở các em. 6. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU: 6.1. Kết quả nghiên cứu Như vậy đổi mới phương pháp dạy học lịch sử ở trường THCS không thể không có thiết bị dạy học. Phát huy được vai trò và tác dụng của thiết bị dạy học lịch sử theo hướng “tích cực hoá người học” thì sẽ phát huy tính tích cực của học sinh trong giờ học lịch sử và qua đó tác dụng của thiết bị dạy học ở môn này còn được phát huy tối đa, thông qua quá trình nghiên cứu đúc kết kinh nghiệm từ thực tế của bản thân và các đồng nghiệp tôi đã thu nhận được những kết quả như sau: - 100% học sinh học môn lịch sử đều rất hứng thú và say mê với các hoạt động ngoại khoá ( xem các tư liệu lịch sử, di tích lịch sử, câu chuyện về các danh nhân lịch sử, phim lịch sử về các trận chiến) trong khi đó trước kia theo lối học cũ tỉ lệ chỉ đạt 70%. - Chương trình phát thanh măng non với chủ đề hướng về cội nguồn, nhớ ơn thầy cô, các anh hùng dân tộc, những người có công với dân tộc, đất nước được các em hưởng ứng nhiệt tình hơn trước và chất lượng cao ở chỗ các em biết suy luận vấn đề, tự đặt và tự giải quyết đề tài của mình theo lối tư duy. - Cuộc thi đố vui để học, tìm hiểu các danh nhân lịch sử được các em tham gia đầy đủ, kiến thức các em trả lời trở nên chính xác hơn trước và được các em mở rộng. Điều đó là đáng mừng. - Khả năng thực hành: Xác định tên gọi, trình bày diễn biến các trận đấu dựa theo các lược đồ, nhận xét sau khi quan sát đồ dùng trực quantừ chỗ rất nhiều em chưa dám mạnh dạn phát biểu thì đến nay đã có gần 100% các em thực hiện tốt, các em cần đặt ra nhiều câu hỏi khi chính các em gặp mâu thuẫn giữa điều đã biết và điều chưa biết nhưng lại muốn biết. Nhiều lúc khiến những giáo viên như tôi cảm thấy rất bất ngờ và từ đó chúng tôi nhận thấy mình phải đào sâu kiến thức hơn nữa mới có thể giải đáp được những thắc mắc của các em. Như vậy tôi nhận thấy rằng những giờ học như thế thực sự là của chính các em. Mẫu thiết bị dạy học đã góp phần vào việc thực hiện phương châm học sinh là trung tâm của tiết học nên không chỉ các em mà cả giáo viên đều cảm thấy tiết học hứng thú và ý nghĩa hơn. - Đổi mới phương pháp dạy học liên kết với sử dụng đồ dùng trực quan đã giải quyết được vấn đề chưa thuộc bài cũ ở các em. Điều đó không có ý nghĩa là các em đều đạt 9, 10 điểm nhưng thực tế 95% học sinh đều đạt ở mức 5 điểm trở lên so với trước đây tỉ lệ rất khiêm tốn 50%. Bởi các em ít nhất đều trả lời được ý chính của bài học mà các em đã tiếp thu ngay tại lớp. - Một điều cốt lõi là đánh giá đúng kết qủa của học sinh một cách toàn diện. Có thể khẳng định rằng các em đã thực hiện được việc học và hiểu, học đi đôi với hành. Chỉ như vậy các em mới vận dụng được kiến thức vào thực tế chứ không phải học để học như trước. Do đó việc sử dụng mẫu thiết bị dạy học trong qua trình đổi mới giáo dục ở bậc phổ thông là rất quan trọng. Việc kết hợp chặt chẽ giữa lời nói sinh động với sử dụng đồ dùng trực quan là một trong những điều quan trong nhất để thực hiện nhiệm vụ giáo dưỡng, giáo dục và phát triển, góp phần đáp ứng được nhu cầu mới hiện nay của xã hội về đổi mới giáo dục. Mục đích cuối cùng của giáo viên là phát triển tư duy học sinh vào việc kết hợp các phương pháp lại với nhau trong tiết dạy. 6.2. Bài học kinh nghiệm: Trong quá trình đổi mới phương pháp dạy môn lịch sử yêu cầu người giáo viên phải thực hiện tốt các yêu cầu sau: + Đảm bảo tính thông tin, tái hiện lịch sử, tạo nên các biểu tượng lịch sử chính xác, có hình ảnh, làm cơ sở cho việc hiểu biết lịch sử. + Tính nhận thức lịch sử: Đi sâu vào bản chất sự kiện, nhận biết được những đặc trưng tính quy luật của sự kiện để hình thành các khái niệm lịch sử mới, ứng dụng vào đời sống thực tiễn, phát huy năng lực tư duy và thực hành, qua đó tự kiểm tra tự đánh giá được quá trình giảng dạy góp phần thực hiện mục tiêu đào tạo theo hướng phát huy tính tích cực của ngành học trong dạy học lịch sử. Khi giáo viên sử dụng mẫu thiết bị dạy học cần phải trình bày sao cho học sinh hiểu được tính năng, ý nghĩa của từng loại, vì vậy qua thực tế tôi rút ra một số kinh nghiệm sau: Căn cứ vào nội dung, yêu cầu giáo dục của bài học để lựa chọn đồ dùng trực quan tương ứng thích hợp. Vì vậy cần xây dựng một hệ thống đồ dùng thật phong phú, phù hợp với các bài học lịch sử. Có phương pháp thích hợp đối với việc sử dụng mỗi loại đồ dùng trực quan, phải đảm bảo sự quan sát đầy đủ đồ dùng trực quan của học sinh. Đảm bảo kết hợp lời nói với việc trình bày các đồ dùng trực quan ( đắp sa bàn, vẽ bản đồ, tường thuật trên bản đồ, miêu tả hiện vật) Nên khuyến khích học sinh tự tìm đồ dùng trực quan để bổ sung vào tiết học được phong phú và mở rộng kiến thức hơn. 7 .KẾT LUẬN: Như vậy trong quá trình dạy học, ngoài các hoạt động giáo viên, việc sử dụng thiết bị dạy học ở hình thức minh hoạ và trình bày một cách phù hợp sẽ tác động quan trọng đến việc nhận thức lịch sử của học sinh. Qua mỗi tiết học lịch sử có sự kết hợp giữa phương pháp dạy học mới với sử dụng thiết bị dạy học, các em sẽ được hoạt động nhiều hơn, thực hành nhiều hơn và suy nghĩ nhiều hơn. Có thể khẳng định rằng, thực hiện tốt việc sử dụng mẫu thiết bị dạy học sẽ góp phần bổ sung hoàn thiện phương pháp đổi mới giáo dục hiện nay. Trên đây là những kinh nghiệm mà tôi rút ra được qua 6 năm dạy sau khi thay sách, bản thân tôi rất cố gắng song những điều sai sót là khó tránh khỏi mong rằng các bạn đồng nghiệp góp ý để đề tài này được vận dụng vào thực tế hiệu quả cao hơn. Xin chân thành cảm ơn ! 8. ĐỀ NGHỊ: -Từ thực tiễn vấn đề cùng với những đổi mới phưong pháp đã thu hút học sinh học tập một cách say mê, hứng thú, chủ động tìm hiểu tri thức, phát huy vai trò tích cực chủ động sáng tạo của mình, bản thân dạy nhiều môn với nhiều khối lớp nên không thể có thời gian đầu tư nhiều cho việc tự làm mẫu thiết bị dạy học, có chăng chỉ vẽ được vài lược đồ, bản đồ theo sách giáo khoa, chứ không có thời gian và điều kiện để làm đồ dùng ( hay tìm hiểu thêm ở những tư liệu tham khảo. Nên tôi mong rằng cần có sự giúp đỡ hơn nữa của trường và của ngành. Do điều kiện cơ sở vật chất chưa đảm bảo nên chưa có phòng thư viện riêng để trưng bày lược đồ, sơ đồ, tranh ảnh để dễ dàng cho việc lựa chọn đồ dùng phù hợp tiết dạy mà không mất thời gian giáo viên lục lọi, hơn nữa nhà trường chưa có nhân viên thư viện riêng( mà chỉ kiêm nhiệm, không đủ chuyên môn) không chuẩn bị được đồ dùng cho giáo viên đi dạy. Nên tôi mong rằng các ngành các cấp quan tâm hỗ trợ xây dựng một phòng thư viện với đầy đủ chức năng và một nhân viên thư viện riêng có đầy đủ chuyên môn nghiệp vụ phục vụ cho việc chuẩn bị phương tiện, đồ dùng cho giáo viên khi cần ( giáo viên khi cần sẽ báo trước cho nhân viên thư viện 3 ngày để chuẩn bị ). - Có điều kiện tổ chức cho học sinh đi thực tế với chương trình lịch sử địa phương để học sinh có thể tận mắt chứng kiến di tích lịch sử, làm tăng thêm hứng thú học tập nâng cao lòng yêu nước và biết ơn các anh hùng dân tộc, người có công với cách mạng phấn đấu học tập noi gương anh bộ đội Cụ Hồ. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. SGK+ SGV lịch sử 6. 2. Những vấn đề chung về đổi mới giáo dục THCS môn lịch sử của bộ GD và ĐT, nhà xuất bản giáo dục, xuất bản năm 2007. 3. Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức kĩ năng môn lịch sử THCS,nhà xuất bản giáo dục VN, xuất bản 11/2009. 4.Đào Thị Hồng. Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cho GV THCS chu kì 3 (2004-2007), môn lịch sử, quyển 1,nhà xuất bản giáo dục, xuất bản năm 2005. MỤC LỤC 1.Tên đề tài Trang 1 2.Đặt vấn đề Trang 1 3.Cơ sở lí luận Trang 2 4.Cơ sở thực tiễn Trang 2 5.Nội dung nghiên cứu Trang 3 5.1 Xác định vai trò vị trí của đồ dùng dạy học môn lịch sử Trang 4 5.2. So sánh giữa phương pháp mới và phương pháp truyền thống. Trang 5 5.3. Phương pháp sử dụng đồ dùng dạy học trong môn lịch sử. Trang 6 6.Kết quả nghiên cứu. Trang 9 6.1.Kết quả nghiên cứu. Trang 9 6.2.Bài học kinh nghiệm. Trang 11 7.Kết luận. Trang 11 8.Đề nghị. Trang 12 9.Tài liệu tham khảo. Trang 13
Tài liệu đính kèm: