Kế hoạch bài dạy Toán Lớp 8 (Chân trời sáng tạo) - Bài 2: Diện tích xung quanh và thể tích của hình chóp tam giác đều, hình chóp tứ giác đều - Dương Thị Hương Lan

 BÀI 2. MÔN TOÁN 8- SÁCH CHÂN TRỜI SÁNG TẠO
- Họ và tên người soạn: Dương Thị Hương Lan
- Tên trường giảng dạy và địa chỉ: THCS Bùi Hữu Nghĩa- khu phố 13, phường Hố Nai, 
tp Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai
- Số điện thoại liên hệ: 0912064505
- Địa chỉ Gmail: huonglanbhn@gmail.com - Tên Zalo sử dụng: Dương Thị Hương Lan
 BÀI 2: DIỆN TÍCH XUNG QUANH VÀ THỂ TÍCH CỦA HÌNH CHÓP TAM 
 GIÁC ĐỀU, HÌNH CHÓP TỨ GIÁC ĐỀU
 Thời gian thực hiện: (03 tiết)
I. Mục tiêu: Sau khi học xong bài này học sinh có khả năng: 
1. Về kiến thức: 
- Tính được diện tích xung quanh và thể tích của hình chóp tam giác đều, hình chóp tứ 
giác đều
- Giải quyết được vấn đề thực tiễn gắn với việc tính diện tích xung quanh và thể tích của 
hình chóp tam giác đều, hình chóp tứ giác đều
2. Về năng lực: 
* Năng lực chung: giao tiếp toán học, giải quyết vấn đề toán học
* Năng lực riêng: mô hình hóa toán học, giao tiếp toán học, giải quyết vấn đề
3. Về phẩm chất: Bồi dưỡng hứng thú học tập, ý thức làm việc nhóm, tính độc lập, tự 
tin 
II. Thiết bị dạy học và học liệu 
1. Giáo viên: SGK, Tài liệu giảng dạy, giáo án PPT.
2. Học sinh: SGK, SBT, vở ghi, giấy nháp, đồ dùng học tập (bút, thước...), bảng nhóm, 
bút viết bảng nhóm, ôn lại các yếu tố của hình chóp tam giác đều, hình chóp tứ giác đều.
III. Tiến trình dạy học
1. Hoạt động 1: Mở đầu 
a) Mục tiêu: tạo hứng thú cho hs thông qua hoạt động khởi động
b) Nội dung: giải quyết bài toán khởi động
 HĐKĐ 1. Bạn Mai cần dán giấy bóng kính màu xung 
quanh một chiếc lồng đèn hình chóp tam giác đều (dán cả mặt 
đáy) với kích thước như hình bên. Hỏi diện tích giấy mà Mai 
cần là bao nhiêu? BÀI 2. MÔN TOÁN 8- SÁCH CHÂN TRỜI SÁNG TẠO
 HĐKĐ2. Bạn Hùng dùng một cái gàu hình chóp tứ giác 
đều để múc nước đổ vào một thùng chứa hình lăng trụ có cùng 
diện tích đáy và chiều cao như hình bên. Hãy dự đoán xem bạn 
Hùng phải đổ bao nhiêu gàu thì nước đầy thùng
 c) Sản phẩm: học sinh nêu được kết quả của tình 
 huống trong hoạt động khởi động
 d) Tổ chức thực hiện: 
 Hoạt động của GV - HS Tiến trình nội dung
 * GV giao nhiệm vụ học tập: Chiếu câu hỏi ở 
 HĐKĐ1
 * HS thực hiện nhiệm vụ: 
 HS: suy nghĩ và trả lời 
 * Báo cáo, thảo luận
 - HS trả lời câu hỏi 
 Diện tích giấy mà Mai cần dùng là diện tích tất 
 cả các mặt hình tam giác của chiếc lồng đèn hình 
 chóp tam giác đều.
 Diện tích mặt đáy của chiếc lồng đèn đó 
 là: 12.13,9.16=111,212.13,9.16=111,2 (cm2).
 Diện tích một mặt bên của chiếc lồng đèn đó 
 là: 12.10.16=8012.10.16=80 (cm2).
 Diện tích ba mặt bên của chiếc lồng đèn đó là: 
 3.80 = 240 (cm2).
 Diện tích giấy mà Mai cần là: 111,2 + 240 = 
 351,2 (cm2).
 - HS cả lớp quan sát nhận xét câu trả lời của bạn.
 * Kết luận, nhận định
 - GV nhận xét và dẫn dắt vào bài mới
2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức 
2.1 Hoạt động 2.1: Diện tích xung quanh của hình chóp tam giác đều và hình chóp 
tứ giác đều
a) Mục tiêu: hình thành công thức tính diện tích xung quanh của hình chóp tam giác đều, 
hình chóp tứ giác đều
b) Nội dung: tính diện tích các mặt bên, đáy của hình chóp tứ giác đều từ đó tính diện 
tích, xung quanh, toàn phần BÀI 2. MÔN TOÁN 8- SÁCH CHÂN TRỜI SÁNG TẠO
c) Sản phẩm: công thức tính diện tích xung quanh của hình chóp tứ giác đều, hình chóp 
tam giác đều
d) Tổ chức thực hiện: BÀI 2. MÔN TOÁN 8- SÁCH CHÂN TRỜI SÁNG TẠO
 Hoạt động của GV – HS Tiến trình nội dung
* GV giao nhiệm vụ học tập: 
 Diện tích xung quanh của hình 
 chóp tam giác đều (hình chóp 
 tứ giác đều) bằng tổng diện tích 
* HS thực hiện nhiệm vụ theo nhóm: chia lớp các mặt bên
thành 4 nhóm 
* Báo cáo, thảo luận Sxq hình chóp tam giác đều =3.Smặt bên
- Các nhóm báo cáo kết quả Sxq hình chóp tứ giác đều =4.Smặt bên
Hình này có 4 mặt bên
 1 Chú ý: Diện tích toàn phần của hình 
b) Diện tích của mỗi mặt bên là: 
 2 chóp tam giác đều ( hình chóp tứ giác 
 2
.4.5=10 (cm ). đều) bằng tổng diện tích xung quanh và 
c) Diện tích của tất cả mặt các bên là: 4.10 = diện tích đáy
40 (cm2).
 Stp= Sxq+ Sđáy
d) Diện tích đáy của hình chóp tứ giác đều trên 
là: 4.4 = 16 (cm2).
- HS cả lớp quan sát nhận xét câu trả lời của 
nhóm bạn.
* Kết luận, nhận định
- GV đánh giá kết quả của các nhóm
- Từ các kết quả trên em hãy nêu cách tính diện 
tích xung quanh của hình chóp tứ giác đều (hình 
chóp tam giác đều)?
Từ đó dẫn dắt hs cách tính diện tích toàn phần 
của hình chóp tam giác đều 
Gv: nêu VD1 (sgk) BÀI 2. MÔN TOÁN 8- SÁCH CHÂN TRỜI SÁNG TẠO
 VD1: 
* GV giao nhiệm vụ học tập: tính diện tích Diện tích xung quanh của chiếc hộp hình 
xung quanh và diện tích toàn phần của chiếc chóp tứ giác đều là:
hộp hình chóp tứ giác đều ở 
 1 2 
 Sxq = 4. 4.5=40 (cm )
* HS thực hiện nhiệm vụ: 2
- HS thực hiện theo cá nhân vào vở Diện tích toàn phần của chiếc hộp hình 
*Báo cáo, thảo luận chóp tứ giác đều là:
- 1 HS trình bày trên bảng 2 
 Stp= Sxq+ Sđáy =40+4.4=56 (cm )
- HS cả lớp quan sát nhận xét bài của bạn.
* Kết luận, nhận định
- GV đánh giá kết quả 
 2.1 Hoạt động 2.1: Thể tích của hình chóp tam giác đều và hình chóp tứ giác đều
 a) Mục tiêu: hình thành công thức tính thể tích của hình chóp tam giác đều, hình chóp tứ 
 giác đều
 b) Nội dung: tìm hiểu cách tính thể tích của hình chóp tứ giác, hình chóp tam giác đều
 c) Sản phẩm: công thức tính thể tích của hình chóp tứ giác đều, hình chóp tam giác đều
 d) Tổ chức thực hiện: BÀI 2. MÔN TOÁN 8- SÁCH CHÂN TRỜI SÁNG TẠO
Hoạt động của GV – HS Tiến trình nội dung BÀI 2. MÔN TOÁN 8- SÁCH CHÂN TRỜI SÁNG TẠO
* GV giao nhiệm vụ học tập: 
 Bạn Hùng có một cái gàu có dạng hình 
chóp tứ giác đều và một cái thùng (không chứa a) Thể tích của phần nước đổ vào 
 1 1
nước) có dạng hình lăng trụ đứng. Hai vật này là: V=Sđáy. h= Sđáy. ℎ
có cùng diện tích đáy và chiều cao (Hình 3a). 3 3
Hùng múc đầy một gàu nước và đổ 
vào thùng thì thấy chiều cao của cột nước b) Dự đoán: Thể tích của cái gàu 
 1
 1 là: V= .Sđáy.h.
bằng chiều cao của thùng (Hình 3b). Gọi 3
 3
Sđáy là diện tích đáy và h là chiều cao của cái 
gàu.
a) Tính thể tích V của phần nước đổ vào theo 
 Thể tích hình chóp tam giác 
S và h.
 đáy đều (hình chóp tam giác 
b) Từ câu a) hãy dự đoán thể tích của chiếc đều) bằng 1/3 diện tích đáy 
gàu? nhân chiều cao
 1
 V= .Sđáy.h.
 3
 ( Trong đó V: là thể tích; Sđáy là diện 
 tích đáy và h là chiều cao)
 VD3: 
 Thể tích của hình chóp tứ giác đều 
 là:
* HS thực hiện nhiệm vụ theo cá nhân 
 1 1
 V= .Sđáy.h= .52.3=25 (cm3 ) 
* Báo cáo, thảo luận 3 3
- Hs báo cáo kết quả
- HS cả lớp quan sát nhận xét câu trả lời của bạn.
* Kết luận, nhận định
- GV đánh giá kết quả của các nhóm VD4: 
- Từ kết quả cho hs nêu cách tính thể tích của Diện tích mặt đáy của hình chóp tam 
hình chóp tứ giác đều (hình chóp tam giác đều) giác đều 
- Gv nêu VD3,4/sgk
 1 2
 Sđáy = .6. 3 3=9 3 (cm ).
 2
 Thể tích của hình chóp tam giác đều 
 1 1
 là V== .Sđáy.h= .9 .4=12
 3 3 3
 3 (cm3 ) BÀI 2. MÔN TOÁN 8- SÁCH CHÂN TRỜI SÁNG TẠO
3. Hoạt động 3: Luyện tập (17 phút)
a) Mục tiêu: biết tính thể tích hình chóp tứ giác đều, hình chóp tam giác đều 
b) Nội dung: tính thể tích của hình chóp tứ giác đều, hình chóp tam giác đều 
c) Sản phẩm: hs tính được thể tích hình chóp tứ giác đều, hình chóp tam giác đều với các 
số liệu cho trước
d) Tổ chức thực hiện: 
 Hoạt động của GV - HS Tiến trình nội dung
 * GV giao nhiệm vụ học tập: Thực hành 1
 HS thực hiện thực hành 1, 2 a) Diện tích giấy mà Mai cần dùng là 
 diện tích toàn phần của chiếc lồng đèn 
 * HS thực hiện nhiệm vụ theo yêu cầu :
 hình chóp tam giác đều.
 * Báo cáo, thảo luận Diện tích mặt đáy của chiếc lồng đèn 
 - HS nêu kết quả đó là: 
 - HS cả lớp quan sát nhận xét câu trả lời của bạn. 1 2
 Sđáy = .13,9.16=111,2 (cm ).
 * Kết luận, nhận định 2
 GV nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện của HS Diện tích xung quanh của chiếc lồng 
 1
 đèn đó là: S xq =3. .10.16 = 240 
 2
 (cm2).
 Diện tích giấy mà Mai cần là: 
 Stp= Sxq+ Sđáy=111,2 + 240 = 351,2 
 (cm2).
 b) Dự đoán: Bạn Hùng phải đổ 3 gàu 
 thì nước đầy thùng.
 Giải thích: Thể tích của cái gàu hình 
 1
 chóp tứ giác đều là: V= .Sđáy.h
 3
 Thể tích của thùng chứa hình lăng trụ 
 đứng tứ giác là: V′=Sđáy.h
 Vậy số gàu nước cần đổ để thùng đầy 
 ′ Sđáy.h
 nước là: =1 .Sđáy.h=3 (gàu).
 3
 Thực hành 2. Tính thể tích của một 
 chiếc hộp bánh ít có dạng hình chóp tứ 
 giác đều, có độ dài cạnh đáy là 3 cm và 
 chiều cao là 2,5 cm.
 Giải BÀI 2. MÔN TOÁN 8- SÁCH CHÂN TRỜI SÁNG TẠO
 Hoạt động của GV - HS Tiến trình nội dung
 Thể tích của chiếc hộp bánh ít có dạng 
 hình chóp tứ giác đều như Hình 6 là:
 1 1
 V= .Sđáy.h= .32.2,5=7,5(cm3).
 3 3
4. Hoạt động 4: Vận dụng (5 phút)
a) Mục tiêu: giải quyết được các bài toán thực tiễn có liên quan
b) Nội dung: tính thể tích, diện tích của các vật thể có dạng hình chóp tam giác đều (tứ 
giác đều)
c) Sản phẩm: kết quả của bài toán
d) Tổ chức thực hiện:
 Hoạt động của GV - HS Tiến trình nội dung
 * GV giao nhiệm vụ học tập: Vận dụng 1
 HS thực hiện vận dụng 1, 2 Một chiếc lều có dạng hình chóp tứ 
 hướng dẫn VD2: giác đều ở trại hè của học sinh có kích 
 Tính thể tích mực nước lúc đầu, thể tích khối thước như Hình 7.
 đá, thể tích nước lúc sau khi lấy khối đá ra
 Tính chiều cao của mực nước sau khi lấy khối 
 đá.
 * HS thực hiện nhiệm vụ theo yêu cầu :
 VD1: làm cá nhân
 VD2: làm theo nhóm a) Tính thể tích không khí trong 
 * Báo cáo, thảo luận chiếc lều.
 - HS nêu kết quả
 - HS cả lớp quan sát nhận xét câu trả lời của Thể tích không khí trong chiếc lều 
 nhóm bạn. 1 1
 3 3 2 3
 * Kết luận, nhận định là: . Sđáy .h = .3 .2,8=8,4 (m )
 GV nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện của HS
 b) Tính diện tích vải lều (không tính 
 các mép dán), biết chiều cao của mặt 
 bên xuất phát từ đỉnh của chiếc lều là 
 3,18 m và lều này không có đáy
 Diện tích vải lều chính là diện tích 
 xung quanh của hình chóp tứ giác BÀI 2. MÔN TOÁN 8- SÁCH CHÂN TRỜI SÁNG TẠO
 Hoạt động của GV - HS Tiến trình nội dung
 1
 đều 4. 2 3.3,18=19,08 (cm2)
 dụng 2
 Một bể kính hình hộp chữ nhật có 
 hai cạnh đáy là 60cm và 30cm. 
 Trong bể có một khối đá hình chóp 
 tam giác đều với diện tích đáy 
 là 270cm2, chiều cao 30cm. Người ta 
 đổ nước vào bể sao cho nước ngập 
 khối đá và đo được mực nước 
 là 60cm. Khi lấy khối đá ra thì mực 
 nước của bể là bao nhiêu? Biết rằng 
 bề dày của đáy bể và thành bể không 
 đáng kể?
 Giải 
 a) Thể tích của nước khi có khối đá 
 là: 60.30.60=108000 (cm3)
 Thể tích của khối đá 
 là: 13.270.30=2700 (cm3 )
 Thể tích nước sau khi lấy khối đá 
 là: 108000−2700=105300 (cm3 )
 Chiều cao mực nước 
 là: 105300:60:30=58,5 (cm)
* GV giao nhiệm vụ học tập: 
TRÒ CHƠI: LẬT MẢNH GHÉP
* HS thực hiện nhiệm vụ theo yêu cầu :
* Báo cáo, thảo luận
- HS nêu kết quả
- HS cả lớp quan sát nhận xét câu trả lời của bạn.