Giáo án Vật lí Lớp 8 - Tiết 6, Bài 6: Lực ma sát

Lớp 8A 
Ngày soạn:
Ngày giảng: 
Lớp 8B 
Lớp 8C 
 Tiết 6: 
Bài 6 : LỰC MA SÁT
A.PHẦN CHUẨN BỊ.
 I. Mục tiêu
 1. Kiến thức, kỹ năng, tư duy.
 - Nhận buết lực ma sát là loại lực cơ bản. Phân biệt được ma sát trượt, ma sát lăn, ma sát nghỉ, đặc điểm của mỗi loại lực ma sát
 Làm thí nghiệm phát hiện lực ma sát nghỉ. Biết ma sát có lợi cách làm tăng ma sát- ma sát có hại và cách làm giảm ma sát 
 - Rèn kỹ năng đo lực, đặc biệt là đo lực ma sát để rút ra đặc điểm của lực ma sát 
 2. Giáo dục thái độ tình cảm.
 - Giáo dục tính cẩn thận chính xác và tỉ mỉ
 II. Chuẩn bị
 GV: - Chuẩn bị cho cả lớp
 + Tranh vẽ vòng bi
 + Tranh vẽ tả người đang đẩy vật nặng
 - Chuẩn bị cho mỗi nhóm: Một lực kế có giới hạn đo là 1,5 N, một miếng gỗ có móc kéo, một quả nặng 2N, một xe lăn
 HS: Học bài cũ, đọc trước bài mới
B. PHẦN THỂ HIỆN KHI LÊN LỚP.
 I. Kiểm tra bài cũ. 
Câu hỏi
HS1: Nêu ghi nhớ của bài sự cân bằng lực- quán tính
Làm bài tập: 5.1, 5.2, 5.3
Trả lời
HS1: - Hai lực cân bằng là hai lực cùng đặt lên một vật, có cường độ bằng nhau, phương nằm trên cùng một đường thẳng, chiều ngược nhau
- Dưới tác dụng của các lực cân bằng, một vật đang đứng yên sẽ tiếptục đứng yên; đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳn đều, chuyển động này được gọi là chuyển động theo quán tính
- Khi có lực tác dụng, mọi vật không thể thay đổi vận tốc đột ngột dược vì có quán tính
 Bài 5.1: D
 Bài 5.2: D
 Bài 5.3: D
II. Bài mới.
Đặt vấn đề:
 Hoạt động 1 Tổ chức tình huống học tập 
 ? Đọc phần đặt vấn đề sgk trang 21
 HS: Hoạt động cá nhân đọc tài liệu
 GV: Thông báo
 Ngày xưa xe bò ổ trục bằng gỗ kéo rất nặng
 Ngày nay trục bánh xe đều có ổ bi dầu mỡ
 ?. Vậy ổ bi dầu mỡ có tác dụng gì để trả lời câu hỏi này ta xét bài :
 2. Bài mới
Hoạt động của Thầy và trò
Ghi bảng
?
HS
?
GV
?
HS
GV
?
HS
?
GV
?
HS
GV
GV
HS
GV
?
GV 
?
HS
?
GV
?
HS
GV
GV
GV
HS
GV
?
HS
GV
?
GV
Hoạt động 2: Nghiên cứu khi nào có lực ma sát 
Đọc phần thu thập thông tin về lực ma sát trượt
Hoạt động cá nhân đọc tài liệu
Lực ma sát trượt xuất hiện khi nào?
Thống nhất và ghi bảng
Đọc và trả lời câu C1
Hoạt động cá nhân trả lời câu hỏi C1
Thống nhất C1
Đọc sgk tìm hiểu về ma sát lăn
Đọc và tìm hiểu về ma sát lăn
Lực ma sát lăn xuất hiện khi nào?
Thống nhất ghi bảng về ma sát lăn
Đọc và trả lời câu C2, C3 theo nhóm
Đại diện nhóm trả lời
Thống nhất câu trả lời
Yêu cầu học sinh làm thí nghiệm hình 6.2
Hoạt động nhóm làm thí nghiệm
Hướng dẫn , Uốn nắn học sinh nghiên cứu tìm hiểu về ma sát nghỉ
Ma sát nghỉ là gì?
Thống nhất ghi bảng
Đọc và thảo luận nhóm câu C4, C5
Hoạt động nhóm câu C4, C5
Đại dịên nhóm trả lời 
Thống nhất từng câu trả lời
Hoạt động 3: Tìm hiểu về ích lợi vsf tác hại của lực ma sát trong đời sống và kỹ thuật 
Thảo luận nhóm câu c6
Nhận biết ma sát trong từng trường hợp, nêu biện pháp khắc phục
Thống nhất câu C6 theo từng phần
Thông báo
Tra dầu mỡ làm giảm 8 đến 10 lần ma sát
Có ổ bi dầu mỡ
Yêu cầu thảo luận nhóm câu C7
Thảo luận nhóm , đại diện nhóm trả lời
Thống nhất câu trả lời
Hoạt động 4: vận dụng củng cố 
Qua bài học cần nắm chắc được những điều gì
 Đọc nội dung phần ghi nhớ 
Yêu cầu hoạt động cá nhân làm C8, C9
Trả lời câu C8
Thống nhất câu trả lời
I. Khi nào có lực ma sát
1. Ma sát trượt
Lực ma sát trượt sinh ra khi một vật chuyển động trượt trên bbề mặt của một vật khác
C1: Ví dụ
-con trâu kéo gỗ
- xoa hai bàn tay
- Trượt trên cầu trượt
 2. Lực ma sát lăn
Lực ma sát lăn sinh ra khi một vật chuyển động
C2: Bánh xe và đường khi xe chạy. vòng bi và ổ trục
C3: Ma sát trượt hình 6.1a
 Ma sát lăn hình 6.1b
 Fma sát trượt > Fma sát lăn
Ma sát nghỉ
Lực ma sát nghỉ sinh ra và giữ cho vật đứng yên trên bề mặt của một vật khác, khi nó chịu tác dụng của lực kéo hoặc lực đẩy
C4: Lực ma sát nghỉ có độ lớn thay đổi theo tác dụng lực lên vật
C5: Nhờ có lực ma sát nghỉ mà ta đi lại dễ dàng
II. Lực ma sát trong đời sống và kỹ thuật
1. Lực ma sát có hại
C6
Ma sát trượt làm mòn xích líp 
 ( tra dầu mỡ)
Làm mòn ổ trục, cản trở chuyển động của xe....( Muốn giảm ma sát thì thay bằng trục quay có ổ bi)
Lực ma sát trượt cản trở chuyển động của xe 
Lực ma sát có ích
C7:
a. Ma sát giữ phấn (bảng giáp )
b. Ôcs vít giữ chặt nhờ zen
c. giữ cho ô tô trên đường (lốp bằng cao su có xẻ rãnh)
III. Vận dụng
 C8: 
a. Ma sát có ích
b.Ma sát có lợi
c.Ma sát có hại
d.Ma sát có lợi
e.Ma sát có ích
 C9: 
ổ bi có tác dụng giảm ma sát do thay thế ma sát trượt bằng ma sát lăn của các viên bi. Nhồư sử dụng ổ bi đã giảm được lực cản lên các vật chuyển động khiến cho các máy móc hoạt động dễ dàng góp phần thúc đẩy sự phát triển của nghành động lực học, cơ khí ...
Củng cố Qua bài cần nắm được :
 - Có 3 loại lực ma sát
 + Ma sát trượt
 + Ma sát lăn
 + Ma sát nghỉ
Ma sát có lợi và cách làm tăng ma sát có lợi
Ma sát có lợi và cách làm tăng ma sát có lợi
III. Hướng dẫn học sinh học bài và làm bài ở nhà 
- Học bài theo vở ghi và phần ghi nhớ
- Làm bài tập 6.1 6.5 trong SBT
- Đọc trước bài 7: áp suất
- Đọc mục có thể em chưa biết
. ------------------------------------------------