Giáo án Vật lí Lớp 8 - Tiết 5: Sự cân bằng lực - Quán tính - Vũ Thị Mai Phương

Tuần : 5
Tiết :5
SỰ CÂN BẰNG LỰC _ QUÁN TÍNH
Ngày soạn: 
Ngày dạy:
Mục tiêu:
Kiến thức:
Biết tác dụng của hai lực cân bằng khi tác dụng vào một vật 
Biết thế nào là hai lực cân bằng 
Biết làm thí nghiệm kiểm tra tác dụng của hai lực cân bằng vào vật đang chuyển động
Biết mối quan hệ giữa quán tính và khối lượng 
Kĩ năng:
Quan sát và phân tích thí nghiệm 
Tính toán và lấy ví dụ trong thực tế 
Giải thích các hiện tượng trong thực tế 
Thái độ:
Nghiêm túc tích cực trong học tập 
Chuẩn bị:
HS : xem lại bài lực cân bằng học ở lớp 6, bài 4 
GV : đồ dùng thí nghiệm hình 5.3 
Hoạt động dạy học:
Hoạt động học của HS 
Trợ giúp của giáo viên
Hoạt động 1: ổn định lớp _ kiểm tra bài cũ
HS trả lời câu hỏi
HS khác làm bái tập 
Các em khác chú ý theo dõi 
Yêu cầu HS trả lời các câu hỏi sau:
HS 1: tại sai nói lực là đại lượng vectơ? Cách xác định 1 vectơ lực? Biễu diễn lực kéo của một vật có khối lượng 10kg 
HS 2: cho hình vẽ sau hãy diễn tả bằng lời các yếu tố lực tác dụng. Làm bài 4.2 trong SBT
GV nhận xét và cho điểm 
Hoạt động 2: tổ chức tình huống học tập
HS chú ý và trả lời câu hỏi 
Ơû lớp 6 ta đã học hai lực cân bằng. Khi hai lực cân bằng tác dụng lên vật đứng yên thì vật sẽ như thế nào? Nếu vật đang chuyển động chịu tác dụng hai lực cân bằng thì có hiện tượng gì xảy ra? Bài học hôm nay giúp ta trả lời câu hỏi này 
Hoạt động 3: tìm hiểu hai lực cân bằng
HS quan sát hình
HS trả lời câu hỏi 
HS trả lời câu hỏi 
HS trả lời câu hỏi 
Cá nhân làm C1
HS chú ý 
HS đưa ra dự đoán
HS chú ý 
HS trả lời câu hỏi 
HS chú ý và quan sát thí nghiệm trả lời các câu C
HS lên đo quãng đường
HS hoàn thành bảng 5.1
Cá nhân trả lời 
HS trả lời câu hỏi 
HS trả lời câu hỏi 
HS trả lời câu hỏi 
HS chú ý 
HS đọc thông tin 
HS chú ý và trả lời 
Yêu cầu HS quan sát hình 5.2 :
Tại sao quyển sách trêøn,quả cầu treo trên dây, quả bóng đặt trên bàn lại đứng yên ?
Những lực nào đã tác dụng lên các vật trên ?
Lực này có phương chiều độ lớn như thế nào? Yêu cầu HS biễu diễn các lực trên
GV nhận xét và yêu cầu HS làm C1
GV theo dõi HS làm và chốt lại kiến thức đúng
Như vậy đối với vật đứng yên chịu tác dụng hai lực cân bằng thì vật sẽ như thế nào? Đối vật đang chuyển động thì như thế nào?
Cho HS nêu dự đoán
GV ghi dự đoán: vận tốc của vật sẽ không thay đổi nghĩa là vật sẽ chyển động thẳng đều 
Để biết dự đoán này đúng hay sai ta làm thí nghiệm kiểm tra 
GV giới thiệu bác học awtood
Để làm thí nghiệm này bác học đã làm như thế nào?
GV giới thiệu từng dụng cụ cho HS quan sát 
GV tiến hành làm thí nghiệm theo từng bước và yêu cầu HS chú ý quan sát hiện tượng xảy ra và trả lời C2,C3,C4
GV cho hai HS lên bảng đo quãng đường đi được của quả cân a sau mổi khoảng thời gian 2” và cho HS ghi vào bảng 5.1
Sau khi làm thí nghiệm xong yêu cầu HS hoàn thành bảng 5.1
GV cho HS lần lượt trả lời các câu C
GV yêu cầu HS so sánh s1, s2, s3 và các vận tốc tương ứng 
Vậy trong những khoảng thời gian bằng nhau vật đi được những đoạn đường như thế nào? Và vận tốc của vật có thay đổi không?
Tại sai lại có hiện tượng trên ?
GV thống nhất câu trả lời của HS 
Tóm lại một vật đang chuyển động chịu tác dụng của hai lực cân bằng thì sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều
GV cho HS đọc thông tin trong SGK
Khi đi xe máy thả xuống dốc nếu hãm phanh ngay thì xe có dừng lại ngay không? Tại sao lại có hiện tượng trên? 
Hoạt động 4: tìm hiểu quán tính
HS đọc thông tin 
HS chú ý 
HS nhắc lại và ghi vở
Cá nhân tự lấy ví dụ
HS quan sát hình 
HS trả lời câu hỏi 
HS đọc C7
Cá nhân tự trả lời 
HS đọc C8
Cá nhân tự giải thích
Cho HS đọc thông tin trong SGK
GV chốt lại khi có lực tác dụng mọi vật không thể thay đổi vận tốc đột ngột được nên ta nói vật có quán tính
Cho HS nhắc lại và ghi vở
Yêu cầu HS lấy ví dụ trong thực tế
GV nhận xét ví dụ của HS 
Cho HS quan sát hình 5.4 và đọc C6 :
Yêu cầu HS quan sát hiện tượng gì sẽ xảy ra? Tại sao có hiện tượng trên 
GV nhận xét và thống nhấtcâu trả lời 
Cho HS đọc C7
Yêu cầu cá nhân tự trả lời
GV nhận xét câu trả lời của HS 
Cho HS đọc C8:
Cho mỗi cá nhân tự giải thích
GV thống nhất và cho HS ghi vở 
Hoạt động 5: củng cố
HS trả lời câu hỏi 
HS làm bài tập 
Yêu cầu HS trả lời các câu hỏi:
Đặc điểm của hai lực cân bằng? Chuyển động theo quán tính là gì?
Tại sao vật lại không thể thay đổi vận tốc đột ngột được ?
Bài tập áp dụng:hai xe ô tô chở hàng, xe 1 chở 8 tấn, xe 2 chở 15 tấn cùng chuyển động thẳng đều nếu hai xe chạy với vận tốc ngang nhau khi gặp chướng ngại vật xe nào sẽ dừng lại nhanh hơn. Có nhận xét gì về khối lượng và quán tính ?
Hoạt độn 6: dặn dò
HS ghi phần dặn dò của GV 
Về học bài _ đọc có thể em chưa biết 
Làm bài trong SBT
Chuẩn bị bài mới 
Phần ghi bảng
Hai lực cân bằng:
Hai lực cân bằng là gì
C1. 
Tác dụng của hai lực cân bằng lên vật đang chuyển động:
Dự đoán: (sgk)
Thí nghiệm kiểm tra :
C2. Quả câu a chịu tác dụng của hai lực cân bằng là trọng lực và sức căng của sợi dây
C3. Vì trọng lượng của 2 quả cầu a và a’ lớn hơn sức căng dây 
C4. Quả cân a chịu tác dụng hai lực cân bằng là trọng lực và sức căng dây
C5. 
Nhận xét :
Vật đang chuyển động mà chịu tác dụng của hai lực cân bằng thì sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều
Quán tính :
Nhận xét: khi có lực tác dụng mọi vật không thể thay đổi vận tốc đột ngột được nên ta nói vật có quán tính
Vận dụng:
C6. Búp bê ngã về phía sau. Vì do có quán tính nên thân và đầu búp bê chưa kịp chuyển động
C7. Búp bê ngã về phía trước. Vì do quán tính nên thân búp bê vẫn chuyển động về phía trước
C8. a. Vì do quán tính nên hành không thể chuyển đổi hưóng ngay mà tiếp tục theo chuyển động cũ
b. Nhảy từ bậc cao xuống chân chạm đất bị dừng lại ngay nhưng người còn tiếp tục chuyển động theo quán tính nên làm chân gập lại
c. Do có quán tính nên mực tiếp tục chuyển động đâu ngòi bút khi bút đã dừng lại
d. Do có quán tính đầu búa tiếp tục chuyển động ngập chặt vào cán búa
e. Do quán tính nên cốc chưa kịp thay đổi vận tốc khi ta giật nhanh giấy ra khỏi đáy cốc 
Ghi nhớ:(sgk)