Giáo án Vật lí Lớp 8 - Bài 19: Các chất được cấu tạo như thế nào - Năm học 2009-2010

Tuần 22	Tiết 22
Ngày soạn: 25/12/2009
Ngày dạy: .
CHƯƠNG II: NHIỆT HỌC
BÀI 19 : CÁC CHẤT ĐƯỢC CẤU TẠO NHƯ THẾ NÀO?
I.MỤC TIÊU:
Kể được một hiện tượng chứng tỏ vật chất được cấu tạo một cách gián đoạn từ các hạt riêng biệt, giữa chúng có khoảng cách.
Bước đầu nhận biết được thí nghiệm mô hình và chỉ ra được sự tương tự giữa thí nghiệm mô hình và hiện tượng cần giải thích.
Dùng hiểu biết về cấu tạo hạt của vật chất để giải thích một số hiện tượng thực tế đơn giản.
II.CHUẨN BỊ: 
Cho giáo viên: - Các dụng cụ cần thiết để làm thí nghiệm vào bài: 2 bình thủy tinh hình trụ đường kính cỡ 20mm, khoảng 100cm3 rượu và 100cm3 nước; Ảnh chụp kính hiển vi hiện đại.
Cho mỗi nhóm học sinh: 2 bình chia độ đến 100cm3, độ chia nhỏ nhất 2cm3; khoảng 100cm3 ngô và 100cm3 cát khô và mịn.
III.TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
1.Ổn định lớp: Lớp trưởng báo cáo sĩ số.
2.Kiểm tra bài cũ: Không.
3.Bài mới:
Hoạt động của giáo viên - Hoạt động của học sinh
Ghi bảng
HĐ1: Giới thiệu chương II. Nhiệt học
 Các chất được cấu tạo như thế nào ?
 Nhiệt năng là gì ? Cĩ mấy cách truyền nhiệt năng ?
 Nhiệt lượng là gì ? Xác định nhiệt lượng như thế nào ?
 Một trong những định luật tổng quát của tự nhiên là định luật nào ?
HĐ2: Đặt vấn đề.
Tổ chức tình huống học tập như sau: Thí nghiệm hình 19.1.
Hãy quan sát khi đổ 50cm3 rượu vào 50cm3 nước ta không thu được 100cm3 hỗn hợp rượu và nước mà chỉ thu được khoảng 95cm3.
HS Quan sát thí nghiệm.
Gọi học sinh lên kiểm tra kết quả.
Vậy khoảng 5cm3 hỗn hợp còn lại đã biến đi đâu ?
Để trả lời câu hỏi này mời cả lớp cùng học bài mới.
HĐ3: Tìm hiểu về cấu tạo của các chất.
Các chất nhìn có vẻ như liền một khối nhưng có thực chúng liền một khối không ?
Yêu cầu học sinh đọc phần thông tin.
Thông báo nguyên tử, phân tử.
Treo tranh phóng to H 19.2 giới thiệu kính hiển vi hiện đại, cho học sinh biết kính này có thể phóng to lên hàng triệu lần.
Tiếp tục treo tranh H 19.3 giới thiệu cho học sinh biết hình ảnh của các nguyên tử silic.
Qua H 19.3 ta thấy vật chất được cấu tạo như thế nào ?
Chính vì các hạt rất nhỏ nên mắt thường không nhìn thấy được.
Thông báo những hạt này gọi là nguyên tử, phân tử.
Theo dõi sự trình bày của giáo viên.
Quan sát.
Cá nhân làm việc.
Vật chất cấu tạo từ các hạt riêng biệt nhỏ bé.
HĐ4: Tìm hiểu về khoảng cách giữa các phân tử.
Để tìm hiểu giữa các phân tử này có khoảng cách hay không ta nghiên cứu phần II.
Thông báo thí nghiệm trộn rượu với nước là thí nghiệm mô hình.
Nêu các bước tiến hành thí nghiệm.
Yêu cầu học sinh làm thí nghiệm như C1.
Yêu cầu các nhóm học sinh tập trung thảo luận cách thực hiện thí nghiệm.
Kiểm tra theo từng bước.
Sau đó các nhóm nhận dụng cụ thí nghiệm. Tiến hành thí nghiệm ghi kết quả hỗn hợp ngô và cát.
Tại sao thể tích hỗn hợp không đủ 100cm3 ?
Ta có thể coi mỗi hạt cát, mỗi hạt ngô là mỗi nguyên tử của hai chất khác nhau. 
Dựa vào giải thích C1 cho biết tại sao hỗn hợp rượu và nước mất đi 5cm3.
Nhóm thảo luận trả lời câu C2: Hãy giải thích tại sao cĩ sự hụt thể thích trong thí nghiệm trộn rượu với nước ở đầu bài?
Tự rút ra kết luận ghi vào vở.
Lưu ý: nhấn mạnh cho học sinh giữa các phân tử, nguyên tử có khoảng cách, khoảng cách này rất nhỏ chỉ khi dùng kính hiển vi hiện đại mới thấy rõ.
HĐ 5: VẬN DỤNG:
Yêu cầu học sinh làm việc cá nhân, trả lời C3, C4: 
C3 Thả một cục đường vào cốc nước rồi khuấy lên, đường tan và nước cĩ vị ngọt.
C4 Quả bĩng cao su hoặc quả bĩng bay bơm căng, dù cĩ buộc thật chặt cũng cứ ngày xẹp dần.
Sau đó tổ chức thảo luận cả lớp để đưa ra câu trả lời đúng.
C5 Cá muốn sống được phải cĩ khơng khí, nhưng ta vẫn thấy cá sống được trong nước.
Tại sao khơng khí lại chui được xuống nước? Các em về nhà tìm hiểu tuần sau trả lời..
4. Củng cố: 
- Các chất được cấu tạo từ đâu ?
- Tại sao đổ rượu vào nước thì thể tích hỗn hợp giảm ?
- Làm bài tập 19.1, 19.2 SBT.
5.Dặn dò: 
ã Học thuộc bài và làm lại bài tập 19.1; làm tiếp BT 19.2 đến 19.3 SBT. ã Đọc mục “Cĩ thể em chưa biết” ở SGK.
 ã Xem lại kiến thức và xem lại các nội dung ở bài 20. CHẤT DẪN ĐIỆN VÀ CHẤT CÁCH ĐIỆN DỊNG ĐIỆN TRONG KIM LOẠI, xem các nội dung sau:
 Chất dẫn điện, chất cách điện ?
 Thế nào là dịng điện trong kim loại ?
CHƯƠNG II: NHIỆT HỌC
BÀI 19 : CÁC CHẤT ĐƯỢC CẤU TẠO NHƯ THẾ NÀO?
I.CÁC CHẤT CÓ ĐƯỢC CẤU TẠO TỪ CÁC HẠT RIÊNG BIỆT KHÔNG ?
Kết luận:
Các chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt nhỏ bé gọi là nguyên tử, phân tử.
II. GIỮA CÁC PHÂN TỬ CÓ KHOẢNG CÁCH HAY KHÔNG ?
1.Thí nghiệm mơ hình:.
C1: Thể tích hỗn hợp nhỏ hơn 100cm3. Vì giữa các hạt ngơ cĩ khoảng cách nên khi đổ cát vào ngơ, các hạt cát đã xen vào những khoảng cách này làm cho thể tích của hỗn hợp nhỏ hơn tổng thể tích của ngơ và cát.
ĩ Giữa các hạt nguyên tử, phân tử cĩ khoảng cách
2.Giữa các nguyên tử, phân tử có khoảng cách.
	C2. Vì giữa các phân tử nước cũng như giữa các phân tử rượu đều cĩ khoảng cách, nên khi trộn rượu với nước, các phân tử rượu đã đan xen vào khoảng cách giữa các phân tử nước và ngược lại. Vì thế mà thể tích của hỗn hợp rượu và nước giảm.
Kết luận: Giữa các nguyên tử, phân tử có khoảng cách.
III.VẬN DỤNG:
C3: Khi khuấy lên các phân tử đường xen vào khoảng cách giữa các phân tử nước cũng như các phân tử nước xen vào khoảng cách giữa các phân tử đường.
C4: Thành bóng cao su được cấu tạo từ các phân tử cao su, giữa chúng có khoảng cách. Các phân tử không khí ở trong bóng có thể chui qua các khoảng cách này mà bay ra ngoài làm cho bóng xẹp dần.
C5: Vì các phân tử không khí có thể xen vào khoảng cách giữa các phân tử nước. Còn tại sao các phân tử không khí có thể chui xuống nước mặc dù không khí nhẹ hơn nước thì ta sẽ học ở bài sau.