? Ở phần VH vừa qua, các em đã được học những VB nào? Của các tác giả nào?
GV: Chúng ta sẽ khắc sâu những nội dung cơ bản và giá trị NT của 4 tác phẩm đó.
? Tuyện ngắn Tôi đi học của Thanh Tịnh thể hiện điều gì?
? Tâm trạng và cảm giác ấy được biểu hiện qua các chi tiết nào?
? T/g đã diễn tả những k/n, những diễn biến tâm trạng ấy theo trinngf tự nào?
? Hãy tìm và p/t các h/ả so sánh được Thanh Tịnh sử dụng trong truyện?
? So sánh nào đặc sắc nhất?
GV kết luận: Hơn 60 năm đã trôi qua, những so sánh mà Thanh Tịnh đã sử dụng vẫn không bị sáo mòn mà trái lại hình tượng và những cảm xúc so sánh ấy vẫn còn duyên dáng, nhã thú.
? Trong lòng mẹ thuộc chương mấy? Trích tác phẩm nào? Thể hiện ND gì?
? Đọc đ/t ta thấy bé Hồng có 1 t/c y/t mẹ thật thắm thiết. Em hãy c/m nhận xét trên?
GV kết luận: Tình thương mẹ là 1 nét nổi bật trong tâm hồn bé Hồng. Nó mở ra trước mắt chúng ta cả 1 t/giới tâm hồn phong phú của bé. T/giới ấy luôn làm chúng ta ngạc nhiên vì ánh sáng nhân đạo lấp lánh của nó.
? Em hãy nêu những nét NT đặc sắc của VB này?
? Nhận xét,so sánh những nét riêng về chất trữ tình trong 2 t/p hồi kí tự truyện Tôi đi học và Trong lòng mẹ?
? Em hãy tóm tắt t/p Tắt đèn ?
? Hãy nêu ngắn gọn giá trị tư tưởng và giá trị NT của t/p Tắt đèn ?
GV : Tóm lại “Tắt đèn là 1 thiên tiểu thuyết có luận đề xã hội hoàn toàn phụng sự dân quê, 1 áng văn có thể gọi là kiệt tác” ( Vũ Trọng Phụng)
GV: “ B/c của chị Dậu rất khỏe cứ thấy lăn xả từ bóng tối mà phá ra”
? Em biết gì về nhà văn Nam Cao?
? Nhận xét về tác phẩm “Lão Hạc” ?
? Khi p/t n.vật lão Hạc em chú ý những đặc điểm nào? Nói rõ từng đặc điểm?
? Đặc điểm thứ 2 của lão Hạc là gì? Tìm d/c minh họa?
? Hãy nêu t/c của lão Hạc đối với cậu Vàng?
? Đặc điểm thứ 3 của lão Hạc là gì nữa? D/c nào thể hiện điều đó?
GV kết luận: C/đ của lão Hạc đầy nước mắt, nhiều đau khổ và bất hạnh. Sống thì âm thầm, nghèo đói cô đơn; chết thì quằn quại đau đớn. Tuy thế lão có bao nhiêu p/c tốt đẹp như hiền lành, chất phác, vị tha, nhân hậu, trong sạch và tự trọng. Láo là 1 ND đie4ẻn hình trong XH cũ được NC m/tả chân thực, trân trọng xót thương thấm đượm tinh thần nhân đạo thống thiết.
? Em hãy cho biết n/v ông giáo trong truyện là 1 người ntn?
? Hãy chứng minh đặc điểm này?
Tóm lại: Trong mối q/h với ông giáo và thấp thoáng bóng dáng vợ ông giáo, của Binh Tư, của con trai lão Hạc- Đó là những cảnh đời tuy khác nhau nhưng đều khốn khổ, cùng quẫn. Dẫu vậy truyện về “ bức tranh quê” vẫn sáng ngời những phẩm cách lương thiện cao đẹp biết bao.
Ngày soạn:12/10/08 CHỦ ĐỀ 1: TRUYỆN KÍ VIỆT NAM ( 4 TIẾT ) A.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp HS: - Nắm chắc những kiến thức cơ bản về 4 tác phẩm văn học trong chương trình kì I lớp 8 về ND và hình thức NT: Tôi đi học, Trong lòng mẹ, Tức nước vỡ bờ, Lão Hạc. - Rèn luyện khả năng cảm thụ văn học và phân tích các tác phẩm văn học qua tiếp nhận kiến thức bài học và qua các bài văn mẫu. B.NỘI DUNG – PHƯƠNG PHÁP: ? Ở phần VH vừa qua, các em đã được học những VB nào? Của các tác giả nào? GV: Chúng ta sẽ khắc sâu những nội dung cơ bản và giá trị NT của 4 tác phẩm đó. ? Tuyện ngắn Tôi đi học của Thanh Tịnh thể hiện điều gì? ? Tâm trạng và cảm giác ấy được biểu hiện qua các chi tiết nào? ? T/g đã diễn tả những k/n, những diễn biến tâm trạng ấy theo trinngf tự nào? ? Hãy tìm và p/t các h/ả so sánh được Thanh Tịnh sử dụng trong truyện? ? So sánh nào đặc sắc nhất? GV kết luận: Hơn 60 năm đã trôi qua, những so sánh mà Thanh Tịnh đã sử dụng vẫn không bị sáo mòn mà trái lại hình tượng và những cảm xúc so sánh ấy vẫn còn duyên dáng, nhã thú. ? Trong lòng mẹ thuộc chương mấy? Trích tác phẩm nào? Thể hiện ND gì? ? Đọc đ/t ta thấy bé Hồng có 1 t/c y/t mẹ thật thắm thiết. Em hãy c/m nhận xét trên? GV kết luận: Tình thương mẹ là 1 nét nổi bật trong tâm hồn bé Hồng. Nó mở ra trước mắt chúng ta cả 1 t/giới tâm hồn phong phú của bé. T/giới ấy luôn làm chúng ta ngạc nhiên vì ánh sáng nhân đạo lấp lánh của nó. ? Em hãy nêu những nét NT đặc sắc của VB này? ? Nhận xét,so sánh những nét riêng về chất trữ tình trong 2 t/p hồi kí tự truyện Tôi đi học và Trong lòng mẹ? ? Em hãy tóm tắt t/p Tắt đèn ? ? Hãy nêu ngắn gọn giá trị tư tưởng và giá trị NT của t/p Tắt đèn ? GV : Tóm lại “Tắt đèn là 1 thiên tiểu thuyết có luận đề xã hội hoàn toàn phụng sự dân quê, 1 áng văn có thể gọi là kiệt tác” ( Vũ Trọng Phụng) GV: “ B/c của chị Dậu rất khỏe cứ thấy lăn xả từ bóng tối mà phá ra” ? Em biết gì về nhà văn Nam Cao? ? Nhận xét về tác phẩm “Lão Hạc” ? ? Khi p/t n.vật lão Hạc em chú ý những đặc điểm nào? Nói rõ từng đặc điểm? ? Đặc điểm thứ 2 của lão Hạc là gì? Tìm d/c minh họa? ? Hãy nêu t/c của lão Hạc đối với cậu Vàng? ? Đặc điểm thứ 3 của lão Hạc là gì nữa? D/c nào thể hiện điều đó? GV kết luận: C/đ của lão Hạc đầy nước mắt, nhiều đau khổ và bất hạnh. Sống thì âm thầm, nghèo đói cô đơn; chết thì quằn quại đau đớn. Tuy thế lão có bao nhiêu p/c tốt đẹp như hiền lành, chất phác, vị tha, nhân hậu, trong sạch và tự trọng. Láo là 1 ND đie4ẻn hình trong XH cũ được NC m/tả chân thực, trân trọng xót thương thấm đượm tinh thần nhân đạo thống thiết. ? Em hãy cho biết n/v ông giáo trong truyện là 1 người ntn? ? Hãy chứng minh đặc điểm này? Tóm lại: Trong mối q/h với ông giáo và thấp thoáng bóng dáng vợ ông giáo, của Binh Tư, của con trai lão Hạc- Đó là những cảnh đời tuy khác nhau nhưng đều khốn khổ, cùng quẫn. Dẫu vậy truyện về “ bức tranh quê” vẫn sáng ngời những phẩm cách lương thiện cao đẹp biết bao. - 4 VB: + Tôi đi học của Thanh Tịnh + Trong lòng mẹ của Nguyên Hồng + Tức nước vỡ bờ của Ngô Tất Tố + Lão Hạc của Nam Cao. 1. Tôi đi học của Thanh Tịnh - Tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của n/v tôi trong buổi tựu trường- một chú bé được mẹ đưa đến trường vào học lớp năm trong ngayg đầu tiên đi học. - Đó là “1 buổi mai đầy sương thu và gió lạnh” chú cảm thấy “ trang trọng và đứng đắn trong chiếc áo vải dù đen dài”; lòng chú tưng bừng rộ rã” được mẹ dẫn đi trên con đường làng thân thuộc mà chú vô cùng xúc động, bỡ ngỡ cảm thấy mọi vật đều thay đổi vì chính lòng chú có sự thay đổi lớn: “ hôm nay tôi đi học”. - Chú bâng khuâng tự hào thấy mình đã lớn khôn, không còn lêu lổng đi chơi rông nữa. - Đứng trước ngôi trường chú càng hồi hộp, bỡ ngỡ ngạc nhiên trước cảnh đông vui của ngày tựu trường. - Đứng nép bên người thân, chỉ dám đi từng bước nhẹ “như con chim đứng bên bờ tổ..e sợ” - Chú cảm thấy chơ vơ, vụng về lúng túng bởi 1 hồi trống trường tập trung vào lớp. - Nghe ông đốc gọi tên, xúc động đến độ quả tim như “ngừng đập”, giật mình lúng túng quên cả mẹ đứng sau mình. - Cảm xúc hồi hộp bâng khuâng dâng lên man mác trong lòng khi chú ngồi vào trong lớp học - Theo trình tự thời gian-không gian: lúc đầu là buổi sớm mai mẹ dẫn đi trên con đường làng, sau đó là lúc đứng giữa sân trường, một hồi trống vang lên, nghe ông đốc gọi tên và dặn dò, cuối cùng là thầy giáo trẻ đưa vào lớp. - “ Tôi quên thế nào đượcquang đãng” (so sánh, nhân hóa) “ Tôi có ngay ý nghĩngọn núi” “ Trước mắt tôi, trường Mĩ LíHòa Ấp” “ Như con chim non e sợ” à “Con chim đứng bên bờ tổ” so sánh với cậu học trò mới “bỡ ngỡ đứng nép bên người thân” để làm nổi bật tâm lí của tuổi thơ trong buổi tựu trường vừa “ngập ngừng e sợ”, vừa khao khát học hành, mơ ước bay tới những chân trời xa, chân trời ước mơ và hi vọng. - Ngoài ra truyện ngắn Tôi đi học còn giàu chất thơ, đậm đà, dạt dào cảm xúc. 2. Trong lòng mẹ của Nguyên Hồng - Trong lòng mẹ là chương 4 hồi kí “Những ngày thơ ấu của nhà văn Nguyên Hồng. Đoạn trích đã kể lại 1 cách cảm động tình cảnh bơ vơ tội nghiệp và nối buồn tủi của bé Hồng; đồng thời nói lên tình yêu mẹ thắm thiết của chú bé đáng thương này. - Trước hết là sự phản ứng của bé Hồng đối với người cô xấu bụng : + Nhớ mãi câu hỏi đầy ác ý của người cô. + Hồng căm giận những cổ tục, thành kiến tàn ác đối với người PN. - Tình thương ấy được biểu hiện sống động trong lần gặp mẹ. - Đây là 1 chương tự truyện-hồi kí đậm chất trữ tình. Kết hợp khéo léo giữa kể, tả, bộc lộ cảm xúc. Tình huống truyện phù hợp, đặc sắc, điển hình. - Chất trữ tình của 2 t/p( 2 t/g) đều rất sâu đậm nhưng trữ tình của Thanh Tịnh thiên về nhẹ nhàng, ngọt ngào (bút pháp lãng mạn) còn trữ tình của Nguyên Hồng nặng về thống thiết, nồng nàn (bút pháp hiện thực). 3. Tức nước vỡ bờ của Ngô Tất Tố. a, Tóm tắt tác phẩm Tắt đèn. (GV cho HS tóm tắt sau đó bổ sung cho hoàn chỉnh: sách nâng cao NV t/học) b, Giá trị tư tưởng và NT của t/p Tắt đèn àTP Tắt đèn của Ngô Tất Tố là 1 t/p xuất sắc của dòng VHHT 1930-1945 * Về mặt tư tưởng: - Tắt đèn giàu giá trị hiện thực: + T/g đã tố cáo và lên án chế độ sưu thuế dã man của TD Pháp , đã bần cùng hóa n/dân taà Tắt đèn là 1 bức tranh chân thực về XH, 1 bản án đanh thép kết tội chế độ TD nửa PK đã áp bức bóc lột, đã bần cùng hóa n/dân ta. - Tắt đèn giàu giá trị nhân đạo: Tình chồng vợ, tình mẹ con, tình làng nghĩa xóm giữa những con người nghèo khổ đã dược thể hiện chân thực. - Tắt đèn đã xây dựng nhân vật chị Dậu- một hiện tượng chân thực, đẹp đẽ về người nông dân VN. Chị Dậu có bao p/c đẹp đẽ: cần cù, tần tảo, giàu tình thương, nhẫn nhục và dũng cảm chống cường hào, áp bức. *Về nghệ thuật: - Kết cấu: chặt chẽ, tập trung, các tình tiết, chi tiết đan cài chặt chẽ, đầy ấn tượng làm nổi bật chủ đề. - Tính xung đột, tính bi kịch cuốn hút hấp dẫn. - Khắc họa thành công n/v. Các hạng người từ dân cày nghèo khổ đến địa chủ; từ cường hào đến quan lại đều có những nét riêng sống động. - Ngôn ngữ trong Tắt đèn từ miêu tả, tự sự đén ngôn ngữ n/v đều nhuần nhuyễn đậm đà, câu văn xuôi thanh thoát. c. Phân tích n/v chị Dậu qua “Tức nước vỡ bờ”. * Hoàn cảnh chị Dậu thật đáng thương - Phải bán khoai, bán ổ chó, bán con gái 7 tuổi cho Nghị Quế mới đủ nộp sưu cho chồng. - Chồng bị đánh trói chết đi sống lại vì thiếu sưu của anh Hợi chết từ năm ngoáiàđau khổ, tai họa chồng chất lên đầu người đàn bà tội nghiệp. * Chị Dậu là người vợ, người mẹ giàu tình thương. - Trong tai họa chị tìm cách cứu chồng - Thiết tha nằn nì chồng húp bát cháo - Săn sóc y/t chồng rất mực * Chị Dậu là người phụ nữ cứng cỏi đã dũng cảm chống lại bọn cường hào để bảo vệ chồng - Ban đầu chị hạ mình van xin àbị bịch vào ngực, đánh bốp vào mặt àchị cự lại “chồng tôi đau ốmhành hạ” àchị thách thức “mày trói xem” à với quyết tâm bảo về chồng, với sức mạnh và lòng dũng cảm chị đã đánh ngã nhào 2 tên côn đồ độc ác. Chị nói với chồng “ Thà ngồi tù” - Phẩm cách chị Dậu rất trong sạch: cực khổ cùng đường nhưng chị đã “vứt toẹt nắm bạc) vào mặt tên tri phủ Tư Ân khi hắn giở trò chó má. 4.Tác phẩm “Lão Hạc” của Nam Cao. a. Tác giả Nam Cao (1915-1951) - Là nhà văn xs trong nền văn học hiện thực 1930-1945. Ông đề lại khoảng 60 truyện ngắn và tiểu thuyết Sống mòn. - Bên cạnh đề tài người trí thức trong XH cũ NC viết rất thành công về đề tài nông dân, những con người nghèo khổ đáng thương àLà 1 truyện ngắn đặc sắc của NC viết về c/đ cô đơn và cái chết đầy thương tâm của 1 lão nông dân với tình nhân đạo bao la. b.Phân tích nhân vật lão Hạc * Lão Hạc, 1 người nông dân nghèo khổ bất hạnh. - Tài sản: 3 sào vườn, 1túp lều, 1 con chó vàng - Vợ chết sớm, cảnh gà trống nuôi con - Cô đơn: con trai “phẫn chí” đi đồn điền cao su, đi biệt 5-6 năm chưa về, lão thui thủi 1 mình. - Tai họa dồn dập: trận ốm kéo dài hơn 2 tháng; trận bão phá tan cây cối, hoa lợi trong vườn; làng mất mùa sợi , giá gạo ngày 1 cao, lão thất nghiệp, túng thiếu, cùng quẫn. - Rất yêu quý cậu Vàng nhưng mối ngày cậu ăn hết 2 hào gạo, lão Hạc phải bán cậu Vàng cho người ta giết thịt; lão đau đớn, ân hận, cô đơn. - Lão Hạc ăn củ chuối, sung luộc, củ ráyvà cuối cùng ăn bả chó để tự tử. à Thông qua n/v ông giáo, t/giả bộc lộ tình thương lão Hạc. * Lão Hạc là 1 lão nông chất phác, hiền lành, nhân hậu. - Rất yêu con: thương con vì nghèo mà không lấy được vợ, đau đớn khi con trai đi phu, nhớ con qua những lá thư con gửi về; quyết tâm giữ lại mảnh vườn cho con. - Rất yêu quý con chó mình nuôi: đặt tên là “cậu Vàng”; yếu quý nó như con “cầu tự”, cho nó ăn trong bát như nhà giàu, bắt giận và tắm cho nó, vừa gắp thức nhắm cho cậu Vàng, vừa tâm sự yêu thương Con chó là niềm vui, là 1 phần đời của lão Hạc. Bi kịch: bán cậu Vàng, lão Hạc đau khổ, cô đơn à y/t con chó như 1 con người. * Lão Hạc là 1 người nông dân nghèo khổ mà trong sạch, giàu lòng tự trọng. - Gửi ông giáo 30 đồng bạc để lỡ chết thì gọi là lão có tí chút àđây là danh dự của kẻ làm người. -Khi túng quẫn chỉ ăn củ chuối, sung luộcnhưng lão đã từ chối “một cách gần như hách dịch” những gì ông giáo ngầm cho lão. - Trước khi ăn bả chó tự tử, lão gửi ông giáo mảnh vườn cho con, như ông giáo đã nói: “cụ thà chết chứ không chịu bán đi 1 sào” c. Nhân vật ông giáo. “ Không phải là n/v trung tâm, sự hiển diện của ông giáo làm cho “bức tranh quê” càng thêm đầy đủ” - Là người nhiều chữ nghĩa, hiểu biết nhiều nhưng gia cảnh túng quẫn, ông phải bán cả những cuốn sách quý nhất. - Là người giàu lòng cảm thông, nhân hậu. + Thương lão Hạc: nước nôi, chuyện trò cố làm khuây khỏa nối đau khổ, niềm khắc khoải đợi con của lão Hạc. + Lén vợ giúp đỡ chút ít cho lão, thương lão như thương thân. + Bằng sự cảm thông sâu sắc, ông không nỡ giận vợ vì ông hiểu: khi quá khổ, cái bản tính tốt của người ta bị cái lo lắng, đau buồn che ... Æc h×nh ¶nh ®· diÔn ra. -ThuyÕt minh ¶nh, ngêi thuyÕt minh phim, b¶n vÏ thiÕt kÕ cã kÌm thuyÕt minh. ( Tõ ®iÓn sinh vËt) II. ThÕ nµo gäi lµ v¨n thuyÕt minh : -V¨n b¶n thuyÕt minh lµ kiÓu v¨n b¶n th«ng dông trong mäi lÜnh vùc ®êi sèng, nh»m cung cÊp nh÷ng tri thøc, vÒ ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt nguyªn nh©n cña c¸c hiÖn tîng vµ sù vËt trong tù nhiªn, x· héi b»ng nh÷ng ph¬ng thøc tr×nh bµy, giíi thiÖu, gi¶i thÝch. -Tri thøc trong v¨n b¶n thuyÕt minh thÓ hiÖn kh¸ch quan, thiÕt thøc h÷u Ých cho con ngêi. -V¨n b¶n thuyÕt minh cÇn ®îc tr×nh bµy chÝnh x¸c, râ rµng chÆt chÏ, hÊp dÉn. III. CÇn ph©n biÖt v¨n b¶n thuyÕt minh víi c¸c lo¹i v¨n b¶n kh¸c : - V¨n b¶n 1 : Lµ tïy bót . - V¨n b¶n 2 : Lµ tiÓu thuyÕt . - V¨n b¶n 3 : Lµ v¨n b¶n thuyÕt minh . * KÕt luËn : - Sù ph©n biÖt vµ nhËn diÖn còng rÊt quan träng. NÕu kh«ng ph©n biÖt ®îc sÏ cã nhiÒu ngé ngËn. Nªn nhí thuyÕt minh dïng lóc cÇn kh«ng nªn bÞa ra, cã g× nãi nÊy cÇn x¸c thùc. IV. LËp luËn lµ g× ? - LËp luËn lµ c¸ch tr×nh bµy lÝ lÏ, lËp luËn ph¶i chÆt chÏ, lÝ lÏ ph¶i s¾c bÐn, phï hîp víi ch©n lÝ kh¸ch quan, lÝ lÏ thêng g¾n víi dÉn chøng. V. C¸c ph¬ng ph¸p lËp luËn thêng dïng - LËp luËn diÔn dÞch - LËp luËn qui n¹p - Tam ®o¹n luËn - LËp luËn suy diÔn * Cñng cè :? Nh¾c l¹i ®Æc ®iÓm cña v¨n b¶n thuyÕt minh . ? Ph©n biÖt ®îc v¨n b¶n thuyÕt minh víi c¸c v¨n b¶n kh¸c . ? C¸c ph¬ng ph¸p lËp luËn thêng dïng . * Híng dÉn vÒ nhµ. - GV híng dÉn HS cÇn n¾m ch¾c v¨n b¶n th uyÕt minh . - §äc l¹i c¸c v¨n b¶n thuyÕt minh ( SGK Ng÷ v¨n 8 ) - ChuÈn bÞ : Xem l¹i tiÕt 4 , 5 SGK Ng÷ v¨n 9 T1 . Ngµy so¹n: 13.10/10. TiÕt 29+30+31+32 Chñ ®Ò 7 Th¬ míi l·ng m¹n ViÖt Nam 1932- 1945 A.yªu cÇu: - HiÓu s©u s¾c h¬n vÒ Th¬ míi vµ phong trµo Th¬ míi: hoµn c¶nh lÞch sö lµm xuÊt hiÖn Th¬ míi, cuéc ®Êu tranh gi÷a th¬ cò vµ Th¬ míi. - HiÓu s©u s¾c h¬n vÒ Th¬ míi vµ phong trµo Th¬ míi qua viÖc t×m hiÓu vÒ mét sè nhµ th¬ tiªu biÓu: ThÕ L÷, Vò §×nh Liªn, TÕ Hanh - C¶m nhËn ®îc c¸i hay, c¸i ®Ñp vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña nh÷ng bµi th¬ tiªu biÓu. B.Tµi liÖu tham kh¶o: - Tinh hoa Th¬ míi - Thi nh©n ViÖt Nam - TÕ Hanh vÒ t¸c gia vµ t¸c phÈm - C¸c tËp th¬ cña Xu©n DiÖu, Huy CËn, TÕ Hanh C.Néi dung: Giíi thiÖu bµi: - Kho¶ng sau n¨m 1930, mét lo¹t c¸c thi sÜ trÎ xuÊt th©n T©y häc lªn ¸n th¬ cò lµ khu«n s¸o,trãi buéc. Hä ®ßi hái ®æi míi thi ca vµ s¸ng t¸c nh÷ng bµi th¬ kh«ng h¹n ®Þnh vÒ sè c©u, ch÷ -> Th¬ míi. - Phong trµo Th¬ míi ra ®êi vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ råi ®i vµo bÕ t¾c cha ®Çy 15 n¨m.Th¬ míi chñ yÕu lµ th¬ tù do7 hoÆc 8 tiÕng. So víi th¬ cò, nhÊt lµ th¬ §êng luËt, th× Th¬ míi tù do , phãng tóng, linh ho¹t h¬n, kh«ng cßn bÞ rµng bu«c bëi nh÷ng quy t¾c nghiÖt ng· cña thi ph¸p th¬ cæ ®iÓn. Hai ch÷ Th¬ míi trë thµnh tªn gäi cña mét phong trµo th¬ (cßn gäi lµ th¬ l·ng m¹n), g¾n liÒn víi tªn tuæi cña thÕ L÷, ChÕ Lan Viªn, Huy CËn, Xu©n DiÖu... ? Nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù ra ®êi cña phong trµo Th¬ míi T¹i sao CN l·ng m¹n trong VH nãi chung vµ Th¬ míi nãi riªng l¹i ra ®êi vµo n¨m 1932 - TÇng líp tiÓu t s¶n l©m vµo bÕ t¾c, khñng ho¶ng trÇm träng: thÊt nghiÖp, ®êi sèng bÊp bªnh, ¶nh hëng cña t tëng tiÕn bé (chñ yÕu lµ cuéc c¸ch m¹ng th¸ng 10 Nga), phong trµo c¸ch m¹ng t¹m thêi l¾ng xuèng-> n¶y sinh t©m lý dao ®éng.hoang mang=> Th¬ míi ra ®êi. Nã lµ tiÕng nãi cña giai cÊp t s¶n d©n téc vµ mét bé phËn tiÓu t s¶n trÝ thøc rót khái con ®êng chÝnh trÞ vµ qu©n sù chuyÓn sang ®Êu tranh b»ng v¨n hãa. Con ®êng th¬ v¨n bÊy giê , ®èi víi nhiÌu thi sÜ lµ lèi tho¸t ly trong s¹ch lµ mét n¬i cã thÓ göi g¾m nçi niÒm t©m sù: kh«ng ®¸nh Ph¸p, kh«ng ®i theo c¸ch m¹ng, lµm v¨n ch¬ng- béc lé lßng yªu níc” C¸c tÇng líp t s¶n trÝ thøc, t s¶n d©n téc ®· t×m thÊy trong chñ nghÜa l·ng m¹n mét tiÕng thë dµi chèng chÕ ®é thuéc ®Þa’ (Trêng Chinh) ? Th¬ míi chÝnh thøc ra ®êi vµo thêi gian nµo ? Th¬ cò do tÇng líp x· héi nµo s¸ng t¸c, s¸ng t¸c theo thÓ lo¹i nµo - Th¬ cò lµ tiÕng nãi cña tÇng líp phong kiÕn ®· thÊt b¹i,s¸ng t¸c theo thÓ th¬ §êng luËt ( Chñ yÕu lµ thÊt ng«n b¸t có), ®¨ng trªn Nam phong t¹p chÝ,v¨n häc t¹p chÝ, ...; ph¶n ¸nh t©m tr¹ng cña giai cÊp ph«ng kiÕn ®· bÞ thÊt b¹i vµ ®Çu hµng ®Õ quèc.V× thÕ th¬ cò kh«ng bao gåm nh÷ng s¸ng t¸c th¬ ca c¸ch m¹ng lµm theo thÓ th¬ §êng luËt. I.LÞch sö phong trµo Th¬ míi (1932-1945) 1. Hoµn c¶nh lÞch sö lµm xuÊt hiÖn phong trµo Th¬ míi - Sù xuÊt hiÖn cña giai cÊp t s¶n vµ tiÓu t s¶n thµnh thÞ víi nh÷ng t tëng, t×nh c¶m míi, nh÷ng thÞ hiÕu thÈm mü míi cïng sù giao lu v¨n hãa §«ng T©y lµ nguyªn nh©n chÝnh lµm phong trµo Th¬ míi ra ®êi - Th¬ míi l·ng m¹n xuÊt hiÖn tõ tríc 1930, thi sÜ T¶n §µ chÝnh lµ ngêi d¹o khóc nh¹c ®Çu tiªn cho cuéc hßa tÊu l·ng m¹n sau nµy. Th¬ míi lµ phong trµo th¬ ca l·ng m¹n mang ý thøc hÖ t s¶n vµ quan ®iÓm nghÖ thuËt vÞ nghÖ thuËt 2.Cuéc ®Êu tranh gi÷a “th¬ cò” vµ “Th¬ míi” - Th¬ míi l·ng m¹n võa xuÊt hiÖn nh mét phong trµo th× ®· më ngay ra mét cuéc c¸ch m¹ng chèng th¬ cò s¸o mßn ? Cuéc ®Êu tranh gi÷a “th¬ cò” vµ “Th¬ míi” diÔn ra nh thÕ nµo - Lu Träng L giÔu c¸c nhµ th¬ cò: §«i lêi nh¾n nhñ b¹n lµng Nho Th¬ thÈn,thÈn th¬ khÐo thÉn thê N¾n nãt miÔn sao nªn bèn vÕ Ch¼ng th¬ th× còng cãc cÇn th¬ ? Nh÷ng mèc thêi gian lÞch sö ®¸nh dÊu cuéc ®Êu tranh gi÷a th¬ cò vµ Th¬ míi - Ngay tõ khi míi xuÊt hiªn Th¬ míi ®· mang khuynh híng tiªu cùc, tho¸t ly, buån n¶n.Trong thêi kú ®Çu, nã cßn cã nhiÒu yÕu tè tÝch cùc. Sang nh÷ng n¨m 36- 39, v¨n th¬ l·ng m¹n cã sù ph©n hãa. Con ®êng ®i cña Th¬ míi ngµy cµng cã hiÖn tîng xuèng dèc. - Th¬ míi chuyÓn dÇn tõ Nam ra B¾c, lín tiÕng c«ng kÝch th¬ cò s¸o mßn, c«ng thøc, h« hµo bá luËt, niªm, ®èi, bá ®iÓn tÝch, s¸o ng÷...Th¬ míi lÇn lît d¨ng trªn c¸c t¹p chÝ ë Hµ Néi n¨m 1933,Lu Träng L cho ®¨ng mét lo¹t th¬ míi cña m×nh trong tËp “ Ngêi s¬n nh©n”. trong bµi Mét cuéc c¶i c¸ch vÒ th¬ ca, LTL gäi nh÷ng ngêi lµm th¬ cò lµ “Thî th¬’. Hä còng nh nh÷ng ngêi thî méc chØ lo ch¹m ch×m, ch¹m næi, træ rång, træ phîng... nµo hay khi ch¹m træ xong, cha biÕt dïng vµo viÖc g× th× rång phîng ®· bay vÒ trêi hÕt. LTL ®Ò nghÞ c¸c nhµ th¬ ph¶i mau ®em nh÷ng ý tëng míi nh÷ng t×nh c¶m míi thay vµo nh÷ng ý tëng cò, t×nh c¶m cò. - N¨m1934-1936 hµng lo¹t t¸c phÈm ra ®êi - N¨m 1936, cã thÓ coi th¬ míi th¾ng thÕ trong cuéc tranh luËn vÒ thÓ lo¹i - Tõ 1936, tiÕng tranh c·i yÕu dÇn, Th¬ míi chÝnh thøc ®îc d¹y trong c¸c trêng häc, ®· chiÕm u thÕ gÇn nh tuyÖt ®èi trong c¸c t¹p chÝ tõ Nam ra B¾c 3. C¸c thêi kú ph¸t triÓn vµ suy tho¸i cña Th¬ míi a. Tõ 1932- 1939 - Líp nhµ th¬ ®Çu tiªn: ThÕ L÷, Lu Träng L, Huy Th«ng, NguyÔn Nhîc Ph¸p, Vò §×nh Liªn.... - Líp nhµ th¬ xuÊt hiÖn sau: Xu©n DiÖu, Huy CËn, Thanh TÞnh, Hµn mÆc Tö, ChÕ Lan Viªn, Anh Th¬, NguyÔn BÝnh,... b.Tõ 1940-1945 Do ®iÒu kiÖn lÞch sö, v¨n ch¬ng tù lùc v¨n ®oµn còng nh th¬ míi sa vµo bÕ t¾c, cïng quÉn, xuÊt hiÖn nhiÒu khuynh híng tiªu cùc. ? Tr×nh bµy nh÷ng nÐt chÝnh vÒ cuéc ®êi vµ sù nghiÖp cña ThÕ L÷ - Th¬ míi võa ra ®êi, ThÕ L÷ nh võng sao ®ét hiÖn s¸ng chãi kh¾p c¶ trêi th¬ ViÖt Nam ? §Æc ®iÓm phong c¸ch th¬ ThÕ L÷ - §äc nh÷ng c©u th¬: Nhí c¶nh s¬n l©m bãng c¶ c©y giµ kh«ng ai cã thÓ bÜu m«i tríc cuéc c¸ch m¹ng vÒ thi ca ®ang næi dËy...ThÕ L÷ ®· lµm tan vì c¸i khu«n khæ ngµn n¨m kh«ng di dÞch...§äc bµi th¬ Nhí rõng, ta tëng chõng nh÷ng c©u ch÷ bÞ x« ®Èy, bÞ d»n vÆt bëi mét søc m¹nh phi thêng. ThÕ L÷ nh mét viªn tíng ®iÒu khiÓn ®éi qu©n ViÖt ng÷ b»ng nh÷ng mÖnh lÖnh kh«ng thÓ cìng l¹i ®îc. -ThÕ L÷ cã mét sè bµi th¬ Nhí rõng, TiÕng h¸t bªn s«ng, Gi©y phót ch¹nh lßng lµ tiÕng väng cña phong trµo yªu níc nh÷ng n¨m 20-30 ®îc c¶m nhËn ë ph¬ng diÖn thÊt b¹i. ? Vai trß, vÞ trÝ cña ThÕ L÷ trong phong trµo Th¬ míi II Mét sè nhµTh¬ míi tiªu biÓu 1. ThÕ L÷ a. Vµi nÐt vÒ cuéc ®êi vµ sù nghiÖp th¬ ca (SGK) Nhµ th¬ chän bót danh ThÕ L÷ ngoµi ý nghÜa ®Ó ch¬i ch÷ cßn ngô ý tù nhËn m×nh lµ ngêi kh¸ch tiªn cña trÇn thÕ, chØ biÕt ®i t×m c¸i ®Ñp: T«i lµ ngêi bé hµnh phiªu l·ng §êng trÇn gian xu«i ngîc ®Ó vui ch¬i... T«i chØ lµ ngêi kh¸ch t×nh si Ham c¸i ®Ñp mu«n h×nh mu«n vÎ b. §«i nÐt vÒ hån th¬ ThÕ L÷ - ThÕ L÷ kh«ng bµn vÒ Th¬ míi, kh«ng bªnh vùc Th¬ míi, kh«ng bót chiÕn, kh«ng diÔn thuyÕt. ThÕ L÷ chØ lÆng lÏ, ®iÒm nhiªn bíc nh÷ng bíc v÷ng vµng mµ trong kho¶nh kh¾c c¶ hµng ngò th¬ xa ph¶i tan r·. - Th¬ ThÕ L÷ vÒ thÓ c¸ch míi kh«ng chót rôt rÌ, míi tõ sè c©u, sè ch÷, c¸ch bá vÇn cho ®Õn tiÕt tÊu ©m thanh. - Th¬ ThÕ L÷ lµ n¬i hÑn hß gi÷a hai nguån thi c¶m;: nÎo vÒ qu¸ khø m¬ mµng, nÎo tíi t¬ng lai vµ thùc tÕ...Sau mét håi m¬ méng vÈn v¬, th¬ TL nh mét luång giã l¹ xui ngêi ta biÕt say sa víi c¸i x¸n l¹n cña cuéc ®êi thùc tÕ, biÕt cêi cïng hoa në chim kªu. - Th¬ «ng mang nÆng t©m sù thêi thÕ ®Êt níc. -> ThÕ L÷ kh«ng nh÷ng lµ ngêi c¾m ngän cê th¾ng lîi cho phong trµo Th¬ míi mµ cßn lµ nhµ th¬ tiªu biÓu nhÊt cho phong trµo Th¬ míi thêi k× ®Çu. ? Tr×nh bµy xuÊt xø bµi th¬ ? VÞ trÝ cña bµi th¬ trong sù nghiÖp th¬ ca cña ThÕ L÷ ? Th¸i ®é tiÕp nhËn cña c«ng chóng thêi ®ã víi bµi th¬ ? V× sao bµi th¬ l¹i ®îc tiÕp nhËn nång nhiÖt nh vËy ? Th¶o luËn: T×m hiÓu c¶m høng l·ng m¹n cña bµi th¬ ? §äc thuéc lßng bµi th¬, chän nh÷ng c©u em t©m ®¾c nhÊt, ph©n tÝch c¸i hay, c¸i ®Ñp cña nh÷ng c©u th¬ ®ã - Hs lùa chän, ph©n tÝch - GV nhËn xÐt b×nh kh¸i qu¸t - GV ®äc cho häc sinh tham kh¶o, tæ chøc cho c¸c em trao ®æi c¶m nghÜ vÒ nh÷ng bµi th¬ ®ã c. T¸c phÈm Nhí rõng - Lµ mét trong nh÷ng bµi th¬ tiªu biÓu nhÊt cña ThÕ L÷ vµ lµ t¸c phÈm më ®êng cho sù th¾ng lîi cña Th¬ míi Nhí rõng lµ lêi con hæ trong vên b¸ch thó.T¸c gi¶ mîn lêi con hæ ®Ó nãi lªn t©m sù u uÊt cña líp thanh niªn thÕ hÖ 1930- ®ã lµ nh÷ng thanh niªn trÝ thøc T©y häc võa thøc tØnh ý thøc c¸ nh©n c¶m thÊy bÊt hßa s©u s¾c víi thùc t¹i x· héi tï tóng, ngét ng¹t ®¬ng thêi. Hä khao kh¸t c¸i t«i c¸ nh©n ®îc kh¼ng ®Þnh vµ ph¸t triÓn trong mét cuéc ®êi réng lín, tù do. §ã còng ®ång thêi lµ t©m sù chung cña ngêi d©n mÊt níc bÊy giê. V× vËy, Nhí rõng ®· cã ®îc sù ®ång c¶m ®Æc biÖt réng r·i, cã tiÕng vang lín. Cã thÓ coi Nhí rõng nh mét ¸ng v¨n th¬ yªu níc tiÕp nèi m¹ch th¬ tr÷ t×nh yªu níc hîp ph¸p ®Çu thÕ kû XX. - Bµi th¬ trµn trÒ c¶m høng l·ng m¹n: th©n tï h·m mµ hån vÉn s«i sôc, khao kh¸t tù do.C¶m thÊy bÊt hßa s©u s¾c víi thùc t¹i tÇm thêng tï tóng nhng kh«ng cã c¸ch g× tho¸t ra ®îc, nã chØ biÕt bu«ng m×nh trong méng tëng ®Ó tho¸t ly h¼n c¸i thùc t¹i ®ã, t×m ®Õn mét thÕ giíi kho¸ng ®¹t, m¹nh mÏ, phi thêng. d.Tham kh¶o mét sè bµi th¬ cña ThÕ L÷ - TiÕng tróc tuyÖt vêi - TiÕng s¸o thiªn thai - Bªn s«ng ®a kh¸ch - C©y ®µn mu«n ®iÖu *Cñng cè: Gv kh¸i qu¸t l¹i néi dung bµi häc. *Híng dÉn häc bµi: Hs «n l¹i kiÕn thøc ®· häc.
Tài liệu đính kèm: