Giáo án Tin học 8 - Tiết 7-8: Chương trình máy tính và dữ liệu - Đoàn Thị Ánh Nguyệt

Tuần 4
Tiết 7+8: chương trình máy tính và dữ liệu
I. Mục đích, yêu cầu:
- Học sinh hiểu được về dữ liệu và kiểu dữ liệu trong Tubor Pascal
- Học sinh biết được các phép toán với kiểu dữ liệu số
- Học sinh biết các phép so sánh, giao tiếp giữa người và máy.
- Phân biệt được kiểu dữ liệu: Kiểu số nguyên, kiểu số thực, kiểu k tự và kiểu xâu ký tự.
II/ Chuẩn bị của học sinh và giáo viên:
GV: Một số chương trình mẫu
HS: Nghiên cứu trước bài
III/ Tiến trình dạy học:
1. Kiểm tra bài cũ:
	? Hãy nêu các thành phần chính trong ngôn ngữ lập trình
?Hãy cho biết sự khác nhau giữa từ khóa và tên trong ngôn ngữ lập trình
? cấu trúc chung của mọi chương trình bao gồm những gì
2. Bài mới:
Hoạt động của GV + HS
Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1: . Dữ liệu và kiểu dữ liệu
GV đưa ra ví dụ
Mỗi kiểu dữ liệu thường được xử lý theo các cách khác nhau. Chẳng hạn, ta có thể thực hiện các phép toán số học với các số, nhưng với các câu chữ thì việc tính toán không có nghĩa. 
- GV giới thiệu một vài kiểu dữ liệu:....
Ví dụ 1. Hình 18 dưới đây là kết quả thực hiện của một chương trình, in ra màn hình với các kiểu dữ liệu quen thuộc là chữ và số.
- Xâu kí tự (hay kiểu xâu) là dãy các “chữ cái” lấy từ bảng chữ cái của ngôn ngữ lập trình, bao gồm các chữ, chữ số và một số kí hiệu khác, ví dụ:
	“Chao cac ban”, 	 “Lop 8E”
- Số nguyên là các số không có phần thập phân, ví dụ số học sinh của một lớp, số sách trong thư viện,...
- Số thực gồm các số nguyên và các số có phần thập phân, ví dụ:
	- Chiều cao của bạn Bình
- Điểm trung bình môn Toán
Hoạt động 2: Các phép toán với dữ liệu kiểu số
Kí hiệu
Tên phép toán
Kiểu dữ liệu
+
cộng
số nguyên, số thực
-
trừ
số nguyên, số thực
*
nhân
số nguyên, số thực
/
chia
số nguyên, số thực
div
chia lấy phần nguyên
số nguyên
mod
chia lấy phần dư
số nguyên
Ví dụ 2. Khi lập trình, ta có thể thực hiện phép chia 5 cho 3. Vì 5 không chia hết cho 3 nên kết quả sẽ là một số thập phân, là một số thực. Tuy nhiên, nếu thực hiện phép chia lấy phần nguyên và phép chia lấy phần dư, chúng ta sẽ được kết quả là các số nguyên:
Ví dụ 2: 
Ví dụ về phép chia lấy phần dư:
	5 mod 3 = 2; 	-19 mod 4 = -3;
Ví dụ về phép chia lấy phần nguyên: 
	5 div 3 = 1; 	-19 div 4 = -4
Hoạt động 3: Các phép toán với dữ liệu kiểu số
GV đưa ra VD: chương trình yêu cầu nhập năm sinh từ bàn phím. Em cần gõ một số tự nhiên ứng với năm sinh. Sau khi nhấn phím Enter để xác nhận, chương trình sẽ tiếp tục hoạt động
- Khi ta muốn thoát khỏi một chương trình đang chạy, chương trình có thể đưa ra hộp thoại có dạng sau: ( GV mô tả trên màn chiếu ):
GV giới thiệu câu lệnh thông báo kết quả
- Giới thiệu câu lệnh chương trình tạm ngừng.
Ngoài ra còn có những trường hợp chương trình tạm ngừng, chờ người sử dụng nhấn một phím cụ thể, hoặc nhấn một phím bất kỳ
a) Nhập dữ liệu
Ví dụ:
write('Ban hay nhap nam sinh NS =');
readln(NS);
Hai câu lệnh trên cho kết quả sau:
b) Thông báo kết quả tính toán:
Câu lệnh:
write('Dien tich hinh tron la ',X);
cho biết diện tích hình tròn: 
C) Chương trình tạm ngừng:
Câu lệnh Pascal:
Writeln('Cac ban cho 2 giay nhe...');
Delay(2000);
Ra kết quả là: 
- Để chương trình tạm dừng ta có thể sử dụng hai câu lệnh: 
 Read;
 Readln;
3. Củng cố:
Ghi nhớ
Dữ liệu sử dụng trong các ngôn ngữ lập trình thường định nghĩa theo các kiểu, với các phép toán có thể thực hiện trên từng kiểu dữ liệu đó. 
2. Quá trình trao đổi dữ liệu hai chiều giữa người và máy tính khi chương trình trình hoạt động thường được gọi là giao tiếp giữa người và máy tính
Câu hỏi và bài tập:
Hãy nêu ít nhất hai kiểu dữ liệu và một phép toán có thể thực hiện được trên một kiểu dữ liệu, nhưng phép toán đó không có nghĩa trên kiểu dữ liệu kia.
Cho dãy chữ số 2010. Dãy chữ số đó có thể thuộc kiểu dữ liệu nào? 
Cho hai xâu kí tự “Lớp” và “8A”. Hãy thử định nghĩa một “phép toán” có thể thực hiện được trên hai xâu kí tự đó.
Hãy cho biết một số ví dụ về tương tác giữa người và máy tính khi chương trình hoạt động.
Tổ chuyên môn ký duyệt ngày / / 2009
TTCM
Nguyễn Thị An