Giáo án Tin học 8 - Tiết 7-8, Bài 3: Chương trình máy tính và dữ liệu - Năm học 2009-2010

Ngày soạn: 17/09/2009
Tuần 4	Tiết 7+8
Bài 3: CHƯƠNG TRÌNH MÁY TÍNH VÀ DỮ LIỆU
I. MỤC TIÊU:
	1. Kiến thức:
	- Biết khái niệm kiểu dữ liệu
	- Biết một số phép toán cơ bản với dữ liệu số
	- Biết khái niệm điều khiển tương tác giữa người với máy tính
	2. Kĩ năng:
	- Chuyển được biểu thức toán học sang Pascal, và ngược lại.
	3. Thái độ:
	- Ham thích môn học.
	- Tích cực học tập
II. PHƯƠNG PHÁP:
	Phương pháp thử, trực quan, thảo luận nhóm, thử.
III. CHUẨN BỊ:
	1. Giáo viên:
	- SGK, tài liệu, giáo án.
	- Đồ dùng dạy học: máy vi tính
	2. Học sinh:
	- Đọc trước bài và học bài ở nhà.
	- SGK, đồ dùng học tập: máy vi tính
IV. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
Ổn định lớp. 
	2. Bài mới:
Hoạt động của Gv - Hs
Nội dung
Hoạt động 1: Dữ liệu và kiểu dữ liệu
Gv: Em hãy cho cô biết dữ liệu là gì?
Hs: Thông tin lưu giữ trong máy tính được gọi là dữ liệu
Gv: Để dễ dàng quản lý và tăng hiệu quả xử lí, các ngôn ngữ lập trình thường phân chia dữ liệu thành các kiểu khác nhau: chữ, số nguyên, số thập phân được gọi là kiểu dữ liệu.
Gv: Cho Hs quan sát ví dụ 1 hình 18
Hs: Quan sát.
Gv: Hãy cho cô biết trong chương trình gồm có những gì?
Hs: Chữ và số.
Gv: Dòng chữ “chao cac ban” thuộc kiểu dữ liệu nào?
Hs: chữ
Gv: Vậy dòng thứ 2 và 3 thuộc kiểu dữ liệu nào?
Hs: số nguyên, số thập phân
Gv: Đối với dữ liệu kiểu số em có thể thực hiện được các phép toán +, -, *, /. Vậy đối với dữ liệu kiểu chữ em có thể thực hiện được các phép toán đó không?
Hs: Không được
Gv: Đối với các kiểu dữ liệu khác nhau, người ta thường thực hiện các phép xử lí dữ liệu khác nhau.
Gv: Ngôn ngữ lập trình định nghĩa sẵn một số kiểu dữ liệu cơ bản, đó là: số nguyên, số thực và xâu kí tự
Gv: Em hãy cho một vài ví dụ về kiểu số nguyên, số thực, xâu kí tự.
Hs:
Gv: Ngoài các kiểu dữ liệu nói trên, mỗi ngôn ngữ lập trình cụ thể còn định nghĩa nhiều kiểu dữ liệu khác nhau. Số các kiểu dữ liệu và tên kiểu dữ liệu trong mỗi ngôn ngữ lập trình có thể khác nhau. Sau đây chúng ta sẽ tìm hiểu một số kiểu dữ liệu cơ bản của Pascal.
Gv: Yêu cầu Hs đọc bảng 1. Ngôn ngữ lập trình Pascal gồm có những kiểu dữ liệu cơ bản nào?
Hs: Integer, real, char, string.
Gv: Trong Pascal, với dữ liệu kiểu Char hoặc String (tức là xâu kí tự) được đặt trong cặp dấu nháy đơn.
Gv: Em hãy phân biệt 2 ví dụ sau, ví dụ nào là kiểu số, ví dụ nào là kiểu xâu?
 Vd1: 1234
 Vd2: ‘1234’
Hs: Vd1 là kiểu số, vd2 là kiểu xâu.
Gv: Yêu cầu Hs làm bài tập 2 và 3
Hs: Làm bài
Gv: Với mỗi kiểu dữ liệu thì có các phép toán xử lí tương ứng, sau đây ta sẽ tìm hiểu các phép toán với dữ liệu kiểu số
Hoạt động 2: Các phép toán với dữ liệu kiểu số
Gv: Trong số học gồm có những phép toán nào?
Hs: + - * /
Gv: Tương tự, trong mọi ngôn ngữ lập trình ta đều có thể thực hiện các phép toán số học với các số nguyên và số thực
Gv: Để hiểu rõ hơn ta sẽ tìm hiểu các phép toán số học đó trong ngôn ngữ lập trình Pascal
 Yêu cầu Hs quan sát bảng 2
Gv: Các kí hiệu toán học trong số học và trong Pascal có gì khác nhau?
Hs: 
Gv: Trong Pascal, ta có thêm 2 phép toán là div và mod, hai phép toán đó là gì?
Hs: 
Gv: Vậy 2 phép toán này thực hiện được đối với kiểu dữ liệu nào?
Hs: Kiểu số nguyên
Gv: Đối với các phép toán + - * / ta có thể thực hiện trên số nguyên và số thực nhưng với 2 phép toán div, mod ta chỉ thực hiện trên số nguyên
Gv: Em hãy cho biết kết quả của 2 phép toán sau:
 7 div 2
 7 mod 2
Hs:
Gv: Em hãy cho cô biết kết quả của phép toán 7/2 là kiểu dữ liệu nào?
Hs: 
Gv: Hầu hết các ngôn ngữ lập trình đều xem kết quả chia của 2 số n trình và m là số thực, cho dù n và m là các số nguyên và n có chia hết cho m hay không
Gv: Em hãy cho cô biết quy tắc tính các biểu thức số học?
Hs:
Gv: Tương tự trong Pascal, các phép toán cũng được thưc hiện theo thứ tự như trong toán học
Gv: Yêu cầu Hs đọc quy tắc tính các biểu thức số học trong Sgk.
Gv: Trong Pascal chỉ cho phép sử dụng cặp dấu ngoặc tròn ( ) để mô tả thứ tự thực hiện các phép toán không dùng cặp dấu ngoặc vuông [ ] hay cặp dấu ngoặc nhọn { } như trong toán học
Gv: Giả sử khi viết chương trình 1 bạn quên quy định này của Pascal mà dùng dấu ngoặc vuông hay dấu ngoặc nhọn để viết biểu thức thì có điều gì xảy ra?
Hs: Chương trình sẽ báo lỗi
Gv: Yêu cầu Hs làm bài 4 và 5.
Hoạt động 3: Các phép so sánh
Gv: Em hãy cho cô biết các phép toán so sánh trong số học?
Hs:
Gv: Tương tự trong Pascal ta cũng có các phép toán so sánh giống trong toán học.
Gv: Vậy kí hiệu các phép toán so sánh trong toán học và Pascal có giống nhau không?
Hs: Không 
Gv: Em hãy cho cô biết kết quả của các phép toán so sánh là gì?
Hs: Là đúng hoặc sai
Gv: Yêu cầu Hs đọc ví dụ trong Sgk.
Gv: Đối với mỗi ngôn ngữ lập trình khác nhau thì kí hiệu các phép toán, các phép so sánh cũng khác nhau. Khi làm lập trình với ngôn ngữ nào thì phải tuân thủ các quy định về kí hiệu phép toán của ngôn ngữ lập trình đó.
Gv: Yêu cầu Hs làm bài tập 6, 7
Hoạt động 4: Giao tiếp người – máy tính
Gv: Trong khi thực hiên chương trình máy tính, con người thường có nhu cầu can thiệp vào quá trình tính toán, thực hiện việc kiểm tra, điều chỉnh, bổ sung. Ngược lại, máy tính cũng cho thông tin về kết quả 2 chiều như thế thường được gọi là giao tiếp hay tương tác giữa người và máy tính
Gv: Cho Hs quan sát chương trình sau:
Program chaohoi;
Var tl:char;
 Ten:string;
Begin
 Tl:=’C’;
 While tl=’C’ do
 Begin
 Write(‘moi ban nhap ten cua ban:’);
 Readln(ten);
 Writeln(‘chao ban’,ten);
 Writeln(‘ban co muon tiep tuc (C/K)?’);
 Readln(tl);
 Tl:=upcase(tl);
 End;
End.
Gv: Dịch và chạy chương trình
Gv: Chương trình này sẽ cho phép nhập tên người dùng và tiến hành in ra màn hình dòng chữ có tên mà người dùng vừa nhập. Chương trình sẽ lặp đến khi người dùng nhấn phím C.
Gv: Cho một số em lên thực hiện viêc nhập tên của các em.
Hs: Thực hiện
Gv: Giải thích sơ bộ cho các em về một số câu lệnh đơn giản để nhập tên, in dòng chào với tên tương ứng.
Tiết 7:
1. Dữ liệu và kiểu dữ liệu
 Một số kiểu dữ liệu cơ bản của ngôn ngữ lập trình Pascal:
Tên kiểu
Phạm vi giá trị
Integer
Số nguyên trong khoảng -215 đến 215 - 1
Real
Số thực có giá trị tuyệt đối trong khoảng 2,9.10-39 đến 1,7.1038 và số 0
Char
Một kí tự trong bảng chữ cái
String
Xâu kí tự, tối đa gồm 255 kí tự
2. Các phép toán với dữ liệu kiểu số:
 Kí hiệu các phép toán số học trong Pascal:
Kí hiệu
Phép toán
Kiểu dữ liệu
+
Cộng
Số nguyên, số thực
- 
Trừ
Số nguyên, số thực
*
Nhân
Số nguyên, số thực
/
Chia
Số nguyên, số thực
Div
Chia lấy phần nguyên
Số nguyên
Mod
Chia lấy phần dư
Số nguyên
Tiết 8:
3. Các phép so sánh:
 Kí hiệu của các phép toán so sánh trong ngôn ngữ Pascal
Kí hiệu trong Pascal
Phép so sánh
Kí hiệu toán học
=
Bằng
=
Khác
¹
<
Nhỏ hơn
<
<=
Nhỏ hơn hoặc bằng
£
>=
Lớn hơn hoặc bằng
³
>
Lớn hơn
>
4. Giao tiếp người – máy tính
 Quá trình trao đổi dữ liệu hai chiều giữa người và máy tính khi chương trình hoạt động thường được gọi là giao tiếp hoặc tương tác người - máy
V. CỦNG CỐ:
	- Cho Hs đọc phần ghi nhớ trong SGK
	- Làm phần câu hỏi và bài tập trong SGK.
VI. DẶN DÒ:
	- Về nhà học bài
	- Coi trước bài thực hành 2: Viết chương trình để tính toán
Rút kinh nghiệm: