Giáo án Tin học 8 - Tiết 15-16, Bài 4: Sử dụng biến trong chương trình - Năm học 2009-2010 - Phạm Tấn Phát

Tuaàn 8
Ngaøy soaïn:
Tieát: 15,16
Ngaøy daïy:
Baøi 4: Söû duïng bieán trong chöông trình
I./ Muïc ñích yeâu caàu:
Hs biết chuyển được biểu thức toán học sang biểu diễn trong Pascal.
Hs biết khái niệm biến và hằng, biết cách khai báo, sử dụng biến, hằng.
Hs biết vai trò của biến trong lập trình, hiểu tác dụng của câu lệnh gán.
II./ Chuaån bò:
GV: SGK, Máy chiếu, máy tính, bài soạn.
HS: SGK, dụng cụ học tập.Chuẩn bị trước bài ở nhà.
III./ Kieåm tra baøi cuõ: (10 phuùt)
-GV nêu câu hỏi, chiếu câu hỏi lên màn hình (4hs,mỗi hs lần lượt trả lời 2 câu hỏi)
1./ Viết lệnh in lên màn hình thông báo  ‘20 + 5 =’ ?
2./ Viết lệnh in lên màn hình kết quả phép toán  20+5 ?
3./ Viết lệnh điều khiển máy dừng lại đến khi nhấn phím enter thì tiếp tục ?
4./ Viết lệnh nhập dữ liệu vào từ bàn phím ?
5./ Biến dùng để làm gì trong chương trình ? Lệnh Readln(x) có tác dụng gì ?
6./ Viết cách khai báo biến và cho ví dụ cụ thể ?
-GV nhận xét và cho điểm, nhận xét quá trình chuẩn bị ở nhà
IV./ Daïy hoïc baøi môùi:
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân
Hoaït ñoäng cuûa hs
Noäi dung baøi hoïc
HĐ1: Học sinh biết vai trò của biến trong lập trình.
-GV: Yêu cầu hs đọc sgk/29 tìm hiểu thế nào là biến ?
-GV: Biến là gì ? Biến có vai trò gì trong chương trình ?
-GV: Hãy viết lệnh in kết quả phép cộng 15+5 lên màn hình ?
-GV: Muốn in lên màn hình kết quả của một phép tính khác thì làm thế nào ?
-GV: Chiếu lên màn hình Hình/sgk30, phân tích gợi mở.
-GV: Trình bày cách tính hai biểu thức bên ?
-GV: yêu cầu hs thực hiện đưa ra cách làm và phân tích ?
HĐ2: HS biết khái niệm về biến 
-GV: Việc khai báo biến gồm khai báo những gì ?
-GV: Đưa ra ví dụ SGK và phân tích các thành phần.
-GV: Viết một ví dụ về khai báo biến rồi giải thích thành phần ?
-GV: Thu kết quả nhận xét và cho điểm.
-GV: Viết dạng tổng quát để khai báo biến trong chương trình.
-GV : Kiểm tra kết quả nhóm và đưa ra dạng tổng quát.
-GV: Nhấn mạnh cách khai báo biến, yêu cầu hs về nhà xem kỹ ví dụ, lần trả bài tới yêu cầu cho ví dụ
HĐ3: Học sinh biết cách sử dụng biến trong chương trình.
-GV: Sau khi khai báo biến, muốn sử dụng biến phải làm gì ?
-GV: Yêu cầu hs viết lệnh nhập giá trị cho biến y ?
-GV: Khi khai báo biến y thuộc kiểu Interger thì phải nhập giá trị cho biến y như thế nào ?
-GV: Khi nhập hoặc gán giá trị mới cho biến thì giá trị cũ có bị mất đi hay không ?
-GV: Giới thiệu cấu trúc câu lệnh gán 
-GV: Chiếu lên màn hình bảng các ví dụ về lệnh gán.( Slide 10 )
Lệnh
Ý nghĩa
X:=12;
Gán giá trị đã lưu trong biến nhớ Y vào biến nhớ X.
X:=(a+b)/2;
Tăng giá trị của biến nhớ X lên 1 đơn vị, kết quả gán trở lại biến X.
-GV: Nhận xét và chốt bảng như SGK.
HĐ5: HS biết khái niệm và cách sử dụng hằng trong chương trình. 
-GV: Yêu cầu hs đọc sgk trả lời 
“Em hiểu thế nào là hằng và cách khai báo hằng như thế nào ?”
-GV: Nêu khái niệm ngắn gọn về hằng ?
-GV: Chiếu lên màn chiếu cách “Viết cách khai báo hằng số, ví dụ cụ thể”
-GV: Nhận xét và chốt khái niệm hằng, cách khai báo hằng, ví dụ.
-GV: Đặt vấn đề
Có thể dùng lệnh gán để thay đổi giá trị của hằng không ? Khi cần thay đổi giá trị của hằng ta làm như thế nào ?
-Hs đọc sgk/29
-Hs quan sát, lắng nghe để hiểu thế nào là biến và vai trò của biến.
-Hs suy nghĩ và trả lời
-Hs thảo luận vài phút và trả lời
-Hs suy nghĩ, trả lời
-Hs thực hiện
-Hs suy nghĩ, trả lời
-Hs chú ý theo dõi
-Hs thảo luận nhóm, 1hs lên bảng.
-Tổ, nhóm trưởng báo cáo
-Hs suy nghĩ, trả lời (2 cách)
-Hs đại diện lên bảng
-Hs trả lời
-Hs suy nghĩ, thảo luận và trả lời
-Hs điền vào chổ trống trên bảng
-Hs đọc sách và trả lời
-Hs chú ý lắng nghe
-Hs suy nghĩ, đọc sgk, thảo luận và trả lời.
1./ Biến là công cụ trong lập trình.
- Biến được dùng để lưu trữ dữ liệu và dữ liệu này có thể thay đổi trong khi thực hiện chương trình.
- Dữ liệu do biến lưu trữ được gọi là giá trị của biến.
+ VD1: In kết quả phép cộng 15+5 lên màn hình viết lệnh :
writeln(15+5);
In lên màn hình giá trị của biến x + giá trị của biến y viết lệnh : 
writeln(X+Y);
+VD2 : 
* Tính và in giá trị của các biểu thức và ra màn hình.
* Cách làm : 
X ¬ 100 + 50
Y ¬ X/3
Z ¬ X/5
2. Khai báo biến
- Việc khai báo biến gồm : 
+ Khai báo tên biến;
+ Khai báo kiểu dữ liệu của biến.
- VD:
 Var m,n:integer;
S, dientich:real;
Thong_bao:String;
- Trong đó : 
+ Var là từ khoá của ngôn ngữ lập trình dùng để khai báo biến. 
+ m, n là các biến có kiểu nguyên (integer),
+ S, dientich là các biến có kiểu thực (real), 
+ thong_bao là biến kiểu xâu (string). 
-Dạng tổng quát : 
Var ds_ tên_biến : kiểu_của_ biến ;
3./ Sử dụng biến trong chương trình
- Muốn sử dụng biến ta phải thực hiện các thao tác : 
+ Khai báo biến thuộc kiểu nào đó.
+ Nhập giá trị cho biến hoặc gán giá trị cho biến.
+ Tính toán với giá trị của biến.
- Lệnh để sử dụng biến:
+ Lệnh nhập giá trị cho biến từ bàn phím : 
Readln(tên biến);
+ Lệnh gán giá trị cho biến :
Tên biến := Biểu thức cần gán giá trị cho biến;
- VD: 
Lệnh 
Ý nghĩa
X:=12;
Gán giá trị số 12 vào biến nhớ X.
X:=Y;
Gán giá trị đã lưu trong biến nhớ Y vào biến nhớ X.
X:=(a+b)/ 2;
Thực hiện phép toán tính trung bình cộng hai giá trị nằm trong hai biến nhớ a và b. Kết quả gán vào biến nhớ X.
X:=X+1;
Tăng giá trị của biến nhớ X lên 1 đơn vị, kết quả gán trở lại biến X.
4./ Hằng 
- Hằng là đại lượng để lưu trữ dữ liệu và có giá trị không đổi trong suốt quá trình thực hiện chương trình.
- Cách khai báo hằng :
Const tên hằng =giá trị của hằng ;
-VD: 
Const pi=3.14;
 bankinh=2;
HĐ5: Cuûng coá, daën doø: ( 5 phuùt)
Cho học sinh đọc phần ghi nhớ (sgk/32)à2hs, củng cố qua các câu hỏi trắc nghiệm
1./ Trong Pascal, khai báo nào sau đây là đúng cho khai báo biến số ?
a) var tb: real; 	b) var 4hs: integer;	 c) const x: real; 	d) var R = 30;
2./ Hãy cho biết kiểu dữ liệu của các biến cần khai báo dùng để viết chương trình để giải các bài toán dưới đây:
a) Tính diện tích S của hình tam giác với độ dài một cạnh a và chiều cao tương ứng h (a và h là các số tự nhiên được nhập vào từ bàn phím).
b) Tính kết quả c của phép chia lấy phần nguyên và kết quả d của phép chia lấy phần dư của hai số nguyên a và b.
Trả lời: a) Var S, a, h: integer
b) Var a, b: integer;
c, d: real;
3./ Giả sử A được khai báo là biến với kiểu dữ liệu số thực, X là biến với kiểu dữ liệu xâu. Các phép gán sau đây có hợp lệ không?
a) A:= 4;	
b) X:= 3242;	
c) X:= '3242';
d) A:= 'Ha Noi'.
Hướng dẫn về nhà.
1./ Nắm vững khái niệm biến và chức năng của biến trong chương trình.
2./ Học thuộc cách khai báo biến và lấy ví dụ.
3./ Học thuộc khái niệm và cách khai báo biến, hằng.
4./ Làm các câu hỏi và bài tập sgk/33.
V./ Ruùt kinh nghieäm tieát daïy