Giáo án Sinh học lớp 8 - Trường THCS Hưng Khánh Trung - Bài 17: Tim và mạch máu

Ngày soạn :	 	 Tiết : 
Ngày dạy :	 	 Tuần :
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
BÀI 17 : TIM VÀ MẠCH MÁU 
I. MỤC TIÊU :
1. Kiến thức :
- Học sinh chỉ ra các ngăn tim, van tim.
- Phân biệt được các loại mạch máu .
- Trình bày rõ đặc điểm các pha trong chu kì co giãn tim.
2. Kỹ năng :
- Rèn kĩ năng tổng hợp kiến thức, vận dụng lí thuyết.
3. Thái độ :
- Giáo dục ý thức bảo vệ tim mạch, trong các hoạt động tránh làm tổn thương tim và các mạch máu 
II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC 
Chuẩn bị của giáo viên :
- Mô hình tim ( tháo lắp ) tim lợn mổ phanh ( rõ van tim )
- Tranh hình 12.2 phóng to, tranh cắt ngang qua động mạch, tĩnh mạch ( rõ thành mạch ) tranh hình 13 . 3 SGK trang 56 
Chuẩn bị của học sinh :
- Học bài xem trước bài 
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
Kiểm tra bài cũ : 5 phút
Vai trò của tim trong hệ tuần hoàn máu là gì?
Hệ bạch huyết có vai trò như thế nào?
Bài mới :
ND1 : CẤU TẠO TIM 
Hoạt động 1 : Tìm hiểu cấu tạo ngoài	10 phút
Mục tiêu: Chỉ ra các ngăn tim, thành cơ tim, van tim. Cấu tạo phù hợp chức năng
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
GV nêu câu hỏi :
Trình bày cấu tạo ngoài của tim?
GV bổ sung thêm : Có màng tim bao bọc bên ngoài.
GV yêu cầu:
Hoàn thành bảng 17.1.
+ Dự đoán xem ngăn tim nào có thành tim dày nhất, và ngăn nào có thành cơ tim mỏng nhất 
+ Dự đoán: Giữa các ngăn tim và trong các mạch máu phải có cấu tạo như thế nào đễ máu chỉ bơm theo một chiều ?
GV ghi dự đoán của một vài nhóm lên bảng 
GV năùm được số lượng các nhóm có dự đoán giống nhau. GV hướng dẫn nhóm tháo rời mô hình tim.
GV hỏi: Trình bày cấu tạo trong của tim 
Hs tự nghiên cứu hình 17.1 SGK trang 54 . Kết hợp với mô hình à xác định cấu tạo tim . Một vài học sinh trả lời ( minh họa hình ảnh mô hình ) HS khác nhận xét bổ sung 
HS tự dự đoán câu hỏi trên cơ sở kiến thức bài trước.
Thống nhất trong nhóm dự đoán và có lời giải thích.
Đại diện nhóm trình bày kết quả dự đoán của nhóm.
Thảo luận toàn lớp.
HS nêu được: Số ngăn.
 Thành tim 
 Van tim.
HS tự rút ra kết luận 
+ Tiểu kết :
	- Màng tim bao bọc bên ngoài tim.
- Tâm thất lớn à phần đỉnh tim.	 
Hoạt động 2 : Cấu tạo trong 10 phút
GV yêu cầu :
Hoàn thành bảng 17.1.
Dự đoán xem ngăn tim nào có thành tim dày nhất, và ngăn nào có thành cơ tim mỏng nhất 
+ Dự đoán: Giữa các ngăn tim và trong các mạch máu phải có cấu tạo như thế nào đễ máu chỉ bơm theo một chiều ?
GV ghi dự đoán của một vài nhóm lên bảng 
GV năùm được số lượng các nhóm có dự đoán giống nhau . GV hướng dẫn nhóm tháo rời mô hình tim.
GV hỏi: Trình bày cấu tạo trong của tim 
HS tự dự đoán câu hỏi trên cơ sở kiến thức bài trước.
Thống nhất trong nhóm dự đoán và có lời giải thích.
Đại diện nhóm trình bày kết quả dự đoán của nhóm .
Thảo luận toàn lớp.
HS nêu được : Số ngăn.
 Thành tim 
 Van tim.
HS tự rút ra kết luận 
+ Tiểu kết :
	- Tim 4 ngăn.
- Thành cơ tâm thất dày hơn thành tâm nhĩ ( tâm thất trái có thành cơ dày nhất ).
- Giữa tâm nhĩ với tâm thất và giữa tâm thất với động mạch có van à máu lưu thông theo một chiều.
ND 2 : CẤU TẠO MẠCH MÁU 
 Hoạt động 3: Cấu tạo mạch máu	 10 phút
Mục tiêu: Chỉ ra được đặc điểm cấu tạo và chức năng của từng loại
Gv yêu cầu :
Hoàn thành nội dung phiếu học tập, trả lời câu hỏi.
Chỉ ra sự khác nhau giữa các loại mạch?
Sự khác nhau đó được giải thích như thế nào ?
GV cho thảo luận toàn lớp và kết quả của các nhóm.
Đánh giá kết quả và hoàn thiện kiến thức 
Cá nhân tự nghiên cứu hình 17.2 trang 55 SGK .Trao đổi nhóm hoàn thành phiếu học tập. Tiếp tục thảo luận trả lời câu hỏi .Yêu cầu : Sự khác nhau ở những nội dung cụ thể trong phiếu.
Đại diện nhóm trình bày nhóm khác bổ sung
HS tự rút ra kết luận.
NỘI DUNG
ĐỘNG MẠCH
TĨNH MẠCH
MAO MẠCH
1 Cấu tạo :
Thành mạch
Lòng trong
ĐĐ khác
2.Chức năng :
3 lớp : - Mô liên kế (dày) - Cơ trơn 
 - Biểu bì 
Hẹp 
Động mạch chủ lớn
Đẩy máu từ tim đến cơ quan 
3 lớp : - Mô liên kết 
(mỏng) - Cơ trơn 
 - Biểu bì 
Rộng 
Có van một chiều 
Dẫn máu từ khắp tế bào về tim 
1 lớp biểu bì.
( mỏng )
Hẹp nhất.
Nhỏ phân nhiều nhánh.
Trao đổi chất với tế bào.
+ Tiểu kết :
	Ghi theo phiếu học tập 
ND 3 : CHU KÌ CO DÃN CỦA TIM 
 Hoạt động 4 : Chu kì co dãn của tim	 5 phút
 Mục tiêu: HS nắm được và trình bày rõ đặc điểm các pha trong chu kỳ
Gv yêu cầu :
Làm bài tập “SGK trang 56, 57 “.
Chu kì tim gồm mấy pha.
Sự hoạt động co dãn của tim liên quan tới sự vận chuyển máu như thế nào ?
GV đánh giá kết quả của các nhóm à hoàn thiện kiến thức.
GV lưu ý để học sinh nhận biết kiến thức :
Khi tâm nhĩ hay tâm thất co, mũi tên chỉ đường vận chuyển máu.
Trung bình 75 lần / phút.
GV giải thích thêm :
Chỉ số nhịp tim phụ thuộc vào nhiều yếu tố.
GV hỏi thêm : Tại sao tim hoạt động suốt cuộc đời mà không mệt mỏi ?
Cá nhân nghiên cứu SGK trang 56 rồi trao đổi nhóm thống nhất câu trả lời. Yêu cầu nêu được :
Một chu kì gồm 3 pha thời gian hoạt động bằng thời gian nghĩ.
Đại diện nhóm trình bày kết quả trên tranh hình 17 .3.
Nhóm khác bổ sung.
HS dựa vào chu kì tim để giải thích câu hỏi.
HS đọc kết luận SGK.
+ Tiểu kết :
	Chu kì tim gồm 3 pha :
	Pha co tâm nhĩ: 0, 1 giây Máu từ tâm nhĩ đến tâm thất 
	Pha co tâm thất: 0, 3 giây Máu từ tâm thất vào động mạch.
	Pha dãn chung : 0, 4 giây Máu được hút từ tâm nhĩ à tâm thất 
IV. TỔNG KẾT ĐÁNH GIÁ :	3 phút
- GV dùng hình phóng to hình 17. 4 trang 57 SGK và các mãnh bìa có ghi tên: Động mạch, tĩnh mạch, tâm thất, tâm nhĩ, van .
- Gọi một học sinh lên gắn vào tranh cho phù hợp à lớp nhận xét à GV cho điểm học sinh làm đúng . 
V. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ :	2 phút
	- Học bài, trả lời câu hỏi và bài tập SGK trang 59.
	- Đọc mục “ Em có biết “. 
VI. RÚT KINH NGHIỆM :
.....
..........................................................................................................................................
..
.
.