Giáo án Sinh học khối 8 - Tiết 53: Cơ quan phân tích thính giác

Tuần 27
Tiết 53
Ngày soạn:
Ngày dạy: 
Bài 49: Cơ quan phân tích thính giác
A. mục tiêu.
Khi học xong bài này, HS:
- Nắm được thành phần của cơ quan phân tích thính giác. 
- Mô tả được các bộ phận của tai vầ cấu tạo của cơ quan Coocti trên tranh hoặc mô hình.
- Trình bày được quá trình thu nhận cảm giác âm thanh.
- Có kĩ năng phân tích cấu tạo của 1 loại cơ quan qua phân tích tranh.
- Có ý thức giữ gìn vệ sinh tai.
B. chuẩn bị.
- Tranh phóng to H 51.1; 51.2 SGK.
- Mô hình cấu tạo tai.
C. hoạt động dạy - học.
1. Tổ chức
2. Kiểm tra bài cũ
- Phân biệt tật cận thị và tật viễn thị?
- Nêu nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng bệnh đau mắt hột?
- Nêu biện pháp vệ sinh mắt?
3. Bài mới
	VB: Ta nhận biết được âm thanh là nhờ cơ quan phân tích thính giác. Vậy cơ quan phân tích thính giác có cấu tạo như thế nào? chúng ta cùng tìm hiểu bài hôm nay.
- Cơ quan phân tích tính giác gồm những bộ phận nào?
HS: Cơ quan phân tích tính giác gồm:
+ Tế bào thụ cảm thính giác ( trong cơ quan Coocti).
+ Dây thần kinh thính giác (dây số VIII).
+ Vùng thính giác (ở thuỳ thái dương)
Hoạt động 1: Cấu tạo của tai
Mục tiêu: 	- HS mô tả được các bộ phận của tai.
	- Trình bày được cấu tạo của cơ quan Coocti.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
- GV hướng dẫn HS quan sát H 51.1 và hoàn thành bài tập SGK – Tr 162.
- Gọi 1-2 HS nêu kết quả.
- GV nhận xét kết quả, gọi 1 HS đọc lại thông tin, hoàn chỉnh và trả lời câu hỏi:
- Nêu cấu tạo của tai?
- GV cho HS minh hoạ trên H 51.1
- Vì sao bác sĩ chữa được cả tai, mũi họng?
- Vì sao khi máy bay lên cao hoặc xuống thấp, hành khách cảm thấy đau trong tai?
- GV treo tranh H 51.2 hướng dẫn HS quan sát, trình bày cấu tạo tai trong.
- GV hướng dẫn HS quan sát H 51.1; 51.2 tìm hiểu đường truyền sóng ấm từ tai ngoài vào trong diễn ra như thế nào.
- HS quan sát kĩ sơ đồ cấu tạo tai, cá nhân làm bài tập.
- 1 HS nêu kết quả, HS khác nhận xét, bổ sung.
Đáp án:
1- Vành tai
2- ống tai
3- Màng nhĩ
4- Chuỗi xương tai
- HS căn cứ vào thông tin SGK vừa hoàn chỉnh để trả lời:
+ Vì tai, mũi, họng thông với nhau.
- HS căn cứ vào thông tin, quan sát tranh và chú thích để trình bày.
- HS đọc thông tin mục II, quan sát tranh để hiểu quá trình truyền và thu nhận kích thích sóng âm.
Kết luận: 
Tai gồm: Tai ngoài, tai giữa và tai trong.
1. Tai ngoài gồm:
	- Vành tai (hứng sóng âm)
	- ống tai (hướng sóng âm).
	- Màng nhĩ (truyền và khuếch đại âm).
2. Tai giữa gồm:
	- 1 chuỗi xương tai ( truyền và khuếch đại sóng âm).
	- Vòi nhĩ (cân bằng áp suất 2 bên màng nhĩ).
3. Tai trong gồm 2 bộ phận:
	- Bộ phận tiền đình và các ống bán khuyên có tác dụng thu nhận các thông tin về vị trí và sự chuyển động của cơ thể trong không gian.
	- ốc tai có tác dụng thu nhận kích thích sóng âm
	+ ốc tai xương (ở ngoài)
+ ốc tai màng (ở trong) gồm màng tiền đình ở phía trên, màng cơ sở ở phía dưới và màng bên áp sát vào xương ốc tai. Màng cơ sở có 24000 sợi liên kết. Trên màng cơ sở có cơ quan Coocti chứa các tế bào thụ cảm thính giác.
	+ Giữa ốc tai xương và màng chứa ngoại dịch, trong ốc tai màng chứa nội dịch.
* Cơ chế truyền âm và sự thu nhận cảm giác âm thanh:
	Sóng âm từ nguồn âm tới được vành tai hứng lấy, qua ống tai tới làm rung màng nhĩ, tới chuỗi xương tai, được khuếch đại ở màng cửa bầu, làm chuyển động ngoại dịch rồi nội dịch, làm rung màng cơ sở, tác động tới cơ quan Coocti kích thích tế bào thụ cảm thính giác. Vùng thính giác cho ta nhận biết về âm thanh.
Hoạt động 2: Vệ sinh tai
Mục tiêu: HS nắm được các cách giữ vệ sinh tai.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
- Yêu cầu HS nghiên cứu thông tin SGK và trả lời câu hỏi:
 -Để tai hoạt động tốt cần lưu ý những vấn đề gì?
- Hãy nêu các biện pháp giữ gìn và bảo vệ tai?
- HS nghiên cứu thông tin và trả lời.
- 1 HS trả lời, các HS khác nhận xét, bổ sung.
- HS tự đề ra các biện pháp vệ sinh tai.
Kết luận: 
- Giữ gìn tai sạch
- Bảo vệ tai:
	+ Không dung vật nhọn để ngoáy tai.
	+ Giữ vệ sinh mũi, họng để phòng bệnh cho tai.
	+ Có biện pháp chống, giảm tiếng ồn.
4. Kiểm tra- đánh giá
- GV treo H 51.2 và yêu cầu HS trình bày cấu tạo ốc tai?
- Bài tập trắc nghiệm:
Chọn phương án đúng trong các phương án sau:
	Để đỡ ù tai khi đi máy bay lúc lên cao hoặc xuống thấp có thể:
	+ Ngậm miệng, nín thở.
	+ Nuốt nước bọt nhiều lần hoặc bịt mũi, há miệng để thở.
	+ Đọc sách báo cho quên đi.
5. Hướng dẫn về nhà
- Học bài và trả lời các câu hỏi 1, 2,3 SGK.
- Làm bài tập 3 vào vở.
- Đọc mục “Em có biêt”.