Giáo án Sinh học khối 8 - Tiết 16: Tuần hoàn máu và lưu thông bạch huyết

Ngày soạn: 03/11/2008
Ngày giảng: 05/11/2008
Tiết 16: tuần hoàn máu và lưu thông bạch huyết
I. mục tiêu.
- HS nắm được các thành phần cấu tạo của hệ tuần hoàn máu và vai trò của chúng.
- Nắm được các thành phần cấu tạo của hệ bạch huyết và vai trò của chúng.
II. chuẩn bị.
- Tranh phóng to các hình 16.1; 16.2.
- Mô hình động cấu tạo hệ tuần hoàn ở người, băng đĩa nếu có.
III. Tiến trình lên lớp
1. Tổ chức
2. Kiểm tra bài cũ
? Nêu cơ chế của quá trình đông máu ?
+ Tiểu cầu vỡ, cùng với sự có mặt của Ca++.
+ Giải phóng chất giúp hình thành búi tơ máu để tạo khối máu đông.
+ Nhờ tơ máu tạo thành lưới giữ tế bào máu làm thành khối máu đông bịt kín vết rách.
3. Bài mới
VB: Tuần hoàn máu và lưu thông bạch huyết có vai trò gì? 
I- Tuần hoàn máu
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
- GV yêu cầu HS quan sát H 16.1 SGK và trả lời câu hỏi :
- Hệ tuần hoàn máu gồm những cơ quan nào ? Nêu đặc điểm của mỗi thành phần đó ?
- Yêu cầu HS quan sát H 16.1, lưu ý đường đi của mũi tên và màu máu trong động mạch, tĩnh mạch. Thảo luận để trả lời 3 câu hỏi :
- Mô tả đường đi của máu trong vòng tuần hoàn nhỏ và vòng tuần hoàn lớn ?
- Phân biệt vai trò của tim và hệ mạch trong sự tuần hoàn máu ?
- Nhận xét về vai trò của hệ tuần hoàn máu ?
- HS quan sát H 16.1 và liên hệ kiến thức cũ, trả lời câu hỏi :
- Rút ra kết luận.
- HS trình bày trên tranh.
- Cá nhân quan sát kĩ tranh.
- Trao đổi nhóm thống nhất câu trả lời.
- Đại diện nhóm trình bày, các nhóm khác bổ sung.
- Rút ra kết luận.
Kết luận: 
1. Cấu tạo
- Hệ tuần hoàn máu gồm : tim và các hệ mạch tạo thành vòng tuần hoàn.
2. Đường đi- chức năng
- Vòng tuần hoàn nhỏ:
- Vòng tuần hoàn lớn:
- Vai trò của tim và hệ mạch :
	+ Tim co bóp tạo lực đẩy máu lưu thông trong hệ mạch.
	+ Hệ mạch : dẫn máu từ trong tới các tế bào, tới tim.
- Vai trò của hệ tuần hoàn máu : lưu chuyển máu trong toàn cơ thể.
II- Lưu thông bạch huyết
- GV treo tranh H 16.2 phóng to, yêu cầu HS nghiên cứu thông tin trên tranh và trả lời câu hỏi :
- Hệ bạch huyết gồm những thành phần cấu tạo nào ? (phân hệ)
- Phân hệ lớn và phân hệ nhỏ thu bạch huyết ở vùng nào của cơ thể ?
- Phân hệ lớn và phân hệ nhỏ đều gồm những thành phần nào ?
- Lưu ý HS : 
+ Hạch bạch huyết còn là nơi sản xuất bạch cầu.
+ Tĩnh mạch bạch huyết.
- Sự luân chuyển bạch huyết trong mỗi phân hệ đều qua thành phần nào ?
- Mô tả đường đi của bạch huyết trong phân hệ lớn và phân hệ nhỏ ?
- Hệ bạch huyết có vai trò gì ?
- GV giảng thêm : bạch huyết có thành phần tương tự huyết tương không chứa hồng cầu. Bạch cầu chủ yếu là dạng limpho.
- HS nghiên cứu H 16.1 lưu ý chú thích và trả lời được :
+ Hệ bạch huyết gồm phân hệ lớn và phân hệ nhỏ.
+ Phân hệ nhỏ : thu bạch huyết ở nửa trên bên phải cơ thể.
+ Phân hệ lớn : thu bạch huyết ở phần còn lại của cơ thể.
- HS nghiên cứu tranh, quan sát sơ đồ SGK, trao đổi nhóm và trình bày trên tranh.
- 1 HS đọc kết luận SGK.
Kết luận: 
1. Cấu tạo
- Hệ bạch huyết gồm : phân hệ lớn và phân hệ nhỏ.
	+ Phân hệ nhỏ : thu bạch huyết ở nửa trên bên phải cơ thể.
	+ Phân hệ lớn : thu bạch huyết ở phần còn lại của cơ thể.
- Mỗi phân hệ đều gồm thành phần :
2. Đường đi 
- Đường đi của bạch huyết. bắt dầu từ các mao mạch bạch huyết, mạch bạch huyết nhỏ, tới hạch bạch huyết, tới mạch bạch huyết lớn, tới ống bạch huyết, tới tĩnh mạch máu (tĩnh mạch dưới đòn) và tới tim.
- Vai trò : 
4. Kiểm tra đánh giá
Khoanh tròn vào chữ cái đầu câu trả lời đúng :
Câu 1 : Hệ tuần hoàn gồm :
a. Động mạch, tĩnh mạch và tim.
b. Tâm nhĩ, tâm thất, động mạch, tĩnh mạch.
c. Tim và hệ mạch.
Câu 2 : Máu lưu chuyển trong cơ thể là do :
a. Tim co bóp đẩy máu vào hệ mạch.
b. Hệ mạch dẫn máu đi khắp cơ thể.
c. Cơ thể luôn cần chất dinh dưỡng.
d. Chỉ a và b.
e. Cả a, b, c.
Câu 3 : Điểm xuất phát của hệ bạch huyết là :
a. Mao mạch bạch huyết
b. Các cơ quan trong cơ thể
c. Mao mạch bạch huyết ở các cơ quan trong cơ thể.
5. Hướng dẫn về nhà
- Học bài và trả lời câu hỏi SGK.
- Đọc mục “Em có biết” trang.
- Kẻ bảng 17.1 vào vở.
Rút kinh nghiệm: .......................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................