ÔN TẬP NGỮ VĂN 8 - HỌC KÌ II
A. NỘI DUNG
I. Phần văn bản:
1.Nhớ rừng 2.Ông đồ 3.Quê hương 4.Khi con tu hú 5.Tức cảnh Pác Bó 6.Ngắm trăng. 7.Đi đường 8.Chiếu dời đô 9.Hịch tướng sĩ 10.Nước Đại Việt ta 11.Bàn luận về phép học. 12.Thuế máu. 13.Đi bộ ngao du. 14.Ông Giuốc-đanh mặc lễ phục
* Yêu cầu:
- Nắm được thể loại, tên tác giả, nội dung, nghệ thuật cơ bản của các văn bản.
II. Phần Tiếng Việt:
1. Câu nghi vấn. 2. Câu cầu khiến. 3. Câu cảm thán. 4. Câu trần thuật. 5. Câu phủ định
6. Hành động nói. 7.Hội thoại. 8. Lựa chọn trật tự từ trong câu.
* Yêu cầu:
- Nắm được các khái niệm, đặt câu, viết được đoạn hội thoại, đoạn văn.
III. Phần Tập làm văn.
1. Văn bản thuyết minh.
2. Văn bản nghị luận.
* Yêu cầu:
- Nắm được đặc điểm của mỗi loại văn bản.
- Biết cách tìm hiểu đề, lập dàn ý cho các đề bài.
* Lưu ý: Về văn nghị luận có yếu tố miêu tả, tự sự, biểu cảm.
ÔN TẬP NGỮ VĂN 8 - HỌC KÌ II A. NỘI DUNG I. Phần văn bản: 1.Nhớ rừng 2.Ông đồ 3.Quê hương 4.Khi con tu hú 5.Tức cảnh Pác Bó 6.Ngắm trăng. 7.Đi đường 8.Chiếu dời đô 9.Hịch tướng sĩ 10.Nước Đại Việt ta 11.Bàn luận về phép học. 12.Thuế máu. 13.Đi bộ ngao du. 14.Ông Giuốc-đanh mặc lễ phục * Yêu cầu: - Nắm được thể loại, tên tác giả, nội dung, nghệ thuật cơ bản của các văn bản. II. Phần Tiếng Việt: 1. Câu nghi vấn. 2. Câu cầu khiến. 3. Câu cảm thán. 4. Câu trần thuật. 5. Câu phủ định 6. Hành động nói. 7.Hội thoại. 8. Lựa chọn trật tự từ trong câu. * Yêu cầu: - Nắm được các khái niệm, đặt câu, viết được đoạn hội thoại, đoạn văn. III. Phần Tập làm văn. 1. Văn bản thuyết minh. 2. Văn bản nghị luận. * Yêu cầu: - Nắm được đặc điểm của mỗi loại văn bản. - Biết cách tìm hiểu đề, lập dàn ý cho các đề bài. * Lưu ý: Về văn nghị luận có yếu tố miêu tả, tự sự, biểu cảm. B. HƯỚNG DẪN CỤ THỂ Phần I. Văn bản. 1.Lập bảng thống kê các văn bản, tác giả, thể loại, nội dung cơ bản theo mẫu dưới đây. Tt Tên vb Tác giả Thể loại Nội dung 1. Nhớ rừng Thế Lữ Thơ mới tám chữ Mượn lời con hổ bị nhốt ở vườn bách thú để diễn tả sâu sắc nỗi chán ghét thực tại tầm thường, tù túng và niềm khao khát tự do mãnh liệt bằng những vần thơ tràn đầy cảm hứng lãng mạn. Bài thơ đã khơi gợi niềm yêu nước thầm kín của người dân mất nước thuở ấy. 2. Ông đồ Vũ Đình Liên Thơ mới ngũ ngôn Là bài thơ ngũ ngôn bình dị mà cô đọng, đầy gợi cảm. Bài thơ đã thể hiện sâu sắc tình cảnh đáng thương của " ông đồ" qua đó toát lên niềm cảm thương chân thành trước một lớp người đang tàn tạ và tiếc nhớ cảnh cũ người xưa của nhà thơ. 3. Quê hương Tế Hanh Thơ mới tám chữ Với những vần thơ bình dị mà gợi cảm, bài thơ Quê hương của Tế Hanh đã vẽ ra một bức tranh tươi sáng, sinh động về một làng quê miền biển, trong đó nổi bật lên hình ảnh khỏe khoắn, đầy sức sống của người dân chài và sinh hoạt lao động làng chài. Bài thơ cho thấy tình cảm quê hương trong sáng, tha thiết của nhà thơ. 4. Khi con tu hú Tố Hữu Thơ lục bát Là bài thơ lục bát giản dị ,thiết tha, thể hiện sâu sắc lòng yêu cuộc sống và niềm khát khao tự do cháy bỏng của người chiến sĩ cách mạng trong cảnh tù đày. 5. Tức cảnh Pác Bó Hồ Chí Minh Thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật Là bài thơ tứ tuyệt bình dị pha giọng vui đùa cho thấy tinh thần lạc quan, phong thái ung dung của Bác hồ trong cuộc sống cách mạng đầy khó khăn gian khổ ở Pác Bó. Vời Người, làm cách mạng và sống hòa hợp với thiên nhiên là một niềm vui lớn. 6. Ngắm trăng Là bài thơ tứ tuyệt giản dị mà hàm súc, cho thấy tình yêu thiên nhiên đến say mê và phong thái ung dung của Bác Hồ ngay cả trong cảnh ngục tù cực khổ tối tăm.. 7. Đi đường Là bài thơ tứ tuyệt giản dị mà hàm súc, mang ý nghĩa tư tưởng sâu sắc; từ việc đi đường núi đã gợi ra chân lí đường đời : vượt qua gian lao chồng chất sẽ tới thắng lợi vẻ vang. 8. Chiếu dời đô Lí Công Uẩn Chiếu (Chữ hán) Phản ánh khát vọng của nhân dân về một đát nước độc lập, thống nhất, đồng thời phản ánh ý chí tự cường của dân tộc Đại Việt đang trên đà lớn mạnh. Bài chiếu có sức thuyết phục mạnh mẽ vì nói đúng được ý nguyện của nhân dân, có sự kết hợp hài hòa giữa lí và tình. 9. Hịch tướng sĩ Trần Quốc Tuấn Hịch (Chữ hán) Phản ánh tinh thần yêu nước nồng nàn của dân tộc ta trong cuộc kháng chiến chống ngoại xâm,thể hiện qua lòng căm thù giặc, ý chí quyết chiến, quyết thắng kẻ thù xâm lược. Đây là một áng văn chính luận xuất sắc, có sự kết hợp giữa lập luận chặt chẽ , sắc bén với lời văn thống thiết có sức lôi cuốn mạnh mẽ. 10 Nước Đại Việt ta Nguyễn Trãi Cáo Với cách lập luận chặt chẽ và chứng cứ hùng hồn, đoạn trích Nước Đại Việt ta có ý nghĩa như bản tuyên ngôn độc lập: Nước ta là đất nước có nền văn hiến lâu đời, có lãnh thổ riêng, phong tục riêng, có chủ quyền, có truyền thống lịch sử; kẻ xâm lược là phản nhân nghĩa, nhất định thất bại. 11 Bàn luận về phép học Nguyễn Thiếp Tấu Với cách lập luận chặt chẽ , bài văn giúp ta hiểu mục đích của việc học là để làm người có đạo đức có tri thức góp phần làm hưng thịnh đất nước, chứ không phải để cầu danh lợi. Muốn học tốt phải có phương pháp, học cho rộng nhưng phải nắm cho gọn, đặc biệt học phải đi đôi với hành. 12 Thuế máu Nguyễn Ái Quốc Phóng sự Chính quyền thực dân đã biến người dân nghèo khổ ở các xứ thuộc địa thành vật hi sinh để phục vụ cho lợi ích của mình trong các cuộc chiến tranh tàn khốc. Nguyễn Ái Quốc đã vạch trần sự thực ấy bằng những tư liệu phong phú, xác thực, bằng ngòi bút sắc sảo. Đoạn trích Thuế máu có nhiều nhiều hình ảnh giàu giá trị biểu cảm, có giọng điệu vừa đanh thép vừa mỉa mai, chua chát. 13 Đi bộ ngao du Ru-xô Tiểu thuyết Để chứng minh muốn ngao du cần phải đi bộ, bài Đi bộ ngao du lập luận chặt chẽ, có sức thuyết phục, lại rất sinh động do các lí lẽ và thực tiễn cuộc sống tác giả từng trải qua luôn bổ sung cho nhau. Bài này còn thể hiện rõ Ru-xô là một con người giản dị, quý trọng tự do và yêu thiên nhiên. 14 Ông Giuốc-đanh mặc lễ phục Mô-li-e Kịch Là một lớp kịch trong vở "Trưởng giả học làm sang" của Mô-li-e được xây dựng hết sức sinh động, khắc họa tài tình tính cách lố lăng của một tay trưởng giả muốn học đòi làm sang, gây nên tiếng cười sảng khoái cho khán giả. Phần II. Tiếng Việt. 1. Kiểu câu. KC Khái niệm 1. Câu nghi vấn * Câu nghi vấn là câu: - Có những từ nghi vấn (ai, gì, nào, sao, tại sao...) hoặc có từ hay ( nối các vế có quan hệ lựa chọn). - Có chức năng chính là dùng để hỏi. * Khi viết câu nghi vấn kết thúc bằng dấu chấm hỏi. *Trong nhiều trường hợp câu nghi vấn không dùng để hỏi mà để cầu khiến, khẳng định, phủ định, đe dọa, bộc lộ tình cảm, cảm xúc... và không yêu cầu người đối thoại trả lời 2. Câu cầu khiến * Câu cầu khiến là câu có những từ cầu khiến như : hãy, đừng, chớ, đi, thôi, nào,... hay ngữ điệu cầu khiến; dùng để ra lệnh, yêu cầu, đề nghị, khuyên bảo... * Khi viết câu cầu khiến thường kết thúc bằng dấu chấm than, nhưng khi ý cầu khiến không được nhấn mạnh thì có thể kết thúc bằng dấu chấm. 3. Câu cảm thán * Là câu có những từ cảm thán như: ôi, than ôi, hỡi ơi...dùng để bộc lộ trực tiếp cảm xúc của người nói hoặc người viết, xuất hiện chủ yếu trong ngôn ngữ nói hàng ngày hay ngôn ngữ văn chương. - Khi viết câu cảm thán thường kết thúc bằng dấu chấm than. 4. Câu trần thuật * Câu trần thuật không có đặc điểm hình thức của các kiểu câu nghi vấn, cầu khiến, cảm thán; thường dùng để kể, thông báo, nhận đinh, miêu tả,.. - Ngoài những chức năng trên đây câu trần thuật còn dùng để yêu cầu, đề nghị hay bộc lộ tình cảm, cảm xúc...( vốn là chức năng chính của những kiểu câu khác). * Khi viết câu trần thuật thường kết thúc bằng dấu chấm, nhưng đôi khi nó có thể kết thúc bằng dấu chấm than hoặc dấu chấm lửng. * Đây là kiểu câu cơ bản và được dùng phổ biến trong giao tiếp. 5. Câu phủ định * Câu phủ định là câu có những từ ngữ phủ định như: không, chưa, chẳng, đâu..... *Câu phủ định dùng để : - Thông báo, xác nhận không có sự vật, sự việc, tính chất, quan hệ nào đó (Câu phủ định miêu tả) - Phản bác một ý kiến, một nhận định.(Câu phủ định bác bỏ). 2. Hành động nói * Hành động nói là hành động được thực hiện bằng lời nói nhằm những mục đích nhất định. * Những kiểu hành động nói thường gặp là : - Hành động hỏi ( Bạn làm gì vậy ? ) - Hành động trình bày( báo tin, kể, tả, nêu ý kiến, dự đoán..) ( Ngày mai trời sẽ mưa ) - Hành động điều khiển ( cầu khiến, đe dọa, thách thức,...) ( Bạn giúp tôi trực nhật nhé ) - Hành động hứa hẹn .( Tôi xin hứa sẽ không đi học muộn nữa ) - Hành động bộc lộ cảm xúc. ( Tôi sợ bị thi trượt học kì này ) * Mỗi hành động nói có thể được thực hiện bằng kiểu câu có chức năng chính phù hợp với hành động đó ( cách dùng trực tiếp) hoặc bằng kiểu câu khác ( cách dùng gián tiếp) 3. Hội thoại. *Vai hội thoại là vị trí của người tham gia hội thoại đối với người khác trong cuộc thoại . Vai xã hội được xác định bằng các quan hệ xã hội: - Quan hệ trên- dưới hay ngang hàng ( theo tuổi tác, thứ bậc trong gia đình và xã hội) . - Quan hệ thân-sơ ( theo mức độ quen biết, thân tình) * Trong hội thoại ai cũng được nói. Mỗi lần có một người tham gia hội thoại nói được gọi là một lượt lời . * Để giữ lịch sự cần tôn trọng lượt lời của người khác, tránh nói tranh lượt lời, cắt lời hoặc tranh vào lời người khác. * Nhiều khi, im lặng khi đến lượt lời của mình cũng là một cách biểu thị thái độ. 4. Lựa chọn trật tự từ trong câu. * Trong một câu có thể có nhiều cách sắp xếp trật tự , mỗi cách đem lại hiệu quả diễn đạt riêng. Người nói,viết cần biết lựa chọn trật tự từ thích hợp với yêu cầu giao tiếp. * Trật tự từ trong câu có tác dụng : - Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật, hiện tượng, hoạt động, đặc điểm. - Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật, hiện tượng. - Liên kết câu với những câu khác trong văn bản. - Đảm bảo sự hài hòa về mặt ngữ âm của lời nói. Phần III. TẬP LÀM VĂN * Văn nghị luận: Một số đề và dàn ý tham khảo Đề 1 Tác dụng của sách đối với đời sống con người A. Mở bài - Vai trò của tri thức đối với loài người - Một trong những phương pháp để con người có tri thức là chăm chỉ đọc sách bởi sách là tài sản quý giá, người bạn tốt của con người . B. Thân bài * Giải thích : Sách là tài sản vô giá, là người bạn tốt bởi vì sách là nơi lưu giữ toàn bộ sản phẩm trí tuệ của con người, giúp ích cho con người về nhiều mặt trong cuộc sống * Chứng minh tác dụng của sách - Sách giúp ta có kiến thức, mở rộng tầm hiểu biết , thu nhận thông tin một cách nhanh nhất+ DC chứng minh - Sách bồi dưỡng tinh thần , tình cảm cho chúng ta để chúng ta trở thành người tốt + DC - Sách là người bạn động viên ,chia xẻ làm vơi đi nỗi buồn của ta + DC * Tác hại của việc không đọc sách : Hạn hẹp về tầm hiểu biết tri thức, tâm hồn cằn cỗi * Phương pháp đọc sách - Phải chọn sách tốt, có giá trị để đọc - Phải đọc kỹ, vừa đọc vừa nghiền ngãm ,suy nghĩ , ghi chép những điều bổ ích - Thực hành , vận dụng những điều học được từ sách vào đời sống. C. Kết bài - Khẳng định sách là người bạn tốt - Lời khuyên phải chăm chỉ đọc sách , phải yêu quý sách Đề 2 Hãy viết một bài văn nghị luận để khuyên một số bạn còn lười học, đi học không chuyên cần. A. Mở bài Giới thiệu bài : Lười học là tình trạng phổ biến đối với học sinh hiện nay, nhất là học sinh vùng nông thôn và vùng sâu xa B. Thân bài - Đất nước đang rất cần những người có tri thức để xây dựng đất nước - Muốn có tri thức , học giỏi cần chăn học : kiên trì làm việc gì cũng thành công - Xung quanh ta có nhiều tấm gương chăm học học giỏi : - Thế mà một số bạn học sinh còn chểnh mảng trong học tập khiến thầy cô và cha mẹ lo buồn - Các bạn ấy chưa thấy rằng bây giờ càng ham vui chơi thì sau này càng khó tìm đượ ... ang queân ñi truyeàn thoáng toát ñeïp ñoù cuûa daân toäc ta . Queân ñi truyeàn thoáng ñoù chính laø bieåu hieän cuûa vieäc vi phaïm ñaïo ñöùc , laø maát ñi nhöõng giaù trò tinh thaàn cao ñeïp cuûa daân toäc ta. - Luaän ñieåm 3: Caùc baïn neân hieåu , gìn giöõ vaø tieáp noái truyeàn thoáng toát ñeïp Toân sö troïng ñaïo cuûa daân toäc ta. + Keát baøi : (0,5ñ) Khaúng ñònh laïi giaù trò cuûa caâu tuïc ngöõ . §Ò4 KIEÅM TRA NGÖÕ VAÊN HKII MOÂN : NGÖÕ VAÊN 8 ( vaên baûn) Thôøi gian : 90’ ( khoâng keå giao ñeà) PHAÀN TRAÉC NGHIEÄM : 3ñ Döïa vaøo söï hieàu bieát cuûa em veà vaên baûn Chieáu dôøi ñoâ haõy traû lôøi caùc caâu hoûi sau ñaây baèng caùch khoanh troøn chöõ caùi ñöùng tröôùc caâu traû lôøi ñuùng nhaát Caâu 1: Vaên baûn Chieáu dôøi ñoâ cuûa taùc giaû naøo? A – Lyù Coâng Uaån B- Traàn Quoác Tuaán C- Nguyeãn Traõi D- Nguyeãn Thieáp Caâu 2: Vaên baûn treân ñöôïc vieát theo theå loaïi naøo? A- Caùo B- Taáu C- Chieáu D- Hòch Caâu 3: Nhaän ñònh naøo noùi ñuùng veà muïc ñích cuûa theå chieáu ? Keâu goïi coã vuõ moïi ngöôøi haêng haùi chieán ñaáu tieâu dieät keû thuø Ban boá meänh leänh cuûa nhaø vua Coâng boá keát quaû moät söï nghieäp ñeå moïi ngöôøi cuøng bieát Gôûi leân vua chuùa ñeå trình baøy söï vieäc, yù kieán, ñeà nghò . Caâu 4: Vaên baûn Chieáu dôøi ñoâ thuoäc phöông thöùc bieåu ñaït chính naøo? A- Vaên baûn töï söï B- Vaên baûn nghò luaän C- Vaên baûn mieâu taû D- Vaên baûn bieåu caûm. Caâu 5: Nhöõng lyù leõ vaø chöùng côù naøo Ñöôïc vieän daãn trong ñoaïn trích cho thaáy caàn phaûi dôøi ñoâ? Xöa nhaø Thöông ñeán vua Baøn Canh naêm laàn dôøi ñoâ, nhaø Chu ñeán vua Thaønh Vöông ba laàn dôøi ñoâ Phaûi ñaâu caùc vua thôøi Tam ñaïi theo yù rieâng mình maø töï tieän chuyeån dôøi? Chæ vì muoán ñoùng ñoâ ôû nôi trung taâm , möu toan nghieäp lôùn tính keá laân ñôøi cho con chaùu Treân vaâng meänh trôøi döôùi theo yù daân , neáu thaáy thuaän tieän thì thay ñoåi . Cho neân vaän nöôùc laâu daøi, phong tuïc phoàn thònh . Caû ba phöông aùn A , B , C. Caâu 6: Lyù Coâng Uaån vieän daãn söû saùch Trung Quoác noùi veà vieäc caùc vua ñôøi xöa beân Trung Quoác cuõng töøng coù nhöõng cuoäc dôøi ñoâ ñoù nhaèm muïc ñích gì? Taïo lí leõ ñeå pheâ phaùn hai nhaø Ñinh – Leâ khoâng dôøi ñoâ. Taïo lí leõ ñeå moïi ngöôøi hieåu vieäc dôøi ñoâ cuûa Lyù Coâng Uaån khoâng coù laø khaùc thöôøng traùi vôùi qui luaät Taïo lí leõ ñeå thuyeát phuïc moïi ngöôøi raèng neáu dôøi ñoâ thì keát quaû raát toát ñeïp Caû A , B , C ñeàu ñuùng Caâu 7: Lí Coâng Uaån ñaõ khaúng ñònh nhöõng lôïi theá gì cuûa thaønh Ñaïi La ? A- Vò trí ñòa lí B- Vò theá chính trò C- Vò theá vaên hoùa D- Caû A , B , C Caâu 8: Nhaän ñònh sau ñaây ñuùng hay sai? “ Dôøi ñoâ veà Ñaïi La khoâng chæ laø yù nguyeän cuûa Lyù Thaùi Toå nhöng cuõng ñaõ theå hieän ñöôïc nguyeän voïng cuûa nhaân daân”. A- Ñuùng B- Sai Caâu 9: Cuïm töø naøo coù theå ñieàn vaøo choã troáng trong caâu sau: “ Chieáu dôøi ñoâ thuyeát phuïc ngöôøi nghe baèng lí leõ chaët cheõ vaø baèng ” A- Boá cuïc hôïp lí B- Gioïng ñieäu huøng hoàn C- Tình caûm chaân thaønh D- Caùc bieän phaùp tu töø Caâu 10: Trong caùc caâu sau , caâu naøo khoâng phaûi laø caâu phuû ñònh ? A- Meï ñi chôï. B- Trieàu ñaïi khoâng ñöôïc laâu beàn, soá phaän ngaén nguûi , traêm hoï phaûi hao toån. C- Muoân vaät khoâng ñöôïc thích nghi. D- Traåm raát ñau xoùt veà vieäc ñoù , khoâng theå khoâng dôøi ñoåi. Caâu 11: Cho caùc töø sau : Muïc ñích, haønh ñoäng, ñaët teân , hoûi , trình baøy ,ñieàu khieån , höùa heïn, caûm xuùc. Haõy ñieàn vaøo nhöõng choã troáng thích hôïp trong ñoaïn vaên sau: Ngöôøi ta döïa theo . cuûa .. noùi maø cho noù . Nhöõng kieåu noùi thöôøng gaëp laø ( Baùo tin , keå, taû, döï ñoaùn ), ñieàu khieån ( caàu khieán , ñe doïa , thaùch thöùc ) ..boäc loä PHAÀN TÖÏ LUAÄN : 7ñ Caâu 12 : ( 2ñ) Vì sao noùi vieäc Chieáu dôøi ñoâ ra ñôøi phaûn aûnh yù chí ñoäc laäp daân toäc töï cöôøng vaø söï phaùt trieån lôùn maïnh cuaû daân toäc Ñaïi Vieät Caâu 13 ( 5ñ) Vieát moät ñoaïn vaên ngaén chöùng minh Chieáu dôøi doâ coù söùc thuyeát phuïc lôùn bôûi coù söï keát hôïp giuõa lí leõ vaø tình caûm . ÑAÙP AÙN VAØ BIEÅU ÑIEÅM PHAÀN TRAÉC NGHIEÄM : ( 3 ñ) Caâu 1 Caâu 2 Caâu 3 Caâu 4 Caâu 5 Caâu 6 Caâu 7 Caâu 8 Caâu 9 Caâu 10 A B B B D D D A C A 0,25ñ 0,25ñ 0,25ñ 0,25ñ 0,25ñ 0,25ñ 0,25ñ 0,25ñ 0,25ñ 0,25ñ Caâu 11: ( 0,5ñ) Muïc ñích ; haønh ñoäng ; ñaët teân ; haønh ñoäng ; trình baøy ; hoûi , höùa heïn ; caûm xuùc ; PHAÀN TÖÏ LUAÄN : 7ñ Caâu 12 : ( 2ñ) Ñaùp öùng caùc yeâu caàu sau : Mong muoán dôøi ñoâ töø vuøng nuùi Hoa Lö ra Ñaïi La , vuøng ñoàng baèng ñaát roäng chöùng toû trieàu ñình nhaø lyù ñuû söùc maïnh chaám döùt naïn phong kieán caùc cöù Daân toäc Ñaïi Vieät töï tin duû söùc saùnh ngang haøng vôùi phöông Baéc veà theá vaø löïc Dôøi doâ ra Ñaïi La chöùng toû ñaát nöôùc Ñaïi Vieät ñang treân ñaø phaùt trieån lôùn maïnh : veà kinh teá , vaên hoùa , ngoaïi giao Ñònh ñoâ ôû Ñaïi La laø nguyeän voïng cuûa nhaân daân thu giang sôn veà moät moái , xaây döïng ñaát nöôùc ñoäc laäp töï cöôøng Dôøi ñoâ theå hieän nieàm tin hy voïng veà moät ñaát nöôùc beàn vöõng. Ñaïi La maõi maõi laø “ Kinh ñoâ baäc nhaát cuûa ñeá vöông muoân ñôøi “ Caâu 13: ( 5ñ) Vieát ñoaïn vaên ( hoïc sinh töï do trình baøy) nhöng phaûi ñaày ñuû caùc yù sau : Ñoaïn môû ñaàu taùc giaû vieän daãn söû saùch noùi veà vieäc dôøi ñoä cuûa hai nhaø Thöông – Chu laøm tieàn ñeà , laøm choã döïa ôû nhöõng phaàn sau Dôøi ñoâ laø tuaân theo meänh trôøi thuaän theo yù daân neân ñem laïi keát quaû toát ñeïp. Hai nhaø Ñinh – Leâ khoâng dôøi ñoâ neân mang laïi haäu quaû . Lyù coâng Uaån vieän daãn söû saùch laøm cô sôû ñeå khaúng ñònh vieäc dôøi ñoâ cuûa mình khoâng coù gì khaùc thöôøng traùi qui luaät Lyù coâng Uaån ñaõ neâu leân caùc lôïi theá cuûa thaønh Ñaïi La ñeå khaúng ñònh Ñaïi la laø nôi toát nhaát ñeå choïn laøm kinh ñoâ . Vieäc dôøi ñoâ veà thaønh Ñaïi La laø vieäc caàn thieát neân laøm. Ngoaøi” lyù “ baøi chieáu coøn theå hieän caùi tình bôûi nhöõng baøi vaên baøy toû noåi loøng“ Traåm raát ñau xoùt veà vieäc ñoù , khoâng theå khoâng dôøi ñoåi “ Lôøi vaên caát leân töø traùi tim, töø taám loøng cuûa ngöôøi laõnh ñaïo tha thieát yeâu daân ñaõ coù taùc ñoäng lôùn tôùi ngöôøi ñoïc . YÙ nguyeän dôøi doâ cuûa Lyù Coâng Uaån chính laø khaùt voïng cuûa nhaân daân veà moät ñaát nöôùc ñoäc laäp thoáng nhaát maõi maõi beàn vöõng .Keát thuùc baøi chieáu baèng nhöõng lôøi coù tính chaát ñoái thoaïi taâm tình “ Traåm muoán döïa vaøo söï thuaän lôïi cuûa ñaát aáy ñeå ñònh choã ôû . Caùc khanh nghó theá naøo ? “. Nhöõng lôøi ñoái thoaïi taâm tình aáy taïo söï ñoàng caûm giöõa baäc quaân vöông vaø muoân daân traêm hoï taïo söï ñoàng thuaän cuûa thaàn daân vôùi meänh leänh cuûa vua . Chieáu dôøi ñoâ coù söùc thuyeát phuïc ngöôøi ñoïc vöøa baèng lí leõ hôïp lí chaët cheõ , vöøa baèng tình caûm thieát tha chaân thaønh. §Ò 5.CÂU 1: (4 điểm) Trình bày cảm nhận của em về đoạn thơ sau: “ Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã Phăng mái chèo, mạnh mẽ vượt trường giang. Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng Rướn thân trắng bao la thâu góp gió..” ( Quê Hương – Tế Hanh) CÂU 2 : (2 điểm) Phân tích giá trị biểu đạt của các từ : già, xưa, cũ trong những câu thơ sau : – Mỗi năm hoa đào nở Lại thấy ông đồ già – Năm nay đào lại nở, Không thấy ông đồ xưa. Những người muôn năm cũ Hồn ở đâu bây giờ ? (Trích Ông đồ - Vũ Đình Liên) CÂU 3 : (7 điểm) Bằng những hiểu biết về các văn bản truyện đã học ở chương trình Ngữ văn lớp 8, em hãy chứng minh rằng văn học của dân tộc ta luôn ca ngợi tình yêu thương giữa người với người. §¸p ¸n: Câu 1 : 4 điểm a. Yêu cầu chung: Học sinh cảm nhận được cái hay, cái đẹp của đoạn thơ, biết cách trình bày dưới dạng một bài văn cảm thụ ngắn. b.Yêu cầu về nội dung: HS trình bày được các ý cơ bản sau: - Giới thiệu xuất xứ đoạn thơ: Tác giả - tác phẩm, vị trí của đoạn thơ. - Hình ảnh con thuyền và cánh buồm được miêu tả với nhiều sáng tạo. - So sánh con thuyền với tuấn mã cùng với các từ : “ Hăng”, “ Phẳng”, “ Vượt” đã diễn tả khí thế dũng mãnh của con thuyền đè sóng ra khơi. - Con thuyền cũng trẻ trung, cường tráng như những trai làng ra khơi đánh cá phấn khởi tự tin. - Hình ảnh “ Cánh buồm” trắng căng phồng, no gió ra khơi được so sánh với mảnh hồn làng” sáng lên với vẻ đẹp lãng mạn với nhiều liên tưởng thú vị. - Đó là tình quê, tình yêu làng trong sáng của Tế Hanh. Câu 2 : 2 điểm - Các từ già, xưa,cũ trong các câu thơ đã cho cùng một trường từ vựng,cùng chỉ một đối tượng : ông đồ - Già – cao tuổi , vẫn sống – đang tồn tại. Xưa- đã khuất - thời quá khứ trái nghĩa với nay. Cũ - gần nghĩa với xưa, đối lập vối mới- hiện tại. - Ý nghĩa của các cách biểu đạt đó : Qua những từ này khiến cho người đọc cảm nhận được sự vô thường, biến đổi, nỗi ngậm ngùi đầy thương cảm trước một lớp người đang tàn tạ : ông đồ Câu 3 :14 điểm 1.Yêu cầu cần đạt : a. Thể loại : Sử dụng thao tác lập luận chứng minh.HS cần thực hiện tốt các kĩ năng làm văn nghị luận đã được học ở lớp 7 và lớp 8 : dựng đoạn, nêu và phân tích dẫn chứng,vận dụng kết hợp đưa các yếu tố miêu tả, tự sự và biểu cảm vào bài văn nghị luận. b. Nội dung : Văn học của dân tộc ta luôn đề cao tình yêu thương giữa người với người. - HS cần nắm vững nội dung ý nghĩa và tìm dẫn chứng phù hợp với nội dung vấn đề cần giải quyết. - Hệ thống các dẫn chứng tìm được sắp xếp theo từng phạm vi nội dung, tránh lan man, trùng lặp. - Dẫn chứng lấy trong các văn bản truyện đã học ở chương trình Ngữ văn 8,chủ yếu là phần văn học hiện thực. c. Về hình thức : Bài viết có bố cục chặt chẽ, đủ ba phần ; dẫn chứng chính xác ; văn viết trong sáng, có cảm xúc ; không mắc lỗi chính tả và lỗi diễn đạt ; trình bày sạch sẽ, chữ viết rõ ràng. 2. Dàn ý tham khảo : a) Mở bài : - Có thể nêu mục đích của văn chương ( văn chương hướng người đọc đến với sự hiểu biết và tình yêu thương) - Giới thiệu vấn đề cần giải quyết. b)Thân bài : Tình yêu thương giữa người với người thể hiện qua nhiều mối quan hệ xã hội . - Tình cảm xóm giềng : + Bà lão láng giềng với vợ chồng chị Dậu ( Tức nước vỡ bờ- Ngô Tất Tố). + Ông giáo với lão Hạc( Lão Hạc – Nam Cao). - Tình cảm gia đình : + Tình cảm vợ chồng : Chị Dậu ân cần chăm sóc chồng chu đáo, quên mình bảo vệ chồng (Tức nước vỡ bờ - Ngô Tất Tố). + Tình cảm cha mẹ và con cái : • Người mẹ âu yếm đưa con đến trường ( Tôi đi học- Thanh Tịnh) ; Lão Hạc thương con (Lão Hạc- Nam Cao). • Con trai lão Hạc thương cha ( Lão Hạc- Nam Cao) ; bé Hồng thông cảm, bênh vực, bảo vệ mẹ (Trong lòng mẹ- Nguyên Hồng). c)Kết bài : Nêu tác dụng của văn chương ( khơi dậy tình cảm nhân ái cho con người để con người sống tốt đẹp hơn).
Tài liệu đính kèm: