BÀI1: KHÁI QUÁT CHƯƠNG TRÌNH NGỮ VĂN 8
A/ PHẦN VĂN
I. Cụm văn bản truyện ký việt nam hiện đại(Văn học hiện thực 1930-1945)
1. Tôi đi học – Thanh Tịnh
2. Trong lòng mẹ – Nguyên Hồng
3. Tức nước vỡ bờ – Ngô Tất Tố
4. Lão Hạc – Nam cao
II. Cụm văn bản thơ hiện đại
1. Văn thơ yêu nước đâu thế kỷ 20
- Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác – Phan Bội Châu
- Hai chữ nước nhà
- Đập đá ở Côn Lôn
2. Phong trào thơ mới
- Ông đồ – Vũ Đình Liên
- Nhớ rừng
- Que hương
3. Văn học cách mạng(1930-1945)
- Khi con tu hú – Tố hữu
- Tức cảnh Pắc Bó – Hồ Chí Minh
- Nhật ký trong tù – Hồ Chí Minh
III. Cụm văn bản nghị luận
- Chiếu dời đô - Lý Công Uẩn
- Hịch tướng sỹ – Trần Quốc Tuấn
- Nước Đại Việt ta – Nguyễn Trãi
Thuế máu – Nguyễn ái Quốc
Bµi1: Kh¸i qu¸t ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n 8 A/ PhÇn v¨n I. Côm v¨n b¶n truyÖn ký viÖt nam hiÖn ®¹i(V¨n häc hiÖn thùc 1930-1945) 1. T«i ®i häc – Thanh TÞnh 2. Trong lßng mÑ – Nguyªn Hång 3. Tøc níc vì bê – Ng« TÊt Tè 4. L·o H¹c – Nam cao II. Côm v¨n b¶n th¬ hiÖn ®¹i V¨n th¬ yªu níc ®©u thÕ kû 20 Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c – Phan Béi Ch©u Hai ch÷ níc nhµ §Ëp ®¸ ë C«n L«n Phong trµo th¬ míi ¤ng ®å – Vò §×nh Liªn Nhí rõng Que h¬ng 3. V¨n häc c¸ch m¹ng(1930-1945) - Khi con tu hó – Tè h÷u - Tøc c¶nh P¾c Bã – Hå ChÝ Minh - NhËt ký trong tï – Hå ChÝ Minh III. Côm v¨n b¶n nghÞ luËn ChiÕu dêi ®« - Lý C«ng UÈn HÞch tíng sü – TrÇn Quèc TuÊn Níc §¹i ViÖt ta – NguyÔn Tr·i ThuÕ m¸u – NguyÔn ¸i Quèc IV. Côm v¨n b¶n níc ngoµi C« bÐ b¸n diªm – An- dÐc xen §¸nh nhau víi cèi xay giã – XÐc van tÐt ChiÕc l¸ cuèi cïng – O Hen – ri Hai c©y phong – Ai ma tèp §i bé ngao du – Rót x« ¤ng Giuèc §anh mÆc lÔ phôc – M« li e V. Côm v¨n b¶n nhËt dông. - Th«ng tin vÒ ngµy tr¸i ®Êt n¨m 2000. - ¤n dÞch thuèc l¸ - Bµi to¸n d©n sè. B/ PhÇn tËp lµm v¨n KiÓu bµi tù sù kÕt hîp miªu t¶ vµ biÓu c¶m. KiÓu bµi thuyÕt minh. KiÓu bµi nghÞ luËn. KiÓu bµi hµnh chÝnh C/ PhÇn tiÕng viÖt : ............. Buæi 1: 19.9.2008 PhÇn 1: ¤n tËp phÇn v¨n nghÞ luËn líp 7 A/ Môc tiªu bµi häc: - Gióp h/s: Cñng cè l¹i vµ kh¾c s©u ph¬ng ph¸p lµm v¨n nghÞ luËn. - Cã kü n¨ng vËn dông khi lµm mét bµi viÕt cô thÓ b/ chuÈn bÞ: c/ tiÕn tr×nh : C1. æn ®Þnh líp: C2. KiÓm tra bµi cò: - Em h·y nh¾c l¹i c¸c ph¬ng thøc t¹o lËp v¨n b¶n ®· häc ? * Bµi míi: Häc sinh ®äc phÇn a. H: Em h·y nªu thªm c¸c c©u hái vÒ nh÷ng vÊn ®Ò t¬ng tù ? GV hd häc sinh th¶o luËn theo bµn, mçi bµn nªu ra mét c©u hái. - NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ vÒ c©u hái ®ã? H: GÆp c¸c vÊn ®Ò vµ c©u hái nh trªn, em cã thÓ tr¶ lêi b»ng c¸c kiÓu v¨n b¶n ®· häc nh miªu t¶, tù sù, biÓu c¶m kh«ng ? H: §Ó tr¶ lêi nh÷ng c©u hái nh thÕ, hµng ngµy em thêng gÆp nh÷ng kiÓu v¨n b¶n nµo ? H: Em cã thÓ ®a ra 1 VD vÒ v¨n b¶n nghÞ luËn mµ em biÕt ? (Cã thÓ lÊy lu«n 1 sè VD ngay trong SGK.) * Trong ®êi sèng ta thêng gÆp v¨n nghÞ luËn díi d¹ng c¸c ý kiÕn nªu ra trong cuéc häp, c¸c bµi x· luËn, b×nh luËn, ph¸t biÓu ý kiÕn trªn b¸o chÝ... - Gäi hs ®äc v¨n b¶n “Chèng n¹n thÊt häc” H: B¸c Hå viÕt bµi nµy nh»m môc ®Ých g× ? H: B¸c viÕt cho ai ®äc, ai thùc hiÖn ? (toµn thÓ nh©n d©n VN). H: §Ó thùc hiÖn môc ®Ých Êy, bµi viÕt nªu ra nh÷ng ý kiÕn nµo ? H: Nh÷ng ý kiÕn Êy ®îc diÔn ®¹t thµnh nh÷ng luËn ®iÓm nµo ? H:T×m c¸c c©u v¨n mang luËn ®iÓm ®ã ? H: §Ó luËn ®iÓm cã søc thuyÕt phôc, bµi viÕt ®· nªu ra nh÷ng lý lÏ nµo ? H: Nh÷ng lý lÏ Êy ®Æt ra ®Ó tr¶ lêi c¸c c©u hái nµo ? - TiÕn bé lµm sao ®îc ? - BiÕt ch÷ ®Ó lµm g× ? V× sao ph¶i cÇn häc ch÷ quèc ng÷ ? - Lµm c¸ch nµo ®Ó nhanh chãng biÕt ch÷ quèc ng÷ ? - V× sao phô n÷ cµng cÇn ph¶i häc ? - Ai sÏ ®¾c lùc gióp ®ì ? H: §Ó c¸c lý lÏ Êy t¨ng tÝnh thuyÕt phôc, bµi viÕt ®· nªu ra nh÷ng dÉn chøng nµo ? H: Trong bµi v¨n nghÞ luËn, ngêi viÕt ph¶i nªu ®îc nh÷ng vÊn ®Ò g× ? H: T/g cã thÓ thùc hiÖn môc ®Ých cña m×nh b»ng v¨n b¶n kÓ chuyÖn, biÓu c¶m, miªu t¶ hay kh«ng ? V× sao ? (C¸c v¨n b¶n trªn ®Òu khã cã thÓ vËn dông ®Ó thùc hiÖn ®îc môc ®Ých trªn, khã cã thÓ gi¶i quyÕt ®îc vÊn ®Ò kªu gäi mäi ngêi chèng n¹n thÊt häc mét c¸ch gän ghÏ, chÆt chÏ, râ rµng, ®Çy ®ñ nh vËy). H: Em h·y nªu nh÷ng ®Æc ®iÓm cña v¨n b¶n nghÞ luËn ? * - Kh¸i niÖm v¨n nghÞ luËn: - Yªu cÇu ®èi víi bµi nghÞ luËn. Gäi 1 hs nh¾c l¹i ghi nhí . I. : nhu cÇu nghÞ luËn vµ v¨n b¶n nghÞ luËn 1. Nhu cÇu nghÞ luËn: - Theo b¹n, nh thÕ nµo lµ mét ngêi b¹n tèt ? - V× sao häc sinh ph¶i häc thuéc bµi vµ lµm bµi ®Çy ®ñ tríc khi ®Õn líp ? - B¹n cã nªn qu¸ say mª víi c¸c trß ch¬i ®iÖn tö hay “chat” trªn m¹ng kh«ng ? - Chí nªn nãi chuyÖn riªng trong líp. B¹n ®ång ý kh«ng ? - Kh«ng thÓ dïng c¸c kiÓu v¨n b¶n ®Ó tr¶ lêi c¸c c©u hái trªn v× b¶n th©n c¸c c©u hái buéc ngêi ta ph¶i tr¶ lêi b»ng lý lÏ, t duy kh¸i niÖm, sö dông nghÞ luËn th× míi ®¸p øng yªu cÇu tr¶ lêi, ngêi nghe míi tin vµ hiÓu ®îc. -> V¨n b¶n nghÞ luËn. - C¸c kiÓu v¨n b¶n nghÞ luËn thêng gÆp: Chøng minh, gi¶i thÝch, x· luËn, b×nh luËn, phª b×nh, héi th¶o, 2. ThÕ nµo lµ v¨n b¶n nghÞ luËn ? §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n nghÞ luËn: a) VÝ dô: V¨n b¶n: “Chèng n¹n thÊt häc ...”. b) NhËn xÐt: + Môc ®Ých: Chèng n¹n thÊt häc vµ n©ng cao d©n trÝ. + LuËn ®iÓm: - Mét trong nh÷ng c«ng viÖc ph¶i lµm lµ n©ng cao d©n trÝ. (C©u kh¶ng ®Þnh). - Bæn phËn cña ngêi d©n VN lµ ph¶i cã kiÕn thøc ®Ó tham gia vµo c«ng cuéc x©y dùng níc nhµ vµ tríc hÕt ph¶i biÕt ®äc, biÕt viÕt. (C©u chøa ®ùng ý kh¼ng ®Þnh mét t tëng, mét ý kiÕn.) + Lý lÏ: - ChÝnh s¸ch ngu d©n cña thùc d©n Ph¸p ®· lµm cho hÇu hÕt ngßi d©n VN mï ch÷ -> l¹c hËu, dèt n¸t. - Ph¶i biÕt ®äc, biÕt viÕt quèc ng÷ th× míi cã kiÕn thøc ®Ó tham gia x©y dùng níc nhµ. - Nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕn hµnh c«ng viÖc ®· héi ®ñ vµ rÊt phong phó: gãp søc vµo b×nh d©n häc vô. - §Æc biÖt phô n÷ cµng cÇn ph¶i häc. - Thanh niªn cÇn sèt s¾ng gióp ®ì. + DÉn chøng: - 95% d©n sè VN mï ch÷. - §a ra nhiÒu c¸ch lµm b×nh d©n häc vô. c) Ghi nhí: C4. Cñng cè: 1. ThÕ nµo lµ v¨n nghÞ luËn? 2. Bµi v¨n nghÞ luËn cÇn ®¶m b¶o nh÷ng yÕu tè g×? Cho h/s ®äc v¨n b¶n. H: §©y cã ph¶i lµ bµi v¨n nghÞ luËn kh«ng ? V× sao ? H: T¸c gi¶ ®Ò xuÊt ý kiÕn g× ? Nh÷ng dßng, c©u v¨n nµo thÓ hiÖn ý kiÕn ®ã ? H: §Ó thuyÕt phôc, ngêi viÕt ®· ®a ra nh÷ng lý lÏ, dÉn chøng nµo ? H: Bµi nghÞ luËn nµy cã nh»m gi¶i quyÕt mét vÊn ®Ò trong x· héi kh«ng ? Em cã t¸n thµnh ý kiÕn cña ngêi viÕt kh«ng ? * G/v kiÓm tra ®o¹n v¨n nghÞ luËn do häc sinh su tÇm (V¨n b¶n cã nªu ra ®îc vÊn ®Ò ®Ó b×nh luËn vµ gi¶i quyÕt mang tÝnh x· héi; cã nªu ®îc lý lÏ vµ dÉn chøng ?) - GV cho HS ®äc v¨n b¶n. - BT tr¾c nghiÖm: ý kiÕn nµo ®óng ? V× sao ? - G/v híng ®Én häc sinh t×m hiÓu v¨n b¶n ®Ó tr¶ lêi, lý gi¶i cho ý kiÕn ? H: X¸c ®Þnh môc ®Ých cña v¨n b¶n ? H: C¸ch tr×nh bµy, diÔn ®¹t ? (Cã lý lÏ, dÉn chøng nh thÕ nµo). Iii. luyÖn tËp: Bµi tËp 1: - V¨n b¶n: CÇn t¹o ra thãi quen tèt trong ®êi sèng x· héi. + §©y lµ bµi v¨n nghÞ luËn v×: - Nªu ra ®îc vÊn ®Ò ®Ó bµn luËn vµ gi¶i quyÕt lµ mét vÊn ®Ò x· héi thuéc lèi sèng ®¹o ®øc. - §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò trªn t¸c gi¶ sö dông kh¸ nhiÒu lý lÏ vµ dÉn chøng, lËp luËn ®Ó tr×nh bµy quan ®iÓm cña m×nh. + ý kiÕn ®Ò xuÊt: - CÇn ph©n biÖt thãi quen tèt vµ xÊu. - CÇn t¹o thãi quen tèt vµ kh¾c phôc thãi quen xÊu tõ nh÷ng viÖc tëng chõng rÊt nhá. +Lý lÏ: Cã thãi quen tèt vµ thãi quen xÊu Cã ngêi biÕt ph©n biÖt rÊt khã. Thãi quen thµnh tÖ n¹n. T¹o ®îc thãi quen tèt lµ rÊt khã. NhiÔm thãi quen xÊu th× rÔ. H·y tù xem l¹i m×nh ®Ó t¹o nÕp sèng v¨n minh, ®Ñp cho x· héi. + D/c: Nh÷ng biÓu hiÖn trong cuéc sèng hµng ngµy cña thãi quen tèt, thãi quen xÊu. + Bµi viÕt ®· nh»m tróng mét vÊn ®Ò trong x· héi ta: NhiÒu thãi quen tèt ®ang bÞ mê dÇn, mÊt dÇn ®i hoÆc bÞ l·ng quªn. NhiÒu thãi quen xÊu míi n¶y sinh vµ ph¸t triÓn.. + Chóng ta t¸n thµnh ý kiÕn ®ã. CÇn phèi hîp nhiÒu h×nh thøc, nhiÒu tæ chøc vµ tiÕn hµnh ®ång bé ë mäi n¬i, mäi lóc. Mçi ngêi cÇn cã nh÷ng hµnh ®éng tù gi¸c, thiÕt thùc ®Ó x©y dùng nÕp sèng n¨n minh, lÞch sù. Bµi tËp 2: Bµi tËp 3: V/b: Hai biÓn hå. a) §ã lµ v¨n b¶n miªu t¶ 2 biÓn hå ë Paletxtin. b) §ã lµ v¨n b¶n kÓ chuyÖn 2 biÓn hå. c) §ã lµ v¨n b¶n biÓu c¶m vÒ 2 biÓn hå. d) §ã lµ v¨n b¶n nghÞ luËn vÒ cuéc sèng, vÒ 2 c¸ch sèng qua viÖc kÓ chuyÖn vÒ 2 biÓn hå. + Lý gi¶i: V¨n b¶n cã t¶ hå, t¶ cuéc sèng tù nhiªn cña con ng¬i quanh hå nhng kh«ng chñ yÕu nh»m ®Ó t¶, kÓ hay ph¸t biÓu c¶m tëng vÒ hå. Môc ®Ých cña v¨n b¶n: Lµm s¸ng tá vÒ 2 c¸ch sèng: c¸ch sèng c¸ nh©n vµ c¸ch sèng sÎ chia, hoµ nhËp. - C¸ch sèng c¸ nh©n: Lµ sèng thu m×nh, kh«ng quan hÖ, ch¼ng giao lu thËt ®¸ng buån vµ chÕt dÇn, chÕt mßn. - C¸ch sèng hoµ nhËp, sÎ chia lµ c¸ch sèng më réng, trao, nhËn lµm cho t©m hån con ngêi trµn ngËp niÒm vui. C4. Cñng cè: 1. Bµi v¨n nghÞ luËn viÕt ra nh»m môc ®Ých g×? 2. Nh¾c nhë hs ghi nhí kt c¬ b¶n vÒ v¨n nghÞ luËn. Buæi 2: 23.9.2008 PhÇn 1: (tiÕp) ¤n tËp phÇn v¨n nghÞ luËn chøng minh A/ Môc tiªu bµi häc: - Gióp h/s: Cñng cè l¹i vµ kh¾c s©u ph¬ng ph¸p lµm v¨n nghÞ luËn chøng minh. - Cã kü n¨ng vËn dông khi lµm mét bµi chøng minh b/ chuÈn bÞ: c/ tiÕn tr×nh : C1. æn ®Þnh líp: C2. KiÓm tra bµi cò: - Em h·y nh¾c l¹i c¸c ph¬ng thøc t¹o lËp v¨n b¶n ®· häc ? * Bµi míi: H: Trong ®êi sèng, khi cÇn chøng tá ngêi kh¸c tin r»ng lêi nãi cña em lµ thËt th× em ph¶i lµm g× ? H: VËy qua ®ã, em cã thÓ cho biÕt thÕ nµo lµ chøng minh ? * Chøng minh lµ ®a ra b»ng chøng ®Ó chøng tá mét ý kiÕn nµo ®ã lµ ch©n thùc. Gi¸o viªn nªu mét sè t×nh huèng ®Ó häc sinh th¶o luËn. - Häc sinh bÞ kiÓm tra vë bµi tËp – nãi lµ quªn -> chøng minh ®Ó c« gi¸o vµ c¸c b¹n tin lµ quªn thËt, kh«ng ph¶i cha lµm mµ nãi dèi. H: §ã lµ chøng minh vÊn ®Ò trong cuéc sèng. Cßn trong v¨n b¶n nghÞ luËn, khi ngêi ta chØ ®îc sö dông lêi v¨n th× lµm thÕ nµo ®Ó chøng tá mét ý kiÕn nµo lµ ®óng sù thËt vµ ®¸ng tin cËy ? - Cho häc sinh ®äc bµi v¨n H: LuËn ®iÓm c¬ b¶n cña bµi chøng minh nµy lµ g× ? H: H·y t×m nh÷ng c©u mang luËn ®iÓm ®ã ? H: §Ó khuyªn ngêi ta “®õng sî vÊp ng·” bµi v¨n ®· lËp luËn nh thÕ nµo ? C¸c sù thËt dÉn ra cã ®¸ng tin cËy kh«ng ? H: Môc ®Ých cña ph¬ng ph¸p lËp luËn chøng minh lµ g× ? (Ngêi ®äc tin ë luËn ®iÓm m×nh nªu ra). H: Qua ®ã em hiÓu phÐp lËp luËn chøng minh lµ g× ? * PhÐp lËp luËn chøng minh lµ dïng nh÷ng lÝ lÏ vµ dÉn chøng ch©n thùc ®· ®îc thõa nhËn ®Ó chøng tá luËn ®iÓm míi (cÇn ®îc chøng minh) lµ ®¸ng tin cËy. - Gäi 2 hs ®äc ghi nhí - GV kh¾c s©u kiÕn thøc cÇn ghi nhí. I. môc ®Ých vµ ph¬ng ph¸p chøng minh: Khi bÞ ngêi kh¸c nghi ngê, chóng ta cÇn ®a ra nh÷ng b»ng chøng ®Ó thuyÕt phôc. B»ng chøng Êy cã thÓ lµ nh©n chøng, vËt chøng, sù viÖc, sè liÖu, => Chøng minh lµ ®a ra b»ng chøng ®Ó lµm s¸ng tá, ®Ó chøng tá sù ®óng ®¾n cña vÊn ®Ò. *. Ph©n tÝch v¨n b¶n: “®õng sî vÊp ng·”. + LuËn ®iÓm: §õng sî vÊp ng·. + LuËn ®iÓm nhá - §· bao lÇn b¹n vÊp ng· - VËy xin b¹n chí lo thÊt b¹i. - §iÒu ®¸ng sî h¬n lµ b¹n + Ph¬ng ph¸p lËp luËn chøng minh: - VÊp ng· lµ thêng vµ lÊy vÝ dô mµ ai còng tõng tr¶i qua ®Ó chøng minh. - Nh÷ng ngêi næi tiÕng còng tõng vÊp ng· nhng vÊp ng· kh«ng g©y trë ng¹i cho hä trë thµnh næi tiÕng (nªu ra vÝ dô vÒ 5 danh nh©n). => C¸c dÉn chøng cã ®é tin cËy vµ søc thuyÕt phôc cao. V× ®ã lµ nh÷ng tªn tuæi lín cña c¸c nhµ b¸c häc, khoa häc, nhµ v¨n, nghÖ sÜ næi tiÕng trªn thÕ giíi ®îc nhiÒu ngêi biÕt ®Õn. KÕt luËn: Ghi nhí - SGK *C4. Cñng cè: 3’ 1. ThÕ nµo lµ chøng minh? Khi nµo ta cÇn chøng minh? 2. PhÐp lËp luËn chøng minh lµ g×? 3. Nªu nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt trong phÐp lËp luËn CM? - Gäi mét hs ®äc bµi v¨n trong sgk ... ng, quan t©m ®Õn xãt xa cña Xiu giµnh cho Gion xi. KhiÕn ta nghÜ tíi mét triÕt lý thËt ®Ñp vµ giµu tÝnh nh©n v¨n: cuéc sèng cßn Èn chøa bao ®iÒu ®Ñp ®Ï mµ chóng ta cha biÕt ®Õn .) 3 .Chi tiÕt nµo trong truyÖn khiÕn em xóc ®éng nhÊt? V× sao? 4. §äc thªm cho HS nghe phÇn ®Çu cña truyÖn (®· bÞ lîc bít) trong TuyÓn tËp truyÖn ng¾n OHenri.( hoÆc T liÖu V¨n 8) Ngµy d¹y: TiÕt 20: LtËp lËp dµn ý bµi v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶,bc¶m A/ Môc tiªu: Gióp HS cñng cè kü n¨ng lËp dµn ý cho bµi v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶, biÓu c¶m. RÌn kü n¨ng vËn dông. B/ Néi dung: I.Ghi nhí: LËp dµn ý cho bµi v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶, biÓu c¶m tøc lµ lËp mét chuçi sù viÖc kÕ tiÕp nhau, cã më ®Çu, cã qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, cã ®Ønh ®iÓm vµ cã kÕt thóc. Dµn ý cña bµi v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m chñ yÕu vÉn lµ dµn ý mét bµi v¨n tù sù cã 3 phÇn: MB, TB, KB. Khi kÓ vÒ sù viÖc vµ con ngêi, cÇn kÕt hîp víi c¸c yÕu tè ë miªu t¶ vµ biÓu c¶m ®Ó c©u chuyÖn sinh ®éng vµ s©u s¾c h¬n. Song chó ý, yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m nªn sö dông trong bµi sao cho phï hîp. II. LuyÖn tËp: Bµi 1: Cho ®Ò v¨n sau: “H·y kÓ l¹i mét kû niÖm ®¸ng nhí cña em ®èi víi mét con vËt nu«i mµ em yªu thÝch”. Mét b¹n HS ®· triÓn khai phÇn th©n bµi nh sau: -ý 1: Gµ lai tre kh«ng ®îc bè mÑ t«i ®Ó ý ®Õn ( xen yÕu tè biÓu c¶m) -ý 2: LÝ do gµ lai tre xuÊt hiÖn ë nhµ t«i.( Miªu t¶ mµu l«ng cña gµ, d¸ng vÎ cña gµ) -ý 3: em bÐ ( em t«i) ®îc ¨n bét quÊy víi lßng ®á trøng. C¶ nhµ khen gµ lai tre.( miªu t¶: mµu s¾c, h×nh ¶nh nh÷ng qu¶ trøng gµ, biÓu c¶m: qua lêi khen cña mäi ngêi, c¶m xóc trµo d©ng trong t«i) -ý 4: BÊt ngê ph¸t hiÖn gµ lai tre ®Î trøng, qua mét ngµy t×m gµ v× tëng gµ l¹c mÊt ( xen yÕu tè biÓu c¶m vµ miªu t¶) 1. Em cã t¸n thµnh c¸ch triÓn khai ®Ò bµi nh b¹n HS trªn ®©y kh«ng? V× sao? ( *s¾p xÕp ý lén xén > s¾p xÕp l¹i: 2- 1- 4- 3) Bµi 2 LËp dµn ý cho ®Ò v¨n: “H·y kÓ vÒ mét viÖc em ®· lµm khiÕn bè mÑ em rÊt vui lßng” C/ PhÇn bæ sung cho tiÕt d¹y: Ngµy d¹y: TiÕt 21: Cñng cè v¨n b¶n “Hai c©y phong” A/ Môc tiªu: Gióp HS cñng cè l¹i nh÷ng kiÕn thøc ®· häc vÒ v¨n b¶n ®ång thêi nhí bÒn, nhí s©u h¬n nh÷ng nÐt tiªu biÓu vÒ néi dung, nghÖ thuËt cña t¸c phÈm th«ng qua viÖc tr¶ lêi c©u hái vµ lµm bµi tËp. RÌn kü n¨ng ®äc, hiÓu, c¶m thô v¨n b¶n. B/ Néi dung: I/ KiÕn thøc c¬ b¶n: §o¹n trÝch n»m ë phÇn më ®Çu cña t¸c phÈm- cã vai trß dÉn nhËp, t¹o kh«ng khÝ cho t¸c phÈm. §ång thêi, qua viÖc giíi thiÖu hai c©y phong do thÇy §uy sen trång- t¸c gi¶ ®· khÐo lÐo gîi ra nh©n vËt chÝnh còng nh chñ ®Ò t¸c phÈm. V¨n b¶n miªu t¶ vÎ ®Ñp rÊt sinh ®éng cña hai c©y phong tõ c¶m nhËn ®Çy rung ®éng vµ nghÖ sÜ cña ngêi kÓ chuyÖn- ngêi ®· ®Ó l¹i tuæi trÎ cña m×nh bªn gèc c©y phong. NghÖ thuËt: c¸i nh×n héi häa, nghÖ thuËt nh©n hãa, nh÷ng liªn tëng t¸o b¹o vµ ®Çy chÊt th¬. II/ LuyÖn tËp: Ngêi kÓ chuyÖn miªu t¶ hai c©y phong tõ thêi gian qu¸ khø hay hiÖn t¹i? ý nghÜa nghÖ thuËt cña c¸ch miªu t¶ nµy lµ g×? (* Ngêi kÓ chuyÖn miªu t¶ hai c©y phong tõ ®iÓm nh×n cña thêi gian hiÖn t¹i: nhiÒu n¨m ®· tr«i qua, cho ®Õn tËn ngµy nay®ång thêi còng miªu t¶ tõ ®iÓm nh×n cña thêi gian qu¸ khø: thuë Êy, n¨m häc cuèi cïng, tríc khi b¾t ®Çu nghØ hÌ.Trong c¶m nhËn cña t«i, h×nh ¶nh hai c©y phong vÉn ®Ñp ®Ï nguyªn vÑn bÊt chÊp mäi thay ®æi, nã vÉn m·i thuéc vÒ mét thÕ giíi ®Ñp ®Ï, nã trë thµnh mét phÇn ®Ñp nhÊt trong cuéc ®êi ngêi häa sÜ.) Nh÷ng ®Æc ®iÓm g× cña hai c©y phong khiÕn ngêi kÓ chuyÖn lu«n nhí vµ mong íc ®îc trë vÒ bªn nã ®Ó l¾ng nghe tiÕng l¸ reo cho ®Õn khi say sa ng©y ngÊt? (* §©y lµ c©u hái më, ngay c¶ ngêi kÓ chuyÖn còng c¶m thÊy kh«ng biÕt gi¶i thÝch ra sao, song vÒ c¬ b¶n, hai c©y phong hiÖn lªn qua hai vÎ ®Ñp chÝnh : chóng cã tiÕng nãi riªng vµ h¼n ph¶i cã mét t©m hån riªng, chan chøa nh÷ng lêi ca ªm dÞu ( DC: SGK); hai c©y phong trªn ®åi cao, khi bän trÎ trÌo lªn ®ã, mét thÕ giíi ®Ñp ®Ï v« ngÇn ..> hai c©y phong chÝnh lµ hiÖn th©n cho nh÷ng g× ®Ñp ®Ï nhÊt cña tuæi th¬: bÝ Èn, trµn ®Çy rung ®éng tinh tÕ, kh¸t khao..) 3. Ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em sau khi ®äc xong v¨n b¶n “Hai c©y phong.” 3. GV ®äc thªm cho HS nghe ®o¹n trÝch “ Ngêi thÇy ®Çu tiªn” trong T liÖu V¨n 8. C/ PhÇn bæ sung cho tiÕt d¹y: Ngµy d¹y: TiÕt 22: RÌn chÝnh t¶, c¸ch diÔn ®¹t A/ Môc tiªu: Gióp häc sinh ®îc rÌn luyÖn chÝnh t¶, rÌn luyÖn thãi quen viÕt ®óng chÝnh t¶ khi lµm bµi th«ng qua viÖc luyÖn tËp ë líp; cã ý thøc diÔn ®¹t g·y gän, ®óng ng÷ ph¸p, tr¸nh nh÷ng lçi diÔn ®¹t th«ng thêng. B/ Néi dung: Bµi 1: ( GV sö dông tõ ®iÓn chÝnh t¶ ®äc cho HS chÐp l¹i chÝnh x¸c nh÷ng tõ mµ häc sinh thßng nhÉm lÉn khi viÕt, gäi mét HS lªn b¶ng viÕt,sè cßn l¹i viÕt vµo vë sau ®ã ch÷a trªn b¶ng. HS tù ®èi chiÕu xem m×nh sai tõ nµo, víi mçi tõ sai, Gv yªu cÇu HS vÒ nhµ viÕt l¹i 1 dßng 1 tõ ®Ó h×nh thµnh thãi quen viÕt ®óng.) ViÕt ®óng nh÷ng tõ sau: trß chuyÖn, c©u chuyÖn, truyÖn ®äc, s¨n sãc, chuyªn tr¸ch, chuyªn chë, lµnh lÆn, nÒn n·, nu«ng chiÒu, gi©y l¸t, lam lò, dµn tr¶i, giµn míp, giµnh giËt, dung tóng, da diÕt, gi¨ng m¾c, tr¬ trôi, lu tr÷, nçi lßng, niªm yÕt, liªm khiÕt, n¨ng næ, nÆng lßng, sÝt sao, x¬ x¸c, sung tóc, s¸t sên, siªng n¨ng, ranh giíi, giµn giôa, giµn gi¸o, rôc rÞch, r¸o riÕt, rÐo r¾t r¨n d¹y, r¸c rëi, ru ró, róc rÝch, rong ruæi, rÐo r¾t, ch¬ng tr×nh, v« h×nh trung, tùu trung, ch¾t läc, chinh chiÕn, cuéc trêng chinh, san lÊp, lo liÖu, nÇn nÉn, s×nh lÇy, .. Bµi 2: ChÐp chÝnh x¸c ®o¹n v¨n sau: “ Trêi quang lÊp l¸nh sao, høa mét ®ªm ph¼ng lÆng. Giã s«ng lªn ®Çy. Lµng m¹c xa xa, ch×m mê trong bãng tèi, ®«i lóc ®Ó lät ra vµi tiÕng chã sña ma. MÊy ®iÓm ®Ìn h¹t ®Ëu trªn s«ng nh nh÷ng con m¾t buån tõ kiÕp tríc. Bçng, gi÷a kho¶ng triÒn miªn réng r·i, ng©n ®a mét diÖu h¸t l¬ löng bay trªn dßng níc, mét ®iÖu h¸t ®ß ®a, trÇm trÇm, lÆng lÏ: “ Muèn sang nhng ng¹i v¾ng thuyÒn Muèn vÒ bªn Êy nhng duyªn lì råi!” NhÞp h¸t gÇn l¹i vµ xa ®i theo chiÕc thuyÒn nhá, c« ®éc ¶o n·o, trong sù tá bµy kÝn ®¸o cña mét tÊm lßng th¬ng nhí mªnh m«ng.” ( Hå DzÕnh- “ Ch©n trêi cò”) Bµi 3 ChÐp l¹i ®o¹n v¨n sau khi ®· söa hÕt lçi vÒ c©u, tõ, chÝnh t¶, diÔn ®¹t: “ Kim L©n, mét c©y bót ®Æc s¾c trong nÒn v¨n ch¬ng hiÖn ®¹i cña níc ta. Kim L©n viÕt kh«ng nhiÒu. Nhng ®iÓm l¹i nh÷ng thµnh tùu nghÖ thuËt cña nÒn v¨n su«i hiÖn ®¹i cña níc ta. Ngêi ta khã cã thÓ quªn nh÷ng t¸c phÈm cña Kim L©n ph¶i nãi ®Õn chuyÖn ng¾n Lµng. Víi truyÖn ng¾n Lµng cña Kim L©n ®· ®a ta trë vÒ víi mét t×nh c¶m chuyÒn thèng, cã céi dÔ s©u sa trong lßng mçi ngêi d©n ViÖt Nam.” (* §o¹n v¨n: “Kim L©n lµ mét c©y bót ®Æc s¾c trong nÒn v¨n ch¬ng hiÖn ®¹i cña níc ta. Kim L©n viÕt kh«ng nhiÒu nhng ®iÓm l¹i nh÷ng thµnh tùu nghÖ thuËt cña nÒn v¨n xu«i hiÖn ®¹i, ngêi ta khã cã thÓ quªn nh÷ng t¸c phÈm cña «ng, trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn truyÖn ng¾n “ Lµng”. TruyÖn ng¾n “ Lµng” cña Kim L©n ®· ®a ta trë vÒ víi mét t×nh c¶m truyÒn thèng, cã céi rÔ s©u xa trong lßng m«Ü ngêi d©n ViÖt Nam”.) Ngµy d¹y: TiÕt 23: ¤n tËp truyÖn kÝ ViÖt Nam A/ Môc tiªu: Gióp häc sinh kh¾c s©u kiÕn thøc vÒ nh÷ng t¸c phÈm truyÖn ký ®· häc: néi dung, ®Æc ®iÓm nghÖ thuËt tiªu biÓu ®Ó cã thÓ vËn dông tèt vµo bµi kiÓm tra viÕt. RÌn kü n¨ng ®äc, hiÓu, c¶m thô v¨n b¶n. B/ Néi dung: I. KiÕn thøc c¬ b¶n: - Bèn v¨n b¶n truyÖn kÝ hiÖn ®¹i VN häc ë líp 8 ®Òu thuéc giai ®o¹n 1900 – 1945, ®Òu cã néi dung hiÖn thùc vµ gi¸ trÞ nh©n ®¹o s©u s¾c. - C¸c v¨n b¶n Trong lßng mÑ, Tøc níc vì bê, L·o H¹c, ®Òu lÊy ®Ò tµi vÒ con ngêi vµ cuéc sèng x· héi ®¬ng thêi, ®Òu ®i s©u miªu t¶ sè phËn cùc khæ cña nh÷ng con ngêi bÞ vïi dËp. §ã lµ c¸c t¸c phÈm ®îc viÕt b»ng tÊm lßng ®ång c¶m s©u s¾c, b»ng th¸i ®é tr©n träng, n©ng niu vÎ ®Ñp t©m hån, phÈm chÊt cao quý cña ngêi lao ®éng. - C¸c t¸c phÈm kh¸c nhau vÒ thÓ lo¹i, c¸ch thÓ hiÖn, mµu s¾c vµ sù kÕt hîp gi÷a tù sù víi tr÷ t×nh còng kh«ng hoµn toµn nh nhau. II. LuyÖn tËp: Ph©n tÝch tinh thÇn nh©n ®¹o cña ba v¨n b¶n ®· ®îc häc: “ Trong lßng mÑ”, “Tøc níc vì bê”, “L·o H¹c”. ( *Cã thÓ ph©n tÝch qua nh÷ng mÆt c¬ b¶n: DiÔn t¶ mét c¸ch ch©n thùc vµ c¶m ®éng nh÷ng nçi ®au, nh÷ng bÊt h¹nh cña con ngêi. Tè c¸o nh÷ng g× tµn ¸c, xÊu xa chµ ®¹p lªn quyÒn sèng, nh©n phÈm cña con ngêi. Tr©n träng vÎ ®Ñp nh©n phÈm, t©m hån phong phó cña con ngêi trong c¸c t×nh thÕ nghiÖt ng·. Tr×nh bµy sù kh¸c nhau vÒ mÆt thÓ lo¹i, ph¬ng thøc biÓu ®¹t, néi dung chñ yÕu, ®Æc s¾c nghÖ thuËt cña ba v¨n b¶n trªn. ViÕt mét bµi v¨n ng¾n tr×nh bµy c¶m nghÜ, Ên tîng cña em vÒ mét nh©n vËt hoÆc mét ®o¹n v¨n nµo ®ã trong ba v¨n b¶n trªn. C/ PhÇn bæ sung cho tiÕt d¹y: Ngµy d¹y: TiÕt 24: Cñng cè nãi qu¸; nãi gi¶m, nãi tr¸nh A/ Môc tiªu: Gióp HS kh¾c s©u h¬n nh÷ng kiÕn thøc ®· häc vÒ nh÷ng biÖn ph¸p tu tõ nãi qu¸, nãi gi¶m, nãi tr¸nh th«ng qua viÖc lµm bµi tËp ph¸t hiÖn vµ ph©n tÝch hiÖu qu¶ diÔn ®¹t; biÕt vËn dông chóng phï hîp víi hoµn c¶nh giao tiÕp. RÌn kü n¨ng vËn dông. B/ Néi dung: I.KiÕn thøc cÇn nhí: 1, Kh¸i niÖm nãi qu¸- nãi gi¶m nãi tr¸nh (HS nh¾c l¹i) 2. Nh÷ng lu ý khi sö dông nãi qu¸, nãi gi¶m nãi tr¸nh trong giao tiÕp:GV nh¾c l¹i. II/ LuyÖn tËp: Bµi1 T×m biÖn ph¸p nãi qu¸ vµ cho biÕt hiÖu qu¶ diÔn ®¹t cña chóng trong c¸c vÝ dô sau ®©y: a. §éi trêi, ®¹p ®Êt ë ®êi Hä Tõ, tªn H¶i vèn ngêi ViÖt §«ng. b. Chó t«i Êy µ, ®¹n b¾n vµo lç mòi chó hØ ra lµ chuyÖn thêng! Søc «ng Êy cã thÓ v¸ trêi lÊp biÓn. Ngêi n¸ch thíc, kÎ tay ®ao §Çu tr©u mÆt ngùa µo µo nh s«i e. Ngêi say rîu mµ ®i xe m¸y th× tÝnh m¹ng nh ngµn c©n treo sîi tãc. g. TiÕng h¸t ¸t tiÕng bom. Bµi 2: T×m c¸c thµnh ng÷ cã sö dông biÖn ph¸p nãi qu¸ ®Ó diÔn ®¹t c¸c ý sau ®©y råi ®Æt c©u víi thµnh ng÷ Êy: Ch¾t läc, chän lÊy c¸i quÝ gi¸, tinh tóy trong nh÷ng c¸i t¹p chÊt kh¸c. C¶ gan hay lµm ®iÒu g× kÐm cái, vông vÒ tríc ngêi hiÓu biÕt, tinh th«ng, tµi giái h¬n ngêi. Sî h·i, khiÕp ®¶m ®Õn møc mÆt t¸i mÐt. Lu«n kÒ c¹nh bªn nhau hoÆc g¾n bã chÆt chÏ, kh¨ng khÝt víi nhau. Gan d¹, dòng c¶m, kh«ng nao nóng tríc khã kh¨n hiÓm nguy. Gièng hÖt nhau ®Õn møc tëng chõng nh cïng mét thÓ chÊt. ( *§¸nh trèng qua cöa nhµ sÊm, mÆt c¾t kh«ng cßn giät m¸u, nh h×nh víi bãng, gan vµng d¹ s¾t, nh hai giät níc.) Bµi 3 T×m 5 thµnh ng÷ cã sö dông biÖn ph¸p nãi qu¸ vµ ®Æt c©u víi mçi thµnh ng÷ ®ã. Bµi 4: Thay c¸c tõ ng÷ g¹ch ch©n b»ng c¸c tõ ng÷ ®ång nghÜa ®Ó thÓ hiÖn c¸ch nãi gi¶m, nãi tr¸nh: Anh cø chuÈn bÞ ®i, bµ cô cã thÓ chÕt trong nay mai th«i. ¤ng Êy muèn anh ®i khái n¬i nµy. Bè t«i lµm ngêi g¸c cæng cho nhµ m¸y. CËu Êy bÞ bÖnh ®iÕc tai, mï m¾t. MÑ t«i lµm nghÒ nÊu ¨n. ¤ng gi¸m ®èc chØ cã mét ngêi ®Çy tí. ( * ®i, l¸nh mÆt khái ®©y mét chót, b¶o vÖ, khiÕm thÝnh, khiÕm thÞ, cÊp dìng, ngêi gióp viÖc) Bµi 5 T×m c¸c c©u cã vËn dông c¸ch nãi gi¶m, nãi tr¸nh trong giao tiÕp mµ em thêng gÆp. ( VD: ChÞ Lan d¹o nµy cã vÎ tha ®i lµm. Tr«ng c« Êy cã vÎ kh«ng hiÒn l¾m.)
Tài liệu đính kèm: